Dàn ý phân tích bài thơ Lai Tân của Hồ Chí Minh

Có thể bạn quan tâm đến Phân tích bài thơ Lai Tân của Hồ Chí Minh, qua đó bổ sung cho mình nội dung, hiểu biết, cảm nhận để tự viết cho mình một bài văn phân tích hay và lắng đọng.

Dàn ý

phân tích bài thơ Lai Tân của Hồ Chí Minh

Mẫu dàn ý 1

I. Mở bài: giới thiệu bài thơ Lai tân của Hồ Chí Minh

Ví dụ: Hồ Chí Minh là một vị cha già của dân tộc Việt Nam, là một vị anh hùng của dân tộc. Bên cạnh làm chính trị, Bác còn có một kho tàn những tác phẩm văn học quý giá và to lớn. Bác đã để lại cho dân tộc một kho tàn các tác phẩm văn học đặc sắc, nổi bật là bài thơ Chiều tối trích Nhật ký trong tù. Bài thơ thể hiện là cảm hứng khi Bác ở tù, bài thơ tố cáo chế độ nhà tù Tưởng Giới Thạch chúng ta cùng đi tìm hiểu tác phẩm.

II. Thân bài: Phân tích bài thơ Lai tân của Hồ Chí Minh

1. Hai câu thơ đầu: hình ảnh giám mục

• Giám mục tù chuyên đánh bạc
• Quan chức vi phạm pháp luật, trắng trợn đồi bại
• Trấn lột, ăn chặt của tù nhân
• Hành động bẩn thỉu, tàn nhẫn, đáng lên án
• Tố cáo thẳng thắn của tác giả

2. Hai câu thơ cuối: một hình ảnh huyện tưởng

• Chong đèn làm việc
• Mỉa mai, tố cáo huyện tưởng
• Mỉa mai, lên án sự trì trệ của bộ máy quan lieu

III. Kết bài

: nêu cảm nhận của em về bài thơ Lai tân của Hồ Chí Minh

Ví dụ: bài thơ Lai tân của Hồ Chí Minh lên án chế độ xã hội quan lieu mục nát, chế độ xã hội không công bằng. đồng thời thể hiện sự mỉa mai, khinh thuwonfgc ủa tác giả với chế độ ấy.

Trên đây là Hướng dẫn lập dàn ý đề bài “Phân tích bài thơ Lai tân của Hồ Chí Minh” chi tiết và ngắn gọn nhất dành cho bạn. hi vọng qua bài lập dàn ý bạn đã có được những sự tham khảo để làm văn tốt hơn. Chúc các bạn thành công, học tập tốt.

Mẫu dàn ý 2

A. Mở bài:

- Giới thiệu đôi nét về tác giả tác phẩm.

• Nó là một thành công của Bác trong việc kết hợp bút pháp tả thực và trào phúng vẽ nên bức tranh thời sự về chế độ xã hội Tưởng Giới Thạch.

B. Thân bài:

- Nói qua đôi nét về hoàn cảnh ra đời bài thơ rút trong “Tập nhật kí trong tù”

- Bác như đã ghi lại một cách khách quan cảnh bất công bọn thống trị

• Hồ Chí Minh- Người đã mỉa mai, châm biếm thật sâu cay bọn thông trị bằng ngòi bút trong hoàn cảnh tù đày, gông xiềng. Từ cái mặt bên ngoài đến tận cùng những ngộc ngách bôn trong của bộ máy thông trị Trung Hoa quốc dân đảng đã chứa đầy những mâu thuẫn.
• Tác giả như đưa ra ba gương mặt điển hình của bộ máy chính quyền Tưởng Giới Thạch đó bao gồm: “Ban trưởng”,”cảnh trưởng”, “huyện trưởng cái chức “trưởng’ của họ khá oai vệ, đầy uy lực, nhưng việc làm của họ đầy khuất tất, bất chính. Có thể nói trong khuôn khổ bài thơ cực ngắn gọn nhưng lại được đặt liên tiếp ba chừ “trường” trong ba cồu thơ đầu là sự “cớ tình” dùng phép lặp của Bác trong vỉệc dựng lên những chân dung tiêu biểu của giai cấp thống trị.

- Ba câu thơ ngắn gọn nhưng mỗi câu là một bức tranh sống động mang tính thời sự nóng hổi, chân thật “ban trưởng nhà lao chuyên đánh bạc”. “Cảnh trưởng tham lam ăn tiền phạm nhãn bị giải”.

• Trong bài như nêu rõ cả ban trưởng và cảnh trưởng đều là những công cụ thi hành pháp luật rất đắc lực của cái xã hội đầy rẫy những bỉ lậu, xấu xa. Chúng khoác trên mình chiếc áo “công lý’ để làm những việc “bất công ly’ một cách thường xuyên hết ngày này đến ngày khác. Chức “trưởng” của chúng đã to, sự phạm pháp của chúng còn lớn hơn ngàn vạn lần. Tiếng cười trào lộng bật lên từ nghịch cảnh đó.
• Chúng mượn cái danh để tự đặt ra cho mình cái quyền thích làm gì thì làm. Dường như đất Lai Tân đã có ban trưởng, cảnh trưởng tưởng chừng cuộc sống thật bình yên nhưng trớ trêu thay trật tự an ninh không được đảm bảo, những vi phạm pháp luật vẫn diễn ra đầy rẫy mà những kẻ đứng đầu bộ máy thống trị ở Lai Tân cũng chính là những kẻ cầm đầu những chuyện phạm pháp đó.
• Nực cười thay, nhà tù là nơi giam giữ những kẻ phạm tội vậy mà lại chính là nơi để tội phạm cổ thể thịnh hành rộng rãi nhất, tiêu biểu hơn cả, nhiều hơn cả vẫn là tội phạm cờ bạc mà chính giai cấp thống trị nhà lao cũng là những “đỗ phạm’.

- Cái nghịch cảnh ở đây biểu hiện “đánh bạc ở ngoài quan bắt tội, trong tù được đánh bạc công khai” là hiện thực thôi nát của nhà tù Tưởng Giới Thạch không thể phủ nhận được.

• Cấp dưới sống và có những hành động bê tha, và rất tàn ác như thế, vậy mà cấp trên – huyện trưởng – vẫn đêm đêm “chong đèn lo công việc”. Có thể nói ở đây mức độ mỉa mai, châm biếm của tác giả tăng dần. Kích thước của những bức tranh về sau như càng to hơn, rộng hơn bức trước.

- Từ chân dung một ban trưởng trông coi một phạm vi nhà tù nhỏ hẹp tới một cảnh trưởng cai quản một địa phận lớn hơn đến một huyện trưởng cai trị một vùng rộng lớn và bao quát cả quyền của ban trưởng cảnh trưởng. Bức tranh thứ ba mở ra hình ảnh “Huyện trưởng thiêu đăng biện công sự’ vẻ ngoài tưởng mẫu cách, sát sao với “công việc” nhưng thực ra lại là một kẻ quan liêu, vô trách nhiệm, không biết tay chân, cấp dưới làm những gì, phạm pháp những gì. Câu thơ phạm luật “nhị tứ lục phân minh” ở một chữ “công”.

• Bao mỉa mai, đả kích sâu cay và đã dồn nén vào một chữ “công” đó. Huyện trưởng “lo công việc” hay là mượn “việc công” để tạo một tấm bình phong che cho mình “lo việc riềng”, “chong đèn’ hút thuốc phiện? Tác giả đặt chữ “đăng” chính giữa câu thơ không nhằm mục đích tỏa sáng chận dung huyện trưởng mà nhằm đối lập, phản chiếu cái tối tăm của bộ máy thống trị Lai Tân (nói riêng), hệ thống chỉnh quyền Tưởng Giới Thạch (nói chung).
• Giữa thực trạng ấy, thử hỏi bình yên ở đâu? Câu trả lời là: Bình yên vẫn ở chốn Lai Tân này!
• Câu trả lời bất ngờ đến mức khiến người đọc ngã ngửa người. Thì ra là thế! Lời bình giá đã đi ngược lại với tất cả những mục ruỗng, thối nát của chính quyền Tưởng Giới Thạch được phơi bày ở trên.

- Từ lời bình giá đó đã vút lên một lời đã kích mạnh mẽ. Tác giả thi phẩm “Lai Tân” đã kết luận đầy châm biếm, mỉa mai sắc sảo và rất hùng hồn về cái xã hội ấy. Thủ pháp nói ngược của Bác như đã được vận dụng một cách triệt để, đã làm bật ra tiếng cười trào phúng. ‘Trờiđất Lai Tân vẫn thái binh”.

• Cách kết thúc bài thơ của Hồ Chí Minh cũng rất gần giống lối thơ trào phúng truyền thống của các nhà thơ trào phúng Việt Nam như Tú Xương, Nguyễn Công Trứ, Hồ Xuân Hương… đồng thời đậm chất (gây cười) của phương Tây.

- Hồ Chí Minh đã đả kích trực tiếp và khách quan chế độ Tưởng, do đó sức tế cáo, châm biếm của nó rất mạnh mẽ, quyết liệt. Bác đã giáng những đòn liên tiếp, chính xác vào xã hội ấy khiến nó phải “quần lèn” ở nhát đòn quyết định có tên là “thái bình”.

C. Kết bài

• Tác phẩm “Lai Tân” có ý nghĩa hiện thực chân xác, vừa mang tính chiến đâu sắc mạnh tố cáo châm biếm cao độ, bài thơ đã giúp ta hiểu thêm về xã hội Tưởng Giới Thạch.
• Đánh giá vầ tâm hồn cũng như tài năng của Bác

Tham khảo bài mẫu phân tích bài thơ Lai Tân trong Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh

Lai Tân là một bài thơ nhằm tố cáo cái hiện thực xấu xa, thối nát của xã Hội Trung Quốc thời ấy hay chỉ là tiếng cười châm biếm của nhà thơ về những  ‘con người ‘ trong đám chức sắc ở Lai Tân mà nhà thơ nhìn thấy? Một câu hỏi rất thú vị được đặt ra.

Đây là bản dịch bài thơ của Nam Trân:

Ban trưởng nhà lao chuyên đánh bạc,

Giải người, Cảnh trưởng kiếm ăn quanh,

Chong đèn Huyện trưởng làm công việc,

Trời đất Lai Tân vẫn thái bình.

Lai Tân là một huyện thuộc tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc. Câu thơ thứ nhất nói về tên Ban trưởng - một tên cai ngục. Hắn không hung dữ, không quắt quay... như những tên chức ngục khác, mà chỉ  ‘ngày ngày đánh bạc ‘ (thiên thiên đổ). Hắn đã biến nhà tù thành một sòng bạc giữa thanh thiên bạch nhật. Nhà tù không phải là cải tạo phạm nhân, không phải là nơi để thực thi luật pháp và công lí. Ban trưởng và tù nhân đều có vị thế như nhau: tất cả đều là con bạc, đều cùng Hội đỏ đen, đang sát phạt lẫn nhau, cùng máu mê như nhau. Câu thơ chữ Hán nghĩa là:  ‘Ban trưởng nhà giam ngày ngày đánh bạc ‘ được dịch thành  ‘Ban trưởng nhà lao chuyên đánh bạc ‘ kể cũng hay. Ở đây tiếng cười bật ra ở cái nghịch lí của sự vật, của con người, của hiện tượng mà nhà thơ nói đến, nhà thơ nhìn thấy, tiếng cười khẽ, thâm trầm, sâu sắc giàu trí tuệ.

Vì đã trải qua  ‘hơn trăm ngày ác mộng ‘, bị giải lui giải tới mấy chục nhà lao tỉnh Quảng Tây, Người đã nhìn thấy bao nghịch lí, nghịch cảnh của bức tranh tù ngục,  ‘cái oái oăm của sự đời ‘:

Đánh bạc ở ngoài quan bắt tội,

Trong tù đánh bạc được công khai,

Vào tù con bạc ăn năn mãi:

Sao trước không vô quách chốn này!?

(Đánh bạc)

Mỗi bức tranh là một tiếng cười khẽ, châm biếm nhẹ nhàng mà thâm thúy, bài thơ đánh bạc giúp ta cảm và hiểu sâu hơn, thú vị hơn bức chân dung Ban trưởng nhà giam ngày ngày đánh bạc.

Câu thơ thứ 2, tác giả hình như nhìn thấy trên đường chuyển lao một cảnh sát trưởng, một  ‘ông cò ‘huyện Lai Tân:
Cảnh trướng tham thôn giải phạm tiền.

Nam Trân đã dịch:  ‘Giải người, Cảnh trưởng kiếm ăn quanh ‘.

Nguyên tác: Cảnh trưởng tham lam ăn tiền phạm nhân bị giải.

Câu 1 đối xứng với câu 2, mỗi bức chân dung biếm họa có một nét riêng. Ban trưởng thì lo ăn chơi cờ bạc, Cảnh trưởng thì trắng trợn  ‘móc túi ‘ ăn tiền phạm nhân. Chuyện bọn cai ngục, cảnh sát trưởng ăn tiền phạm nhân đã thành  ‘lệ ‘ mà nhà thơ đã nhiều phen trở thành  ‘nạn nhân ‘.  ‘Mới đến nhà giam phải nộp tiền - Lệ thường ít nhất năm mươi nguyên ‘ (Tiền vào nhà giam),  ‘vào lao phải nộp khoản tiền đèn - Tiền Quảng Tây vừa đúng sáu nguyên ‘ (Tiền đèn).
Bình diện không gian xã Hội trong bài thơ Lai Tân được mở rộng ở bức chân dung thứ ba: Hiệu trưởng thiêu đăng biện công sự.

‘Thiêu đăng ‘ là chong đèn,  ‘biện công sự ‘ nghĩa là làm việc công. Câu thơ dịch đã đảo việc công thành công việc. Những năm 60, nhiều bài viết về  ‘Ngục trung nhật kí ‘ đều cho rằng tên Huyện trưởng này chong đèn đêm hút thuốc phiện, từ đó nhân mạnh giá trị tố cáo hiện thực xấu xa, thối nát của chính quyền Tưởng Giới Thạch. Sự thật không phải như thế, chính Hồ Chủ tịch đã lấy mực đỏ gạch bỏ ba chữ  ‘hút thuốc phiện ‘ trong bức thư của nhóm dịch giả gửi hỏi ý kiến Người.

Trong xã Hội cũ, bọn quan lại tự cho mình là  ‘phụ mẫu ‘ của dân, là  ‘đèn trời soi xét‘. Trong câu thơ chữ Hán có một chữ  ‘đãng ‘ rất đặc biệt: Huyện trưởng thiêu đăng biện công sự.

Không phải là ngọn đèn công lí tỏa sáng vầng trán Huyện trưởng, một vị quan to mặt lớn quang minh chính đại? Ông ta có vẻ  ‘mẫn cán ‘ lắm, lo công việc quan suốt ngày chưa đủ, đêm đêm còn chong đèn làm việc công? Nhưng đâu phải thế, ông huyện trưởng Lai Tân là một kẻ rất quan liêu! Chuyện đánh bạc của Ban trưởng, chuyện ăn tiền phạm nhân bị giải của Cảnh trưởng sờ sờ ra đó, sao ông ta không hay, sao ông ta không biết? Hay ông Huyện trưởng Lai Tân này là  ‘cái ố để bao che bọn thuộc hạ làm bậy  ‘kiếm ăn quanh‘?. Ba bức chân dung biếm họa song hành, cùng nối tiếp xuất hiện, mang một ý nghĩa thẩm mĩ đặc sắc, nó cho thấy một hệ thống quan lại Lai Tân là thế! Bộ máy quan liêu của chính quyền Quảng Tây thuở ấy là thế!

Trước những  ‘gương mặt ‘ ấy, thái độ nhà thơ như thế nào?

Câu cuối bài thơ, Người viết:

Lai Tân y cựu thái bình thiên.

(Lai Tân vẫn thái bình như xưa).

Câu thơ toát lên một nụ cười châm biếm nhẹ nhàng mà sâu sắc. Nhà thơ như hỏi một cách bâng quơ: Lai Tân với hệ thống quan lại và chính quyền như vậy, thế mà  ‘vẫn thái bình như xưa ‘. Cách mỉa mai, châm biếm của tác giả Ngục trung nhật kí là thế! Tính  ‘hướng nội ‘ của Nhật kí trong tù được thể hiện rất rõ về mặt đặc điểm thể loại, nó vừa là nhật kí lại vừa là thơ, chủ yếu là thơ trữ tình, tác giả viết cho mình, để mà suy ngẫm, để mà chiêm nghiệm,  ‘Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do ‘. Vì thế, bài thơ Lai Tân tuy có nêu ra ba chân dung về Ban trưởng, Cảnh trưởng, Huyện trưởng tiêu biểu cho cái xấu xa, đồi bại của bọn quan lại chính quyền Tưởng Giới Thạch thuở ấy, nhưng chỉ là để mỉa mai, châm biếm cái nghịch lí, nghịch cảnh mà nhà thơ đã và đang phải đối diện và cam chịu.

Đọc Ngục trung nhật kí, ta bắt gặp một số  ‘quan chức ‘ nhân hậu, đáng yêu. Là Sở trưởng Long An họ Lưu  ‘Ai ai cũng bảo bác công bình ‘. Là Tiên sinh họ Quách  ‘ân cần đối đãi ta ‘. Là Trưởng ban họ Mạc  ‘chẳng dùng quyền thế, chỉ dùng ân ‘. Khoa viên họ Trần thì  ‘nho nhã ‘, Chủ nhiệm họ Hầu thì  ‘anh minh‘... Cách nhìn của nhà thơ rất nhân hậu, trọng thị và công bằng, giữa cái xấu xa vẫn tìm thấy cái tốt đẹp, cái tình người mà trân trọng. Chính nhờ những con người này, tấm lòng này, mà ta hiểu thêm cảm hứng chủ đạo bài thơ Lai Tân: một nụ cười châm biếm tỏa rộng. Sau 3 chân dung biếm họa là một nhận xét trào lộng thâm trầm, sâu sắc. Nụ cười châm biếm trong bài thơ Lai Tân là nụ cười của một nhân cách văn hóa lớn: giàu trí tuệ và đạo đức cao đẹp.

Trong bài Một tiếng nói hướng nội: Thế giới nhà tù và con người kiên nghị - trữ tình của tác giả Trần Thị Băng Thanh và Nguyễn Huệ Chi có viết:

Có khi điều trái ngược đã vượt ra khỏi khung cảnh một nhà tù, trở thành tính chất tiêu biểu cho cả xã Hội Trung Hoa thời ấy ‘(mà thật ra cũng chẳng riêng gì cho Trung Hoa và cho thời ấy): quan trên trì trệ, vô trách nhiệm, cấp dưới chỉ lo xoay xở kiếm ăn, mặc cho mọi tệ nạn cứ tự do hoành hành:

Ban trưởng nhà lao chuyên đánh bạc,

Giải người Cảnh trưởng kiếm ăn quanh,

Chong đèn, Huyện trưởng làm công việc,

Trời đất Lai Tân vẫn thái bình.

(Lai Tân)

Tất cả những việc kỳ cục bày ra trước mắt như thế có ý nghĩa gì? Phải chăng đây không phải là một sự  ‘lưỡng phân ‘ tiếp tục trong nhận thức của nhà thơ ngay khi đã phải  ‘nhập thân ‘ vào thực tại như một hiện hữu không thể chối bỏ, ông vẫn lần lượt đi tìm ý nghĩa của cái thực và cái giả ở từng khía cạnh khác nhau và trong các hình thức tồn tại khác nhau hiển nhiên của nó. Có khi điều rút ra là một nụ cười buồn... ‘.

Gợi ý thêm cho các bạn nội dung hai bài văn mẫu có liên quan đến bài thơ Lai Tân của Hồ Chí Minh đã được ra đề trong các bài kiểm tra và thi học kỳ:

• Cảm nhận bài thơ Lai Tân trong Nhật kí trong tù của Hồ Chí Minh
• Bình giảng bài thơ Lai Tân của Hồ Chí Minh

-------

Trên đây Đọc tài liệu vừa chia sẻ đến cho các em bài mẫu với nội dung dàn ý phân tích bài thơ Lai Tân của Hồ Chí Minh. Hy vọng qua đó có thể giúp các em nắm rõ được bố cục, thứ tự phân tích cũng như trình bày trong bài văn của mình.

Tuyển tập những bài văn mẫu 11 hay