Gửi các em học sinh lớp 12 thân mến,
Để giúp các em rèn luyện kỹ năng làm đề thi một cách trôi chảy, chúng tôi tiếp tục cung cấp một mẫu đề thi giữa học kì 1 - đề kiểm tra giữa kì.
Đề thi giữa kì 1 2023
SỞ GD & ĐT CÀ MAU - TRƯỜNG THPT PHAN NGỌC HIỂN
ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ I, NĂM HỌC 2023 – 2024
MÔN NGỮ VĂN KHỐI 12
THỜI GIAN: 90 PHÚT
(Không kể thời gian giao đề)
I. PHẦN ĐỌC HIỂU (3.0 điểm)
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi ở bên dưới:
Một người ăn xin khốn khổ, đói rách, vận bộ quần áo đen nhuốc, chân tay run lên vì cơn đói hành hạ. Người hành khất bước chân vào một quán cà phê, ngả nón xin tiền, mong được bố thí vài trăm bạc lẻ để mua chiếc bánh mì. Khách uống cà phê vẫn thản nhiên rít thuốc, ánh mắt lạnh lùng vô cảm. Ông lão hành khất đến bên người bán vé số đang giao vé cho khách, và lại chìa chiếc nón ra. Người bán vé số vùi tay vào túi quần, lôi ra mấy tờ bạc nhàu nát bị vo tròn, lấy ra một tờ, vuốt thẳng và bỏ vào nón của ông lão. Ông già cảm động run run, ông không nói cảm ơn mà cúi mái đầu xuống, ánh mắt lộ rõ sự biết ơn vô cùng. Thì ra, ông già ấy bị câm.
(Theo báo điện tử Thanhnienonline, ngày 11-11-2006).
Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính trong văn bản trên.
Câu 2
: Trong văn bản, trước hành động ngả nón xin tiền, mong được bố thí của người hành khất, những người xung quanh đã có những phản ứng như thế nào?Câu 3: Nêu tác dụng của biện pháp tu từ tương phản trong đoạn: Khách uống cà phê vẫn thản nhiên rít thuốc, ánh mắt lạnh lùng vô cảm (...). Người bán vé số vùi tay vào túi quần, lôi ra mấy tờ bạc nhàu nát bị vo tròn, lấy ra một tờ, vuốt thẳng và bỏ vào nón của ông lão.
Câu 4: Câu Khách uống cà phê vẫn thản nhiên hút thuốc, ánh mắt lạnh lùng vô cảm trong văn bản trên đề cập đến hiện tượng nào? Suy nghĩ của anh/chị về hiện tượng đó (Trả lời từ 5-7 dòng).
II. PHẦN LÀM VĂN (7.0 điểm)
Câu 1 (2.0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa của lối sống đẹp.
Câu 2 (5.0 điểm)
Đất là nơi anh đến trường
Nước là nơi em tắm
Đất Nước là nơi ta hò hẹn
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm
Đất là nơi “con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc”
Nước là nơi “con cá ngư ông móng nước biển khơi”
Thời gian đằng đẵng
Không gian mênh mông
Đất Nước là nơi dân mình đoàn tụ
Đất là nơi Chim về
Nước là nơi Rồng ở
Lạc Long Quân và Âu Cơ
Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng
Những ai đã khuất
Những ai bây giờ
Yêu nhau và sinh con đẻ cái
Gánh vác phần người đi trước để lại
Dặn dò con cháu chuyện mai sau
Hàng năm ăn đâu làm đâu
Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ Tổ.
(Trích Đất nước - Nguyễn Khoa Điềm, Ngữ văn 12,
Tập một, NXB Giáo dục, 2008, tr. 118 - 119)
Cảm nhận của anh/chị về đoạn thơ trên. Từ đó làm rõ nét mới lạ, sâu sắc trong cách cảm nhận của Nguyễn Khoa Điềm về Đất Nước.
-----------Hết----------
Đáp án
I. PHẦN ĐỌC HIỂU
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản trên là: Tự sự
Câu 2:
Trong văn bản, trước hành động ngả nón xin tiền, mong được bố thí của người hành khất, những người xung quanh đã có những phản ứng:
- Khách uống cà phê vẫn thản nhiên rít thuốc, ánh mắt lạnh lùng vô cảm.
- Người bán vé số vùi tay vào túi quần, lôi ra mấy tờ bạc nhàu nát bị vo tròn, lấy ra một tờ, vuốt thẳng và bỏ vào nón của ông lão.
Câu 3: Biện pháp tu từ tương phản trong đoạn văn Khách uống cà phê vẫn thản nhiên rít thuốc, ánh mắt lạnh lùng vô cảm(...).Người bán vé số vùi tay vào túi quần, lôi ra mấy tờ bạc nhàu nát bị vo tròn,lấy ra một tờ,vuốt thẳng và bỏ vào nón của ông lão thể hiện rõ sự khác nhau trong cách ứng xử của hai kiểu người trong xã hội: một bộ phận người trong xã hội thì lạnh lùng vô cảm đáng bị lên án như những vị khách uống cà phê. Tuy nhiên vẫn còn nhiều người đáng được trân trọng vì họ có tấm lòng cao đẹp, biết yêu thương, đồng cảm và chia sẻ như người bán vé số.
Câu 4:
- Câu Khách uống cà phê vẫn thản nhiên hút thuốc, ánh mắt lạnh lùng vô cảm trong văn bản trên đề cập đến hiện tượng vô cảm của con người trong xã hội hiện nay.
- Học sinh trình bày được suy nghĩ của mình về hiện tượng vô cảm của con người trong xã hội hiện nay một cách hợp lý, thuyết phục.
II. PHẦN LÀM VĂN
Câu 1.
Học sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải trình bày suy nghĩ của bản thân về ý nghĩa vấn đề ý nghĩa của lối sống đẹp. Có thể theo hướng sau:
Mở đoạn
– Dẫn dắt vào vấn đề: lựa chọn lối sống là vấn đề khó khăn đối với nhiều bạn trẻ.
– Giải thích mục đích, ý nghĩa câu thơ: là sự băn khoăn, trăn trở về một lẽ sống đẹp, đó là câu hỏi cả nhiều người không riêng gì nhà thơ Tố Hữu.
Thân đoạn:
Giải thích: Sống đẹp là như thế nào?
– Sống đẹp là sống thật con người mình, sống là mình một cách chân thành, sống không trái với lương tâm của một con người.
– Sống đẹp là sống yêu thương, trân trọng, sẻ chia với mọi người, trân trọng những gì mình có, đồng thời cũng biết căm ghét những điều xấu xa
– Sống đẹp là biết cố gắng, nỗ lực hoàn thiện bản thân, có ước mơ, có nghị lực thực hiện ước mơ.
– Sống đẹp không chỉ là sống cho riêng mình mà là dùng tài năng, công sức của mình để cống hiến làm cho xã hội trở nên tốt đẹp hơn.
b.Ý nghĩa của việc sống đẹp
– Sống đẹp khiến cuộc sống trở nên ý nghĩa, “sống” theo đúng nghĩa chứ không phải sự tồn tại đơn thuần: đời sống tinh thần phong phong phú hơn.
– Khi ta có một cách sống đẹp, bản thân mới thực sự có giá trị, ta sẽ nhận được sự yêu thương, giúp đỡ từ người khác.
– Nếu mỗi người đều có một lối sống tích cực thì sẽ không còn khoảng cách giữa người nữa.
Bàn luận, mở rộng
– Bên cạnh những người có lối sống đẹp lại có những người sống tiêu cực: ích kỉ, chỉ quan tâm đến lợi ích của mình, sống vô cảm, thờ ơ, sa vào tệ nạn, …
– Sống đẹp không phải chỉ ngày một ngày hai có thể làm được, nó thể hiện ở nhũng hành động nhỏ nhất trong suốt đời người.
Liên hệ bản thân
– Có thái độ phê phán, lên án với những người có lối sống tiêu cực.
– Luôn mở rộng lòng mình để yêu thương, sẻ chia nhiều hơn với người thân, gia đình và những người xung quanh.
– Là học sinh cần phải biết định hướng lối sống lành mạnh, không ngừng nỗ lực học tập để hoàn thiện bản thân góp phần xây dựng xã hội tốt đẹp.
– Cần tỉnh táo để tránh xa lối sống ăn chơi, xa đọa
3. Kết đoạn
– “Khi bạn ra đời, bạn khóc, mọi người cười” nhưng hãy sống sao để “khi chết đi mọi người khóc còn bạn cười”
Câu 2.
Trước khi tìm hiểu đáp án gợi ý thì các em cũng có thể tham khảo trước Phân tích bài thơ Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm với các bài văn mẫu đặc sắc nhất.
* Giới thiệu khát quát về tác giả Nguyễn Khoa Điềm, trường ca Mặt đường khát vọng và đoạn trích
* Cảm nhận Đất Nước ở phương diện không gian địa lí
- Đất Nước gắn với những kỉ niệm riêng tư của mỗi người.
+ Nhà thơ dùng phép chiết tự tách đôi khái niệm đất nước thành hai vật thể hữu tình “Đất là..”, “Nước là…”. Đất nước hiện lên cụ thể và gần gũi, gắn bó với máu thịt của con người.
+ Đất Nước là không gian riêng tư, thầm kín của tình yêu đôi lứa: Đất Nước là nơi ta hò hẹn
+ Đất Nước còn là nơi trở về của những tâm hồn thiết tha với quê hương: Đất là nơi con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc
- Từ hiện tại ngược dòng về quá khứ để cảm nhận đất nước trên bình diện lịch sử
+ Đất Nước là không gian sinh tồn đời thường của nhân dân qua bao thế hệ: Đất Nước là nơi dân mình đoàn tụ
+ Cội nguồn rất xa xưa của dân tộc qua huyền thoại chim về rồng ở.
- Nhà thơ đánh thức lòng yêu nước, niềm tự hào về dòng máu Lạc Hồng, nhắc nhở thế hệ trẻ phải biết kế tục truyền thống: Hàng năm ăn đâu làm đâu/Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ Tổ.
* Nét mới lạ, sâu sắc trong cảm nhận về đất nước:
- Tác giả tách bạch hai thành tố “Đất” và “Nước” để đưa ra những định nghĩa mới mẻ về Đất Nước.
- Mượn chất liệu văn hóa, văn học dân gian đậm đặc để diễn tả những suy tư, trăn trở về Đất Nước. Đi sâu vào tìm hiểu, nhìn nhận đất nước ở bình diện văn hóa là một nét mới mẻ, độc đáo trong thơ ca.
- Giọng thơ sâu lắng, hình ảnh thơ gần gũi, bình dị.
- Câu chuyện Đất Nước được chuyển tải dưới câu chuyện tình yêu của Anh và Em tạo giọng điệu thủ thỉ, tâm tình, chất trữ tình.
* Đánh giá
- Đoạn thơ tiêu biểu cho phong cách giàu chất suy tư, xúc cảm dồn nén, mang màu sắc chính luận của thơ Nguyễn Khoa Điềm.
- Đoạn thơ nói riêng và tác phẩm Đất nước đánh thức thế hệ trẻ thời chống Mĩ và tuổi trẻ hôm nay về tình yêu, trách nhiệm với đất nước.
-/-
Cùng đi vào tìm hiểu chi tiết nội dung đề thi thử thpt quốc gia này và luyện tập với các mẫu đề thi thử thpt quốc gia 2023 môn văn của các tỉnh/thành phố trên cả nước đã được chúng tôi cập nhật liên tục. Chúc các em thành công!
