Cùng Đọc tài liệu tìm hiểu những sự kiện chủ yếu của quá trình hình thành, cũng như những đặc điểm, vai trò của xã hội phong kiến Tây Âu thông qua việc trả lời câu hỏi Bài 1: Quá trình hình thành và phát triển chế độ phong kiến ở Tây Âu trong nội dung Soạn Sử 7 Cánh Diều.
Soạn Sử 7 Bài 1 Cánh Diều
1. Quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu
Trả lời câu hỏi trang 6 - Soạn Sử 7 Bài 1 Cánh Diều
Câu hỏi
Đọc thông tin và quan sát lược đồ 1, hãy:
- Nêu những việc làm của người Giéc-man sau khi lật đổ đế quốc La Mã
- Kể lại những sự kiện chủ yếu của quá trình hình thành xã hội phong kiến Tây Âu
Trả lời
- Những việc làm của người Giéc man sau khi lật đổ Đế quốc La Mã:
+ Về chính trị:
- Thủ tiêu bộ máy nhà nước cũ.
- Lập ra nhiều vương quốc mới, như: Phơ-răng, Đông Gốt, Tây Gốt…
+ Về kinh tế: chiếm đoạt ruộng đất của quý tộc, chủ nô Rô-ma rồi phân phong cho các thủ lĩnh quân sự và tăng lữ giáo hội.
+ Về văn hóa:
- Từ bỏ tôn giáo nguyên thủy.
- Tiếp thu Thiên Chúa giáo, xây dựng nhà thờ.
- Những sự kiện chủ yếu của quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu:
+ Từ thế kỉ III, người Giéc-man và các bộ tộc phương Bắc từng bước tràn xuống xâm nhập La Mã.
+ Đến năm 476, sau khi lật đổ chế đổ chế độ La Mã, người Giéc-man thành lập nhiều vương quốc mới.
+ Tầng lớp quý tộc quân sự, tăng lữ là tầng lớp giàu có và nhiều quyền lực
+ Tầng lớp nông nô không có ruộng đất phải làm thuê và nộp tô thuế cho các lãnh chúa.
+ Đến thế kỉ VIII, chế độ phong kiến Tây Âu cơ bản được xác lập.
2. Đặc điểm lãnh địa và quan hệ xã hội của chế độ phong kiến ở Tây Âu
Trả lời câu hỏi trang 7 - Soạn Sử 7 Bài 1 Cánh Diều
Câu hỏi
Đọc thông tin và quan sát các hình 1.2, 1.3 hãy trình bày đặc điểm kinh tế và xã hội trong lãnh địa phong kiến ở Tây Âu.
Trả lời
- Đặc điểm về kinh tế:
+ Kinh tế nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo.
+ Nông nô trồng trọt, chăn nuôi và làm các nghề thủ công như: dệt vải, rèn đúc công cụ, vũ khí…
+ Nền kinh tế mang tính chất: tự cấp, tự túc; nông nô chỉ mua muối và sắt; ít có sự trao đổi, buôn bán với bên ngoài.
- Đặc điểm về xã hội:
+ Cư dân trong lãnh địa gồm gia đình lãnh chúa và nông nô.
+ Các lãnh chúa không tham gia vào sản xuất; sống xa hoa trong lâu đài, dinh thự và có quyền cai trị như một ông vua trong lãnh địa của mình.
+ Nông nô là lực lượng sản xuất chính tạo ra mọi của cải vật chất; họ nhận ruộng đất của lãnh chúa để cày cấy và phải nộp tô và đóng nhiều loại thuế, như: thuế đường, thuế cầu, thuế cưới xin…
+ Quan hệ xã hội trong lãnh địa là quan hệ giữa lãnh chúa với nông nô.
Trả lời câu hỏi trang 8 - Soạn Sử 7 Bài 1 Cánh Diều
3. Thành thị Tây Âu thời trung đại
Câu hỏi 1
Đọc thông tin và quan sát và quan sát hình 1.4 hãy: Phân tích vai trò của thành thị thời trung đại. Theo em vai trò nào là quan trọng nhất, vì sao?
Trả lời
* Vai trò của thành thị thời trung đại là:
- Góp phần phá vỡ nền kinh tế tự nhiên của lãnh địa, tạo điều kiện cho kinh tế hàng hóa phát triển.
- Thành thị góp phần xóa bỏ chế độ phân quyền, xây dựng chế độ phong kiến tập quyền, thống nhất quốc gia, dân tộc.
- Không khí tự do ở thành thị đã tạo tiền đề cho sự hình thành các trường đại học lớn ở Tây Âu.
* Vai trò quan trọng nhất của thành thị đối với sự phát triển của các nước Tây Âu thời kì trung đại là: góp phần xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, thống nhất quốc gia dân tộc. Vì:
- Người lao động trong xã hội phong kiến trước kia chỉ có nông nô, là người phụ thuộc vào giai cấp phong kiến, nay bắt đầu có người lao động tự do là thị dân. Vì vậy, nông nô sẽ noi gương theo thị dân đấu tranh giành quyền tự do, giải phóng hoàn toàn khỏi chế độ nông nô.
- Sự ra đời của thành thị vào thế kỉ XI đánh dấu chế độ phong kiến ở Tây Âu bước vào thời kì phát triển, nhưng trong đó đã tiềm ẩn những nhân tố làm tan rã chế độ phong kiến.
- Thành thị đấu tranh giành quyền tự trị, có chính quyền do thị dân bầu ra để quản lí thành thị.
- Thị dân giúp đỡ nhà vua xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, thiết lập chế độ phong kiến tập quyền. Thị dân dần dược tham gia vào chính quyền phong kiến như làm quan tòa, quan tài chính, tham gia hội nghị ba đẳng cấp.
* Tên một số trường đại học ra đời ở Tây Âu thời trung đại: Bô-la-nha (i-ta-li-a), O-xphớt (Anh), Xóoc- bon (Pháp),…
4. Sự ra đời của Thiên Chúa giáo
Câu hỏi 2
Đọc thông tin và quan sát hình 1.5. hãy trình bày sự ra đời của Thiên Chúa giáo và nêu hiểu biết của em về Chúa Giê-su.
Trả lời
* Sự ra đời của Thiên chúa giáo:
- Thiên Chúa giáo do Giê-su sáng lập vào thế kỉ I tại Giu-đê
- Sự hình thành của Thiên Chúa giáo có sự kế thừa giáo lí cơ bản và tín điều của đạo Do Thái.
- Khi mới ra đời, Thiên Chúa giáo được đông đảo người dân tin theo, nhưng bị chính quyền La Mã ngăn cản.
- Đến thời trung đại, Công giáo trở thành tư tưởng thống trị của giai cấp phong kiến
* Những hiểu biết của em về chúa Giê-su:
- Chúa Giê-su là người sáng lập ra Thiên Chúa giáo.
- Năm Chúa Giê-su ra đời được quy ước là năm khởi đầu cho kỉ nguyên công lịch (dương lịch).
- Chúa Giê-su bắt đầu giảng đạo vào khoảng năm 30 tuổi.
Luyện tập và vận dụng - Soạn Sử 7 Bài 1 Cánh Diều
Luyện tập
Hãy trình bày khái quát sự hình thành, phát triển của lãnh địa thành thị Tây Âu thời trung đại.
Trả lời
Gợi ý 1:
* Sự hình thành và phát triển của lãnh địa Tây Âu thời Trung đại
- Đến thế kỉ VIII, các lãnh địa phong kiến ở Tây Âu được hình thành.
- Mỗi lãnh địa là một khu đất rộng lớn bao gồm:
+ Đất của lãnh chúa: có những dinh thự, lâu đài, nhà thờ,... có hào sâu, tường bao quanh, tạo thành những pháo đài kiên cố.
+ Đất khẩu phần ở xung quanh pháp đài được lãnh chúa giao cho nông nô cày cấy và thu tô thuế.
- Mỗi lãnh địa là một cơ sở kinh tế đóng kín, mang tính chất tự nhiên, tự cấp, tự túc:
+ Mọi thứ cần dùng trong lãnh địa từ lương thực, thực phẩm cho đến quần áo, giày dép,... đều do nông nô sản xuất.
+ Người ta chỉ mua muối và sắt – hai thứ mà họ chưa tự làm ra được; ngoài ra không có sự trao đổi, buôn bán với bên ngoài.
- Mỗi lãnh địa phong kiến là một đơn vị chính trị độc lập:
+ Các lãnh chúa có quyền cai trị lãnh địa của mình như một ông vua, có quân đội, tòa án, pháp luật riêng, có chế độ thuế khóa, tiền tệ, cân đong, đo lường riêng.
+ Một số lãnh chúa lớn còn buộc nhà vua ban cho mình quyền “miễn trừ” không can thiệp vào lãnh địa. Như vậy, nhà vua thực chất cũng chỉ là một lãnh chúa lớn.
⇒ Lãnh địa phong kiến là cơ sở tồn tại của thời kì phong kiến phân quyền ở các nước Tây Âu.
* Sự hình thành và phát triển của thành thị
- Thế kỉ XI, ở Tây Âu đã xuất hiện những tiền đề của nền kinh tế hàng hóa.
+ Sản phẩm được bán ra thị trường một cách tự do, không bị đóng kín trong lãnh địa.
+ Trong thủ công nghiệp, quá trình chuyên môn hóa diễn ra tương đối mạnh mẽ.
⇒ Một số thợ thủ công đã tìm cách thoát khỏi lãnh địa, họ đến ngã ba đường, bến sông, nơi có đông người qua lại lập xưởng sản xuất và buôn bán hàng hóa. Từ đó, các thành thị ra đời.
- Bên cạnh đó, còn có các thành thị do lãnh chúa lập ra và các thành thị cổ được phục hồi.
- Sự ra đời của các thành thị đã đưa đến nhiều tác động tích cực đến đời sống kinh tế - chính trị - văn hóa của các nước Tây Âu thời phong kiến.
Gợi ý 2:
| Lãnh địa Tây Âu thời trung đại | Thành thị | |
| Sự hình thành và phát triển | Năm 476, người Giéc-man lật đổ đế quốc La Mã. Thành lập nhiều vương quốc mới. Đến thế kỉ VIII, chế độ phong kiến ở Tây Âu cơ bản được xác lập | Khoảng cuối thế kỉ XI, Tây Âu xuất hiện những tiền đề của nền kinh tế hàng hóa Các thị trấn, thị thứ hình thành rồi dần phát triển thành các thành thị. |
Vận dụng 1
Nếu sống ở thời kì phong kiến Tây Âu, em sẽ lựa chọn cuộc sống trong lãnh địa hay trong các thành thị? Vì sao?
Trả lời
- Ý kiến 1:
Nếu sống thời kì phong kiến Tây Âu, em sẽ lựa chọn cuộc sống là các lãnh chúa trong lãnh địa phong kiến. Vì:
+ Muốn được trải nghiệm cuộc sống của giới quý tộc với các hoạt động: luyện tập cung kiếm, cưỡi ngựa, tổ chức tiệc tùng, hội hè trong các lâu đài, dinh thự.
- Ý kiến 2:
Nếu sống thời kì phong kiến Tây Âu, em sẽ lựa chọn cuộc sống của các nông nô trong lãnh địa phong kiến. Vì
+ Muốn được trải nghiệm cuộc sống lao động vất vả để hiểu rõ hơn về tình cảnh khổ cực của người nông nô.
- Ý kiến 3:
Nếu sống thời kì phong kiến Tây Âu, em sẽ lựa chọn cuộc sống trong các thành thị. Vì:
+ Tại thành thị, kinh tế hàng hóa phát triển, thuận lợi để sản xuất, buôn bán. Các thị dân không chịu sự dàng buộc, phụ thuộc vào lãnh địa nữa.
+ Thành thị là nơi đông đúc, ngoài buôn bán, trao đổi kinh tế, mọi người còn thể thể giao lưu văn hóa, học hỏi kiến thức.
+ Ngoài ra, không khí tự do tại thành thị còn tạo tiền đề cho sự hình thành các trường đại học.
Vận dụng 2
Hãy đóng vai một người nông nô (hoặc một lãnh chúa), kế lại công việc thường ngày của mình trong các lãnh địa.
Trả lời:
- Đóng vai một lãnh chúa kế lại công việc thường ngày của mình trong các lãnh địa:
Ta là lãnh chúa. Thân là một tướng lĩnh quân sự, trải trăm trận chiến, có công lớn trong việc chinh phạt La Mã nên đã đức vua phong cho làm công tước và được chia nhiều ruộng đất.
Ta xây dựng nên một lãnh địa, trong lãnh địa có pháo đài kiên cố, có hào sâu, tường cao bao quanh. Trong pháo đài có dinh thự, nhà kho, chuồng trại,... Ở xung quanh lại có đất canh tác, đồng cỏ, ao hồ, khu ở của nông nô,...
Hằng ngày ta được uống những thứ rượu vang nho tuyệt hạng, ăn những miếng bít tết thơm lừng. Ta luyện tập cung kiếm. cưỡi ngựa hoặc tổ chức tiệc ở trong những lâu đài nguy nga, tráng lệ. Những người nông nô sẽ thuê ruộng đất của ta để cày cấy và phải nộp tô thuế cho ta. Cuộc sống hằng ngày của ta rất nhàn hạ và sung sướng. Ngược lại, những người nông nô phải lao động vất vả hơn một chút
- Đóng vai một nông nô kế lại công việc thường ngày của mình trong các lãnh địa:
Tôi và gia đình là nông nô trong lãnh địa của Công tước xứ Provence. Tôi được nghe kể lại rằng: trước đây, từ thời ông bà của tôi, gia đình tôi là một gia đình nông dân bình thường, tuy không giàu có nhưng chúng tôi có ruộng đất riêng để tự cày cấy, cuộc sống không phải phụ thuộc vào ai. Vậy rồi, biến cố lịch sử xảy ra, đế chế La Mã sụp đổ, Vương quốc Phơ-răng được thiết lập. Gia đình chúng tôi bị bọn quý tộc người Giéc-man cướp đoạt ruộng đất; và từ đó chúng tôi trở thành nông nô.
Sống dưới thời trị vì của lãnh chúa, cuộc sống của chúng tôi rơi vào cảnh bần cùng khốn khổ. Chúng tôi làm việc cực nhọc từ sáng đến khuya; ấy vậy mà đến mùa thu hoạch, chúng tôi lại phải nộp một nửa hoa lợi cho lãnh chúa; 1/4 hoa lợi cho nhà thờ Giáo hội…. đã vậy, chúng tôi còn phải nộp cho lãnh chúa nhiều loại thứ thuế vô lý, như: thuế sắt, thuế tài sản, thuế cưới xin,.. Tôi không muốn sông cuộc sống bần cùng này nữa, tôi sẽ tìm mọi cách để thoát khỏi lãnh địa này.
Chúc các em học tốt môn Lịch sử 7 với tài liệu Soạn sử 7 Cánh Diều do Đọc tài liệu tổng hợp trên đây!