Đề cương ôn tập Ngữ văn lớp 9 học kì 2 chi tiết bài Tôi và chúng ta của tác giả Lưu Quang Vũ với những kiến thức trọng tâm giúp các em ôn thi học kì đạt hiệu quả nhất
Đề cương Ngữ văn 9 học kì 2 bài Tôi và chúng ta
A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
a. Tác giả
- Lưu Quang Vũ sinh năm 1948 mất năm 1986.
- Quê quán: Quảng Nam nhưng sống tại Hà Nội.
- Cuộc đời
- Lưu Quang Vũ tham gia kháng chiến chống Mĩ.
- Thuộc thế hệ những nhà thơ trẻ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
- Là người đa tài và giàu tình cảm.
b. Tác phẩm
- Xuất Xứ: Được viết năm 1985.
- Hoàn cảnh sáng tác: Sau đại thắng mùa xuân năm 1975, đất nước hòa bình thống nhất và chuyển sang một thời kì lịch sử mới. Nhiệm vụ chính của đất nước là xây dựng nền kinh tế giàu mạnh và xã hội phồn thịnh.
- Thể loại: kịch
d. Ý nghĩa nhan đề: Mối quan hệ giữa cá nhân và tập thể, chung và riêng cần được nhìn nhận mới, không có chủ nghĩa tập thể chung dẫn đến tình trạng "cha chung không ai khóc". Cái chúng ta tạo thành từ những cái "tôi" cá nhân cụ thể.
- Khi quyền lợi và nghĩa vụ của cá nhân được đảm bảo và thống nhất quyền lợi và nghĩa vụ của tập thể lúc đó sẽ tạp ra sức mạng tổng hợp.
- Nếu chỉ nói chúng ta cách chung chung mà không tạo điều kiện và cơ chế để người lao động sản xuất có hiệu quả, lại cứ bán vào những nguyên tắc, chỉ thị lỗi thời thì tất cả là giáo điều, giậm chân tại chỗ và chỉ là lời kêu gọi suông.
e. Giá trị nội dung
- Vấn đề đổi mới trong sản xuất, đen lại lợi ích cho mọi người.
- Cần phá bỏ cách nghĩ, cơ chế lạc hậu, cũ kĩ.
- Cần mạnh dạn đổi mới phương thức tổ chức, lề lối hoạt động
- Đây là một quá trình đấu tranh gay gắt, cần những con người có trí tuệ và bản lĩnh, dám nghĩ dám làm.
- Nghệ thuật: kịch
f. Giá trị nghệ thuật
- Cách xây dựng tình huống kịch hấp dẫn và khắc họa rõ nét tính cách nhân vật
Tham khảo thêm: Soạn bài Tôi và chúng ta
II. PHÂN TÍCH TÁC PHẨM
a. Vấn đề cơ bản, ý nghĩa nhan đề của vở kịch
- Mâu thuẫn, xung đột giữa cái cũ và cái mới trong tình hình hiện tại của một xí nghiệp.
⇒ Đó là vấn đề thời sự của đất nước ta trong những năm 80 của thế kỉ XX, những năm đầu của công cuộc đổi mới đất nước.
b. Diễn biến mâu thuẫn - xung đột trong đoạn trích, tính cách nhân vật
- Các nhân vật
- Những người tiên phong: Giám đốc Hoàng Việt, Lê Sơn, các công nhân như Dũng, ông Quych, bà Bông
- Những người bảo thủ: Phó giám đốc Nguyễn Chính, Trưởng phòng tài vụ, quản đốc Trương.
- Tình huống xung đột kịch
- Quyết định táo bạo của giám đốc Hoàng Việt và kĩ sư Lê Sơn đã gây ra những phản ánh gay gắt từ PGĐ Nguyễn Chính và quản đốc Trương
- Các vấn đề được nêu
- Những người tiên phong: Mức sản xuất có thể tăng hơn 5 lần so với hiện nay, chủ động đặt ra kế hoạch của chúng ta, cần thêm 300 công nhân nữa, chuẩn bị lãnh lương mới, tăng lên 4 lần, bỏ chức quản đốc.
- Phe bảo thủ: Biên chế công nhân không thể thêm, kế hoạch đã do cấp trên quy định, phải có thêm kế hoạch 2, kế hoạch 3, không có quỹ lương cho thợ hợp đồng...
- Giám đốc Nguyễn Chính đã trả lời: Không thể có kế hoạch ngược đời chỉ làm theo cấp trên. Xí nghiệp chỉ cần một kế hoạch, nhưng là kế hoạch do chúng ta tự định ra, Phải tuyển dụng thêm công nhân, sử dụng thợ hợp đồng. Dừng việc xây nhà khách sẽ có đủ tiền trả đủ 2 tháng lương, phá vỡ nguyên tắc chi tiêu cho tiền sử máy móc.
- Tính cách của các nhân vật
- Giám đốc Hoàng Việt: nhân vật trung tâm, là người lãnh đạo, có tinh thần và trách nhiệm cao, thông minh và nghị lực, dũng cảm và mạnh dạn. Anh rất thẳng thắn khi làm việc, dám chịu trách nhiệm với công việc của mình không vì bản thân mà vì lợi ích của xí nghiệp, vì đời sống của anh chị em công nhân. Đó là mẫu người lãnh đạo thời kì đổi mới.
- Lê Sơn: Là người có chuyên môn giỏi, hết lòng hết sức và từng gắn bó nhiều năm với xí nghiệp. Dù biết cuộc đấu tranh rất khó khăn nhưng anh vẫn chấp nhận, sẵn sàng cùng Hoàng Việt cải tiến toàn diện hoạt động của đơn vị.
- PGĐ Nguyễn Chính: là con người máy móc, bảo thủ, gian manh. Không khéo xu lịnh và luồn lọt cấp trên, đánh đổ bốn đời giám đốc. Nguyễn Chính luôn vịn vào cơ chế, nguyên tắc dù nó đã bị lạc hậu để chống lại cái mới.
- Quản đốc Trương: Là người khô khan, hách dịch, thích tỏ ra quyền thế.Suy nghĩ làm việc như cái máy, khô cằn tình người.
c. Cảm nhận về xu thế phát triển và kết thúc vở kịch
- Đây là cuộc đấu tranh có tính tất yếu, gay gắt và dai dẳng. Nhưng cuối cùng phần thắng đã thuộc về Hoàng
- Việt và Lê Sơn vì họ đại diện cho những người ưu tú của cái mới, cái tiến bộ.
- Bên cạnh đó các quan niêm, cách làm mới, táo bạo ở giai đoạn đầu tất nhiên sẽ vấp phải nhiều cản trở, khó khăn.
- Chiến thắng đã thuộc về cái mới, cái tiến bộ
III. Một số về văn tham khảo về tác phẩm Tôi và chúng ta
1. Phân tích ý nghĩa nhan đề của vở kịch "Tôi và chúng ta" của tác giả Lưu Quang Vũ
2. Tác phẩm "Tôi và chúng ta" của tác giả Lưu Quang Vũ mang đậm tính thời sự, phản ánh một khía cạnh của quá trình sản xuất của xã hội đương thời với một bên là tư tưởng bảo thủ, lạc hậu. Em hãy phân tích tác phẩm để làm sáng tỏ ý trên.
Văn bản tham khảo: Phân tích Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ
----------
Đọc tài liệu vừa chia sẻ đến các em đề cương môn Ngữ văn lớp 9 học kì 2 2019/2020 bài Tôi và chúng ta. Hy vọng với đề cương này các em có thể dễ dàng hoàn thành bài làm của mình trong kì thi học kì tới. Chúc các em thi tốt!