Đề đọc hiểu Cảnh ngày xuân - Nguyễn Du

Tác phẩm Cảnh ngày xuân trong chương trình Ngữ văn lớp 9 là một trong những áng văn khắc họa rõ nét bức tranh thiên nhiên và lễ hội mùa xuân tươi đẹp, trong sáng, náo nhiệt trong cuộc du xuân của hai chị em Thúy Kiều vào tiết thanh minh. Để giúp bạn hiểu rõ ràng và sâu sắc hơn về các dạng đề đọc hiểu liên quan đến tác phẩm, cùng Đọc Tài Liệu tham khảo soạn bài Cảnh ngày xuân cùng một số đề đọc hiểu dưới đây và xem gợi ý đáp án của từng đề bạn nhé:

Tuyển chọn đề đọc hiểu Cảnh ngày xuân

Đề số 1

Cho đoạn thơ sau:

Ngày xuân con én đưa thoi

Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi

Cỏ non xanh tận chân trời

Cành lê trắng điểm một vài bông hoa

Câu 1: Đoạn thơ trên sử dụng kết hợp những phương thức biểu đạt nào, nêu tác dụng của cách kết hợp đó.

Câu 2: Em hiểu câu thơ "Ngày xuân con én đưa thoi" như thế nào?

Câu 3: Qua câu thơ “Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi” gợi lên thời điểm nào của mùa xuân? Qua đó tác giả muốn thể hiện cảm xúc gì?

Câu 4: Câu thơ “Cành lê trắng điểm một vài bông hoa" sử dụng biện pháp tu từ nào? Chỉ ra tác dụng của biện pháp ấy tới việc thể hiện nội dung.

Câu 5: Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ có trong hai câu thơ: "Ngày xuân con én đưa thoi/Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi"

Câu 6: Nếu thay thế từ “tận” bằng từ “rợn” thì ý nghĩa của câu thơ thay đổi không? Vì sao?

Tham khảo: Cảm nhận bốn câu thơ đầu đoạn trích Cảnh ngày xuân

Đáp án đề đọc hiểu Cảnh ngày xuân số 1

Câu 1:

- Đoạn thơ trên sử dụng phương thức miêu tả và tự sự.

• Miêu tả: không gian, màu sắc, ánh sáng tươi đẹp, đặc trưng của mùa xuân.
• Tự sự: Kể về sự việc, sự vật trong những ngày tháng 3 - tiết Thanh Minh, thời gian trôi nhanh, sắp kết thúc mùa xuân.

Câu 2: Hình ảnh “con én đưa thoi” gợi ra các cách hiểu khác nhau. “Con én đưa thoi” có thể hiểu là những cánh cò chao liệng trên bầu trời như thoi đưa, bởi chim én là tín hiệu của mùa xuân. Bên cạnh đó, "con én đưa thoi” còn có thể hiểu là thời gian trôi rất nhanh chẳng khác nào thoi đưa. Nếu hiểu theo cách hai thì câu thơ "Ngày xuân con én đưa thoi không chỉ đơn thuần là câu thơ tả cảnh mà ngầm chứa trong đó bước đi vội vàng của thời gian.

Câu 3: Qua câu thơ: Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi, gợi lên thời gian Tiết Thanh minh trong mùa xuân.

• Tác giả cảm thấy nuối tiếc, ngỡ ngàng trước sự chảy trôi nhanh chóng của thời gian.

Câu 4: Câu thơ “Cành lê trắng điểm một vài bông hoa

” sử dụng bút pháp gợi tả và biện pháp nhân hóa.

Trên nền trời xanh lam trong sáng của chiều xuân được điểm xuyết những đốm trắng của hoa lê.

• Chữ “trắng”được đảo lên trước tạo sự mới mẻ tinh khôi, thanh khiết, kết tinh những tinh hoa của trời đất.
• Chữ “điểm” nhấn mạnh, gợi hình ảnh bàn tay người họa sĩ tạo nên những điểm chấm phá cho bức tranh cảnh mùa xuân.

→ Câu thơ đắt giá, diễn tả vẻ đẹp tự nhiên bình dị, trong trẻo và giàu sức sống của mùa xuân.

Câu 5: Biện pháp tu từ ở 2 dòng thơ đó là ẩn dụ

- Tác dụng của biện pháp tu từ đó là: ''Con én đưa thoi'' là dấu hiệu kết thúc của muà xuân, tác gải lấy hình ảnh để ngụ ý rằng màu xuân xanh đã sắp hết, có chút gì đó luyến tiếc ở tác giả....

Câu 6: Nếu thay từ “tận” bằng từ “rợn” thì ý nghĩa của câu thơ sẽ thay đổi hoàn toàn.

• Từ tận mở ra không gian bao la ngút ngàn tới hút tầm mắt, tạo cảm giác mênh mông khoáng đạt.
• Từ rợn sẽ khiến không gian bị thu hẹp có vẻ huyền bí, không tạo được vẻ khoáng đạt cho không gian.

Đề số 2

Đọc kỹ đoạn văn dưới đây và trả lời các câu hỏi

Thanh minh trong tiết tháng ba

Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh

Gần xa nô nức yến anh

Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân

Dập dìu tài tử giai nhân

Ngựa xe như nước áo quần như nêm

Câu 1: Đoạn thơ trên được trích từ tác phẩm nào? Tác giả là ai?

Câu 2: Tìm 4 từ ghép Hán Việt trong đoạn thơ trên.

Câu 3: Câu thơ nào là câu ghép? Câu nào dùng đảo ngữ

Câu 4: Chỉ ra những từ láy trong đoạn thơ. Những từ láy đó giúp em hình dung một ngày lễ hội như thế nào?

Đáp án đề đọc hiểu Cảnh ngày xuân số 2

Câu 1: Đoạn thơ trích từ tác phẩm Cảnh ngày xuân (trích Truyện Kiều), của tác giả Nguyễn Du.

Câu 2: Bốn từ ghép Hán Việt là: Thanh minh, tảo mộ, tài tử, giai nhân (hoặc đạp thanh, bộ hành)

Câu 3:

- Câu thơ ghép: Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh

- Câu dùng đảo ngữ: Gần xa nô nức yến anh

Câu 4: Những từ láy trong đoạn thơ là: Nô nức, sắm sửa, dập dìu

- Đây là những từ láy tượng hình, tượng thanh gợi ra trước mắt người đọc khung cảnh đẹp về ngày hội trong buổi sáng thanh minh tháng ba.

• Không gian thoáng đãng, thời tiết ấm áp, dễ chịu.
• Gần xa trai –gái nô nức đi trẩy hội, dập dìu từng cặp, từng đôi, ngựa xe ngược xuôi, chen chúc, vui vẻ.
• Ngày lễ giao hòa độc đáo giữa cái quá khứ và hiện tại, cái đã qua và sắp tới.
• Những nam thanh nữ tú đi lễ tưởng niệm quá khứ nhưng có thể tìm thấy sợi tơ hồng trong ngày hội cho mai sau.

Đề số 3

Cho đoạn thơ sau:

Tà tà bóng ngả về Tây

Chị em thơ thẩn dan tay ra về

Bước dần theo ngọn tiểu khê

Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh

Nao nao dòng nước uốn quanh

Nhịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang

Câu 1: Sáu câu thơ trên nằm phần nào trong tác phẩm Truyện Kiều Nguyễn Du? Hãy nêu ngắn gọn nội dung đó?

Câu 2: Câu thơ “Tà tà bóng ngả về tây” gợi đến khoảng thời gian nào trong ngày? Việc đó có tác dụng gì?

Câu 3: Các từ láy được sử dụng trong bài là những từ láy nào? Nêu tác dụng của việc sử dụng các từ láy đó.

Câu 4: Giải thích nghĩa của từ Tiểu khê trong câu “Bước dần theo ngọn tiểu khê”.

Câu 5

: Trong câu thơ: “Nao nao dòng nước uốn quanh”. Tác giả sử dụng biện pháp tu từ nào?

Có thể bạn quan tâm: Cảm nhận 6 câu thơ cuối đoạn trích Cảnh ngày xuân

Đáp án đề đọc hiểu Cảnh ngày xuân số 3

Câu 1:

- Sáu câu thơ trên nằm ở phần cuối của đoạn trích ''Cảnh ngày xuân'' thuộc phần 1: '' Gặp gỡ và đính ước'' trong tác phẩm Truyện Kiều Nguyễn Du.

- Nội dung: chị em Thúy Kiều du xuân trở về.

Câu 2:

- Câu thơ “Tà tà bóng ngả về tây” gợi tả thời gian chênh chếch xế chiều, đó là thời gian trong văn học gợi nỗi buồn.

- Tác dụng của việc tả cảnh vào thời gian đó là:

• Việc tả cảnh hoàng hôn khi cảnh vật đang đi vào hoạt động nghỉ ngơi, tĩnh lặng, dường như con người cũng đi vào trạng thái bâng khuâng, trống trải khó tả.
• Tâm trạng con người cũng biến chuyển theo sự biến chuyển của thời gian.
• Buổi chiều sẽ gợi lên trong lòng người tâm trạng buồn man mác.

Câu 3:

- Các từ láy được sử dụng trong bài: thơ thẩn, thanh thanh, nao nao, nho nhỏ để gợi tả sắc thái cảnh vật cũng như tâm trạng của con người.

- Tác dụng của việc sử dụng các từ láy đó là: gợi lên cảm giác buồn, bâng khuâng xao xuyến một ngày vui xuân đã hé mở một vẻ đẹp tâm hồn, thiếu nữ tha thiết với vẻ đẹp của tạo vật, niềm vui với cuộc sống, nhạy cảm và sâu lắng.

=> Những từ láy này đã nhuốm màu tâm trạng lên cảnh vật, thông qua bút pháp tả cảnh ngụ tình, cảnh tình càng trở nên tương hợp hơn.

Câu 4: Từ tiểu khê trong câu “Bước dần theo ngọn tiểu khê” có nghĩa là ngọn nước nhỏ, dòng suối nhỏ.

Câu 5: Trong câu thơ: “Nao nao dòng nước uốn quanh”, tác giả sử dụng biện pháp tả cảnh ngụ tình: tả cảnh gắn với tâm trạng con người, tình và cảnh tương hợp, cảnh thể hiện tâm trạng của con người, tâm trạng nhuốm màu lên cảnh vật.

• Chị em Kiều khi trở về sau khi tan hội trong sự tiếc nuối, bần thần, bâng khuâng khó tả.
• Cảm giác nao nao khó tả đã mở ra vẻ đẹp tâm hồn tha thiết với cuộc sống, nhạy cảm và sâu lắng.

Bài văn tham khảo: Phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân

---------------

Trên đây là một số đề đọc hiểu Cảnh ngày xuân của Nguyễn Du mà Đọc tài liệu đã sưu tầm được, mong rằng sẽ giúp ích cho các em trong quá trình ôn tập tại nhà!