Cùng Đọc tài liệu đi vào trả lời các câu hỏi thuộc Soạn sử 10 Cánh diều bài 7: Một số nền văn minh phương Tây. Nội dung này chắc chắn sẽ giúp các em chuẩn bị bài học trước khi đến lớp tốt nhất.
Hướng dẫn soạn sử 10 Cánh diều bài 7
Tài liệu giải bài tập lịch sử 10 bài 7 Cánh diều chi tiết:
1. Văn minh Hy Lạp, La Mã
1.1. Cơ sở hình thành
Câu hỏi trang 46: Đọc thông tin và quan sát các lược đồ 7.1, 7.2, hãy phân tích tác động của điều kiện tự nhiên, dân cư, kinh tế đến việc hình thành nền văn minh Hy Lạp và La Mã.
Trả lời:
Tác động của điều kiện tự nhiên, dân cư, kinh tế đến việc hình thành nền văn minh Hy Lạp và La Mã:
- Điều kiện tự nhiên: Khu vực Nam Âu có hai bán đảo nhỏ vươn dài ra Địa Trung Hải là bán đảo Ban Căng và bán đảo I-ta-li-a. Phần lớn, lãnh thổ là đồi núi, xen giữa là những cánh đồng nhỏ hẹp. Đất đai khô cằn, trong lòng đất có nhiều khoáng sản, bờ biển khúc khuỷu, có nhiều vịnh, vũng.
- Cư dân: Cư dân Hy Lạp cổ đại gồm nhiều tộc người như Ê-ô-li-eng, I-ô-niêng,....Cư dân La Mã cổ đại chủ yếu là người I-ta-li-an hay còn gọi là I-ta-li-ốt. Về sau, một bộ phận người I-ta-li-ốt dựng lên thành Rô-ma nên gọi là người Rô-ma,....Họ chính là chủ nhân sáng tạo nên những thành tựu của nền văn minh Hy Lạp, La Mã cổ đại.
- Kinh tế: thủ công nghiệp và thương nghiệp đóng vai trò chủ đạo. Hình thức kinh tế điền trang trong nông nghiệp cũng phát triển.
Câu hỏi trang 47: Đọc thông tin và quan sát các hình 7.1, 7.2, hãy phân tích những cơ sở chính trị, xã hội và sự kế thừa nền văn minh phương Đông đối với sự hình thành nền văn minh Hy Lạp, La Mã cổ đại.
Trả lời:
Những cơ sở chính trị, xã hội đối với sự hình thành nền văn minh Hy Lạp, La Mã cổ đại:
- Vào khoảng TK VIII-VI TCN, nhà nước Hy Lạp, La Mã ra đời. Ở Hy Lạp là quốc gia thành bang, tiêu biểu là thành A-ten và Xpac. Tại La Mã, nhà nước điển hình là nền cộng hòa quý tộc, nhà nước đế chế.
- Xã hội Hy Lạp và La Mã bao gồm chủ nô, bình dân và nô lệ. Chủ nô là tầng lớp thế lực về chính trị và kinh tế. Bình dân là những người tự do gồm nông dân nghèo, thợ thủ công, nô lệ được giải phóng. Nô lệ là tầng lớp chiếm số đông trong xã hội, làm việc nặng nhọc ở các trang trại.
- Nền dân chủ cổ đại và chế độ bóc lột nô lệ tàn bạo là cơ sở chính trị, xã hội quan trọng của nền văn minh Hy Lạp, La Mã.
- Sự kế thừa nền văn minh phương Đông đối với sự hình thành nền văn minh Hy Lạp, La Mã cổ đại: văn minh Hy Lạp, La Mã ra đời sau nên có điều kiện tiếp thu, kế thừa những thành tựu của văn minh phương Đông trên lĩnh vực: Lịch pháp, Toán học, Thiên văn học,...
1.2. Những thành tựu cơ bản
Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình từ 7.3 đến 7.7, hãy:
- Cho biết cư dân Hy Lạp và La Mã có những thành tựu văn minh cơ bản nào? Những thành tựu đó có ý nghĩa ra sao?
- Giới thiệu một thành tựu tiêu biểu nhất.
Trả lời:
*Cư dân Hy Lạp và La Mã có những thành tựu văn minh cơ bản:
- Chữ viết: cư dân Hy Lạp đã sáng tạo ra hệ chữ cái a, b, c và La Mã đã kế thừa, phát triển thành chữ La-tinh.
- Văn học: phong phú, nhiều thể loại (sử thi, kịch, thần thoại,...) và đạt nhiều thành tựu lớn. Trong đó, nổi bật là sử thi I-li-át và Ô-đi-xê của Hô-me, kịch ở-đíp làm vua của Xô-phôc-lơ.
- Triết học: chia làm hai trường phải chính: triết học duy vật và triết học duy tâm
- Triết học duy vật gồm những đại diện tiêu biểu: Ta-lét, Hê-ra-clít.
- Triết học duy tâm gồm những đại diện tiêu biểu: A-rít-xtốt, Xô-crát, Pờ-la-tông.
- Tôn giáo: Thiên Chúa giáo ra đời vào khoảng thế kỉ I. Từ thế kỉ IV, Thiên Chúa giáo được lan toả mạnh mẽ và trở thành một trong những tôn giáo lớn trên thế giới
- Lịch pháp và thiên văn học: làm lịch dựa theo sự chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời; tính được một năm có 365 ngày 6 giờ, chia thành 12 tháng.
- Khoa học: đạt được nhiều thành tựu nổi bật trên các lĩnh vực khác nhau, gắn liền với tên tuổi của các nhà khoa học nổi tiếng: Toán học có Pi-ta-go, Ta-lét, Ơ-clít, Vật lí có Ác-si-mét, Y học có Hi-pô-crát, Sử học có Hê-rô-đốt, Tuy-xi-đít…
- Kiến trúc - điêu khắc: sáng tạo ra nhiều công trình tinh xảo, tráng lệ, như đến Pác-te-nông ở A-ten; Tượng Ác-si-mét (Hy Lạp), đấu trường Cô-li-dê ở Rô-ma, tượng lực sĩ ném đĩa, tượng thần Vệ nữ ở Mi-lô,...
- Thể thao: Ô-lim-pic là Đại hội thể thao nổi tiếng Hy Lạp cổ đại.
- Ngoài ra cư dân Hy Lạp và La Mã cổ đại còn có những thành tựu trên lĩnh vực Sử học, Luật pháp…
*Ý nghĩa:
- Để lại cho nhân loại nhiều thành tựu to lớn, rực rỡ.
- Là sản phẩm của trí tuệ, sự lao động sáng tạo của cư dân Hy Lạp, La Mã cổ đại
- Đóng góp cho sự phát triển của nhiều lĩnh vực trong nền văn minh thế giới và nhiều thành tựu văn minh Hy Lạp, La Mã vẫn được sử dụng cho tới hiện nay.
2. Văn minh thời Phục hưng
2.1. Bối cảnh lịch sử
Câu hỏi: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình 7.8, 7.9, hãy cho biết văn minh thời Phục hưng diễn ra trong bối cảnh lịch sử nào. Vì sao Phờ-lo-ren (I-ta-li-a) lại là nơi khởi nguồn của nền văn minh thời Phục hưng?
Trả lời:
*Bối cảnh lịch sử diễn ra văn minh thời Phục hưng:
- Kinh tế và khoa học – kĩ thuật:
+ Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa hình thành.
+ Trình độ khoa học - kĩ thuật có nhiều tiến bộ.
- Chính trị - xã hội:
+ Chế độ phong kiến chuyên chế và sự khắt khe của Giáo hội Thiên Chúa giáo đã kìm hãm sự phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa.
+ Giai cấp tư sản mong muốn có hệ tư tưởng và nền văn hoá riêng để phục vụ cho đời sống tinh thần của mình nhưng lại bị hệ tư tưởng lỗi thời của Giáo hội Thiên chúa giáo và quý tộc phong kiến kìm hãm.
- Văn hóa – tư tưởng:
+ Chủ nghĩa nhân văn được hình thành
+ Nhiều trường đại học được thành lập giúp mở mang tri thức, dân trí của nhiều tầng lớp nhân dân châu Âu.
* Phờ-lo-ren là nơi khởi nguồn của văn minh thời Phục hưng, vì: thành phố này là nơi mà cư trú lâu đời của dòng họ Mê-đi-ci. Dòng họ Mê-ci-đi có nhiều người là chủ nhân hàng lớn, đóng trò quan trọng trong nền chính trị của thành phố, đồng thời cũng chủ trương khuyến khích sự phát triển của nghệ thuật.
2.2. Những thành tựu cơ bản
Câu hỏi: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát các hình từ 7.10 đến 7.13, hãy nêu thành tựu và ý nghĩa của các thành tựu văn minh Phục hưng.
Trả lời:
*Thành tựu của các thành tựu văn minh Phục hưng:
- Văn học đạt nhiều thành tựu lớn, tiêu biểu là các tác phẩm Thần khúc (A. Đan-tê), Đôn Ki-hô-tê (M. Xéc-van-téc), Rô-mê-ô và Giu-li-ét (Séch-xpia)....
- Triết học: kịch liệt phê phán triết học duy tâm, lên án chế độ phong kiến, đề cao tri thức, lí trí của con người. Đại diện tiêu biểu là Mi-chen đơ Mông-ten-nhơ (Pháp), E-ra-xmơ (Hà Lan), La Ra-mê (Pháp),...
- Khoa học: gắn liền với sự đóng góp của các nhà khoa học trên lĩnh vực Toán học, Thiên văn học…. Tiêu biểu là Cô-péc-nich, Bru-nô và Ga-li-lê với Thuyết Nhật tâm.
- Nghệ thuật đạt được nhiều thành tựu lớn, tiêu biểu là bức hoạ Nàng Mô-na Li-sa, Bữa ăn tối cuối cùng (Lê-ô-na đơ Vanh-xi), Tượng Đa-vít, Sự sáng tạo A-đam (Mi-ken-lăng-giơ), lâu đài Sam-bô (Pháp), nhà thờ Xanh Pi-tơ (Va-ti-căng),...
*Ý nghĩa:
- Là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên của giai cấp tư sản chống giai cấp phong kiến đã lỗi thời.
- Thông qua các tác phẩm của mình, các nhà Phục hưng đã có đóng góp lớn trong việc giải phóng con người khỏi sự ràng buộc của lễ giáo phong kiến và Giáo hội; đóng vai trò tích cực trong việc phát động quần chúng chống lại chế độ phong kiến, đề cao những giá trị tốt đẹp, cao quý của con người.
- Mở đường cho sự phát triển cao của văn hóa châu Âu và nhân loại trong những thế kỉ sau đó;
- Làm phong phú thêm kho tàng văn hóa nhân loại.
Luyện tập: Soạn sử 10 Cánh diều bài 7
Câu hỏi 1: Hãy vẽ sơ đồ tư duy thể hiện cơ sở hình thành, thành tựu và ý nghĩa của văn minh Hy Lạp và La Mã thời cổ đại, văn minh thời Phục hưng.
Trả lời:
Sơ đồ tư duy văn minh Hy Lạp và La Mã thời cổ đại:
Mẫu 1:
Mẫu 2
Sơ đồ tư duy văn minh thời Phục hưng
Mẫu 1
Mẫu 2
Vận dụng: Soạn sử 10 Cánh diều bài 7
Câu hỏi 2: Đóng vai là hướng dẫn viên du lịch, hãy giới thiệu một thành tựu của nền văn minh Hy Lạp và La Mã (hoặc văn minh thời Phục hưng).
Trả lời:
Bức tranh nàng Mona Lisa: Đây là một bức chân dung nổi tiếng mà gần như ai trong chúng ta đã một lần nghe qua, bức tranh được vẽ bằng chất liệu sơn dầu trên một tấm gỗ dương bởi bàn tay tài hoa của Leona đờ Vanhxi trong thời kì Phục hưng vào thế kỉ 16. Hiện nay tác phẩm này đang được trưng bày tại bảo tàng Louvre tại Pa-ri (Pháp).Người phụ nữ trong bức tranh mặc trang phục thời trang của Florence, ngồi khoanh tay thanh lịch và tao nhã trong khung cảnh do Da Vinci tưởng tượng. Cô nhìn thẳng vào khán giả với một nụ cười nhẹ cùng với đôi mắt sâu thẳm. Nhà phê bình nghệ thuật Vasari đã mô tả đây là nụ cười bí ẩn “phi nhân thế”. Mona Lisa đại diện cho vẻ đẹp điển hình của một người phụ nữ thanh lịch và trang nghiêm, với sự khôn ngoan, tự tin.
Câu hỏi 3: Tại sao nói phong trào Văn hóa Phục hưng đã sản sinh ra “những người khổng lồ”?
Trả lời:
Phong trào Văn hóa Phục hưng đã sản sinh ra “những người khổng lồ” vì trong phong trào đã xuất hiện nhiều nhà văn hóa, nhà khoa học thiên tài được người đời sau kính trọng, ngưỡng mộ như Danh họa: Lê-ô-na Đơ-vanh-xi; nhà khoa học: Cô-péc-nic, Ga-li-lê…
Bổ sung: Quan điểm con người thời kỳ Phục hưng chính là hướng tới sự toàn diện, có thể nói những con người ở thời kỳ này cố gắng phát triển toàn diện trên mọi lĩnh vực. Những cuộc cách mạng toàn diện tạo ra những con người toàn năng, không ít người thời kỳ này rất đa tài. Tư tưởng tiến bộ khiến cho phong trào đạt được nhiều thành tựu to lớn bởi những vĩ nhân toàn tài. Phục Hưng là một phong trào văn hóa đã ảnh hưởng sâu sắc tới đời sống trí thức châu Âu trong thời sơ kỳ hiện đại. Bắt đầu ở Ý, lan ra khắp châu Âu vào thế kỉ 16, ảnh hưởng của nó hiện diện trong mọi lĩnh vực và các khía cạnh khác của đời sống tinh thần.
- Kết thúc nội dung soạn sử 10 bài 7 Cánh diều-
-/-
Trên đây là toàn bộ nội dung Soạn sử 10 Cánh diều bài 7: Một số nền văn minh phương Tây. Chúc các em học tốt.