Cùng Đọc tài liệu đi vào trả lời các câu hỏi thuộc Soạn sử 10 Kết nối tri thức với cuộc sống bài 6: Một số nền văn minh phương Tây thời kì cổ trung đại. Nội dung này chắc chắn sẽ giúp các em chuẩn bị bài học trước khi đến lớp tốt nhất.
Soạn sử 10 bài 6 Kết nối tri thức
Hướng dẫn giải bài tập lịch sử 10 bài 6 Kết nối tri thức với cuộc sống:
1. Văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại
a. Cơ sở hình thành
Trả lời câu hỏi trang 50: Soạn sử 10 bài 6 Kết nối tri thức
Câu hỏi: Em hãy nêu và phân tích cơ sở hình thành của văn minh Hy Lạp và La Mã cổ đại.
Trả lời
Cơ sở hình thành của văn minh Hy Lạp - La Mã là:
- Cơ sở điều kiện tự nhiên: Hy Lạp - La Mã được hình thành trên các bán đảo Nam Âu.
- Về dân cư và xã hội:
+ Cư dân đầu tiên xây dựng nền văn minh vào khoảng cuối thiên niên kỉ III TCN là người Mi-nô-an.
+ Nhiều tộc người như: A-kê-an, Đô-ri-an, … đã di cư xuống vùng miền Trung và Nam Hy Lạp từ thiên niên kỉ II TCN để xây dựng và mở rộng quốc gia của họ ra nhiều vùng quanh Địa Trung Hải.
- Về kinh tế:
+ Thủ công nghiệp và thương nghiệp là ngành kinh tế chủ đạo tuy nhiên nông nghiệp cũng có vai trò nhất định ở La Mã với nền kinh tế điền trang trong nông nghiệp cũng khá phát triển.
+ Xuất hiện nhiều xưởng thủ công chuyên luyện kim, làm gốm, chế tạo vũ khí, đóng thuyền,…
- Về chính trị:
+ Cư dân ở Hy Lạp đã xây dựng các nhà nước đầu tiên vao cuối thiên niên kỉ III TCN.
+ Thế kỉ VIII-IV TCN, những thành bang theo thể chế cộng hòa đã hình thành và phát triển ở miền Trung và Nam Hy Lạp cho tới khi bị Ma-xê-đô-ni-a chinh phục.
- Kĩ thuật chế tác và sản xuất thủ công nghiệp, chữ viết, văn học, nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc, hội họa, tín ngưỡng, tôn giáo,… đều tiếp thu các thành tựu của văn minh phương Đông
b. Thành tự cơ bản
Trả lời câu hỏi trang 54: Soạn sử 10 bài 6 Kết nối tri thức
Câu hỏi: Nêu một số thành tựu cơ bản của nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại và ý nghĩa của những thành tựu đó.
Trả lời
*Một số thành tựu cơ bản của nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại:
- Chữ viết
+ Người Hy Lạp cổ đại đã xây dựng bảng chữ cái với 24 kí tự.
+ Người La Mã sáng tạo ra hệ chữ cái la-tinh và hệ chữ số La Mã
- Văn học:
+ Văn học Hy Lạp - La Mã cổ đại rất đa dạng, phong phú về thể loại, ví dụ như: sử thi, thần thoại, thơ, kịch...
+ Một số tác phẩm tiêu biểu như: hai bộ sử thi I-li-át và Ô-đi-xê của Hô-me; tập thơ Nữ anh hùng của Ô-vi-đi-ớt…
- Kiến trúc, điêu khắc và hội họa
+ Người Hy Lạp - La Mã cổ đại đã đạt được những thành tựu rực rỡ trên cả ba lĩnh vực: điêu khắc, kiến trúc và hội hoạ.
+ Một số công trình kiến trúc tiêu biểu là: đền Pác-te-nông, đền thờ thần Dớt… (Hy Lạp); đấu trường Cô-li-dê, khải hoàn môn Công-xtan-ti-nút,... (La Mã).
+ Các tác phẩm điêu khắc, hội hoa xuất sắc nhất của Hy Lạp - La Mã như: tượng Lực sĩ ném đĩa, tượng A-tê-na, tượng thần Vệ Nữ thành Mi-lô,...; bức vẽ Chiến dịch Ma-ra-tông và các bức hoạ trên các lăng mộ, đền thờ và đồ gốm,...
- Người Hy Lạp - La Mã cổ đại đã có những cống hiến vĩ đại về khoa học, kĩ thuật :
+ Các nhà khoa học Hy Lạp như Ta-lét, Pi-ta-go, Ơ-cơ-lít, Ác-si-mét,... đã có đóng góp trong nhiều ngành khoa học, như: Toán học, Vật lí học và Thiên văn học
+ Về Y học, các thầy thuốc Hy Lạp cổ đại đạt được nhiều tri thức về chẩn đoán và chữa bệnh bằng thuốc, giải phẫu, gây mê.
+ Nền Sử học của Hy Lạp cổ đại được hình thành từ thế kỉ V TCN với sử gia đầu tiên là Hê-rô-đốt. Ngoài ra, còn phải kể đến một số nhà sử học nổi tiếng khác như: Tuy-xi-dít; Xê-nô-phôn (Hy Lạp); Pô-li-bi-út, Ti-tát Li-vi-út, Ta-xi-út và Plu-tác (La Mã)
- Tôn giáo
+ Người Hy Lạp - La Mã cổ đại thờ đa thần.
+ Cơ Đốc giáo được hình thành vào thế kỉ I ở phần lãnh thổ phía Đông của La Mã.
- Tư tưởng: xuất hiện 2 trường phái là: chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm
- Thể thao: nhiều sự kiện thể thao của Hy Lạp và La Mã cổ đại là cơ sở, nền tảng thể thao của nhân loại ngày nay. Ví dụ:
+ Đại hội thể thao O-lim-pic
+ Đại hội thể thao Pa-na-thê-nai-a
*Ý nghĩa:
+ Để lại cho nhân loại nhiều thành tựu to lớn, rực rỡ.
+ Là sản phẩm của trí tuệ, sự lao động sáng tạo của cư dân các quốc gia
+ Nhiều thành tựu văn minh Hi Lạp - La mã cổ đại đã đóng góp cho sự phát triển của các lĩnh vực trong nền văn minh thế giới và vẫn được sử dụng cho tới hiện nay.
2. Văn minh phương Tây thời kì Phục hưng
a. Bối cảnh lịch sử
Trả lời câu hỏi trang 55: Soạn sử 10 bài 6 Kết nối tri thức
Hãy phân tích bối cảnh lịch sử, tiền đề kinh tế, xã hội, văn hóa dẫn đến sự hình thành phong trào văn hóa Phục hưng.
Trả lời
- Bối cảnh lịch sử, tiền đề kinh tế, xã hội, văn hóa dẫn đến sự hình thành phong trào văn hóa Phục hưng là:
+ Sự hình thành phong trào văn hóa Phục hưng được diễn ra vào thời kì Phục hưng (thế kỉ XV-XVII)
+ Trên cơ sở Phục hưng những thành tựu và giá trị của nền văn minh Hy Lạp-La Mã cổ đại.
+ Ý thức hệ phong kiến và việc Giáo hội Cơ đốc là những trở ngại cho sự phát triển phương thức sản xuất mới của thế giới quan.
+ Tầng lớp tư sản mới đã tìm kiếm, tiếp thu và phục hưng lại những giá trị và thành tựu rực rỡ của văn minh Hy Lạp-La Mã cổ đại.
+ Quần chúng nhân dân với giai cấp phong kiến và giáo hội có những mâu thuẫn xã hội sâu sắc.
b. Thành tựu cơ bản
Trả lời câu hỏi trang 57: Soạn sử 10 bài 6 Kết nối tri thức
Hãy nêu một số thành tựu cơ bản của văn minh Tây Âu thời kì Phục hưng và ý nghĩa của những hành động đó.
Trả lời
*Một số thành tựu cơ bản của văn minh Tây Âu thời kì Phục hưng được thể hiện:
- Văn học:
+ Phát triển đa dạng, phong phú về thể loại, như: thơ, tiểu thuyết và kịch.
+ Xuất hiện nhiều nhà văn, nhà thơ, nhà soạn kịch nổi tiếng, như: nhà thơ Đan-tê A-li-ghê-ri; nhà văn Mi-quen-đơ Xéc-van-téc; nhà soạn kịch Uy-li-am Sếch-xpia…
- Hội họa, kiến trúc, điêu khắc:
+ Hội họa phát triển đạt đến đỉnh cao với tên tuổi của nhiều danh hoạ và nhà điêu khắc, trong đó tiêu biểu nhất là: Lê-ô-na đờ Vanh-xi; Mi-ken-lăng-giơ; Ra-pha-en…
+ Trong kiến trúc, phong cách Phục hưng chú trọng yếu tố hình học, tính đối xứng, tỉ lệ. Các công trình kiến trúc tiêu biểu là Vương cung Thánh đường Thánh Phê-rô, Nhà thờ Thánh Pi-tơ (ở Va-ti-căng),...
- Khoa học, kĩ thuật Tây Âu thời kì này đạt được nhiều thành tựu, có ý nghĩa quan trọng trong việc đẩy lùi những ảnh hưởng và chi phối của thần học.
- Tư tưởng: triết học duy vật phát triển gắn với tên tuổi của các học giả tiêu biểu như Phran-xít Be-cơn, Đề-các-tơ,...
*Ý nghĩa
- Các nhà Văn hoá Phục hưng đã lên án gay gắt Giáo hội Cơ Đốc giáo lũng đoạn, chĩa mũi nhọn đấu tranh chống lại chế độ phong kiến thối nát đương thời, đề cao giá trị con người và quyền tự do cá nhân, đề cao tinh thần dân tộc,...
- Văn hoá Phục hưng được coi là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hoá, tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại chế độ phong kiến lỗi thời, mở đường cho văn minh Tây Âu phát triển trong những thế kỉ tiếp theo.
Luyện tập và vận dung trang 57: Soạn sử 10 bài 6 Kết nối tri thức
Luyện tập
1. Hãy nêu và so sánh cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp cổ đại với các nền văn minh phương Đông.
Trả lời
Cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp cổ đại với các nền văn minh phương Đông:
2. Hãy nêu và so sánh cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại, của Tây Âu thời kì Phục hưng theo gợi ý sau
Trả lời
Ta có bảng sau:
| Lĩnh vực | Tác giả, tác phẩm thành tựu tiêu biểu | Thuộc nền văn minh | Ý nghĩa/ giá trị nổi bật |
|---|---|---|---|
| Văn học | Hai bộ sử thi I-li-át và Ô-đi-xê, Vua Ơ-cơ-líp,... | Văn minh Hy Lạp-La Mã | - Đặt nền móng cho văn học phương Tây. - Là tư liệu quan trọng để tìm hiểu về lịch sử |
| Kiến trúc, điêu khắc và hội họa | Lê-ô-na đờ Vanh-xi với các bức tranh: Bữa tiệc cuối cùng, Nàng Mô-na Li-sa,... | Văn hóa Phục hưng | đưa nghệ thuật Phục hưng đạt đến đỉnh cao mới. |
| Tư tưởng | Triết học duy vật với các học giả tiêu biểu như Phran-xít Bê-cơn, Đê-các-tơ,... | Văn hóa Phục hưng | - Tác động to lớn đến tình hình chính trị, xã hội - Tiền đề cho các cuộc cách mạng xã hội ở châu Âu - Đặt nền tảng cho những bước tiến lớn về tư tưởng, triết học trong các thời đại tiếp theo. |
3. Ph. Ăng-ghen đã viết: “Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và đế chế La Mã thì không có Châu Âu hiện đại.” Em có đồng ý với nhận định này không? Vì sao?
Trả lời
Em có đồng ý với nhận định “Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và đế chế La Mã thì không có Châu Âu hiện đại.” của Ph. Ăng-ghen. Vì:
- Văn minh Hi Lạp và La Mã cổ đại đã có nhiều đóng góp cho nhân loại với hàng loạt phát hiến vĩ đại trong suốt chiều dài lịch sử, trong đó có nhiều lĩnh vực là nền tảng cho sự phát triển của nhân loại hiện nay.
- Nền văn minh Hy Lạp và La Mã có những điểm nổi bật như:
+ Nền văn minh Hy Lạp và La Mã có tính kế thừa (do văn minh Hy Lạp và La Mã ra đời muộn hơn nên được kế thừa nhiều thành tựu văn hóa của cư dân phương Đông cổ đại).
+ Ngoài ra nền văn minh còn mang tính hệ thống, thực tiễn và tính khái quát cao.
+ Đề cao dấu ấn cá nhân được.
Vận dụng
Câu hỏi: Hãy sưu tầm tư liệu (qua sách, báo, internet, …) và giới thiệu về một thành tựu tiêu biểu của nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại hoặc nền văn minh Tây Âu thời kì Phục hưng.
Trả lời
Các em có thể giới thiệu một thành tựu tiêu biểu trong các thành tựu sau:
- Người Hy Lạp và La Mã đã sáng tạo ra hệ chữ cái La-tinh (A, B, C,...) và chữ số La Mã mà ngày nay chúng ta đang sử dụng.
- Chữ Latinh, còn gọi là chữ La Mã, là tập hợp bao gồm hai loại chữ cái sau:
- Các chữ cái ban đầu được dùng để viết tiếng Latinh, về sau còn được dùng để viết các ngôn ngữ khác ngoài tiếng Latinh. Phần lớn các chữ cái có trong chữ Quốc ngữ, chẳng hạn như ba chữ cái a, b, c, là chữ cái thuộc loại này.
- Các chữ cái khác được sử dụng kết hợp với các chữ cái thuộc loại đầu. Chữ Quốc ngữ chứa bảy chữ cái thuộc loại thứ hai này là ă, â, đ, ê, ô, ơ, ư.
- Chữ Latinh là loại văn tự chữ cái được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới hiện nay.
-/-
Trên đây là toàn bộ nội dung Soạn sử 10 Kết nối tri thức với cuộc sống bài 6: Một số nền văn minh phương Tây thời kì cổ trung đại. Nội dung này chắc chắn sẽ giúp các em chuẩn bị bài học trước khi đến lớp tốt nhất.