Soạn bài Đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm

Đề văn biểu cảm bao giờ cũng nêu ra những đối tượng biểu cảm và định hướng tình cảm của bài làm.

Muốn tìm ý cho bài văn biểu cảm thì phải hình dung cụ thể đối tượng biểu cảm trong mọi trường hợp và cảm xúc, tình cảm của mình trong các trường hợp đó.

Soạn bài Đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm

I. Nội dung câu hỏi lý thuyết

1 - Trang 87 SGK

Đề băn biểu cảm thường chỉ ra đối tượng biểu cảm và tình cảm cần biểu hiện. Hãy chỉ ra những nội dung đó trong các đề sau:

a) Cảm nghĩ về dòng sông (hoặc dãy núi, cánh đồng, vườn cây,...):

b) Cảm nghĩ về đêm trăng trung thu

c) Cảm nghĩ về nụ cười của mẹ

d) Vui buồn tuổi thơ

e) Loài cây em yêu

Trả lời

Trong mỗi đề văn biểu cảm thường có hai nội dung chính cần phải xác định: đối tượng biểu cảm và tình cảm cần thể hiện. Tìm hiểu đề văn biểu cảm là phải xác định được hai nội dung này.

a. Cảm nghĩ về dòng sông.

- Đối tượng biểu cảm là dòng sông (hoặc cánh đồng, vườn cây, ... ) quê hương

- Tình cảm cần thể hiện là sự yêu quý của em với dòng sông (hoặc cánh đồng, vườn cây, ... ) đó.

b. Cảm nghĩ về đêm trăng trung thu.

- Đối tượng biểu cảm là trăng trong đêm trung thu.

- Tình cảm yêu thích chân thực của bản thân.

c. Cảm nghĩ về nụ cười của mẹ

- Đối tượng biểu cảm là nụ cười của mẹ.

- Tình yêu thương tôn kính với mẹ.

d. Vui buồn tuổi thơ.

- Đối tượng biểu cảm là kỉ niệm tuổi thơ.

- Những vui buồn và suy nghĩ về những kỉ niệm đó.

e. Loài cây em yêu.

- Đối tượng biểu cảm là một loài cây bất kì.

- Tình cảm được biểu hiện bằng sự yêu thích chăm sóc của em.

2 - Trang 88 SGK

Các bước làm bài văn biểu cảm

Cho đề bài: Cảm nghĩ về nụ cười của mẹ

a) Tìm hiểu đề và tìm ý

b) Lập dàn bài

c) Viết bài

d) Đọc và sửa chữa

Trả lời

a) Tìm hiểu đề và tìm ý:

- Đối tượng phát biểu cảm nghĩ mà đề văn nêu ra là Nụ cười của mẹ

- Đặc điểm của nụ cười của mẹ:

• Nụ cười yêu thương, khích lệ với từng bước đi của em: khi em mới chào đời, khi chập chững những bước đi đầu tiên, khi biết nói, khi lần đầu đi học, mỗi lần được điểm tốt...
• Không phải lúc nào mẹ cũng cười: chỉ lúc mẹ vui khi được khen, khi em làm việc tốt, khi mẹ cảm thấy hạnh phúc
• Lúc mẹ không cười: Khi em làm mẹ buồn lòng, lúc mẹ ốm, mệt mỏi
• Để thấy được nụ cười của mẹ: Luôn cố gắng học tập, ngoan ngoãn và nghe lời để mẹ thấy vui lòng, chăm sóc mẹ thật tốt để mẹ không mệt mỏi...
• Cảm xúc của em mỗi khi nhìn thấy nụ cười của mẹ: yêu thương, vui vẻ, hạnh phúc, cảm thấy rất ấm áp và tin tưởng vào cuộc sống

b) Lập dàn bài

Mở bài: Giới thiệu về nụ cười của mẹ và cảm xúc khái quát của bản thân

Thân bài:

- Đặc điểm nụ cười của mẹ

• Miêu tả nụ cười của mẹ: đôi mắt mẹ nheo lại, nở nụ cười rực rỡ lộ hàm răng trắng đều như hạt bắp hoặc chỉ là cười mỉm nhưng ánh mắt thì không giấu nổi niềm vui
• Em bắt gặp nụ cười của mẹ khi nào: Khi còn bé, khi chập chững biết đi và bập bẹ tập nói; khi mẹ dắt tay em qua cánh cổng trường trong ngày đầu tiên đi học, khi em làm được việc tốt...

- Cảm xúc của em mỗi khi nhìn thấy nụ cười của mẹ

- Không phải lúc nào mẹ cũng cười: những lúc mẹ buồn, mẹ ốm, mẹ mệt, khuôn mặt mẹ tái nhợt, thiếu sức sống hoặc đôi mắt buồn buồn nhìn xa xăm...

- Em phải làm gì để luôn nhìn thấy nụ cười của mẹ?

Kết bài: Khẳng định lại vai trò nụ cười của mẹ với cuộc sống của em

c) Viết bài

Dựa vào dàn bài và dự kiến cách viết từng phần của bài làm thế nào để bày tỏ cho hết niềm yêu thương, kính trọng đối với mẹ.

d) Sửa bài

Sau khi viết xong, cần đọc lại và sửa chữa bài để bớt những ý thừa, thêm những ý thiếu và kiểm tra các lỗi về chính tả, về ngữ pháp...

II. Soạn bài Đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm phần Luyện tập

Bài luyện tập trang 89 SGK 

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Thông thường người ta đi xa trở lại quê nhà hay kể với bà con láng giềng chuyện lạ phương xa. Riêng tôi về làng, về xứ, lúc nào cũng thích nói đến cái đẹp, cái lớn của quê mình.

Tuổi thơ tôi đã hằn sâu trong kí ức những ngọn núi trông xa lấp lánh như kim cương, lúc xanh mờ, khi xanh thẫm, lúc tím lơ, khi rực rỡ như những núi ngọc màu xanh. Những năm tháng xa quê, dông tố cuộc đời tưởng chừng cuốn bay tất cả, nhưng trong tâm tư tôi những dòng sông quê mênh mông vẫn cuồn cuộn chảy, những dòng kinh biêng biếc vẫn lặng lờ trôi. Tôi yêu những cánh đồng bao la vàng rực ngày mùa, mù mù khói ra, thơm vị mía lùi và trắng xóa sương mù sau Tết. Yêu cả chuông chùa ngân thăm thẳm canh khuya. Tôi yêu ánh nắng chiều ta trải màu vàng tái trên rẫy khoai mì, nghiêng nghiêng bên triền núi. Biết bao đếm trăn trở tôi viết bao trang về con rạch nhỏ cạn lờ chảy qua bến Miễu, cát vàng xâm xấp nước. Tôi yêu màu đá xám đen, tấm phên xác xơ che nắng cho người đập đá. Tôi nhớ ngọn cỏ phất phơ giữa đồng nước lớn, cây cà na trái nặng chùm chùm, cây gáo mồ côi, cây gáo đôi im lìm xa ngoài đồng bãi. Nhe con chiên ngoan mơ về "Đất Hứa", tôi da diết mong gặp lại cây đa bến Miễu, cây me giá Đá Chẹt, con đường quanh co lỗi lõm trên Pháo Đài. Tôi nhớ những dòng nước lấp lánh từ triền đá cap ào ào đổ xuống, róc rách len vào khe đá rồi thong thả bò qua con đường trải đá, chảy xuống xóm làng.

An Giang từ bao đời đến bây giờ là đất nóng, là bãi chiến trường. Bờ cõi An Giang đời này sang đời khác luôn luôn bị xâm lăng và đãm máu. Lịch sử An Giang đã viết bằng những cuộc đời lận đận, những số phận bi thương, những tâm hồn vĩ đại, bằng máu và nước mắt, bằng những lưỡi gươm và cây tầm vông vạt nhọn, bằng nhưng mũi phi tiêu và câu súng thô sơ. Tôi thèm được leo lên Pháo Đài tìm lại phiến đá nào đã in dấu chân Hoàng Đạo Cật, cùng đồng đội của anh đánh tung trận địa pháo tầm xa của giặc. Tôi tha thiết muốn biết triền đá nào chí sĩ can trường Trương GIa Mô đã từ trên ngọn tháp lao xuống, nhất định không để sa vào tay giặc Pháp. Tôi muốn tìm lại vang bóng con người đến phút cuối đời còn làm cho giặc khiếp sợ mà nhà cách mạng lỗi lạc Phan Bội Châu nghe tin đã khóc với những lời thơ thống thiết...

Ôi, quê mẹ nơi nào cũng đẹp, nơi nào cũng rực rỡ chiến tích, kì công. Từ mảnh đất quê nghèo tôi chập chững ra đi, khi về đôi chân rắn chắc vì được luyện qua nhiều miền xa đất nước. Khi đi, từ khung cửa hẹp của ngôi nhà lá nhỏ, tôi ngơ ngác nhìn ra vùng đất rộng bên ngoài với đôi mắt khù khờ. Khi về, ánh sáng mặt trời những miền đất lạ soi sáng mỗi bước tôi đi. Tôi nhìn rõ quê hương hơn, thấy được xứ sở mình đẹp hơn ngày khởi cuộc hành 

(Theo Tản văn Mai Văn Tạo)

Câu hỏi:

a) Bài văn biểu đạt tình cảm gì, đối với đối tượng nào? Hãy đặt cho bài văn một nhan đề và một đề văn thích hợp.

b) Hãy nêu lên dàn ý của bài

c) Chỉ ra phương thức biểu cảm của bài văn

Trả lời

a) Bài văn này biểu đạt tình yêu tha thiết của tác giả với quê hương An Giang yêu dấu. Có thể đặt nhan đề cho bài văn là: An Giang trong trái tim tôi.

b) Dàn ý của bài: Dàn ý bài này theo bố cục ba phần:

- Mở bài: Giới thiệu tình yêu quê hương An Giang.

- Thân bài: Những biểu hiện tình yêu quê hương của tác giả:

+ Những kỉ niệm tuổi thơ.

+ Tình yêu quê hương trong chiến đấu và tình yêu đối với những người con anh hùng của quê hương.

- Kết bài: Tình yêu quê hương trong suy nghĩ và cảm nhận của người con xa quê (khi đã trưởng thành).

c) Phương thức biểu cảm của bài văn: Tác giả bộc lộ trực tiếp tình cảm yêu quê hương thắm thiết của mình đối với khung cảnh cũng như truyền thống đấu tranh giữ nước.

--------------------------------------------------------------------

Trên đây là nội dung soạn bài Đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm ngữ văn 7 chi tiết nhất, mong rằng với nội dung này các em sẽ hoàn thiện bài soạn của mình trước khi đến lớp.

Để tiện hơn cho việc tối ưu bài soạn của mình, các em có thể tham khảo soạn bài Đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm ngắn gọn dưới đây.

Soạn bài Đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm ngắn gọn

Bài 1 trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1

Bài 2 trang 88 SGK Ngữ văn 7 tập 1

a, Tìm hiểu đề và xác định ý

- Đối tượng phát biểu cảm nghĩ: nụ cười của mẹ

b, Lập dàn ý

- Nụ cười của mẹ hồi con còn thơ bé

- Nụ cười của mẹ mỗi khi con làm mẹ hài lòng ( học tập tiến bộ, biết giúp đỡ mẹ, giúp gia đình, biết quan tâm đến người khác

- Nụ cười mẹ khích lệ từng bước trưởng thành của con

c, Viết bài

- Mở bài: Nêu cảm nghĩ chung về nụ cười của mẹ, đó là nụ cười yêu thương và thật gần gũi

- Thân bài: Cảm nghĩ về nụ cười của mẹ trong một số tình huống

- Kết bài: Cảm nghĩ về nụ cười của mẹ

Bài luyện tập trang 89 SGK Ngữ văn 7 tập 1

a. Bài văn biểu đạt tình cảm gắn bó, niềm tự hào về quê hương

Có thể đặt một số nhan đề:

- An Giang quê mẹ

b, Dàn ý

Mở bài: Tình yêu quê hương thắm thiết đến độ đam mê

Thân bài: Hình ảnh quê hương êm ả, thanh bình trong kí ức tuổi thơ, đau thương và hào hùng trong lịch sử đấu tranh

Kết bài: Khẳng định tình yêu quê hương sâu đậm

c. Phương thức biểu cảm: biểu cảm trực tiếp, rất giàu cảm xúc và dung dị.

----------------

» Tham khảo thêm:

• Hướng dẫn Soạn văn lớp 7, trả lời các câu hỏi và bài tập SGK Ngữ Văn 7 chi tiết do Đọc tổng hợp.

• Bài trước: Soạn bài Đặc điểm của văn bản biểu cảm

• Bài sau: Soạn bài Sau phút chia li