Đề cương ôn tập Ngữ văn lớp 9 học kì 2 phần Văn học dưới đây giúp các em tóm tắt lại nội dung, những kiến thức trọng tâm của những tác phẩm văn học
Đề cương môn Ngữ văn 9 hk2 phần Văn học
I. Văn học Việt Nam
a. Thơ
- Tác giả: Thanh Hải
- Nội dung:
- Vẻ đẹp trong trẻo, đầy sức sống của thiên nhiên đất trời mùa xuân và cảm xúc say sưa, ngây ngất của nhà thơ.
- Vẻ đẹp và sức sống của đất nước qua mấy nghìn năm lịch sử.
- Khát vọng, mong ước đc sống có ý nghĩa, đc cấu hiến cho đất nước, cho cuộc đời của tác giả.
- Nghệ thuật:
- Bài thơ theo thể 5 chữ, nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca.
- Kết hợp những hình ảnh tự nhiên giản dị đi từ thiên nhiên với những hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng, khái quát.
- Cấu tứ của bài chặt chẽ, dựa trên sự phát triển của hình ảnh mùa xuân.
- Giọng điệu bài thơ thể hiện đúng tâm trạng, cảm xúc của tác giả
- Tác giả: Viễn Phương
- Nội dung
- Tâm trạng vô cùng xúc động của một người con từ chiến trường miền Nam được ra viếng Bác.
- Tấm lòng thành kính thiêng liêng trước công lao vĩ đại và tâm hồn cao đẹp, sáng trong của Người.
- Nỗi đau xót tột cùng của nhân dân ta nói chung, của tác giả nói riêng khi Bác không còn nữa
- Tâm trạng lưu luyến và mong muốn được mãi bên Bác
- Nghệ thuật
- Bài thơ có bố cục gọn rõ, giọng điệu phù hợp với nội dung cảm xúc: vừa trang nghiêm, sâu lắng, vừa thiết tha, đau xót xen lẫn sự tự hào.
- Thể thơ: chủ yếu là tám tiếng, riêng khổ thứ ba chỉ có bảy tiếng và dòng cuối khổ hai là chín tiếng và phép điệp cấu trúc
- Hình ảnh thơ có nhiều sáng tạo, nhất là có sự kết hợp giữa hình ảnh thực với hình ảnh ẩn dụ giàu tính biểu tượng, nhất là các ẩn dụ – biểu tượng
3. Sang thu
- Tác giả: Hữu Thỉnh
- Nội dung
- Bài thơ thể hiện cảm nhận tinh tế và tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng của nhà thơ khi chợt nhận ra những tín hiệu báo thu sang.
- Những suy ngẫm sâu sắc mang tính triết lí về con người và cuộc đời của tác giả lúc sang thu làm nên đặc điểm của cái tôi trữ tình sâu sắc trong bài thơ.
- Nghệ thuật
- Khắc hoạ h/ả thơ đẹp, gợi cảm, đặc sắc về thời điểm giao mùa hạ - thu ở nông thôn vùng đồng bằng Bắc Bộ.
- Sáng tạo trong việc sử dụng từ ngữ, dùng phép nhân hoá, phép ẩn dụ
4. Nói với con
- Tác giả: Y Phương
- Nội dung
- Cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người (con được lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ, trong cuộc sống lao động, trong thiên nhiên thơ mộng và nghĩa tình của quê hương).
- Những đức tính cao đẹp mang tính truyền thống có sức sống mạnh mẽ và bền bỉ và mong muốn con mình hãy kế tục xứng đáng truyền thống ấy của người cha.
- Nghệ thuật
- Giọng điệu thủ thỉ, tâm tình, tha thiết, trìu mến.
- Xây dựng những hình ảnh thơ vừa cụ thể, vừa mang tính khái quát, mộc mạc mà vẫn giàu chất thơ.
- Có bố cục chặt chẽ, dẫn dắt tự nhiên
5. Con cò
- Tác giả: Chế Lan Viên
- Nội dung
- Từ hình tượng con cò trong những lời hát ru, ngợi ca tình mẹ và ý nghĩa lời ru đối với đời sống của mỗi con người
- Nghệ thuật
- Vận dụng sáng tạo hình ảnh và giọng điệu lời ru của ca dao
b. Truyện
1. Bến quê
- Tác giả: Nguyễn Minh Châu
- Nội dung
- Qua những cảm xúc và suy ngẫm của nhân vật Nhĩ vào lúc cuối đời trên giường bệnh, truyện thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những giá trị và vẻ đẹp bình dị, gần gũi của cuộc sống, của quê hương.
- Nghệ thuật
- Tình huống truyện được xây dựng trên cơ sở một chuỗi nghịch lý
- Xây dựng nhân vật kiểu tư tưởng: Những chiêm nghiệm, triết lý của tác giả được chuyển hóa vào trong cuộc sống nội tâm của nhân vật, với diễn biến tâm trạng dưới sự tác động của hoàn cảnh, được miêu tả tinh tế, hợp lý.
- Sáng tạo nhiều hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng
- Tác giả: Lê Minh Khuê
- Nội dung
- Tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hy sinh nhưng vẫn hồn nhiên, lạc quan của ba cô gái thanh niên xung phong. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
- Nghệ thuật
- Lựa chọn ngôi kể phù hợp, cách kể chuyện tự nhiên
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật, nhất là miêu tả tâm lý
- Ngôn ngữ giản dị, vừa mang tính khẩu ngữ vừa đậm chất trữ tình
- Câu văn ngắn, nhịp điệu dồn dập, gợi không khí chiến trường
c. Kịch
1. Bắc Sơn
- Tác giả: Nguyễn Huy Tưởng
- Nội dung
- Thông qua việc xây dựng một tình huống làm bộc lộ xung đột cơ bản của vở kịch giữa lực lượng cách mạng và kẻ thù, đồng thời thể hiện diễn biến nội tâm của nhân vật Thơm - một cô gái có chồng theo giặc, từ chỗ thờ ơ với cách mạng, sợ liên lụy đến chỗ đứng hẳn về phía cách mạng. Tác giả khẳng định chính nghĩa cách mạng.
- Nghệ thuật
- Xây dựng tình huống éo le, bất ngờ, bộc lộ rõ xung đột và thúc đẩy hoạt động phát triển
- Ngôn ngữ đối thoại, nhịp điệu, giọng điệu, khác nhau phù hợp với từng đoạn của vở kịch
- Xung đột nội tâm trong Thơm: thể hiện được tâm lí và tính cách nhân vật
- Tác giả: Lưu Quang Vũ
- Nội dung
- Vấn đề đổi mới trong sản xuất, đem lại lợi ích cho mọi người
- Cần phá bỏ cách nghĩ, cơ chế lạc hậu, cũ kĩ
- Cần mạnh dạn đổi mới phương thức tổ chức, lề lối hoạt động
- Đây là một quá trình đấu tranh gay gắt, cần những người có trí tuệ và bản lĩnh, dám nghĩ dám làm
- Nghệ thuật
- Nghệ thuật viết kịch: tạo mâu thuẫn và xung đột kịch, tình huống kịch. Xây dựng nhân vật kịch mang những phẩm chất rõ nét.
II. Văn bản nghị luận
- Tác giả: Chu Quang Tiềm
- Nội dung
- Tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách
- Nhưng khó khăn, thiên hướng sai lệch dễ mắc phải của việc đọc sách trong tình trạng hiện nay
- Bàn về phương pháp chọn sách và đọc sách
- Nghệ thuật
- Tác phẩm nghị luận có sức thuyết phục cao bởi lời lẽ thấu tình đạt lí, ngôn ngữ giàu hình ảnh, bố cục chặt chẽ, lời lẽ hấp dẫn
- Tác giả: Nguyễn Đình Thi
- Nội dung
- Nội dung của văn nghệ
- Sức mạnh kì diệu của văn nghệ đối với đời sống con người
- Con đường đến với người tiếp nhận, tạo nên sức mạnh kì diệu của văn nghệ
- Nghệ thuật
- Bố cục chặt chẽ
- Lập luận sắc bén, thuyết phục
- Cách dẫn dắt tự nhiên
- Giọng văn chân thành, truyền cảm
3. Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới
- Tác giả: Vũ Khoan
- Nội dung
- Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới thì quan trọng nhất là sự chuẩn bị bản thân con người
- Bối cảnh của thế giới hiện nay và những mục tiêu, nhiệm vụ nặng nề của đất nước.
- Những cái mạnh, cái yếu của người Việt Nam cần được nhận thức rõ trong quá trình xây dựng nền kinh tế mới
- Nghệ thuật
- Sự dụng nhiều thành ngữ, tục ngữ thích hợp vừa làm cho câu văn vừa sinh động, cụ thể vừa ý nhị, sâu sắc.
- Sử dụng ngôn ngữ báo chí gắn với đời sống, lập luận chặt chẽ, dẫn chứng tiêu biểu, thuyết phục
III. Văn học nước ngoài
1. Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La - phông - ten
- Tác giả: H -Ten
- Nội dung
- Thông qua hình tượng con cừu và con chó sói, tác giả đã nêu bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật là phải in dậm dấu ấn về cách nhìn, cách nghĩ riêng của nhà văn
- Nghệ thuật
- Cách lập luận chặt chẽ, khéo léo; giọng văn sinh động, lôi cuốn, nghệ thuật so sánh đối chiếu đặc sắc
2. Mây và sóng
- Tác giả: Tagor
- Nội dung
- Qua lời trò chuyện của bé với mẹ, thể hiện tình yêu mẹ vô ngần của em, ca ngợi tình mẹ con bất diệt và thiêng liêng
- Nghệ thuật
- Hình thức đối thoại lồng trong độc thoại và hình ảnh thiên nhiên giàu ý nghĩa tượng trưng - gợi tả - tưởng tượng phong phú.
- Tác giả: Đi-phô
- Nội dung
- Cuộc sống khó khăn và tinh thần lạc quan của nhân vật Rô-bin-xơn giữa vùng hoang đảo xích đạo trên mười năm trời
- Nghệ thuật
- Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn của nhân vật xưng "Tôi" tự họa, kết hợp miêu tả
- Tác giả: Mô-pat-xăng
- Nội dung
- Nỗi tuyệt vọng của Xi-mông, tình cảm chân thành của chị Blang-sốt, sự bao dung của bác Phi-lip
- Nghệ thuật
- Nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật, kết hợp tự sự với nghị luận
5. Con chó Bấc
- Tác giả: Giắc Lân-đơn
- Nội dung
- Tình thương yêu loài vật của Giôn Thooc-tơn và thế giới tâm hồn của con chó Bấc
- Nghệ thuật
- Trí tưởng tượng phong phú khi đi sâu vào thế giới của con chó Bấc
------------
Trên đây là đề cương ôn tập môn Ngữ văn 9 học kì 2 phần Văn học với đầy đủ nội dung tóm tắt của tất cả các tác phẩm có trong chương trình học kì 2. Các em có thể lưu về làm tài liệu ôn tập. Chúc các em thi tốt!