Phong trào Văn hoá Phục hưng có nghĩa là tải sinh, trở về với những giá trị tinh hoa của nền văn minh Hy Lạp - La Mã. Đây không những là cuộc cách mạng về văn hoá, mà còn là cuộc tấn công đầu tiên của lực lượng tiến bộ trong xã hội vào giai cấp phong kiến và Giáo hội Thiên chúa giáo đương thời. Phong trào Văn hoá Phục hưng hình thành trong bối cảnh lịch sử nào và đạt được những thành tựu gì vào kho tàng di sản văn minh nhân loại? Cùng Đọc tài liệu đi vào trả lời các câu hỏi thuộc Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 10: Văn minh Tây Âu thời Phục hưng . Nội dung này chắc chắn sẽ giúp các em chuẩn bị bài học trước khi đến lớp tốt nhất.
Hướng dẫn soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 10
Tài liệu giải bài tập lịch sử 10 bài 10 Chân trời sáng tạo chi tiết:
I. Bối cảnh lịch sử
Câu hỏi: Em hãy trình bày bối cảnh lịch sử và tiền đề dân đến phong trào Văn hóa Phục hưng.
Trả lời:
Bối cảnh lịch sử và tiền đề dân đến phong trào Văn hóa Phục hưng:
- Về kinh tế:
- Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa dần hình thành.
- Sự ra đời và phát triển của thành thị thúc đẩy mạnh mẽ kinh tế hàng hóa, mở rộng thị trường.
- Kĩ thuật có nhiều cải tiến, công trường thủ công tư bản chủ nghĩa tập trung, nền sản xuất được mở rộng.
- Các cuộc phát kiến địa lí cũng đã tạo tiền đề để biến đổi sâu sắc kinh tế - xã hội Tây Âu.
- Về chính trị xã hội:
- Tây Âu chìm trong đêm trường trung cổ với sự thống trị của thần quyền và vương quyền. Tầng lớp tư sản ra đời đấu tranh chống lại tư tưởng bảo thủ của Giáo hội và giai cấp phong kiến đang cản trở sự phát triển của xã hội.
- Phong trào văn hóa Phục hưng bùng nổ là kết quả của sự vận động thay đổi về nhiều mặt trong xã hội Tây Âu.
- Phong trào văn hóa Phục hưng khởi đầu ở I-ta-li-a vào thế kỉ XIV, sau đó lan rộng ra các nước khác ở Tây Âu cho đến cuối thế kỉ XVI.
II. Thành tựu tiêu biểu
1. Văn học
Trả lời câu hỏi trang 62: Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 10
Câu hỏi: Tư tưởng chủ đạo trong những tác phẩm văn học thời Phục hưng là gì?
Trả lời:
Tư tưởng chủ đạo trong những tác phẩm văn học thời Phục hưng:
- Tư tưởng nhân đạo, ca ngợi tình yêu, sự tự do.
- Vạch trần và đấu tranh chống chế độ phong kiến lạc hậu với nhiều tác phẩm nổi tiếng, phản ánh đời sống xã hội đầy biến động.
Trả lời câu hỏi trang 63:
2. Nghệ thuật
Câu hỏi: Hãy chọn một tác phẩm nghệ thuật thời Phục hưng mà em yêu thích và phân tích những giá trị nghệ thuật, tư tưởng của tác phẩm ấy.
Trả lời:
Lựa chọn: tác phẩm “Tượng Đa-vít”
- Tác phẩm "Tượng Đa-vít” của Mi-ken-lăng-giơ, sáng tác từ năm 1501 - 1504.
- Với khối đá cẩm thạch, Mi-ken-lăng-giơ đã tạo ra một pho tượng người anh hùng Đa-vít chiến thắng người khổng lồ Gô-li-át. Tác phẩm thể hiện sự hoàn thiện, hoàn mĩ về tỉ lệ, sự hài hoà giữa vẻ đẹp thể chất và vẻ đẹp tinh thần. Đá cẩm thạch dưới bàn tay tài hoa của nhà điêu khắc đã biến thành chất da thịt sống động. Những đường gân, mạch máu được diễn tả chính xác, nhất là trên đôi bàn tay. Mọi chi tiết của tượng Đa-vít đều đạt tới sự mẫu mực, chính xác. Tác phẩm là một chuẩn mực hoàn thiện của vẻ đẹp cơ thể con người. Từ các khối hình: mắt, mũi, tai, miệng, tay, chân…cho đến ngày nay vẫn là những chuẩn mực để các hoạ sĩ, các nhà điêu khắc tiếp tục kế thừa, học hỏi.
- Tác phẩm được xem là một biểu tượng của vẻ đẹp con người trẻ trung và mạnh mẽ. Nét nổi bật trong tư tưởng thẩm mĩ Phục hưng chính là đời sống tâm hồn con người và tính hiện thực trong nghệ thuật.
3. Khoa học kĩ thuật
Câu hỏi: Em hãy trình bày những thành tựu tiêu biểu trong lĩnh vực khoa học, kĩ thuật của phong trào Văn hóa Phục hưng.
Trả lời:
Những thành tựu tiêu biểu trong lĩnh vực khoa học, kĩ thuật của phong trào Văn hóa Phục hưng:
- Toán học, vật lí, y học: nhiều thành tựu toán học, vật lí, y học xuất sắc ra đời như:
+ Thuyết hình học giải tích của R. Đề-các-tơ
+ Nghiên cứu về áp suất khí quyển của E. Tô-ri-xe-li
+ Thuật giải phẫu của nhà y học Vê-da-lơ
+ Sự tuần hoàn máu của Ha-vi,…
- Thiên văn học:
+ Thiên văn học có nhiều thành tựu quan trọng, đặt nền móng cho thiên văn học hiện đại.
+ Thành tựu tiêu biểu là: N. Cô-péc-ních với thuyết Nhật tâm khẳng định Trái Đất tự quay xung quanh nó và quay xung quanh Mặt Trời; G. Bru-nô phát triển thêm với nhận thức Mặt Trời là trung tâm của Thái dương hệ; G. Ga-li-lê với thành tựu cải tiến kính thiên văn, cải tiến la bàn, nghiên cứu về chuyển động học,…
- Kĩ thuật:
+ Tiến bộ trong lĩnh vực dệt, khai khoáng, luyện kim, chế tạo vũ khí, hàng hải,...
+ Sự cải tiến guồng nước đã tác động tới sự phát triển nhiều ngành sản xuất.
4. Triết học, tư tưởng
Trả lời câu hỏi trang 64:
Câu hỏi: Em hãy nêu những điểm tiến bộ trong các thành tựu về triết học và tư tưởng của Phong trào văn hóa Phục hưng.
Trả lời:
- Những điểm tiến bộ trong các thành tựu về triết học và tư tưởng của phong trào Văn hóa Phục hưng:
+ Triết học: Công kích triết học kinh viện, chủ nghĩa duy tâm, hướng tới tách triết học ra khỏi thần học.
+ Tư tưởng: lên án, đả kích giai cấp phong kiến, chống các quan điểm phản khoa học; đề cao tự do cá nhân và giá trị chân chính của con người; bày tỏ tinh thần dân tộc,…
Luyện tập trang 65: Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 10
Câu hỏi 1: Em hiểu thế nào là phong trào Văn hóa Phục hưng?
Trả lời:
Phong trào Văn hóa Phục hưng có nghĩa là tái sinh, trở về với những giá trị tinh hoa của nền văn minh Hy Lạp - La Mã. Đây không những là cuộc cách mạng về văn hóa mà còn là cuộc tấn công đầu tiên của lực lượng tiến bộ trong xã hội vào giai cấp phong kiến và Giáo hội Thiên chúa giáo đương thời.
Câu hỏi 2: Lập bảng thống kê các thành tựu văn minh tiêu biểu thời Phục hưng theo mẫu sau:
| Lĩnh vực | Văn học | Nghệ thuật | Khoa học tự nhiên | Triết học | Tư tưởng |
|---|---|---|---|---|---|
| Thành tựu | ? | ? | ? | ? | ? |
Trả lời:
| Lĩnh vực | Thành tựu |
|---|---|
| Văn học | - Thơ: Thần khúc, Cuộc đời mới của Đan-t. - Tiểu thuyết: Mười ngày (G. Bô-ca-xiô), Đôn Ki-hô-tê (M. Xét-van-tét),... - Kịch: Rô-mê-ô và Giu-li-ét, Hăm-lét, Ô-ten-lô (W. Sếch-xpia) |
| Nghệ thuật | - Lê-ô-na đơ Vanh-xi với những tuyệt tác như La Giô-công-đơ, Bữa ăn tối cuối cùng, Đức mẹ đồng trinh trong hang đá,... - Mi-ken-lăng-giơ với các tác phẩm nổi tiếng: Thiên chúa sáng thế, Cuộc phán xét cuối cùng,... tượng Đa-vít, tượng Đức Mẹ sầu bi. - Ra-pha-en với các tác phẩm như Trường học A-ten, Chúa Ki-tô bị đóng đinh, Khu vườn xinh đẹp,... |
| Khoa học tự nhiên | - Toán học, vật lí, y học: + Thuyết hình học giải tích của R. Đề-các-tơ + Nghiên cứu về áp suất khí quyển của E. Tô-ri-xe-li + Thuật giải phẫu của nhà y học Vê-da-lơ + Sự tuần hoàn máu của Ha-vi,... - Thiên văn học: thuyết Nhật Tâm; cải tiến kính thiên văn, la bàn... - Kĩ thuật: + Tiến bộ trong lĩnh vực dệt, khai khoáng, luyện kim, chế tạo vũ khí + Cải tiến guồng nước... |
| Triết học | - Các triết gia theo trường phái duy vật công kích triết học kinh viện, chủ nghĩa duy tâm, hướng tới tách triết học ra khỏi thần học. - Người mở đầu cho trường phái này là Ph-ran-xít Bây-cơn. |
| Tư tưởng | - Trào lưu tư tưởng nổi bật là chủ nghĩa nhân văn (humanisme). |
Vận dụng trang 65: Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 10
Câu hỏi: Hãy chọn và tìm hiểu một thành tựu tiêu biểu của Phong trào Văn hóa Phục hưng và thuyết minh những giá trị "vượt thời gian" của thành tựu đó.
Trả lời:
Tác phẩm Hamlet của William Shakespeare
- Đây là vở bi - hài kịch của nhà văn, nhà soạn kịch người Anh William Shakespeare, có lẽ được sáng tác vào năm 1601. Cốt truyện của tác phẩm có nguồn gốc từ thể loại Saga (truyện dân gian) thời đại Trung cổ. Trên sân khấu Anh thời Phục Hưng đã từng diễn nhiều vở kịch cùng tên của nhiều tác giả. Người ta cho rằng Shakespeare sáng tác Hamlet có thể dựa trên Bi kịch lịch sử của François Belleforest hoặc trên vở kịch nay đã bị thất lạc Hamlet của Thomas Kyd (1558-1594), một vở kịch được gọi tên là Ur-Hamlet với ý nghĩa là vở "Hamlet nguyên bản".
- Tác phẩm xoay quanh nhân vật Hamlet - hoàng tử Đan Mạch. Chàng gặp hoàn cảnh éo le khi vua cha vừa qua đời 2 tháng thì mẹ đã lấy Claudius - chú ruột của chàng. Một ngày nọ, hồn ma của vua cha về báo với Hamlet là chính Claudius đã giết vua, cướp ngôi. Hamlet vô cùng tức giận nhưng cũng lo sợ rằng hồn ma kia là do tà thuật tạo thành, vu oan cho Claudius để chàng giết Claudius, làm việc trái với luân thường đạo lý.
- Kết thúc nội dung soạn sử 10 Chân trời bài 10-
-/-
Trên đây là toàn bộ nội dung Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 10: Văn minh Tây Âu thời Phục hưng . Chúc các em học tốt.