1. Chuẩn bị ở nhà
- Để Luyện nói văn biểu cảm về sự vật con người này thì các em cùng tham khảo các đề sau:
Mỗi em chọn một trong bốn đề sau, lập dàn bài tập nói ở nhà theo tinh thần một bài phát biểu trước lớp.
Đề 1: Cảm nghĩ về thầy, cô giáo, những " người lái đò" đưa thế hệ trẻ cập bến tương lai.
Đề 2: Cảm nghĩ về tình bạn.
Đề 3: Cảm nghĩ về sách vở mình đọc và học hằng ngày.
Đề 4: Cảm nghĩ về một món quà em nhận được thời thơ ấu.
Yêu cầu : Văn biểu cảm về sự vật và con người đòi hỏi phải chú ý tới sự vật và con người một cách đầy đủ. Phải có sự vật, có con người làm nền cho những tình cảm, cảm xúc, suy nghĩ. Người làm phải chú ý yếu tố tự sự và miêu tả. Cần vận dụng yếu tố hồi tưởng, tưởng tượng, liên tưởng để biểu cảm.
Tập vận dụng những hình thức biểu cảm như : So sánh, lời trùng điệp, hình thức cảm thán.
Việc các em cần làm:
- Tìm hiểu đề:
+ Xác định đối tượng biểu cảm
+ Xác định tình cảm cần thể hiện
b) Tìm ý và lập dàn ý để xây dựng một bài văn nói trước lớp.
Tuỳ từng đối tượng biểu cảm mà ý và dàn ý có thể khác nhau nhưng vẫn phải đảm bảo trình tự, bố cục ba phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. Vì đây là bài văn nói nên chú ý trình bày những ý thật cô đọng, tránh dài dòng, không gây được ấn tượng cho người nghe.
Lập dàn ý với các đề bài trên:
Luyện nói văn biểu cảm về sự vật con người - Lập dàn ý
Đề 1: Cảm nghĩ về thầy, cô giáo, những " người lái đò" đưa thế hệ trẻ cập bến tương lai.
Dàn ý tham khảo:
Mở bài: Cảm nghĩ chung về hình ảnh thầy cô giáo trong suy nghĩ và tình cảm của học trò.
Thân bài:
- Cảm nghĩ về những tri thức mà thầy cô mở ra cho học sinh :
+ Thầy cô là người mang cho học sinh tri thức (những kiến thức trong vấn đề học tập, cách đối nhân xử thế, cách cư xử…)
+ Ý nghĩa của những tri thức đó trong giáo dục và bồi dưỡng tình cảm, hình thành nhân cách cho học sinh.
- Cảm nghĩ về hình ảnh người thầy, người cô:
+ Cảm nghĩa về ngoại hình, vóc dáng của thầy cô
+ Hình ảnh thầy cô trong việc truyền tải tri thức ( liên tưởng đến hình ảnh thầy cô soạn giáo án, thầy cô giảng dạy…).
+ Cảm nghĩ về sự quan tâm và những tình cảm của thầy cô với lớp học.
+ Nêu suy nghĩ bản thân về cuộc sống thanh bạch của người thầy và "nghề giáo".
- Nêu cảm nghĩ về những đóng góp của thầy cô cho tương lai đất nước
- Suy nghĩ về hình ảnh người thầy, người cô hiện nay ( mở rộng vấn đề).
Kết bài: Khẳng định hình ảnh thầy cô sống mãi trong lòng học sinh.
Đề 2: Cảm nghĩ về tình bạn
Dàn ý tham khảo:
Mở bài:
- Nêu được ý nghĩa của một tình bạn đẹp, giới thiệu tình bạn gắn bó của mình.
- Dẫn chứng ca dao, dân ca nói về tình bạn.
Thân bài:
- Thế nào là một tình bạn đẹp?
+ Tình cảm bạn bè dành cho nhau phải chân thành, trong sáng, vô tư, tin tưởng, ...
+ Bạn bè phải hiểu biết và thông cảm, sẵn sàng chia sẻ vui buồn, giúp đỡ nhau tận tình.
+ Không bao che, dung túng, trước thói xấu của bạn ...
- Những câu chuyện mà em nhớ mãi không quên về tình bạn ấy
- Cảm xúc, suy nghĩ đối với người bạn mình.
- Không có bạn bè, đó là điều bất hạnh
Tham khảo thêm bài văn mẫu: Suy nghĩ về tình bạn chân chính
Đề 3: Cảm nghĩ về sách vở mình đọc và học hằng ngày.
Dàn ý tham khảo:
Mở bài: Giới thiệu về sách vở.
Người ta thường nghĩ rằng mọi thứ đắt tiền đều quý giá nhưng thực tế có những thứ chưa hẳn là đắt nhất nhưng lại rất quý, thận chí là vô giá. Đó chính là sách vở.
Thân bài:
- Nêu vai trò của sách vở với con người (sách vở giúp chúng ta như thế nào, nó dạy ta điều tốt hay xấu,..)
- Những cử chỉ, hành động, đối xử với sách vở (trân trọng hay dẫm đạp lên quyển sách, vở)
- Bạn đã từng nhìn thấy người khác đối xử với quyển sách như thế nào.
- Sách vở còn giúp con người giải trí với những mẩu truyện cười, giúp đầu óc thanh thản hơn, giúp bạn qua đi những mệt mỏi của mình.
- Sách còn dạy chúng ta kinh nghiện sống, giúp ta vươn tới thành công, đến đỉnh cao của tri thức.
- Nếu trên đời không có sách vở thì sẽ ra sao.
Kết bài: Nêu cảm nghĩ của mình về sách vở, và khẳng định lại vai trò của sách trong cuộc sống.
Văn mẫu có thể em cần xem: Cảm nghĩ của em về cuốn sách em yêu thích nhất
Đề 4: Cảm nghĩ về một món quà em nhận được thời thơ ấu.
Dàn ý tham khảo:
Mở bài: Giới thiệu sơ lược về món quà, cảm nghĩ chung về ý nghĩa món quà với bản thân.
Thân bài:
- Hồi tưởng về món quà : đó là gì ? do ai tặng ( bạn bè, người thân, thầy cô…), nhận được món quà vào dịp nào?
- Hồi tưởng lại tâm trạng và tình cảm của bản thân khi nhận được món quà : cảm thấy vui vẻ, xúc động, biết ơn….
- Nêu cảm nghĩ về ý nghĩa của món quà với bản thân trong quá khứ và hiện tại.
+ Quá khứ : món quà có ý nghĩa gì với cuộc sống bản thân ( có thể là sự khích lệ với bản thân để phấn đấu, món quà mang lại niềm vui tuổi thơ…)
+ Hiện tại : món quà đó có ý nghĩa như thế nào ( vd: nó trở thành nơi lưu giữ những kỉ niệm tuổi thơ; chính món quà cũng là một kỉ niệm, hồi ức không thể quên được…)
Kết bài: Nêu suy nghĩ, tình cảm với món quà và ý nghĩa của nó với bản thân trong cuộc đời.
2. Thực hành trên lớp
a) Chia tổ để tập nói theo dàn bài đã chuẩn bị;
b) Nghe và tự nhận xét lẫn nhau, tự sửa chữa bài nói của mình;
c) Nghe các bài nói tiêu biểu của cả lớp, ghi chép những nhận xét, sửa chữa của thầy, cô giáo; tự hoàn thiện bài của mình.
Trên đây là hướng dẫn lập dàn ý 4 đề bài trang 129 - 130 SGK Ngữ văn 7 tập 1, mong rằng với nội dung này các em sẽ soạn bài Luyện nói văn biểu cảm về sự vật, con người tốt nhất
Xem thêm:
Bài trước: Soạn bài Từ trái nghĩa
Bài sau: Bài ca nhà tranh bị gió thu phá