Đã có rất nhiều truyện ngắn của tác giả Bảo Ninh ra đời kể về những kí ức với chiến tranh, trong đó nổi bật là truyện ngắn “Bí ẩn của làn nước” - một câu chuyện đau thương với những hy sinh mất mát trong cuộc đời ông. Đây cũng là một văn bản mang nhiều ý nghĩa sâu sắc mà thầy cô giáo dễ đặt câu hỏi trong các bài thi, bài kiểm tra. Dưới dây là những câu hỏi mà Đọc tài liệu đã tổng hợp được:
Đề đọc hiểu Bí ẩn của làn nước
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi sau:
Bí ẩn của làn nước
Các dòng sông trôi đi như thời gian, và cũng như thời gian, trên mặt nước các triền sông biết bao nhiêu là chuyện đời đã diễn ra. Nhất là về đêm, trên làn nước của dòng sông quê hương tôi lấp lánh hằng hà những đốm sáng bí ẩn, có cả điều bí ẩn của đời tôi.
Năm ấy, nhằm trúng đỉnh lũ đêm Rằm tháng Bảy, một loạt bom Mỹ phá tan vệt đê canh giữ đằng trước làng tôi. Dứt dây nổ của bom và tiếng gầm ghê rợn của máy bay cường kích là chuỗi ầm ầm long lở của dòng sông phá bung đê tràn ngang vào đồng ruộng.
Từ trên điếm canh tôi chạy lao về làng. Hồi chiều nghe tin vợ ở nhà trở dạ nhưng tôi không thể rời vị trí hộ đê. Bây giờ giời đất sập rồi, trong tôi chỉ còn con tôi, vợ tôi. Tôi dốc toàn lực bình sinh vào đôi chân. Đằng sau, cơn đại hồng thủy đuổi bén gót. Nước đã ngập làng. Tôi về, kịp dìu vợ leo lên mái thì vừa đợt dâng nước thứ hai. Mái nhà tranh của vợ chồng tôi bị lôi đi trong đêm. Đến khi mái rạ sắp rã tan ra thì ơn trời nó vương vào thân đa trước đình làng.
Đã cả một đám đông bám trên các cành. Nhiều bàn tay chìa xuống giúp tôi đỡ vợ con trèo lên. Vợ tôi ôm khư khư đứa con mới sinh, nhất định không để tôi bế đỡ.
- Con trai.. con trai mà.. yên tâm, con trai.. Để yên em ẵm, anh vụng lắm..
Nhiều giờ trôi qua. Mưa tuôn, gió thổi. Mực nước không dâng cao hơn, nhưng chảy xiết hơn. Cây đa đầy người hơn. Tôi mỏi nhừ. Tay ôm chặt vợ, tay níu mình vào chạc cây. Vợ tôi yếu lả, ướt lướt thướt, lạnh ngắt.
Khoảng gần sáng, bỗng có tiếng quẫy nước ngay dưới cành đa của vợ chồng tồi. Một giọng nghẹn sặc với lên:
- Cứu mẹ con tôi mấy.. cứu mấy.. con gái tôi..
Một bàn tay nhớt và lạnh như tay ma rờ vào chân tôi đang buông thõng. Tôi vội cúi xuống, đưa tay ra. Nhưng bàn tay của người đàn bà dưới nước truội đi, chìm nghỉm. Cành đa kêu rắc, chao mạnh. Vợ tôi "ối" kêu một tiếng thảng thốt, và "ùm", con trai tôi, đứa con sơ sinh tôi chưa được nhìn thấy mặt, tuột khỏi bọc ni lông trên tay mẹ nó, sa xuống làn nuớc tối tăm.
- Trời ơi! Con tôi! - Vợ tôi hét rú lên và lao ngay lập tức xuống hòng chụp lấy con.
Tôi phóng mình theo. Nước lạnh, ngầu bùn, sâu hút và cuốn mạnh. Tôi vớ kịp thằng con, nhao vội lên, trao nó cho những bàn tay đang chìa xuống, rồi lại lặn tiếp ngay để cứu vợ. Nhiều người phi xuống theo để trợ sức tôi..
Tôi tỉnh lại, thấy trời sáng rồi và đã tạnh mưa. Tôi nằm trong khoang một ca nô cứu nạn đầy ắp ngườì. Hồi đêm, tôi đã vật lộn điên dại quyết sống mái một phen với làn nước ɢɨết người, nhưng tôi đã thua cuộc, ứa ra cả máu tai máu mũi mà không những không cứu nổi vợ, đến thi thể cô ấy cũng bất lực không tìm thấy. Khi ca nô quân đội tới, mọi người đã phải dùng sức để buộc tôi rời mặt nước. Kiệt sức, tôi ngất đì. Khổ đau, tôi tỉnh dậy, nước mắt nóng rực, tê nhói. Một chị phụ nữ chen tới bên tôi, lên lời an ủi:
- Phận chị ấy đã vậy, thôi thì anh phải nén lòng lại, giữ sức khoẻ mà nuôi con. Ơn trời, anh còn kịp cứu được cháu. Chao ôi, vừa kịp khóc chào đời đã trải một cơn kinh hoàng hú vía. Anh coi con anh này. Cứ như không. Đã bú, đã ngủ rồi đây này. Ngoan chưa này..
Ôi chao, nó tè dầm rồi này.
Chị nựng nịu, và từ từ giở bọc chăn chiên đang ủ kín con tôi. Chị thay tã cho nó. Tôi nhìn. Choáng váng, ૮ɦếƭ lặng, tôi nén một tiếng kêu thất thanh.
- Con tôi.. - Tôi òa khóc, đỡ lấy bọc chăn. - Con tôi!
* * *
Từ bấy tới nay, thời gian trôi qua và triền nước trôi đi, tôi đã có tuổi và con gái tôi đã thành một thiếu nữ đẹp nhất làng. Nó là đứa con của làn nước, mọi người đều nói thế bởi vì chuyện nó sa xuống dòng nước lụt rồi được cha nó cứu lên thì cả làng ai cũng biết. Nhưng điều bí mật kia thì không ai hay, kể cả con gái tôi nó cũng không thể biết. Chỉ có dòng sông biết. Có ngày nào mà tôi không ra đê ngắm làn nước trôi. Vợ tôi, con trai tôi và người đàn bà vô danh nhìn tôi từ đáy nước. Thời gian, năm tháng cứ trôi, dòng sông và lịch sử, tất thảy đều đổi thay nhưng mà niềm đau của đời tôi thì khôn nguôi bởi vì ấy là một niềm đau không thể nói nên lời.
(Truyện ngắn: Bí ẩn của làn nước - Tác giả: Bảo Ninh)
Câu 1: Văn bản trên thuộc thể loại gì ?
Câu 2
Câu 3: Điểm nhìn của văn bản Bí mật của làn nước từ?
Câu 4: Lý do làng bị chìm trong biển lụt là gì?
Câu 5: Vì sao khi nhìn thấy đứa con nhân vật tôi lại kêu thất thanh?
Câu 6: Điều bí mật mà nhân vật tôi để cập đến ở cuối văn bản là gì?
Câu 7: Theo anh chị tại sao nhân vật tôi không nói ra điều bí mật ?
Câu 8: Vì sao niềm đau của nhân vật tôi là niềm đau không thể nói thành lời?
Câu 9: Từ nội dung câu chuyện chiến tranh đi qua để lại những nỗi đau gì cho con người?
Câu 10: Qua văn bản anh chị rút ra được bài học gì cho bản thân?
Câu 11. Hãy tóm tắt câu chuyện Bí ẩn của làn nước bằng một đoạn văn khoảng 5 - 7 dòng.
Câu 12: Anh chị viết đoạn văn phân tích đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm trên.
Câu 13. Dù đang ở trong hoàn cảnh nguy hiểm, nhưng khi nghe lời kêu cứu của người đàn bà kêu cứu dưới nước, nhân vật “tôi” có phản ứng như thế nào? Cảm nhận của em về phản ứng ấy của nhân vật “tôi”?
Câu 14.
Câu 15. Theo anh/chị, nhân vật “tôi” nên giữ bí mật về sự việc suốt đời hay nên nói ra? Vì sao?
Câu 16. Từ nội dung văn bản “Bí ẩn của làn nước” (Những Truyện Ngắn Bảo Ninh), em hãy viết một bài văn nghị luận bàn về tình yêu thương trong cuộc sống.
Đáp án đọc hiểu Bí ẩn của làn nước
Câu 1: Văn bản trên thuộc thể loại văn xuôi -> Tác giả dùng phương thức biểu đạt tự sự, kể lại một câu chuyện nên thuộc thể loại văn xuôi
Câu 2: Văn bản trên đề cập đến sự mất mát, buồn bã và bất lực của con người trong tình cảnh chiến tranh, bom đạn.
Câu 3: Điểm nhìn của văn bản Bí mật của làn nước từ dưới lên trên.
Câu 4: Lý do làng bị chìm trong biển lụt là vì một loạt bom Mỹ phá tan vệt canh giữ đê của ngôi làng -> Trong văn bản tác giả có miêu tả “Năm ấy, nhằm trúng đỉnh lũ đêm Rằm tháng Bảy, một loạt bom Mỹ phá tan vệt đê canh giữ đằng trước làng tôi… bung đê tràn ngang vào đồng ruộng”
Câu 5:
Câu 6. Điều bí mật mà nhân vật tôi để cập đến ở cuối văn bản là đứa con của tôi là con gái.
Câu 7: Nhân vật tôi không nói ra điều bí mật vì con của nhân vật “tôi” là đứa con của thần nước
Câu 8: Niềm đau của nhân vật tôi không nói thành lời vì vợ của anh bị mất trong trong lũ lụt và anh đã không thể cứu được người vợ của mình
Câu 9: Từ nội dung trên, chiến tranh đã để lại cho mỗi con người sự mất mát, buồn bã, bất lực, đó chính là sự mất mát đi người thân.
Câu 10: Qua văn bản, em rút ra được bài học cho bản thân rằng cuộc sống luôn có những chuyển biến bất ngờ, vì vậy ta cần phải luôn vững vàng, sẵn sàng đối mặt với nó, kiên trì và không từ bỏ.
Câu 11. Tóm tắt
Nhân vật “tôi” là người canh gác vị trí hộ đê trên điển, dù nghe tin vợ trở dạ nhưng vẫn vì trách nhiệm mà không hể quay về nhà. Năm ấy, vào đúng đỉnh lũ đêm Rằm tháng Bảy, Mỹ ném hàng loạt bom phá tan vệt đê canh giữ đằng trước làng, đê vỡ như cơn đại hồng thủy lấn vào làng. “Tôi” chạy vội về nhà, trong đầu chỉ có con và vợ. Hai người vật lộn với những làn nước dữ. “Tôi” và vợ níu chặt trên cành cây đa, cả hai cùng cố gắng hết sức níu giữ sự sống và ôm trọn các con vào trong lòng. “Tôi” thấy được sự cầu cứu của một người phụ nữ, định giúp đỡ nhưng không kịp. Đồng thời cùng lúc đó, cành cây bị gãy, cả vợ, con trai và đứa con sơ sinh vừa chào đời rơi xuống nước. “Tôi” vội vã lao xuống nước, cứu được đứa con sơ sinh nhưng không thể cứu được vợ và con trai dù đã cố gắng hết sức cùng sự giúp đỡ của mọi người. Khi tỉnh dậy, “tôi” thấy mình nằm trong khoang cano cứu hộ chật ních người, nhìn người đàn bà lạ mặt đang chăm sóc con gái bé, nghe lời an ủi của cô mà lòng người cha, người chồng đau nhói. Dù thời gian đã trôi qua rất nhiều, dù dòng chảy đã thay đổi rất nhiều nhưng những nỗi đau thương trong lòng người vẫn không thể nào nguôi ngoai được hết.
Câu 12: Câu truyện trên được tác giả Bảo Ninh chắp bút viết nên với chủ đề vô cùng quen thuộc, nhưng lại vô cùng mới lạ, đó là sự mất mát của con người khi chiến tranh qua đi. Tác giả đã dùng những từ ngữ đơn giản nhưng giàu sức gợi hình, gợi tả, và điểm nhìn đặc biệt từ dưới lên trên đã khiến người đọc không khỏi cảm động và rút ra những thông điệp ý nghĩa cho riêng mình.
Câu 13. Trong câu chuyện "Bí ẩn làn nước", khi nghe lời kêu cứu của người đàn bà dưới nước, nhân vật Tôi có phản ứng đầy mạnh mẽ và nhân văn. Mặc dù đang ở trong hoàn cảnh nguy hiểm và đối mặt với những khó khăn của cuộc sống chiến tranh, nhân vật Tôi không lạnh lùng hay thờ ơ trước lời kêu cứu của người khác.
Phản ứng của nhân vật Tôi được thể hiện qua việc anh ta quyết định hy sinh bản thân để cứu người đàn bà dưới nước. Nhân vật Tôi không chỉ tìm cách thoát khỏi hoàn cảnh nguy hiểm mà anh ta đang gặp phải, mà còn dũng cảm lao vào nguy hiểm để giúp đỡ người khác. Điều này cho thấy lòng nhân ái và tình người cao độ của nhân vật Tôi.
Cảm nhận của em về phản ứng của nhân vật Tôi là sự đáng ngưỡng mộ và cảm động. Dù đang đối mặt với những khó khăn và nguy hiểm, nhân vật Tôi không chỉ quan tâm đến bản thân mình mà còn có lòng nhân ái và sẵn sàng hy sinh để giúp đỡ người khác. Điều này cho thấy sự cao quý và tình người của nhân vật Tôi, và làm cho em cảm thấy tự hào và kính phục anh ta.
Câu 14.
- Nhân vật "tôi" đối xử với con gái đầy yêu thương, mặc dù con gái không phải con anh, nhưng anh vẫn coi con như con ruột.
- Điều bí mật mà chỉ có "dòng nước" biết chính là đứa bé anh cứu được, bây giờ là cô gái xinh đẹp nhất làng lại không phải là con gái anh. Con anh là bé trai đã bị dòng nước cuốn trôi cùng người mẹ bất hạnh.
- Nhân vật "tôi" lại giữ bí mật đó trong lòng vì:
+ Sự mất mát người thân yêu là hoàn cảnh không thể nào thay đổi, cách tốt nhất là sống trọn vẹn với những gì đang có nên hãy để bí mật đó trội theo dòng nước.
+ Nếu nói ra, người con gái sẽ đau khổ và chịu thêm tổn thương mất mát. Khi im lặng nghĩa là giữ lại hạnh phúc cho con, hãy coi hạnh phúc trao đi để đón lại hạnh phúc.
=> Việc giữ bí mật đó thể hiện anh là người giàu lòng nhân ái.
Câu 15.
HS có thể đưa ra các phương án:
– Khuyên nhân vật “tôi” im lặng và giữ bí mật về sự việc suốt đời, vì
+ Sự mất mát người thân yêu là hoàn cảnh không thể nào thay đổi, cách tốt nhất là sống trọn vẹn với những gì đang có nên hãy để bí mật đó trôi theo dòng nước.
+ Nếu nói ra, người con gái sẽ đau khổ. Im lặng nghĩa là giữ lại hạnh phúc cho con…
– Khuyên nhân vật “tôi” nên nói ra vì:
+ Đứa trẻ đã lớn, cần được biết về sự thật.
+ Nhân vật tôi là người đã hi sinh vì con, người con sẽ hiểu và yêu thương ông hơn.
+ Khi giữ bí mật, nhưng trong nhân vật tôi luôn phải mang nỗi ám ảnh, day dứt. Có thể việc nói ra những bí mật sẽ giúp ông thanh thản, giải thoát khỏi những giằng xé nội tâm trong suốt cuộc đời…
Câu 16.
a) Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận (Sự cần thiết của tình yêu thương trong cuộc sống)
b)Thân bài
1. Sự cần thiết của tình yêu thương trong truyện “Bí ẩn của làn nước”
– Biểu hiện:
+ Sự lo lắng, quan tâm, chăm sóc của người chồng với vợ con
+ Sẵn sàng đương đầu với khó khăn, nguy hiểm để bảo vệ vợ con
+ Cưu mang, chăm sóc, yêu thương, che chở, giữ im lặng…
–Ý nghĩa: đem lại tình yêu thương, để con không phải chịu nỗi đau mất đi người thân, mong muốn cho đứa trẻ có một gia đình, có một cuộc sống hạnh phúc…
2. Sự cần thiết của tình yêu thương trong cuộc sống:
* Giải thích
– Tình yêu thương: là những phẩm chất và tình cảm, vẻ đẹp của tâm hồn con người, là thứ tình cảm yêu thương, chia sẻ và đùm bọc một cách thắm thiết, sự quan tâm giúp đỡ giữa mỗi người với mọi người xung quanh.
–> đề cao vai trò, giá trị, ý nghĩa của sự cần thiết của tình yêu thương trong cuộc sống.
*Bàn luận: tình yêu thương trong cuộc sống
– Tình yêu thương là điều cần thiết đối với mỗi người, là yếu tố xây dựng niềm tin, hạnh phúc trong mối quan hệ giữa con người với con người.
– Tình yêu thương là dấu hiệu cơ bản nhất của tình người, của sự chân thành và lòng nhân ái.
*Biểu hiện của tình yêu thương trong cuộc sống
– Tình yêu thương trong gia đình: cha mẹ thương con cháu, ông bà thương con cháu; Con cháu yêu thương, kính trọng ông bà, cha mẹ; Sự quý mến giữa anh em với nhau.
– Tình yêu thương trong xã hội: tình cảm đôi lứa; tình yêu thương dành cho những số phận đau khổ, bất hạnh;
*Ý nghĩa sự cần thiết của tình yêu thương trong cuộc sống
– Sưởi ấm tâm hồn của những con người cô đơn, đau khổ, bất hạnh và truyền nghị lực sống cho họ.
– Cảm hóa những con người “lầm đường lạc lối”.
– Mang lại niềm hạnh phúc và niềm tin cho mọi người để có cuộc sống tốt hơn.
– Cơ sở để xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
* Bài học nhận thức và hành động
– Tình yêu thương là một trong những phẩm chất quan trọng, cần có của mỗi người.
c) Kết bài: Khái quát, khẳng định ý nghĩa, giá trị của tình yêu thương trong cuộc sống.
Trên đây là tổng hợp những câu hỏi Đọc hiểu Bí ẩn của làn nước của tác giả: Bảo Ninh. Chúc các em ôn thit thật tốt!