Cùng Đọc tài liệu đi vào chuẩn bị trước các câu hỏi trong nội dung Giải Lịch Sử 11 Bài 10: Cuộc cải cách của Lê Thánh Tông thế kỉ XV - Kết nối tri thức với cuộc sống để có thể chuẩn bị sẵn sàng trước khi tới lớp các em nhé!
Câu hỏi: Trình bày những nội dung cơ bản trong cải cách của vua Lê Thánh Tông.
Trả lời:
Cách 1: Những nội dung cơ bản trong cải cách của vua Lê Thánh Tông:
*Nội dung cải cách về hành chính
- Ở trung ương:
+ Xoá bỏ hầu hết các chức quan đại thần có quyền lực lớn, chỉ giữ lại một số ít quan đại thần để cùng vua bàn bạc công việc khi cần thiết. Vua nắm mọi quyền hành và trực tiếp chỉ đạo các cơ quan chuyên môn.
+ Hoàn thiện cơ cấu, chức năng của lục Bộ (sáu bộ) đồng thời, đặt ra lục Tự (sáu tự) để giúp việc cho lục Bộ, lục Khoa (sáu khoa) để theo dõi, giám sát hoạt động của lục Bộ.
- Ở địa phương:
+ Năm 1466, vua Lê Thánh Tông xoá bỏ 5 đạo, chia đất nước thành 12 đạo thừa tuyên và phủ Trung Đô (Thăng Long);
+ Năm 1469, đổi tên một số đạo thừa tuyên như: Quốc Oai thành Sơn Tây, Bắc Giang thành Kinh Bắc, Nam Sách thành Hải Dương, Thiên Trường thành Sơn Nam;
+ Năm 1471, đặt thêm đạo thừa tuyên thứ 13 là Quảng Nam.
+ Đứng đầu Thừa tuyên là Đô ty, Thừa ty và Hiến ty có quyền ngang nhau, cùng quản lí công việc chung. Dưới đạo thừa tuyên là phủ, huyện, châu và cuối cùng là xã.
- Bộ máy quan lại:
+ Quan lại được tuyển chọn chủ yếu thông qua khoa cử.
+ Nhà nước chú trọng xây dựng đội ngũ quan lại có năng lực và phẩm chất tốt. Nhà nước tổ chức nhiều khoa thi để chọn nhân tài và đặt lệ định kì kiểm tra năng lực quan lại.
*Nội dung cải cách về luật pháp
- Vua Lê Thánh Tông chú trọng hoàn thiện hệ thống pháp luật để quản lí nhà nước.
- Năm 1483, Nhà nước ban hành bộ Quốc triều hình luật (Luật Hồng Đức) gồm 722 điều với nhiều quy định mang tính dân tộc sâu sắc như các điều luật bảo vệ phụ nữ, người già, người tàn tật, trẻ em, bảo vệ sản xuất nông nghiệp,...
*Nội dung cải cách về quân đội và quốc phòng
- Năm 1466, vua Lê Thánh Tông tiến hành cải tổ hệ thống quân đội. Quân đội được chia làm hai loại:
+ Quân thường trực bảo vệ kinh thành gọi là cấm binh hay thân binh.
+ Quân các đạo, gọi là ngoại binh. Ở mỗi đạo chia binh làm 5 phủ do đô đốc phủ đứng đầu; mỗi phủ gồm 6 vệ; mỗi vệ có 5 hoặc 6 sở.
- Nhà nước cũng rất chú ý đến rèn luyện quân đội như duyệt binh sĩ hằng năm, quy định cứ 3 năm tổ chức một kì thi khảo võ nghệ của quân sĩ và định lệ thưởng phạt,…
*Nội dung cải cách về Kinh tế
- Vua Lê Thánh Tông ban hành các chính sách phát triển kinh tế như chế độ lộc điền và chế độ quân điền
+ Chế độ lộc điền là chế độ ban cấp ruộng đất làm bổng lộc cho quý tộc, quan lại cao cấp từ tứ phẩm trở lên.
+ Chế độ quân điền là chế độ chia ruộng đất thành các phần bằng nhau, ban cấp lần lượt cho quan lại từ tam phẩm trở xuống đến tất cả các tầng lớp nhân dân, trong đó có cả trẻ em mồ côi, đàn bà goá, người tàn tật,... Nguyên tắc ban cấp là ruộng xã nào chia cho dân xã ấy.
*Nội dung cải cách về Văn hoá, giáo dục
- Vua Lê Thánh Tông coi trọng biên soạn quốc sử. Việc sử dụng lễ, nhạc, quy chế thi cử,... cũng được luật hoá nghiêm túc.
- Vua Lê Thánh Tông đặc biệt chú trọng giáo dục và khoa cử để đào tạo, tuyển dụng nhân tài cho đất nước.
+ Dựng lại Văn Miếu, mở rộng Thái Học viện và lập trường học ở nhiều địa phương.
+ Dựng bia đá ở Văn Miếu để tôn vinh những người đỗ đại khoa.
Cách 2:
Cải cách của vua Lê Thánh Tông là một trong những cuộc cải cách lớn nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Cuộc cải cách này được tiến hành trong suốt 26 năm trị vì của vua Lê Thánh Tông (1460-1497), bao gồm nhiều nội dung quan trọng, có thể được tóm tắt như sau:
Về hành chính:
- Chia lại đất nước thành 13 đạo (sau đổi thành 13 thừa tuyên), mỗi đạo do một tri phủ cai quản.
- Cải cách tổ chức bộ máy nhà nước, thành lập thêm nhiều cơ quan mới, như: Hộ khoa, Lễ khoa, Binh khoa, Hình khoa, Công khoa, Thị lang, Thừa tuyên, Đạo sứ,...
- Tăng cường sự kiểm soát của nhà vua đối với bộ máy hành chính, bằng cách quy định rõ quyền hạn và trách nhiệm của các quan lại.
Về quân sự:
- Tổ chức lại quân đội, chia thành 5 quân: quân 5 đạo, quân Thân binh, quân Cấm vệ, quân Thiết đột, quân Thủy quân.
- Xây dựng hệ thống đồn lũy, thành luỹ kiên cố để bảo vệ đất nước.
Về kinh tế:
- Ban hành nhiều chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương mại.
- Đẩy mạnh khai hoang, mở rộng diện tích canh tác.
- Xây dựng nhiều công trình thủy lợi, giao thông quan trọng.
Về giáo dục:
- Ban hành bộ luật Hồng Đức, quy định rõ việc thi cử, tuyển dụng quan lại.
- Mở rộng quy mô các trường học, đào tạo nhân tài cho đất nước.
Về văn hóa:
- Xây dựng nhiều công trình văn hóa, nghệ thuật, như: Văn Miếu - Quốc Tử Giám, chùa Thiên Mụ,...
- Khuyến khích phát triển văn học, nghệ thuật, khoa học.
Cải cách của vua Lê Thánh Tông đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần đưa Đại Việt lên đến đỉnh cao của thời kỳ phong kiến. Cuộc cải cách này đã giúp củng cố bộ máy nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa - giáo dục, tạo tiền đề cho sự phát triển của đất nước sau này.
-/-
Trên đây là hướng dẫn trả lời câu hỏi: Trình bày những nội dung cơ bản trong cải cách của vua Lê Thánh Tông. Các em có thể xem thêm các câu hỏi liên quan phần Soạn sử 11 nữa nhé: