Cảnh tượng buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường là cảnh tượng vùng quê trầm lặng mà không đìu hiu. Ở đây vẫn ánh lên sự sống con người trong sự hòa hợp với cảnh vật thiên nhiên một cách nên thơ, chứng tỏ tác giả là con người tuy có địa vị tối cao nhưng tâm hồn vẫn gắn bó máu thịt với quê hương thôn dã.
Soạn Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra - Ngữ văn 7 tập 1
Đọc - hiểu văn bản
1 - Trang 76 SGK
Về thế thơ, bài Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra giống với bài thơ nào đã học? Hãy nêu một số đặc điểm của thế thơ đó và chỉ rõ những đặc điểm ấy đã thể hiện ở bài thơ này như thế nào?
Trả lời
Bài Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường cũng như bài Sông núi nước Nam đều làm theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
- Số câu: 4
- Số chữ trong mỗi câu: 7
- Hiệp vần: chữ cuối câu 1,2,4 (yên-biên-điền)
2 - Trang 77 SGK
Cụm từ “nửa như có, nửa như không” (bán vô bán hữu) có nghĩa là gì? Hãy hình dung quang cảnh được gợi lên ở câu thơ thứ hai.
Trả lời
Trong bài thơ cảnh vật buổi chiều hiện lên nửa thực, nửa ảo. Cả hai bức tranh ấy lúc ẩn lúc hiện tạo nên một quang cảnh rất nên thơ. Khói trắng mờ êm dịu bay nhẹ nhàng, khiến người ngắm cảnh cảm thấy chỗ tỏ, chỗ mờ, lúc có, lúc không. Hay chính lòng người đang lâng lâng, mơ mộng nên nhìn thấy làng xóm, khói sương êm ả, thanh bình như thế”. Phải chăng đó cũng chính là tâm trạng của con người, một tâm trạng man mác mơ hồ gợi lên một khung cảnh huyền ảo “nửa như có, nửa như không”.
3 - Trang 77 SGK
Trong bài thơ, cảnh vật được miêu tả vào thời điểm nào trong ngày và gồm những chi tiết nào?
Trả lời
- Bài thơ miêu tả cảnh thôn quê lúc hoàng hôn, chiều xuống. Những hình ảnh và âm thanh gợi lên khung cảnh ấy:
Hình ảnh: tiếng sáo của trẻ chăn trâu đang dẫn những chú trâu no mẫm về nhà, có những cánh cò trắng đang từ từ đáp xuống cánh đồng phía trước, ở phía xa kia,
Sắc màu thôn quê buổi chiều tà: Một làn khói mỏng phớt lên xóm thôn, ánh chiều tà còn lưu luyến, cò trắng, lúa xanh.
4 - Trang 77 SGK
Qua các nội dung được miêu tả trong bài thơ, em có những cảm nhận gì trước cảnh tượng buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường và về tâm trạng của tác giả trước cảnh tượng đó?
Trả lời
- Cảm nhận về cảnh: Cảnh giản đơn đạm bạc, quê mùa mà sức chứa đựng lớn lao kì vĩ. Không núi cao sông rộng, không thời gian nghìn năm mây trắng còn bay. Không không gian vạn lí thiên, chỉ một khoảnh khắc chiều tà, một góc xóm nhà dân giữa dăm vạt ruộng nương vậy mà âm vang cả non sông đất nước.
- Tâm trạng của tác giả: Ta hình dung tác giả như đang đắm chìm mơ màng trong không gian buổi chiều tà dung dị quyến rũ ấy. Trong lòng trào dâng một tình yêu tha thiết đối với xóm làng quê hương đất nước thân thương.
5 - Trang 77 SGK
Sau khi hiểu được giá trị của bài thơ, em có suy nghĩ gì khi nhớ rằng tác giả là một ông vua chứ không phải là một người dân quê? Từ đó, em có thể nhận xét gì thêm về thời nhà Trần trong lịch sử nước ta?
Trả lời
- Nơi sinh sống của vua thường ở những nơi kinh thành xa hoa lộng lẫy, khác xa hoàn toàn với cảnh đồng quê thôn dã. Vị vua Trần Nhân Tông dù là một người có địa vị tốì cao nhưng luôn gắn bó máu thịt với làng quê, luôn quan tâm và gần gũi với người dân ở thôn quê.
- Qua đó chúng ta thấy tác giả Trần Nhân Tông là một vị vua có tâm hồn gắn bó máu thịt với miền quê thôn dã, gần gũi với đời sống sinh họat của người dân, đây là điều mà không phải bất cứ ông vua nào cũng làm được.
- Chính vì gần với nhân dân, hiểu và cảm thông với cuộc sống của họ, được nhân dân trên dưới một lòng ủng hộ mà nhà Trần đã tạo ra sức mạnh quật cường chiến thắng quân Mông – Nguyên.
Soạn bài Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra phần Luyện tập
Luyện tập trang 77 SGK
Từ việc đọc hiểu hai câu thơ cuối, bằng trí tưởng tượng., viết một đoạn văn khoảng năm, sáu dòng để tả cảnh mục đồng thổi sáo dẫn trâu về nhà khi chiều xuống.
Các đoạn văn tham khảo:
Đoạn số 1
Con đường dài hẹp đằng xa kia còn lại là những bóng đen đang khuất dần, đó là đàn trâu với những cậu mục đồng thổi sáo ngồi vắt vẻo trên lưng chúng. Tiếng sáo vi vu vang khắp cánh đồng. Đồng xanh bát ngát mang một vẻ đẹp lạ lẫm dưới ánh chiều tà, tô điểm cảnh đẹp là từng đàn cò trắng nhẹ nhàng lướt qua những cọng lúa non và đáp cánh. Cảnh vật như du dương đưa ta vào một trời ảo ảnh.
Đoạn số 2
Mặt trời khuất dần sau ngọn núi, nắng chiều dần dần tắt. Những cánh cò nhẹ nhàng bay về nơi trú ngụ. Không khí nóng bức đã được thay thế bằng những cơn gió mát rượi. Xa xa từng đàn trâu thong dong bước về chuồng, trên lưng chúng là các cậu bé mục đồng đang say sưa thổi sáo. Tiếng sáo cao vút ngân nga vang vọng vào không gian tĩnh mịch của buổi chiều tà. Khung cảnh làng quê thật thanh bình và yên ả biết bao !
Trên đây là nội dung Soạn bài Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra ngữ văn lớp 7 mà có thể em quan tâm, tham khảo thêm nội dung văn mẫu lớp 7 chi tiết cả năm học để cùng có cho mình những bài tập làm văn hay nhất em nhé!
Bài học gần nhất:
Bài trước: Soạn bài Tìm hiểu chung về văn biểu cảm
Bài sau: Soạn bài Bài ca Côn Sơn
Nếu không có quá nhiều thời gian để chuẩn bị bài ở nhà thì các em có thể xem thêm phần soạn Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra ngắn nhất dưới đây nhé:
Soạn bài Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra ngắn nhất
Soạn văn 7: Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra phần Đọc hiểu văn bản ngắn nhất
Bài 1 trang 76 SGK Ngữ văn 7 tập 1
Về thể thơ : thất ngôn tứ tuyệt giống với bài Sông núi nước Nam đã học (4 câu, mỗi câu 7 tiếng, hiệp vần chân câu 1-2-4).
Bài 2 trang 77 SGK Ngữ văn 7 tập 1
Cụm từ “nửa như có nửa như không” (bán vô bán hữu) có nghĩa là phong cảnh mờ ảo, nửa có nửa không, nửa thực nửa ảo. Quang cảnh gợi lên : làng xóm đang chìm, mờ trong sương khói. Cái thực, ảo tạo sự mơ màng, nên thơ.
Bài 3 trang 77 SGK Ngữ văn 7 tập 1
Cảnh vật miêu tả lúc hoàng hôn, ánh mặt trời đã tắt nhưng vẫn trông được, có tiếng sáo, thấy cánh cò trắng đáp xuống ruộng. Thôn xóm đã mờ ảo trong sương khói.
Bài 4 trang 77 SGK Ngữ văn 7 tập 1
- Cảm nhận về cảnh tượng: thanh bình và thơ mộng - xóm làng, thôn quê vừa ảo vừa thực, tiếng sáo vọng, cánh cò trắng, buổi chiều muộn.
- Tâm trạng tác giả : chìm đắm vào cảnh, ngắm nhìn, thưởng thức thiên nhiên.
Bài 5 trang 77 SGK Ngữ văn 7 tập 1
Mọi cảnh vật miêu tả chân thực, chất phác. Một vị vua có tâm hồn thi sĩ, gần dân, thương dân, gắn bó với cuộc sống bình dị thôn dã.
Thời nhà Trần trong lịch sử nước ta là một thời đại thịnh trị, oai hùng với chiến thắng ba lần chống đội quân lớn mạnh thời bấy giờ - quân Nguyên-Mông, và được nhân dân yêu mến và ủng hộ.
Soạn bài Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra ngắn nhất phần Luyện tập
Bài luyện tập trang 77 SGK Ngữ văn 7 tập 1
Đoạn văn tham khảo :
Con đường dài hẹp đằng xa kia đang khuất đi những bóng đen, đó là đàn trâu với những cậu mục đồng thổi sáo. Tiếng sáo vi vu vang khắp cánh đồng. Đồng xanh bát ngát nay vàng tối dưới ánh tà dương, nổi sắc lên đàn cò trắng nhẹ nhàng lướt qua những cọng lúa non và đáp cánh. Cảnh vật như du dương đưa ta vào một trời ảo ảnh.
Như vậy Đọc đã gửi tới các em phần Soạn văn 7 chi tiết bài Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra và cả nội dung ngắn gọn để các em nắm rõ hơn kiến thức của bài học trước khi tới lớp.
Kiến thức cần ghi nhớ
1. Tác giả
- Trần Nhân Tông sinh năm 1258, mất năm 1308, tên thật là Trần Khâm, con trưởng của Trần Thánh Tông
- Ông là một ông vua yêu nước, anh hùng, nổi tiếng khoan hòa, nhân ái, đã cùng vua cha lãnh đạo hai cuộc kháng chiến chống giặc Mông – Nguyên thắng lợi vẻ vang
- Ông theo đạo Phật. Năm 1299, ông về tu ở chùa Yên tử (thuộc tỉnh Quảng Ninh ngày nay) và trở thành vị tổ thứ nhất của dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử
- Trần Nhân Tông là một nhà văn hóa, một nhà thơ tiêu biểu của thời Trần.
2. Tác phẩm
- Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được sáng tác trong dịp Trần Nhân Tông được về thăm quê cũ ở Thiên Trường (thuộc tỉnh Nam Định ngày nay)
3. Giá trị nội dung
Cảnh tượng buổi chiều ở phủ Thiên Trường là cảnh tượng vùng quê trầm lặng mà không đìu hiu. Ở đây vẫn ánh lên sự sống của con người trong sự hòa hợp với cảnh vật thiên nhiên một cách nên thơ. Qua đó giúp chúng ta thấy rằng, tác giả tuy có địa vị tối cao nhưng tâm hồn vẫn gắn bó máu thịt với quê hương dân dã
4. Giá trị nghệ thuật
- Kết hợp điệp ngữ và tiểu đối sáng tạo
- Nhịp thơ êm ái hài hòa
- Sử dụng ngôn ngữ miêu tả đậm chất hội họa
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt
Xem thêm: Cảm nhận về bài Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra