1. Chuẩn bị
Yêu cầu:
- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn và những hiểu biết về văn bản thông tin nói chung để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
- Đọc trước văn bản Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ, tìm hiểu thêm thông tin về vịnh Hạ Long.
- Nêu một số hiểu biết của em về vịnh Hạ Long.
- Hãy chuẩn bị thông tin về một danh lam thắng cảnh mà em biết để giới thiệu với bạn cùng lớp.
Trả lời:
- Thông tin về Vịnh Hạ Long:
+ Vịnh Hạ Long nằm ở Đông Bắc Việt Nam, cách thủ đô Hà Nội 165km, thuộc địa phận tỉnh Quảng Ninh.
+ Vịnh Hạ Long bao gồm cả vịnh Bái Tử Long. Vịnh Bái Tử Long có giá trị tương đồng với khu Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long về cảnh quan, địa chất, địa mạo, đa dạng sinh học và văn hóa lịch sử. Đây là nơi tập trung rất nhiều đảo đá, hang động và bãi tắm đẹp nổi tiếng.
+ Vịnh Hạ Long được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới với giá trị thẩm mĩ và được tái công nhận lần thứ 2 với giá trị ngoại hạng toàn cầu về địa chất – địa mạo vào năm 2000.
2. Đọc hiểu
* Nội dung chính của văn bản: Văn bản giới thiệu về một trong những di sản thiên nhiên thế giới - Vịnh Hạ Long. Văn bản miêu tả sự kì vĩ của thiên nhiên đồng thời thể hiện những giá trị độc đáo của vịnh Hạ Long.
Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1: Phần mở đầu nêu thông tin chính gì?
Trả lời:
- Phần mở đầu văn bản nêu thông tin thời gian và địa điểm vịnh Hạ Long được ghi nhận vào Di sản Thế giới.
Câu 2: Chú ý tên viết tắt của các tổ chức quốc tế.
Trả lời:
- Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên Quốc tế (IUNC).
- Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá Liên hợp quốc (UNESCO)
Câu 3: Việc dẫn thơ Nguyễn Trãi ở đây có tác dụng gì?
Trả lời:
- Tác dụng:
+ Khẳng định vẻ đẹp của kì quan thiên nhiên thế giới.
+ Thêm chất trữ tình cho văn bản.
Câu 4: Tiêu đề mục 1 cho biết nội dung chính của phần này là gì?
Trả lời:
- Nội dung chính: Vẻ đẹp hoành tráng của thiên nhiên tại vịnh Hạ Long.
Câu 5: Chú ý những chi tiết làm sáng tỏ cho tiêu đề 1?
Trả lời:
- Trên diện tích không, mọc lên hàng nghìn hòn đảo đá muôn hình muôn vẻ.
- Đảo quần tụ nhau như những tảng than kíp – lê.
- …
Câu 6: Những biện pháp tu từ nào được sử dụng trong đoạn này?
Trả lời:
+ Nhân hoá: biển cả đã cần cù chạm khắc…
+ So sánh: trông xa, tựa bức phù điêu uốn lượn quanh chân đảo…
+ Liệt kê: nước biển, đá vôi…
+ …
Câu 7: Dự đoán nội dung chính của phần 2.
Trả lời:
- Nội dung chính: Cảnh quan thay đổi theo thời gian.
Câu 8: Vẻ đẹp và cái thú của Hạ Long được khắc hoạ theo trình tự nào?
Trả lời:
Vẻ đẹp và cái thú của Hạ Long được khắc hoạ theo trình tự thời gian: buổi sáng, trưa, chiều và đêm.
Câu 9: Đêm trăng thu ở Hạ Long có gì độc đáo?
Trả lời:
Đêm trăng thu ở Hạ Long diễm lệ và độc đáo:
- Mặt vịnh yên tĩnh như tấm gương phản chiếu ánh trăng sáng bạc, lóng lánh tựa thuỷ ngân.
- Đảo đá trầm tư, ẩn hiện giữa mảng tối mảng sáng …
Câu 10: Chú ý vẻ đẹp đa dạng của hang động ở Hạ Long.
Trả lời:
- Các hang động có quy mô, kiểu dáng màu sắc đa dạng và phong phú.
- Có hàng chục hang động mở trong lòng núi đá, phân bố nhiều nơi.
- …
Câu 11: Hồ Đầm Ba có gì độc đáo?
Trả lời:
Nét độc đáo của hồ Đầm Ba:
- Cửa hang hình bán nguyệt
- Đáy cửa hang là mặt nước thông với dòng hải lưu uốn lượn…
- Hồ Đầm Ba gồm ba trũng biển, đi thăm hồ phải đi bằng xuồng hoặc thuyền qua hang luồn giữa rừng thạch nhũ.
Câu 12: Ý của Quách Mạt Nhược qua câu thơ là gì?
Trả lời:
- Ý của Quách Mạt Nhược là: thơ từ cũng không thể diễn tả được hết vẻ đẹp của vịnh Hạ Long.
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1: Nhan đề của văn bản thể hiện sự đánh giá như thế nào về kì quan vịnh Hạ Long?
Trả lời:
- Nhan đề của văn bản thể hiện sự đánh giá về kì quan vịnh Hạ Long: vịnh Hạ Long xứng đáng là một trong những kỳ quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ nhất.
Câu 2: Trình bày bố cục văn bản bằng một sơ đồ. Các đề mục nhỏ và nội dung của văn bản đã triển khai vấn đề được nêu ở nhan đề như thế nào?
Trả lời:
- Các đề mục nhỏ và nội dung đã chứng minh được sự độc đáo và tuyệt mĩ của vịnh Hạ Long.
+ Nêu thời gian và địa điểm ghi nhận vịnh Hạ Long
+ Đây là tác phẩm nghệ thuật thiên nhiên hoành tráng
+ Cảnh quan biến đổi theo góc nhìn thời gian
+ Hệ thống hang động
- Sơ đồ:
Câu 3: Vì sao văn bản Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ được coi là văn bản thông tin? Trong văn bản này có sự kết hợp của các phương thức biểu đạt nào? Chỉ ra tác dụng của sự kết hợp ấy?
Trả lời:
- Văn bản Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ được coi là văn bản thông tin vì:
+ Cung cấp cho người đọc những thông tin về vịnh Hạ Long.
+ Có sự kết hợp của các phương thức biểu đạt: thuyết minh kết hợp với miêu tả và biểu cảm.
+ …
- Tác dụng: Giới thiệu về vịnh Hạ Long một cách sống động, chân thực nhất đến người đọc.
Câu 4: Từ văn bản, hãy chỉ ra những giá trị của Vịnh Hạ Long.
Trả lời:
Những giá trị của Hạ Long được bêu trong văn bản:
- Giá trị về du lịch: Du khách đi giữa Hạ Long như đi giữa một thế giới động vật hoá đá với những hòn đảo như đôi gà chọi nhau, chú đại bàng trên mỏm đá rình mồi…; động Thiên Cung có sức hấp dẫn kì lạ với các du khách.
- Giá trị về nghệ thuật: Vẻ đẹp của Hạ Long trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho các sáng thơ ca, âm nhạc, nhiếp ảnh; …
- …
Câu 5: Văn bản mang lại cho em những hiểu biết gì về vịnh Hạ Long? Em còn muốn biết thêm những thông tin nào về địa danh nổi tiếng này?
Trả lời:
- Thông qua văn bản, em biết được Hạ Long là một kì quan thiên nhiên thế giới, là một thế giới thiên nhiên sống động và độc đáo.
- Thông tin muốn biết thêm: sự thay đổi của vịnh Hạ Long từ xưa đến nay và vấn đề bảo tồn di sản.
Câu 6: Nếu được giới thiệu một số nét về danh lam thắng cảnh nổi tiếng về quê hương, em sẽ nêu các thông tin nào?
Trả lời:
Nếu được giới thiệu một số nét về danh lam thắng cảnh nổi tiếng về quê hương, em sẽ nêu các thông tin:
- Giới thiệu nguồn gốc của khu di tích.
- Giới thiệu vị trí địa lí, đặc điểm bên ngoài (nhìn từ xa hoặc nhìn từ trên).
- Trình bày về đặc điểm của từng bộ phận của khu di tích.
- Danh lam thắng cảnh của quê hương bạn đã đóng góp như thế nào cho nền văn hoá của dân tộc và cho sự phát triển nói chung của đất nước.