Suy nghĩ về cuộc đấu tranh giữa thiện và ác trong Tấm Cám - Đọc Tài Liệu sưu tầm và tuyển chọn những bài văn mẫu hay phát biểu cảm nghĩ về cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, giữa người tốt và kẻ xấu trong xã hội qua truyện cổ tích Tấm Cám.
Đề bài: Đọc truyện Tấm Cám, anh (chị) suy nghĩ gì về cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, giữa người tốt và kẻ xấu trong xã hội xưa và nay?
*****
>> Hướng dẫn soạn bài Tấm Cám (SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Bài văn hay nhất trình bày cảm nghĩ về cuộc đấu tranh thiện - ác trong Tấm Cám
Nếu như tục ngữ thiên về biểu hiện trí tuệ của nhân dân trong việc nhận thức thế giới, xã hội và con người, ca dao là tiếng nói tình cảm của người lao động thì truyện cổ tích lại thể hiện cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu trong xã hội xưa. Một trong những truyện cổ tích thể hiện cuộc đấu tranh gay go và quyết liệt ấy là truyện Tấm Cám. Qua câu truyện này, nhân dân ta ca ngợi cái thiện, cái tốt và phê phán cái xấu, cái ác.
Để biết được nhân vật nào đại diện cho cái thiện, cái tốt, nhân vật nào đại diện cho cái xấu, cái ác, trước hết chúng ta phải hiểu thế nào là thiện, là tốt? Thế nào là xấu, là ác? Thiện, tốt là những biểu hiện đáng quý về tư cách đạo đức, hành vi, quan hệ phù hợp với đạo đức của nhân dân. Còn xấu, ác chỉ những người hoặc việc thường gây đau khổ, tai họa cho người khác.
Như vậy, trong truyện cổ tích Tấm Cám, hai tuyến nhân vật được phân định rất rõ ràng. Một tuyến nhân vật đại diện cho cái thiện, cái tốt là Tấm, ông Bụt, bà lão hàng nước,… mà Tấm là nhân vật chính. Một tuyến nhân vật đại diện cho cái xấu cái ác là mụ dì ghẻ, Cám. Mụ dì ghẻ và Cám đã tìm mọi cách hãm hại Tấm. Có thể nói sự hãm hại này không chỉ một lần mà xảy ra nhiều lần. Ngay từ buổi đầu, Cám đã lừa dối Tấm và cướp đi thành quả lao động của Tấm. Phải lặn lội, chăm chỉ, Tấm mới bắt được nhiều tôm tép. Cám lười biếng nhưng lại lừa chị để trút giỏ tép của chị, cướp công của chị. Giả sử chỉ như thế thôi, cũng đủ cho ta lên án Cám về sự giả dối. Đằng này, hết lần này đến lần khác, mẹ con nhà Cám tìm cách hãm hại Tấm. Tấm chỉ có con cá bống làm bạn, nào có ảnh hưởng, có tổn hại gì đâu đến mẹ con nhà Cám. Ấy vậy mà mẹ con nhà Cám cũng tìm cách giết bống. Ngày giỗ bố, Tấm về nhà trèo lên hái cau, mẹ con nhà Cám đã chặt cau. Tấm hoá thành chim vàng anh, mẹ con nhà Cám lại giết chim vàng anh. Tấm hoá thành cây xoan đào, cây xoan đào bị chặt, đóng khung cửi. Khung cửi lại bị đốt, cuối cùng, Tấm hoá thành quả thị. Mẹ con nhà Cám đã giết Tấm quá nhiều lần. Lần sau, hành động của mẹ con nhà Cám lại độc ác, dã man hơn lần trước.
Như vậy, trong cuộc sống xưa, cái ác, cái xấu thuộc về giai cấp thống trị. Trong cuộc đấu tranh, người bị áp bức thường bị thiệt thòi chính là người dân lao động. Vì vậy, nhân dân gửi gắm ước mơ về sự công bằng trong xã hội qua các tác phẩm văn học dân gian. Trong truyện Tấm Cám, ước mơ về công bằng được gửi gắm qua các nhân vật mang yếu tố thần linh, qua nhân vật Tấm.
“Con giun xéo lắm cũng quằn”, Tấm đã từng bước, từng bước phản kháng lại kẻ ác. Nếu như lúc đầu, Tấm chỉ biết khóc khi bị Cám trút hết giỏ tép, khi cá bống bị giết, khi phải ngồi nhặt thóc lẫn gạo, khi không có quần áo đi xem hội thì khi bị giết, Tấm đã đấu tranh không khoan nhượng. Khi hoá thành chim vàng anh, Tấm đã từng hót: “Giặt áo chồng tao thì phơi bằng sào, chớ phơi bờ rào, rách áo chồng tao”. Chỉ là một tiếng hót nhưng đó là tiếng hót của sự phản kháng. Sự đấu tranh quyết liệt hơn khi Tấm hoá thành chiếc khung cửi: “Kẽo cà kẽo kẹt, lấy tranh chồng chị, chị khoét mắt ra”. Và đỉnh cao của sự đấu tranh giữa cái thiện, cái tốt với cái xấu, cái ác là việc Tấm trừng trị mẹ con nhà Cám. Cám hỏi Tấm làm sao đẹp như vậy, Tấm đã chỉ cách cho Cám. Cám đào một cái hố, Tấm đã dội nước sôi cho Cám chết và lấy xác Cám muối mắm gửi cho mụ dì ghẻ. Việc Tấm trả thù Cám là hoàn toàn xứng đáng. Bởi vì, mẹ con nhà Cám không chỉ giết Tấm một lần mà giết Tấm rất nhiều lần. Nếu Tấm không giết Cám, nhất định mẹ con nhà Cám sẽ lại giết Tấm thêm nhiều lần nữa. “Gieo gió gặt bão” là hậu quả tất yếu. “Ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác”, đó là điều mà nhân dân ta muốn gửi gắm qua câu chuyện Tấm Cám.
Ngày nay, cuộc sống đã tốt đẹp, bình đẳng, nhưng không phải đã hết cái xấu, cái ác. Cái xấu, cái ác biểu hiện cụ thể ở hành động trộm cắp, tệ nạn xã hội, thói ích kỉ, lối sống vô cảm, hành hạ người khác,… được bọc bằng vỏ bề ngoài lịch sự, sang trọng, ở mức độ nguy hiểm hơn cái ác, cái xấu thể hiện ở những vấn đề có tính toàn cầu như huỷ hoại môi trường, chiến tranh hạt nhân,.. Tuy không phải là phổ biến nhưng cũng còn những trẻ em, người già, những người bất hạnh đã bị ngược đãi… Ngày nay, cuộc đấu tranh giữa cái thiện với cái ác, cái tốt với cái xấu phức tạp hơn, đa dạng hơn, cam go hơn nhưng quyết liệt và cuối cùng thắng lợi vì được sự đồng tình, ủng hộ của toàn nhân loại. Ngày nay, chúng ta đấu tranh chống cái ác, cái xấu một cách chủ động bằng cách phát hiện, ngăn chặn nên cuối cùng tội ác của những kẻ vô đạo đức cũng bị lôi ra ánh sáng và bị trừng trị xứng đáng. Để có được chiến thắng, cái thiện, cái tốt đã phải đấu tranh quyết liệt, một mất một còn với ái xấu, cái ác. Không thể có sự nửa vời, khoan nhượng trong cuộc đấu tranh này.
Để góp phần vào cuộc đấu tranh giữa cái thiện, cái tốt với cái ác, cái xấu, mỗi chúng ta cần luôn luôn trau dồi, rèn luyện phẩm chất đạo đức, không ngừng đấu tranh với những thói xấu tồn tại trong bản thân và trong cuộc sống xung quanh.
Với mỗi học sinh, chúng ta không ngừng học tập, nâng cao nhận thức, nâng cao tinh thần cảnh giác với cái ác, cái xấu. Chúng ta không đấu tranh lẻ loi mà phải cần sự đoàn kết, góp sức của cộng đồng. Câu chuyện Tấm Cám đã để lại cho chúng ta một bài học quý về tinh thần đấu tranh chống cái xấu, cái ác, bài học về sự hướng thiện, để mỗi người góp sức mình trong việc xây dựng xã hội ngày một tốt đẹp, không có chỗ cho cái xấu, cái ác.
Những bài văn mẫu tuyển chọn qua các kì thi phân tích cảm nhận về cuộc đấu tranh thiện - ác trong Tấm Cám
Bài số 1:
Cuộc sống ngày càng phát triển, con người cũng chạy theo nhiều thứ lợi nhuận mà làm mờ đi con mắt của tâm hồn, của đạo đức. Không ít kẻ đã bất chấp mọi thủ đoạn để đạt được những điều mình muốn, giống như mẹ con nhà Cám xưa kia trong câu chuyện cổ tích Tấm Cám đã hết lần này đến lần khác tước đi sự sống của Tấm để đoạt lấy ngôi vị Hoàng Hậu của cô. Xuyên suốt câu truyện là sự đấu tranh quyết liệt giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu, mà đại diện là hai nhân vật Tấm và Cám. Cuộc đấu tranh ấy cho đến ngày nay vẫn còn đang diễn ra rất rắc rối trong xã hội. Có rất nhiều những quan điểm trái chiều nhau, làm cho mối quan hệ cái ác và cái thiện, giữa người tốt và kẻ xấu chỉ còn là cái ranh giới rất mong manh.
Truyện Tấm Cám kể về cuộc đời bất hạnh của Tấm – một cô bé mồ côi cha mẹ từ nhỏ. Tấm ở với dì ghẻ và người em cùng cha khác mẹ tên là Cám. Hai mẹ con họ hết lần này đến lần khác chèn ép, áp bức Tấm. Thân phận yếu đuối, Tấm chỉ biết ngậm ngùi vâng phục mà không hề phản kháng. Cũng may, tình thương của người xưa đã cho ông Bụt xuất hiện để giúp đỡ Tấm trong những lần tủi hờn, khóc lóc. Cho đến khi Tấm được làm hoàng hậu, mẹ con Cám lại tìm mọi cách để giết chết Tấm, cho Cám thay vị trí của Tấm. Nhưng nhà vua chỉ yêu mình Tấm. Tấm chết, hóa thành chim vàng anh. Cám giết vàng anh, Tấm lại hóa thành cây xoan đào cho vua mắc võng hóng mát, thư giãn. Cám chặt cây làm khung cửi, khung cửi lên tiếng chửi rủa Cám. Cám sợ quá đốt khung cửi. Chỗ Cám đổ tro mọc lên cây thị cao. Kỳ lạ, trên cây chỉ có duy nhất một quả thị. Thị được một bà cụ đi qua xin về để ngửi. Ngày ngày Tấm chui ra từ quả thị nấu nướng, quét dọn cho bà cụ. Một hôm bà rình Tấm ra rồi xé vỏ thị. Từ đó, hai bà cháu sống với nhau tình cảm như ruột thịt. Tình cờ vua đi qua ghé vào chơi, vua nhận ra vợ mình sau bao nhiêu ngày xa cách, ngỡ như Tấm đã chết nhưng nay lại được đoàn tụ. Thấy chị trở về và xinh đẹp hơn xưa, Cám lân la hỏi chị bí quyết làm đẹp thì được Tấm bày cách cho. Tấm bảo Cám đào một cái hố sâu rồi nhảy xuống đó, Tấm dội nước sôi cho Cám chết. Xác Cám Tấm làm mắm gửi về cho mụ dì ghẻ ăn, mụ ăn ngon lành đến hết nhìn thấy cái đầu lâu mới hoảng hồn nhận ra con mình. Mụ lăn đùng ra chết.
Như vậy, câu truyện kết thúc với kết cục xứng đáng cho kẻ đã ác tâm hết lần này đến lần khác hãm hại Tấm. Người xưa đã xây dựng nên Tấm Cám với cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác. Thiện là những hành động, những suy nghĩ có tính tích cực, giúp ích cho người khác một cách chính đáng. Ngược lại, ác nghĩa là làm hại người khác, gây tổn hại cả về người, về của và cả tinh thần của họ. Ở đây, người xưa đã để Tấm đại diện cho người tốt, còn hai mẹ con Cám là kẻ xấu với những hành động rất ác độc. Khi Tấm còn sống, họ đã hết lần này đến lần khác chèn ép Tấm. Trong khi Cám được vui chơi thỏa thích, được mua quần áo mới, được ăn những món ngon thì Tấm lại phải làm lụng vất vả, ăn mặc rách rưới. Nhưng Tấm không hề phản kháng. Chỉ khi buồn tủi lắm Tấm mới khóc. Khi đó, Tấm lại được ông Bụt hiện lên giúp đỡ. Những tình tiết kỳ ảo trong truyện chính là tấm lòng lương thiện mà dân gian muốn làm để xoa dịu đi nỗi bất hạnh cho Tấm. Mặt khác, đó cũng chính là quy luật của tự nhiên: Ở hiền gặp lành. Tấm ngoan ngoãn hiền thảo, dù không mạnh mẽ đấu tranh, và dù chỉ có một thân một mình đơn độc cùng một lúc bị cả hai mẹ con Cám ác độc hãm hại, nhưng với phẩm hạnh tốt đẹp, Tấm vẫn luôn là người chiến thắng.
Câu chuyện là sự phản ánh ước muốn, khát vọng cuộc sống bình yên của nhân dân giữa những kẻ gian ác, xảo quyệt đang ngày ngày hoành hành trong xã hội. Sự chiến thắng của Tấm thể hiện chân lý: cái thiện luôn luôn chiến thắng cái ác. Dù kết thúc câu chuyện, sự trả thù của Tấm đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều, có người cho rằng Tấm còn ác hơn cả Cám khi đã lấy xác Cám làm mắm gửi về cho dì ghẻ ăn. Nhưng khi đặt câu chuyện trong hoàn cảnh xã hội xưa ta sẽ thấy kết thúc ấy hoàn toàn hợp lý. Vì sự ác độc của mẹ con Cám không phải chỉ có một lần dành cho Tấm. Bọn họ đã hết lần này đến lần khác giết hại Tấm. Chỉ cần biết Tấm vẫn còn sống thì dù Tấm có hóa thân thành gì đi nữa họ cũng giết cho bằng được, nhất quyết không thể để Tấm tồn tại. Vì thế, họ rất đáng phải trả một cái giá đắt cho những hành động nghịch lý của mình.
Nhưng trên thực tế, rất nhiều người hiền lành, lương thiện đã không thể chống lại được kẻ ác. Nhất là khi xã hội phong kiến kẻ cầm quyền cầm cả quyền sống của nhân dân. Bọn chúng bắt ai chết thì người đó phải chết. Và cũng thật đau đớn khi thực tế không có sự hóa thân thành vật nọ vật kia giống như Tấm sau khi chết biến thành chim vàng anh hay khung cửi… Cũng không có ông Bụt nào có thể hiện lên để cứu giúp nhân dân giống như cứu giúp Tấm. Câu chuyện chỉ là sự khát vọng của người xưa. Nếu Tấm không có Bụt giúp đỡ, nàng cũng đã sớm chết dưới bàn tay ác nghiệt của mẹ con Cám.
Ngày nay, dù chế độ phong kiến không còn, dù mọi người sống hòa bình độc lập. Nhưng cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu vẫn chưa lúc nào nguôi. Thậm chí, nó còn âm ỉ diễn ra trong cuộc sống hàng ngày. Ngay trong gia đình giữa những người thân ruột thịt với nhau cũng có. Nhất là với những gia đình giàu có, nhiều của cải. Không ít những đứa con đã bất hiếu tranh chấp tài sản, đánh lộn chửi bới lẫn nhau ngay khi bố mẹ vừa nhắm mắt qua đời. Có những đứa con dẫm đạp lên mồ hôi công sức bao ngày lặn lội vất vả sớm khuya của cha mẹ để lao vào những cuộc vui, những cuộc chơi vô bổ. Chúng tàn phá cả thân mình bằng thuốc phiện, bằng gái mại dâm… Con phụ cha mẹ, vợ chồng phụ nhau, hàng xóm giết nhau, anh em lừa đảo nhau, bạn bè hãm hại nhau… rất rất nhiều những trường hợp éo le xảy ra trong xã hội này. Trong đó, không phải lúc nào người tốt cũng là người chiến thắng. Mà người mạnh mới là người chiến thắng. Thế nên, không ít kẻ đã chết oan, đã bị hiểu lầm… Mới đây nhất, đã có một số vụ án bị xử oan, khiến người dân lương thiện phải sống trong cảnh tù đày, còn kẻ phạm pháp lại nhởn nhơ ngoài xã hội.
Có rất nhiều nguyên nhân khiến con người ta lầm được lạc lối, quên đi mất cái nguyên bản của con người chính là cái thiện. Bởi khi sinh ra, có ai đã là kẻ tội lỗi đâu? Trong quá trình lớn lên, qua những mưu cầu của bản thân, qua những ham muốn tầm thường, rất nhiều kẻ đã dễ dàng đi vào con đường tội lỗi. Hàng năm, các trại tù, trại cai nghiện tiếp nhận thêm hàng nghìn tội phạm bị bắt vào trả án. Tiếng súng kết liễu cuộc đời kẻ tử tù cũng vẫn chưa đủ để răn đe những kẻ khác hãy dừng bước lại trước khi quá muộn. Có những người vì hoàn cảnh, vì một số lý do đặc biệt mà phải lao vào con đường kiếm tiền phạm pháp. Cụ thể như một tên ăn trộm lấy lý do cần tiền chữa bệnh cho cha cho mẹ nên mới phải làm liều ăn cắp. Có thể hắn khiến người khác mủi lòng mà thông cảm bỏ qua. Nhưng nghĩ đi cũng phải nghĩ lại, đồng tiền mà hắn đã ăn cắp đâu phải tự dưng mà có được? Người ta cũng phải lao động mới làm ra được đồng tiền. Biết rằng, niềm khát vọng cứu sống người thân là rất đáng trân trọng nhưng thể hiện khát vọng ấy bằng hành động cụ thể lại là một vấn đề khác. Nếu bần cùng quá, họ có thể đi xin tiền giống như nhiều trước hợp khác đã từng có trên thực tế.
Cái thiện nhiều khi bị cái ác lấn át, tạo nên một xã hội rối ren, phức tạp. Nếu cái ác được đẩy lùi dần, xã hội sẽ ngày càng tươi đẹp hơn, cuộc sống của mọi người cũng ngày càng bình yên hơn. Tiếc rằng, một số người không dám đứng lên đấu tranh chống lại những kẻ xấu xa. Nhất là trong các cơ quan, tổ chức, cấp dưới không dám thẳng thắn nêu khuyết điểm của cấp trên vì sợ bị trù dập, bị hạ mức lương… Khi ấy, cái thiện đã bị đồng tiền che lấp. Lúc này, ranh giới giữa cái thiện và cái ác đã không còn nữa. Người tốt hay kẻ xấu cũng không còn được phân biệt rõ ràng nữa.
Muốn cho cái thiện chiến thắng, trước hết, bản thân mình phải là một cá nhân lương thiện. Rồi sau đó, hãy là một người thật mạnh mẽ. Mạnh mẽ phản bác kẻ xấu, mạnh mẽ giải trừ những hành động ác. Tuyệt đối không để bản thân mình bị va vấp phải những hành động xấu. Muốn vậy, trước khi nói hay làm bất kỳ một việc gì, mỗi người hãy tự nhìn nhận, tự suy nghĩ thật kỹ càng, làm thế nào để mang lại hiệu quả tốt nhất, để không làm ảnh hưởng tiêu cực đến mọi người xung quanh. Đồng thời, mọi người cũng đừng rời xa, đừng xa lánh hay hắt hủi những kẻ tội lỗi đã biết ăn năn quay trở về con đường lương thiện. Biết sai mà sửa sai mới là người đáng khen.
Giữa xã hội này, ai cũng muốn được sống bình yên, được ấm no hạnh phúc. Vậy trước tiên, đừng đi phá hoại cuộc sống đang yên bình của người khác. Hãy chăm lo thật tốt cho bản thân mình, rồi ngăn chặn những hành động xấu, cùng nhau đoàn kết, cùng giải trừ những thói hư tật xấu, hùng hướng đến sự chiến thắng chính đáng của cái thiện như nó đáng được chiến thắng. Mỗi người hãy tự là ông Bụt của cuộc đời mình, tự mình giải cứu mình khỏi những khó khăn, những bế tắc, để không xa ngã, không rơi vào con đường tội lỗi. Hãy là một cô Tấm hiền ngoan, lương thiện, nhưng hãy mạnh mẽ chứ đừng yếu đuối. Mạnh mẽ để cái thiện luôn luôn chiến thắng cái ác.
Bài số 2:
Từ xưa đến nay, cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt với kẻ xấu vô cùng gian nan, phức tạp. Đặc biệt, cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác trong bản thân mỗi con người lại càng phức tạp, gian nan. Xong, kể cả trong xã hội xưa và nay, không phải lúc nào cái thiện cũng chiến thắng cái ác, chính vì vậy mà nhân dân xưa đã đưa những mơ ước, nguyện vọng, lý tưởng xã hội của mình thông qua chiến thắng tất yếu của cái đẹp, cái thiện vào những câu truyện cổ tích, tiểu biểu là câu truyện “Tấm Cám”.
Từ khi con người hình thành tri thức, cái thiện và cái ác đã luôn cùng song hành với nhau trong xã hội. Cái thiện là tất cả những gì có vai trò tích cực, có tác động thuận lợi trong đời sống của con người và toàn xã hội. Cái ác là tất cả những gì gây trở ngại và có hại cho con người và xã hội. Cái thiện và cái ác là hai mặt đối lập nhau nhưng lại là một chỉnh thể.
Bản chất mâu thuẫn và xung đột trong câu chuyện “Tấm Cám” tập trung ở hai tuyến: Tấm và mẹ con Cám. Đầu Truyện mâu thuẫn và xung đột đầu tiên được đưa ra là mâu thuẫn và xung đột trong gia đình phụ quyền. Ý nghĩa xã hội được phản ánh rõ nhất qua cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa các lực lượng đối lập trong xã hội, xuất hiện muộn hơn.
Sớm mồ côi cha mẹ, Tấm sống trong sự ghẻ lạnh của dì ghẻ và Cám. Hằng ngày, Tấm phải làm mọi công việc nhà: “phải làm lụng luôn tay, hết chăn trâu, gánh nước, đến thái khoai, với bèo; đêm lại còn xay lúa mà không hết việc” chỉ để nhận lấy những trận đòn roi từ bà dì ghẻ. Còn Cám thì “được ăn trắng mặt trơn, suốt ngày quanh quẩn ở nhà, không phải làm việc nặng”. Khác nhau nhưng chưa đến độ mâu thuẫn. Sự mâu thuẫn giữa Tấm và Cám dần lộ ra khi Cám lừa chị trút hết tép vào giỏ rồi nhanh chạy về nhà để nhận cái yếm đỏ, còn Tấm thì “ngồi bưng mặt khóc” vì cảm thấy bất công. Kế đến, từ sự việc con cá bống bị mẹ con Cám bắt ăn thịt, Tấm cũng “oà lên khóc” vì thấy bị thua thiệt, đến việc đi xem hội, Tấm không được sắm sửa quần áo đẹp đã đành, đằng này bà dì ghẻ còn cản trở Tấm bằng cách “bắt cô phải nhặt xong mớ gạo thóc đã được trộn lẫn với nhau”, cô Tấm lại một lần nữa “ngồi khóc một mình”. Rồi cả việc so sánh Cám như “chuông khánh”, còn Tấm là “mảnh chĩnh vứt ngoài bờ tre”, “bĩu môi” khi thấy Tấm xuất hiện ở đám hội, “ngạc nhiên và hằn học” nhìn Tấm lên kiệu về cung. Tấm sung sướng bao nhiêu thì mẹ con Cám càng uất hận bấy nhiêu. Tất cả đã phần nào thể hiện được sự mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám, mâu thuẫn sau cao hơn mâu thuẫn trước, từ mâu thuẫn nhỏ đến mâu thuẫn gay gắt, không thể dung hoà. Và sự mâu thuẫn chỉ được giải quyết bằng sự đấu tranh giữa các mặt đối lập, không phải bằng con đường điều hoà mâu thuẫn.
Sự ganh ghét như loài sau bọ đục khoét vào sâu trong tư tưởng biến thành ngọn lửa uất hận, khiến cho lương tâm và lý trí ngày càng thối rữa, cho đến khi sự tàn ác lấn áp tất cả. Gặp được dịp may hiếm có, Tấm về nhà giỗ cha. Mẹ com Cám lập kế giết chết Tấm hòng cướp đi hạnh phúc mà cô đang có.
Trước lúc chết, mỗi lần Tấm gặp khó khăn, dẫu cho có cảm thấy bất công, bị thua thiệt hay tủi phận, thì cô đều tỏ ra yếu đuối, chỉ biết khóc và nhờ vào sự phù trợ của ông Bụt. Bụt hiện ra, đền bù những thua thiệt, mất mát của Tấm và thường là sự đền bù to lớn, tốt đẹp hơn. Ở phương diện ý nghĩa xã hội, sự giúp đỡ của Bụt thể hiện tình cảm, thái độ của tác giả dân gian, tức đa số nhân dân lao động đối với Tấm, cũng như đối với những người hiền lành, nghèo khổ và có phẩm chất tốt đẹp như Tấm. Mặt khác, có thể nói Bụt đóng vai trò tạo thêm sức mạnh cho Tấm để đi đến thắng lợi. Nhưng ông Bụt giúp Tấm được bao nhiêu thì lại bị cướp đi hết bấy nhiêu và cuối cùng cướp luôn cả mạng sống của Tấm mà ông Bụt cũng bó tay, bất lực. Có lẽ cô quá yếu đuối, yếu đuối đến mức không giữ nổi hạnh phúc của mình, để cho người khác cướp mất. Nếu không muốn nói đó là sự nhu nhược ko dám nói lên tiếng nói cho riêng mình, một hiện tượng không những phổ biến trong xã hội phong kiến xưa mà cả trong xã hội hiện nay. Trong cuộc sống, hạnh phúc thực sự chỉ có thể do bản thân mình tự đấu tranh tranh mà có, bởi ai ai cũng muốn hưởng hạnh phúc, mà cái hạnh phúc ấy thì lại quá ít ỏi để có thể chia sẻ. Vậy tại sao cô không thể đứng dậy đấu tranh cho bản thân mình. Vì thế cho nên, ở giai đoạn hậu thân, Tấm phải tự mình đảm nhiệm phần việc mà ông Bụt đã không giúp và không thể giúp. Khi còn sống, Tấm hiền dịu, ngây thơ, nhân hậu bao nhiêu thì sau khi chết cô lại đáo để và quyết liệt bấy nhiêu (tiếng chim vàng anh, tiếng kêu của khung cửi và hành động trả thù mẹ con Cám cuối cùng chứng tỏ điều này).
Phần mẹ con Cám, cái giá của việc cướp đi một sinh mạng là rất nặng nề, nặng đến mức… thậm chí có thể huỷ hoại chính mình. Một khi đã giết người vì lợi ích cá nhân mình, bọn họ đã tự đeo cho mình cái mặt nạ của quỷ dữ không bao có thể tháo bỏ, huống chi họ không những giết Tấm một lần, mà là nhiều lần chỉ nhằm bảo vệ cái hạnh phúc giả tạo mà họ đã cướp mất từ tay Tấm. Chính vì vậy họ phải gánh lấy cái giá nặng nề của kẻ giết người. Những kẻ thủ ác đã gặp báo ứng.
Bất kể nơi nào cái thiện tồn tại thì ở đó mầm mống cái ác luôn rình rập. Chúng luôn tác động, bài trừ, gạt bỏ nhau nhưng lại là tiền đề tồn tại cho nhau. Không nơi nào tồn tại toàn những người tốt, và cũng sẽ chẳng có một xã hội với tất cả những công dân xấu cả. Cái tốt cái xấu đã và đang hiện hữu trong mỗi chúng ta, thật sai lầm khi chúng ta sống mà chỉ cố gắng làm điều tốt! Người tốt thật sự là người biết tự nhìn nhận ra những sai lầm của bản thân và tránh lặp lại chúng. Hơn nữa, không có quan niệm thiện, ác nào là vĩnh viễn đối với mọi thời đại, đúng với mọi giai cấp, mọi hoàn cảnh cụ thể.
Thử đặt trường hợp ngược lại, nếu mẹ con Cám là đại diện cho cái ác lại được sống hạnh phúc cùng nhà vua đến cuối đời thì sao? Lúc ấy bốn chữ “công bằng” và “hoà bình” là điều không thể có được trong xã hội này. Khi ấy trẻ con đến trường, cái mà chúng học được chỉ là lòng thù hận, sự ích kỷ và đố kỵ. Thử tưởng tượng một ngày nọ bạn bước ra đường, vô tình bạn thấy một bà cô vấp ngã và tất cả mọi người chung quanh bạn vẫn dửng dưng bước đi. Tưởng tượng sẽ ra sao khi bạn phải đến viện bảo tàng để đọc được cuốn tiểu thuyết "Những người khốn khổ" của H.Way mà lúc này nó bị xem là tư tưởng phát-xit. Sẽ ra sao khi mà khắp nơi đều có trộm cướp, lừa gạt và những điều đó bị mọi người lờ đi, thờ ơ không đếm xỉa. Trái Đất này sẽ trở thành nơi lạnh nhất trong vũ trụ, vì bởi lẽ “nơi lạnh lẽo nhất không phải là Bắc Cực mà là nơi sự lạnh nhạt bao trùm”.
Và hãy thử tưởng tượng xã hội sẽ ra sao khi mà ở đó chỉ toàn là người tốt? Một ngày nọ, trên đường phố, chủ các chiếc xe đều nhường nhau chạy trước. Một chủ tiệm vàng trông thấy một người lao công đang thu gom rác cực khổ, liền tặng cho ông ta mấy chỉ vàng. Ông chủ các công ty đứng ở cổng hỏi thăm từng nhân viên rồi tặng vài tháng lương cho những người có hoàn cảnh hơi túng thiếu. Ở các khu phố, người ta đến gọi cửa từng nhà tặng sách giáo khoa trong khi trên tivi đang đưa tin sách đang lên giá.
Liệu những sự giúp đỡ ấy có thật sự cần thiết không? Người xưa có câu: “Có gian nan mới thử sức người”. Những sự giúp đỡ không đúng lúc ấy không những không giúp ích gì nhiều mà ngược lại còn tập cho họ thói ỷ lại vào người khác, không tự cố gắng. Một xã hội như vậy sẽ ngày một lạc hậu, không thể tiến bộ, phát triển được. Cái ác là cái đáng ghê tởm cần gạt ra khỏi đời sống cá nhân và xã hội. Tuy nhiên cái ác không phải là cái đối lập tuyệt đối của cái thiện. Chúng có sự thống nhất giữa các mặt đối lập.
Ranh giới thiện ác chỉ cách nhau một sợi chỉ nhỏ. Trong học tập của học sinh, cuộc đấu tranh chống những biểu hiện của cái xấu cái ác như: lười biếng, dối trá và gian lận,… cũng rất khó khăn, phức tạp. Chính vì vậy, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta cần phải chăm lo rèn luyện đạo đức, có ý thức quan tâm đến những người xung quanh, đấu tranh chống lại cái ác; không ngừng học tập để nâng cao trình độ văn hoá, tiếp thu khoa học và công nghệ hiện đại, nâng cao về nhận thức, về chính trị xã hội; tích cực lao động cần cù sáng tạo; sẵn sàng tham gia vào sự nghiệp bảo vệ tổ quốc.
Qua câu chuyện “Tấm Cám”, ta thấy được cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người tốt và kẻ xấu trong xã hội xưa và nay, cái ác có thể mạnh nhưng không thể tồn tại vĩnh viễn, cái thiện có thể yếu nhưng vẫn luôn tồn tại để đấu tranh chống lại cái ác. Và như thể là một chân lý, người ở hiền thì sẽ gặp lành và kẻ gieo gió ắt cũng có ngày gặp bão.
» Tham khảo thêm: