Đọc hiểu Khoảng trời hố bom là một trong đề đọc hiểu xoay quanh những câu chuyện "cô gái mở đường" - người con gái xung phong anh dũng, sẵn sàng chiến đấu, hi sinh - là đề tài được thầy cô yêu thích và đưa vào phần Đọc hiểu của các đề thi, đề kiểm tra.
Để giúp bạn hiểu rõ ràng và sâu sắc hơn về các dạng đề đọc hiểu liên quan, cùng Đọc Tài Liệu tham khảo một số câu hỏi sau:
Tổng hợp đề đọc hiểu Khoảng trời hố bom
Đề số 1
Đọc ngữ liệu sau và trả lời câu hỏi phía dưới:
Chuyện kể rằng: em, cô gái mở đường
Ðể cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương
Cho đoàn xe kịp giờ ra trận
Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Ðánh lạc hướng thù. Hứng lấy luồng bom...
Ðơn vị tôi hành quân qua con đường mòn
Gặp hố bom nhắc chuyện người con gái
Một nấm mộ, nắng ngời bao sắc đá
Tình yêu thương bồi đắp cao lên...
Tôi nhìn xuống hố bom đã giết em
Mưa đọng lại một khoảng trời nho nhỏ
Ðất nước mình nhân hậu
Có nước trời xoa dịu vết thương đau
Em nằm dưới đất sâu
Như khoảng trời đã nằm yên trong đất
Ðêm đêm, tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói, lung linh
Có phải thịt da em mềm mại, trắng trong
Ðã hoá thành những làn mây trắng?
Và ban ngày khoảng trời ngập nắng
Ði qua khoảng trời em
- Vầng dương thao thức
Hỡi mặt trời, hay chính trái tim em trong ngực
Soi cho tôi
Ngày hôm nay bước tiếp quãng đường dài?
Tên con đường là tên em gửi lại
Cái chết em xanh khoảng-trời-con-gái
Tôi soi lòng mình trong cuộc sống của em
Gương mặt em, bạn bè tôi không biết
Nên mỗi người có gương mặt em riêng!
Trường Sơn, 10-1972
Bài thơ: Khoảng trời, hố bom - Lâm Thị Mỹ Dạ
Nguồn: Văn chương một thời để nhớ, NXB Văn học, 2006
Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
Câu 2. Nhân vật trữ tình em trong bài thơ là ai?
Câu 3. Nêu giá trị nghệ thuật của chuỗi hình ảnh mang tính biểu trưng: ngọn lửa - vì sao ngời chói lung linh - vầng mây trắng - vầng dương - mặt trời.
Câu 4. Nêu cảm nhận về hai dòng thơ cuối: "Gương mặt em bạn bè tôi không biết / Nên mỗi người có gương mặt em riêng."
Đáp án đọc hiểu Khoảng trời hố bom số 1
Câu 1
Bài thơ được viết theo thể thơ tự do.
Câu 2
Nhân vật trữ tình em trong bài thơ là một nữ thanh niên xung phong.
Câu 3
- Ngọn lửa - vì sao ngời chói lung linh - vầng mây trắng - vầng dương - mặt trời đều là những hình ảnh của thiên nhiên, vũ trụ, mang ý nghĩa vĩnh hằng.
- Với chuỗi hình ảnh đó, Lâm Thị Mỹ Dạ đã bất tử hóa cái chết của em. Sự hi sinh của em chính là sự hóa thân vào cuộc đời vĩnh cửu, vào vũ trụ bao la, lung linh, rực rỡ, mênh mông, hằng tồn.
Câu 4
Các em nêu được cảm nhận về hai dòng thơ cuối: sự ghi nhớ, tri ân của những con người đang sống trước "em". Không ai biết gương mặt của "em" song trong mỗi người, "em" luôn hiện hữu, luôn sống mãi trong tình yêu thương, lòng biết ơn, ngưỡng mộ, mến phục…
Ví dụ tham khảo: Cái chết thiêng liêng nhưng cũng rất là giản dị. Sự hy sinh thầm lặng của em đã đi vào con tim của những người còn sống. Mỗi người mang trong tim một gương mặt riêng, em đã hóa thân thành bao gương mặt và trở thành một hình tượng lý tưởng mà mọi người mang theo bên mình. Chính vì thế, em - cô gái mở đường Trường Sơn đã vượt lên trên cái chết, trở thành bất tử đi theo đồng đội mình bước tiếp con đường chiến đấu. (Cô Nguyễn Thị Bích)
Đề số 2
Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi phía dưới:
Chuyện kể rằng: Em, cô gái mở đường
Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương
Cho đoàn xe kịp giờ ra trận.
Em đã lấy tình yêu
Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Đánh lạc hướng thù, hứng lấy làn bom…
[…] Em nằm dưới đất sâu
Như khoảng trời đã nằm yên trong đất
Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói lung linh
Có phải làn da em mềm mại trắng trong
Đã hóa thành những làn mây trắng
Và ban ngày khoảng trời ngập nắng
Đi qua khoảng trời em - Vầng dương thao thức
Hỡi mặt trời hay chính trái tim em trong ngực
Soi cho tôi
Ngày hôm nay bước tiếp quãng đường dài.
(Khoảng trời hố bom, Lâm Thị Mỹ Dạ)
Câu 1. Câu thơ nào gợi lên sự hy sinh anh dũng của cô gái mở đường trong đoạn thơ trên?
Câu 2. Dấu (…) ở cuối câu thơ “Đánh lạc hướng thù, hứng lấy làn bom..nói lên điều gì?
Câu 3. Chỉ ra những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn thơ và tác dụng của các biện pháp nghệ thuật đó.
Câu 4. Đoạn thơ trên gợi cho em suy nghĩ gì về nhan đề bài thơ?
Đáp án đọc hiểu Khoảng trời hố bom số 2
Câu 1. Câu thơ gợi lên sự hy sinh anh dũng của cô gái mở đường:
Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Đánh lạc hướng thù hứng lấy làn bom…
Câu 2. Dấu (…) tạo nên khoảng trống chứa đựng nỗi đau, nỗi tiếc thương của tác giả trước sự hi sinh anh dũng của cô gái mở đường.
Câu 3.
- Biện pháp nói giảm, nói tránh, so sánh: Em nằm dưới đất sâu/ Như khoảng trời đã nằm yên trong đất: Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng/ Những vì sao ngời chói lung linh; Trái tim em là mặt trời, vầng dương. (Tác dụng: Biểu thị nỗi tiếc thương của tác giả và ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn cũng như sự bất tử của cô gái).
- Biện pháp ẩn dụ: trái tim em trong ngực soi cho tôi bước tiếp quãng đường dài (tinh thần yêu nước, lòng quả cảm của cô gái đã thành vầng sáng soi đường, tiếp thêm sức mạnh cho nhân vật trữ tình).
- Hình ảnh liên tưởng: Làn da em mềm mại trắng trong/ Đã hóa thành những làn mây trắng; Tác dụng: Gợi lên vẻ đẹp trắng trong, thanh khiết, cao cả và sự bất tử của người con gái mở đường cho xe đi.
Câu 4. Nhan đề nhắc đến hai hình ảnh tương phản: khoảng trời và hố bom. Hố bom là hiện thực chiến tranh khốc liệt, là đau thương, mất mát. Khoảng trời trước hết gợi tâm hồn thanh khiết, cao cả của người con gái đã hi sinh, còn là biểu tượng của bình yên, của hòa bình. Vì hòa bình của dân tộc, người con gái ấy đã hi sinh. Cho nên chọn hai hình ảnh này đặt tên bài thơ, tác giả đã gợi ra một tứ thơ đẹp.
Tác phẩm liên quan: Hình ảnh những nữ thanh niên xung phong trong Những ngôi sao xa xôi
Đề số 3
Đọc đoạn thơ sau và trả lời các câu hỏi:
"Chuyện kể rằng: em, cô gái mở đường
Ðể cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương
Cho đoàn xe kịp giờ ra trận
Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Ðánh lạc hướng thù. Hứng lấy luồng bom..."
(Trích "Khoảng trời hố bom"- Lâm Thị Mỹ Dạ)
Câu 1. Em hãy tìm một biện pháp tu từ đặc sắc được sử dụng trong hai câu thơ đầu.
Câu 2. Những cô gái mở đường trong đoạn thơ trên đã lấy tình yêu Tổ quốc “thắp lên ngọn lửa”. Theo em ngọn lửa ấy thể hiện điều gì?
Câu 3. Em hãy kể tên một nhân vật tiêu biểu mà em đã được học ở lớp 9 cũng là một “cô gái mở đường”. Nhân vật đó xuất hiện trong tác phẩm nào.
Câu 4. Tình yêu Tổ quốc của những cô gái mở đường được thể hiện qua những hành động nào? Viết đoạn văn ngắn (10-15 dòng) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa và vẻ đẹp của những hành động ấy, qua đó hãy rút ra bài học và nhận thức của bản thân về tình yêu Tổ quốc trong xã hội mới. (1,5 điểm)
Đáp án đọc hiểu Khoảng trời hố bom số 3
Câu 1. Phép tu từ đặc sắc trong hai câu thơ đầu: Nhân hóa (“cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương”).
Câu 2. Những cô gái mở đường trong đoạn thơ trên đã lấy tình yêu Tổ quốc “thắp lên ngọn lửa”. Theo em ngọn lửa ấy thể hiện
(Học sinh có thể trình bày nhiều cách khác nhau, nhưng cần nêu lên được tinh thần yêu nước, dũng cảm quên mình vì Tổ quốc,… của người con gái mở đường qua hình ảnh ngọn lửa trong đoạn thơ.)
Gợi ý:
- Ngọn lửa của tình yêu Tổ quốc, niềm tin vào kháng chiến nhất định thắng lợi.
- Tình yêu Tổ quốc cao cả đã trở thành ngọn lửa cháy sáng trong trái tim còn căng đầy nhựa sống.
- Ngọn lửa tuổi thanh xuân dẻo dai
Câu 3. Tên nhân vật: Phương Định.
Tác phẩm: Những ngôi sao xa xôi.
Câu 4. Học sinh cần trình bày một số ý sao:
- Tình yêu Tổ quốc thể hiện qua những hành động nào? (“đánh lạc hướng thù”, “hứng lấy luồng bom”,…)
- Ý nghĩa và vẻ đẹp của những hành động quả cảm ấy.
- Bài học và nhận thức của cá nhân về tình yêu Tổ quốc trong xã hội mới.
* Lưu ý: GK cho điểm linh hoạt. Chỉ cho điểm tối đa khi bài viết có kết cấu đoạn văn hoàn chỉnh; diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi ngữ pháp, dùng từ, chính tả; có thái độ chân thành, nghiêm túc khi bày tỏ ý kiến.
-/-
Trên đây là một số đề đọc hiểu Khoảng trời hố bom đã được ra trong các đề thi, đề kiểm tra mà Đọc tài liệu đã sưu tầm được, mong rằng sẽ giúp ích cho các em trong quá trình ôn tập tại nhà! Đừng quên còn rất nhiều tài liệu văn 12 đang đợi các em khám phá nhé!
