Gửi các em học sinh lớp 12 thân mến,
Dưới đây là đề thi thử tốt nghiệp THPT 2024 môn văn mẫu với yêu cầu: Phân tích vẻ đẹp bức tranh tứ bình Việt Bắc – Tố Hữu. Từ đó, liên hệ với bức tranh thiên nhiên trong Cảnh ngày hè – Nguyễn Trãi......
Cùng đi vào tham khảo chi tiết nội dung đề thi:
Đề thi thử
I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Đọc văn bản sau và làm theo các yêu cầu:
Tôi nhớ một nhà tâm lý học đã nói: Nếu bạn cảm thấy chán nản thì tốt nhất là giúp đỡ một ai đó. Tại sao? Vì giúp đỡ ai đó, bạn sẽ hướng tâm hồn ra bên ngoài và nhận được niềm vui. Có lần tôi đang ngồi trong một sân bay cho chuyến bay của mình. Vé của tôi là vé hạng nhất. Ở hàng này chỗ ngồi rộng hơn, thức ăn ngon hơn và các tiếp viên thì rất xinh. Và tôi lại được số ghế tốt nhất trong khoang máy bay, ghế số A1. Trước lúc máy bay cất cánh, tối để ý đến một phụ nữ trẻ đeo theo nhiều túi xách tay và còn bể một em bé đang khóc nữa. Lương tâm tôi bảo: Này, làm gì đi chứ! tôi đấu tranh tư tưởng một lúc rồi cuối cùng đến bên cô ấy, đề nghị đổi chỗ ngồi. Tôi sẽ ngồi ghế hạng thường của cô ấy, còn cô sẽ ngồi chỗ ghế hạng nhất của tôi. Cô ấy rất ngạc nhiên, và trước lời thuyết phục của tôi, cô đồng ý.
Khi máy bay bay được vài tiếng, tôi đi lên dãy ghế hạng nhất. Vén tấm màn, tôi thấy đằng kia, trong chiếc ghế rộng rãi, hai mẹ con họ đang ngủ ngon lành. Quay trở lại chỗ ngồi nhỏ bé của mình. Tôi thấy trong lòng vui như thế vừa trúng số độc đắc. Và chuyến bay đó đối với tôi thật thú vị. Lòng tôi tự nhủ, muốn có nhiều niềm vui thì phải siêng năng làm những nghĩa cử như vậy. Việc cho đi không chỉ là giúp đỡ người khác mà còn làm cho cuộc sống của bạn tốt hơn.
(Trích “Làm những việc tốt”, 7 thói quen của người thành đạt, dẫn theo gacsach.com)
Câu 1. Qua văn bản, tác giả bài viết khuyên người đọc điều gì?
Câu 2. Giải thích nghĩa của từ “lương tâm”.
Câu 3. Giải thích ý hiểu của anh/chị về quan điểm: Việc cho đi không chỉ là giúp đỡ người khác mà còn làm cho cuộc sống của bạn tốt hơn.
Câu 4. Có ý kiến cho rằng: Xã hội càng văn minh, lòng người càng vô cảm, những nghĩa cử tử tế cứ ngày một ít đi. Anh/Chị có đồng tình với ý kiến này không? Vì sao?
II. LÀM VĂN (7 điểm)
Câu 1. Viết bài luận 200 chữ trình bày quan điểm của em về chủ đề: Cho đi và nhận lại.
Câu 2. Phân tích vẻ đẹp bức tranh tứ bình Việt Bắc – Tố Hữu. Từ đó, liên hệ với bức tranh thiên nhiên trong Cảnh ngày hè – Nguyễn Trãi, để làm rõ những tương đồng, khác biệt trong cách cảm nhận, trong nét vẽ của hai nhà thơ.
Hết
Đáp án đề thi thử môn văn 2024
I.ĐỌC HIỂU
Câu 1.
Qua văn bản, tác giả bài viết khiến người đọc cần biết cho đi, biết sẻ chia, bởi điều đó “không chỉ giúp đỡ người khác mà còn làm cho cuộc sống của bạn tốt hơn.”
Câu 2.
“Lương tâm”: lương là tốt, thiện, trong sáng, tâm là tâm hồn. Lương tâm là tâm hồn tử tế, lương thiện. Hiểu một cách cụ thể hơn, lương tâm là ý thức của một con người đề ra và tuân thủ những tiêu chuẩn đạo đức chi phối suy nghĩ, lời nói, hành động của họ.
Câu 3.
Quan điểm: “Việc cho đi không chỉ là giúp đỡ người khác mà còn làm cho cuộc sống của bạn tốt hơn” có thể được hiểu là:
+ “Việc cho đi” là giúp đỡ người khác, bởi khi bạn cho đi là bạn đang khiến người khác có được một lợi ích lẽ ra thuộc về bạn.
+ Nhưng cho đi lại khiến cuộc sống của bạn tốt hơn” bởi bạn bớt đi một lợi ích nhưng bạn có lại được những giá trị khác: niềm vui vì đã chia sẻ, niềm tin vào những điều tử tế, niềm hạnh phúc khi thấy người được giúp đỡ bớt khó khăn,... .
+ Tuy nhiên, đừng “cho đi” chỉ vì cảm xúc, tâm trạng, niềm vui của mình. “Cho đi” quan trọng nhất phải từ lòng đồng cảm, muốn được chia sẻ.
Câu 4.
Học sinh chủ động đưa ra ý kiến của bản thân, đảm bảo được yêu cầu về nội dung và hình thức như sau:
- Nội dung: trình bày được ý kiến của bản thân về nhận định và bàn luận ngắn gọn về quan điểm của mình.
- Hình thức: đoạn văn ngắn, khoảng 8 – 10 dòng, diễn đạt mạch lạc.
Gợi ý:
Xã hội ngày càng văn minh, lòng người ngày càng vô cảm. Điều này có thể dễ dàng nhận thấy trong cuộc sống hàng ngày khi con người quá bận hoặc quá cảnh giác hoặc quá ích kỉ để mở lòng chia sẻ với người khác. Người ta vẫn vội vàng hay hờ hững đi qua một đứa bé đứng sợ hãi ở góc đường mất phương hướng khi lạc mẹ. Nhưng tôi tin ở khắp mọi nơi trên Trái Đất này vẫn có những “lương tâm”, có những “nghĩa cử” đáng trân trọng. Bởi “nhân chi sơ tính bản thiện”, sâu thẳm trong mỗi con người vẫn là bản tính thiện lượng, chỉ là bị che khuất đi bởi những bon chen, bận bịu,... Xã hội sẽ tốt đẹp hơn nếu như mỗi ngày, bạn dành một chút thời gian để quan tâm tới những điều quanh mình, bạn sẽ nhận ra những điều kì diệu. Và bạn cũng sẽ muốn, sẽ làm những điều kì diệu, dù là điều kì diệu nho nhỏ.
II. LÀM VĂN
Câu 1.
Yêu cầu cụ thể:
1.Dẫn dắt
- Nêu từ khóa: cho đi và nhận lại
2.Giải thích
- Cho đi là mình chia sẻ những điều mình có với người khác.
- Nhận lại có hai cách hiểu: điều người khác tạo cho mình; điều mình nhận được từ chính hành động, lời nói hay suy nghĩ cho đi của mình.
3.Phân tích
- Cho đi và nhận lại có mối quan hệ như thế nào?
+ Cho đi và nhận lại là biểu hiện của giao tiếp xã hội. Cho đi tự nguyện và nhận lại với lòng biết ơn và trân trọng.
+ Nếu đã cho đi, bạn chắc chắn sẽ nhận lại một điều gì đó, có thể không từ người mình cho mà từ chính hành vi tốt đẹp của mình.
- Vì sao nói khi cho đi cũng là đang nhận lại?.
+ Vì khi cho đi một điều gì đó, mình đang nhận lại chính sự bồi dưỡng tâm hồn, cảm giác nhẹ nhàng khi đã giúp đỡ một ai đó.
+ Đôi khi, cho đi là cách chúng ta học buông bỏ một cách tự nguyện, sẽ bớt đi phần phụ thuộc vào những vật ngoại thân.
4.Phản biện
Có những người chỉ biết nhận mà không biết cho đi.
+ Người chỉ nhận sẽ dễ trở thành người ích kỷ.
+ Cần phải cân bằng giữa cho và nhận, đó cũng là quá trình rèn luyện bản thân.
5.Liên hệ
- Bài học/Liên hệ + Từ khóa.
Cho đi và nhận lại đều khiến mình hạnh phúc. Hãy thử xem!
Câu 2.
• Yêu cầu cụ thể:
ĐỌC HIỂU YÊU CẦU ĐỀ
- Đối tượng chính, trọng tâm kiến thức: Việt Bắc
- Đối tượng liên hệ: Cảnh ngày hè
- Dạng bài: phân tích, liên hệ
- Yêu cầu: Học sinh làm sáng rõ về vẻ đẹp cảnh và người Việt Bắc qua bốn mùa. Từ đó, liên hệ với bức tranh trong Cảnh ngày hè để thấy được cách cảm, cách miêu tả cũng như tình cảm, cảm xúc của mỗi nhà thơ. Đây là dạng đề thi xuất hiện trong đề thi tham khảo và chính thức của Bộ năm 2017, là dạng đề rất khó, đòi hỏi người viết về phổ kiến thức rộng, kỹ năng so sánh, bàn luận và biết lý giải.
TIẾN TRÌNH BÀI LÀM
1.Khái quát vài nét về tác giả - tác phẩm
- Tố Hữu được xem là “lá cờ đầu” trong phong trào thơ Cách mạng Việt Nam với những tác phẩm lưu mãi với thời gian. Thơ ông viết về chính trị nhưng không khô khan, mà ngược lại, dễ đi sâu vào lòng người bởi tình cảm và giọng văn trữ tình truyền cảm.
- Việt Bắc được sáng tác trong hoàn cảnh chia ly tiễn biệt giữa quân và dân tại căn cứ địa Việt Bắc sau kháng chiến chống Pháp. Bài thơ được xem như lời tâm tình chan chứa nỗi niềm của Tố Hữu đối với mảnh đất anh hùng này. Đặc biệt người đọc chắc hẳn sẽ không quên bức tranh tứ bình bằng thơ tuyệt đẹp trong Việt Bắc.
2.Phân tích vẻ đẹp bức tranh tứ bình .
Các em chú ý: Với dạng đề liên hệ, chúng ta sẽ phân tích, làm rõ đối tượng chính (bức tranh tứ bình Việt Bắc), sau đó sẽ đến phần làm rõ một khía cạnh của đối tượng được liên hệ (bức tranh hè của bình Nguyễn Trãi). Trước hết là bức tranh tứ bình Việt Bắc:
- Bức tranh mùa đông
“Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”.
Màu đỏ của hoa chuối chính là nét điểm xuyết, là ánh sáng làm bừng lên khung cảnh rừng núi mùa đông Việt Bắc. Đây được xem là nghệ thuật chấm phá rất đắc địa của Tố Hữu giúp người đọc thấy ấm lòng khi nhớ về Việt Bắc. Ánh nắng hiếm hoi của mùa đông bắt vào con dao mang theo bên người của người dân nơi đây bất chợt giúp người đọc thấu được đời sống sinh hoạt và lao động của họ. Màu đỏ của hoa chuối quyện với màu vàng của nắng trên đèo cao đã tạo thành một bức tranh mùa đông rạng rỡ, đầy hy vọng.
- Bức tranh mùa xuân
“Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang”
Đọc hai câu thơ này, người đọc dường như mường tượng ra khung cảnh mùa xuân nơi núi rừng thật hiền hòa, dịu êm, ấm áp. Màu trắng của mơ gợi lên một bức tranh nên thơ trên cái nền dịu nhẹ của màu sắc. Hoa mơ được xem là loài hoa báo hiệu mùa xuân ở Tây bắc, cứ vào độ xuân thì, chúng ta sẽ bắt gặp trên những con đường màu sắc ấy. Mùa xuân Tây Bắc, Tố Hữu nhớ đến hình ảnh “người đan nón” với động tác “chuốt từng sợi giang” thật gần gũi. Động từ “chuốt” được dùng rất khéo và tinh tế khi diễn tả về hành động chuốt giang mềm mại, tỉ mỉ của người đan nón. Phải thật sâu sắc và am hiểu thì Tố Hữu mới nhận ra được điều này. Chữ “chuốt” như thổi hồn vào bức tranh mùa xuân ở Việt Bắc, tạo nên sự hòa hợp thiên nhiên và con người.
- Bức tranh mùa hè
“Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình”
Tiếng ve kêu vang giữa “rừng phách” đã làm nên cái động giữa muôn vàn cái tĩnh. Màu vàng của rừng phách là đặc trưng báo hiệu mùa hè về trên xứ sở vùng cao. Tiếng ve như xé tan sự yên tĩnh của núi rừng, đánh thức sự bình yên nơi đây. Từ “đổ” dùng rất đắc điệu, là động từ mạnh, diễn tả sự chuyển biến quyết liệt, lôi cuốn của màu sắc. Bức tranh mùa hè chợt bừng sáng, đầy màu vàng rực của rừng phách. Ở mỗi bức tranh thiên nhiên, người đọc đều thấy thấp thoáng bóng dáng con người. Có thể nói đây chính là sự tài tình của Tố Hữu khi gắn kết mối tâm giao giữa thiên nhiên và con người. Giữa rừng núi bao la, thấp thoáng bóng dáng “cô gái hái măng tuyệt đẹp đã khiến cho thiên nhiên có sức sống hơn.
- Và cuối cùng chính là bức tranh mùa thu
“Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung”
Mùa thu về trên Tây Bắc với hình ảnh ánh trăng dịu, mát lành. Thiên nhiên dường như rất ưu ái cho mùa thu xứ bắc với sự tròn đầy, viên mãn của ánh trăng. Không phải là ánh trăng bình thường, mà trăng nơi đây là trắng của hòa bình, ánh trăng tri kỉ rọi chiếu những năm tháng chiến tranh gian khổ. Chính ánh trăng ấy đã mang đến vẻ đẹp riêng của mùa thu Việt Bắc. Tố Hữu nhìn trăng, nhớ người, nhớ tiếng hát gợi nhắc ân tình và thủy chung
3.Liên hệ
a.Bức tranh thiên nhiên trong Cảnh ngày hè
“Hoè lục đùn đùn tản rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ.
Hồng liên tri đã tiễn mùi hương.
Lao xao chợ cá làng ngư phủ.
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.”
Bức tranh thiên nhiên qua vài nét vẽ, đã hiện lên tràn đầy sức sống. Các sự vật xuất hiện: “hòe”, “thạch lựu”, “hồng liên” là những thực vật tiêu biểu cho cảnh sắc làng quê đất Bắc. Tất cả đang phố nở những nguồn sống mạnh mẽ dù cho đã cuối mùa, cuối ngày. Từ màu sắc cho đến chuyển động, tất cả đều hiện lên mạnh mẽ, quẫy cựa, căng trào. Dù cho cảnh đã vào cuối mùa và thời điểm là cuối ngày. Xen lẫn là tiếng ve làm lao xao cả chốn quê yên ả.
b.Nét tương đồng và khác biệt
- Tương đồng:
Mỗi tác giả đều dành tình cảm yêu mến, gắn bó với thiên nhiên, với con người. Đều thể hiện tài năng quan sát và miêu tả, tìm được cái hồn cốt, nét đặc trưng, vẻ đẹp của thiên nhiên nơi họ gắn bó.
- Khác biệt và lý giải
+ Với Tố Hữu, qua cái nhìn khái quát theo chiều dài thời gian, được thâu tóm qua những nét đặc trưng nhất của thiên nhiên Việt Bắc thông qua bức tranh bốn mùa. Bức tranh đó được vẽ trong nỗi nhớ và sự hồi tưởng. Bằng cảm xúc mến thương, gắn bó, tự hào của một người chiến sĩ đã từng sống và chiến đấu.
+ Với Nguyễn Trãi, bức tranh cảnh ngày hè là thi hứng trực tiếp, được viết trong một ngày dài rảnh rỗi. Cho nên các sự vật hiện lên sống động, màu sắc. Bức tranh được vẽ trong xúc cảm của một bậc đại nhân nay lui về ở ẩn còn bao nặng lòng với nhân dân, đất nước, mang trong mình bao đau đáu, niềm u hoài. Thế nhưng vẫn thấy một sự gắng, một sự vận động vượt lên nỗi buồn khi thi nhân chìm trong cảnh, tìm thấy niềm vui nơi thiên nhiên quê nhà.
Nguồn tài liêu: Sưu tầm và tổng hợp.
Đừng quên tìm hiểu chi tiết các nội dung đề thi thử tốt nghiệp thpt 2024 mới nhất và luyện tập với các mẫu đề thi thử tốt nghiệp THPT 2024 môn văn của các tỉnh/thành phố trên cả nước đã được chúng tôi cập nhật liên tục. Chúc các em thành công!
