Nền văn hoá Óc Eo gắn liền với sự tồn tại của Vương quốc cổ Phù Nam trong khoảng thế kỉ I đến thế kỉ VII. Địa bàn chủ yếu của Vương quốc Phù Nam là khu vực Nam Bộ Việt Nam ngày nay. Bài học này sẽ giúp em hiểu rõ những yếu tố đã đưa Phù Nam trở thành một để chế biến hùng mạnh ở Đông Nam Á và những di sản của văn minh Phù Nam trong mạch nguồn văn hoá dân tộc.
Cùng Đọc tài liệu đi vào trả lời các câu hỏi thuộc Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 17: Văn minh Phù Nam. Nội dung này chắc chắn sẽ giúp các em chuẩn bị bài học trước khi đến lớp tốt nhất.
Hướng dẫn soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 17
Tài liệu giải bài tập lịch sử 10 bài 17 Chân trời sáng tạo chi tiết:
I. Cơ sở hình thành: Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 17
1. Điều kiện tự nhiên
Câu hỏi: Điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng như thế nào đến sự hình thành văn minh Phù Nam?
Trả lời:
Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đến sự hình thành văn minh Phù Nam:
- Mạng lưới sông ngòi dày đặc kết nối với nhau và đều đổ ra biển qua nhiều cửa sông lớn, trữ lượng nước ngọt dồi dào, nguồn lợi thủy sản phong phú, đa dạng, đất đai giàu phù sa.
=> Nhiều điều kiện cho sự phát triển kinh tế nông nghiệp và thương mại:
- Phần biển bao bọc ở phía đông và tây nam lãnh thổ với nhiều hải cảng thuận lợi là con đường hướng ra bên ngoài, tiếp xúc trực tiếp với khu vực ĐNA hải đảo và Ấn Độ.
=> Sớm kết nối với nền thương mại biển quốc tế sôi động qua con đường tơ lụa và con đường hồ tiêu.
2. Dân cư và xã hội
Câu hỏi: Hãy nêu những cơ sở hình thành văn minh Phù Nam về dân cư và xã hội.
Trả lời:
Những cơ sở hình thành văn minh Phù Nam về dân cư và xã hội:
- Tổ tiên người Phù Nam là các nhóm dân cư bản địa có quá trình phát triển liên tục từ thời kì đồ đá, chủ nhân của nền văn hóa tiền Óc Eo.
- Tiếp thu nhiều giá trị văn minh Ấn Độ như chữ viết, tư tưởng, tôn giáo, tổ chức nhà nước và chế độ đẳng cấp.
- Xã hội gồm nhiều tầng lớp, có sự phân hóa giàu nghèo rõ rệt dưới ảnh hưởng của Ấn Độ giáo.
- Giới quý tộc và tu sĩ thuộc tầng lớp trên của xã hội, được trọng dụng, chi phối các quan hệ chính trị - xã hội và ngoại giao.
- Giới thương nhân nắm quyền lực lớn trong nền kinh tế.
- Nông dân, thợ thủ công và một bộ phận nô lệ là lực lượng lao động, hợp thành tầng lớp bị trị trong xã hội.
II. Thành tựu văn minh tiêu biểu: Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 17
1. Tổ chức nhà nước
Câu hỏi: Nêu mô hình tổ chức bộ máy nhà nước Phù Nam.
Trả lời:
- Nhà nước Phù Nam ra đời vào khoảng đầu thế kỉ I, tồn tại đến thế kỉ VII.
- Nhà nước Phù Nam mang tính chất của nhà nước chuyên chế cổ đại phương Đông:
+ Đứng đầu là vua nắm cả vương quyền và thần quyền.
+ Giúp việc cho vua là các quan lại trong hệ thống chính quyền.
2. Chữ viết
Câu hỏi: Dựa vào kiến thức đã được học và quan sát Hình 17.2, cho biết văn hóa Ấn Độ ảnh hưởng như thế nào đến sự hình thành và phát triển của văn hóa Phù Nam.
Trả lời:
Văn hóa Ấn Độ ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển của văn hóa Phù Nam:
- Khoảng cuối thế kỉ II đầu thế kỉ III, trên cơ sở tiếp nhận chữ Phạn của người Ấn Độ, người Phù Nam đã xây dựng hệ thống chữ viết riêng để ghi lại tiếng nói của mình.
- Trong quá trình buôn bán với Ấn Độ, người Phù Nam đã tiếp nhận các tôn giáo như Phật giáo, Hin-đu giáo,…
- Kĩ thuật tạc tượng, điêu khắc trên các chất liệu gỗ, gốm, kim loại rất tinh xảo, chịu ảnh hưởng đậm nét phong cách Ấn Độ.
3. Đời sống vật chất
Câu hỏi: Nêu những thành tựu cơ bản về đời sống vật chất của cư dân Phù Nam.
Trả lời:
Những thành tựu cơ bản về đời sống vật chất của cư dân Phù Nam:
- Người Phù Nam xúc tiến mạnh mẽ hoạt động trao đổi, buôn bán với bên ngoài.
- Thương cảng Óc Eo trở thành một trong những trung tâm thương mại quan trọng bậc nhất thời bấy giờ, thu hút thương nhân Ấn Độ, Trung Quốc, Ba Tư, Hy Lạp, La Mã đến buôn bán nhộn nhịp.
- Ở: nhà sàn làm bằng gỗ, lợp lá.
- Phương tiện đi lại: chủ yếu là thuyền, phù hợp với môi trường sông, rạch và ven biển.
- Trang phục: khá đơn giản, đàn ông mặc khố dài tới gối, ở trấn; phụ nữ dùng một tấm vải quấn lại thành váy và đeo trang sức.
4. Đời sống tinh thần
Câu hỏi: Hãy lập bảng những thành tựu tiêu biểu của văn minh Phù Nam.
Trả lời:
| Lĩnh vực | Nội dung |
|---|---|
| Tín ngưỡng, tôn giáo | - Thịnh hành nhiều tín ngưỡng bản địa ĐNA (tín ngưỡng vạn vật hữu linh, tín ngưỡng phồn thực, tín ngưỡng thờ thần Mặt trời. - Người Phù Nam khéo léo tiếp nhận hệ thống các vị thần, Phật, nghi thức thờ cúng và triết lí từ Ấn Độ giáo, Phật giáo, hòa nhập vào tín ngưỡng bản địa để tạo nên tôn giáo của mình. |
| Nghệ thuật | - Kĩ thuật tác tượng, điêu khắc trên các chất liệu gỗ, gốm, kim loại của người Phù Nam rất tinh xảo, chịu ảnh hưởng đậm nét phong cách Ấn Độ. - Âm nhạc nghệ thuật ca múa rất phát triển trong xã hội Phù Nam. |
| Phong tục tập quán | - Cư dân Phù Nam có tục chôn cất người chết bằng nhiều hình thức: thủy táng, hỏa táng, địa táng, điểu táng. Khi có người qua đời, những người thân phải cạo đầu, cạo râu và mặc đồ trắng. - Người dân Phù nam thường đeo trang sức, một số đồ vật được coi là bùa chú. |
Luyện tập: Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 17
Câu hỏi: Văn minh Phù Nam hình thành trên những cơ sở nào? Yếu tố biển và kinh tế biển tác động như thế nào đến sự hình thành và phát triển của văn minh Phù Nam?
Trả lời:
*Văn minh Phù Nam hình thành trên những cơ sở:
*/Điều kiện tự nhiên
- Mạng lưới sông ngòi dày đặc kết nối với nhau và đều đổ ra biển qua s cửa sông lớn, trữ lượng nước ngọt dồi dào, nguồn lợi thuỷ sản phong phú, đa dạng; đất đai giàu phù sa.
- Phần biển bao bọc ở phía đông và tây nam lãnh thổ với nhiều hải cảng thuận lợi là con đường hướng ra bên ngoài, tiếp xúc trực tiếp với khu vực Đông Nam Á hải đảo và Ấn Độ. Điều này giúp Phù Nam có thể sớm kết nối với nền thương mại biển quốc tế sôi động qua con đường Tơ lụa và con đường Hồ tiêu.
*/Dân cư và xã hội
- Về dân cư
- Tổ tiên người Phù Nam là các nhóm cư dân bản địa có quá trình phát triển liên tục từ thời kì đồ đá, chủ nhân của nền văn hoá tiền Óc Eo.
- Sự tiếp xúc sớm với văn minh Ấn Độ qua vai trò của thương nhân và các nhà truyền giáo giúp Phù Nam tiếp thu nhiều giá trị văn minh Ấn Độ như chữ viết, tư tưởng, tôn giáo, tổ chức nhà nước và chế độ đẳng cấp.
- Về xã hội: Gồm nhiều tầng lớp, có sự phân hóa giàu nghèo rõ rệt dưới ảnh hưởng của Ấn Độ giáo.
- Quý tộc và tu sĩ: thuộc tầng lớp trên của xã hội, được trọng dụng, chi phối các quan hệ chính trị - xã hội và ngoại giao.
- Thương nhân: nắm quyền lực lớn trong nền kinh tế.
- Nông dân, thợ thủ công và một bộ phận nô lệ: là lực lượng lao động, hợp thành tầng lớp bị trị trong xã hội.
*Tác động của biển và kinh tế biển đến sự hình thành và phát triển của văn minh Phù Nam:
- Biển đóng vai trò quan trọng trong hoạt động kinh tế của cư dân Phù Nam. Một bộ phận cư dân sống bằng nghề buôn bán, trao đổi sản vật với thương nhân các nước như Ấn Độ, Trung Quốc, Ả-rập, Mã Lai,…
- Hoạt động buôn bán nhộn nhịp ở các cảng thị, đặc biệt ở Óc Eo. Biển và kinh tế biển mang lại nguồn lợi lớn cho hoạt động kinh tế ở Phù Nam.
- Thông qua hoạt động trao đổi, buôn bán qua đường biển, nhiều thành tựu văn minh lớn đã được du nhập vào Phù Nam.
Vận dụng: Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 17
Câu hỏi: Em hãy sưu tầm và giới thiệu một số tư liệu về nền văn minh Phù Nam.
Trả lời:
HS tự thực hiện.
Gợi ý:
- Tư liệu và hình ảnh số 1: Đồng tiền vàng La Mã năm 308 và đồng vàng La Mã phát hiện tại di chỉ Óc Eo cho thấy hoạt động thương mại rộng lớn của vương quốc Phù Nam.
- Tư liệu và hình ảnh số 2: Đồ trang trí, thờ cúng bằng vàng của cư dân Phù Nam cho thấy kĩ thuật tạc tượng, điêu khắc trên chất liệu kim loại rất tinh xảo, chịu ảnh hưởng đậm nét phong cách Ấn Độ.
- Tư liệu và hình ảnh số 3: Khu Di tich Óc Eo và một số hiện vật của văn hóa Óc Eo ở Nam Bộ như tượng Phật, đền tháp, các công trình tâm linh cho thấy niềm tin tín ngưỡng của cư dân và sự phát triển của nghệ thuật điêu khắc và kiến trúc.
- Kết thúc nội dung soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 17-
-/-
Trên đây là toàn bộ nội dung Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 17: Văn minh Phù Nam. Chúc các em học tốt.