Cùng Đọc tài liệu đi vào trả lời các câu hỏi thuộc Soạn sử 10 Cánh diều bài 3: Sử học với các lĩnh vực khoa học khác. Nội dung này chắc chắn sẽ giúp các em chuẩn bị bài học trước khi đến lớp tốt nhất.
Hướng dẫn soạn sử 10 bài 3 Cánh diều
Tài liệu giải bài tập lịch sử 10 bài 3 Cánh diều chi tiết:
1. Sử học - môn khoa học mang tính liên ngành
Trả lời câu hỏi trang 19:
Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát Hình 2.3, hãy giải thích vì sao Sử học là môn khoa học mang tính liên ngành. Lấy ví dụ.
Trả lời:
Sử học là môn khoa học mang tính liên ngành vì:
- Để phục dựng được hoạt động của con người trong quá khứ, Sử học cần kết hợp các phương pháp nghiên cứu, như phương pháp lịch sử, phương pháp lo-gic, xử lí sử liệu (phân tích, tổng hợp), điền dã,....Sử học cũng khai thác tri thức của nhiều ngành khoa học có liên quan, đặc biệt là khoa học xã hội nhân văn.
- Mọi sự kiện, hiện tượng lịch sử diễn ra trong quá khứ đều gắn với những điều kiện tự nhiên và bối cảnh chính trị xã hội cụ thể. Nhà sử học không thể miêu tả, phục dựng lại một cách đầy đủ, toàn diện bức tranh về quá khứ nếu chỉ sử dụng những tri thức hoặc các phương pháp lịch sử đơn thuần.
- Bên cạnh đó, một số đối tượng hoặc chủ đề nghiên cứu đòi hỏi nhà sử học cần có một nền tảng kiến thức về lĩnh vực đó trước khi nghiên cứu chuyên sâu, như lịch sử kinh tế, lịch sử nghệ thuật, lịch sử tôn giáo.
Ví dụ: Khi nghiên cứu về công cụ đá ghè một mặt và rìu tay Gò Đá (An Khê, Gia Lai), Sử học khai thác tri thức của các ngành khoa học như Văn hóa học, Xã hội học, Khảo cổ học,...
2. Mối liên hệ giữa Sử học với các ngành khoa học xã hội và nhân văn
Trả lời câu hỏi trang 20, 21: Soạn sử 10 bài 3 Cánh diều
2.1. Sử học với các ngành khoa học xã hội và nhân văn
Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát Hình 3.3, Sơ đồ 3.1, hãy nêu mối liên hệ giữa Sử học và các ngành khoa học xã hội và nhân văn khác. Lấy ví dụ và phân tích.
Trả lời:
Mối liên hệ giữa Sử học và các ngành khoa học xã hội và nhân văn khác:
- Trong số các ngành KHXHNV, Sử học là một môn khoa học ra đời sớm, có vị trí, vai trò quan trọng nổi bật. Sự hình thành, phát triển của các ngành KHXHNV luôn có sự kết nối và gắn liền với tri thức lịch sử. Đông thời, sự tồn tại và phát triển của Sử học không thể biệt lập và tách rời với các ngành KHXHNV.
- Tri thức lịch sử luôn đóng vai trò là một trong những nguồn tri thức nền tảng đối với KHXHNV ở mọi lĩnh vực, đặc biệt trong việc nghiên cứu sự hình thành, biến đổi của các lĩnh vực thuộc đời sống văn hóa và xã hội con người. Sử học cung cấp những tri thức về bối cảnh, nội dung, tác động, ý nghĩa để làm rõ hơn lịch sử hình thành và phát triển của các ngành.
- Trong số các ngành KHXHNV, Sử học có mối liên hệ đặc biệt gần gũi với Khảo cổ học, Nhân học, Văn học, Địa lí học.
Lấy ví dụ: Khai quật khảo cổ Hoàng thành Thăng Long, khu vực chính điện Kính Thiên, năm 2021. các nhà khoa hoc tìm thấy một dấu tích kiến trúc rất độc đáo. Đó là một dấu tích kiến trúc tròn đường kính hơn 5m, chung quanh có dấu tích cống ngầm và lớp văn hóa dày đặc gạch, ngói và dấu tích cháy, vỏ nhuyễn thể biển. Cạnh đó, là một chậu đất nung trang trí rất đẹp, có đường kính lên tới 1,2m. Sử học đã hỗ trợ cho ngành Khảo cổ học đánh giá dấu tích tiêu biểu cho các hiện vật thời Lê sơ.
2.2. Các ngành khoa học xã hội và nhân văn với Sử học
Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các Hình 3.4, 3.5, hãy nêu mối liên hệ giữa các ngành KHXHNV khác đối với Sử học. Lấy ví dụ và phân tích.
Trả lời:
- Mối liên hệ giữa các ngành khoa học xã hội và nhân văn khác đối với Sử học:
+ Những thông tin của các ngành khoa học xã hội và nhân văn hỗ trợ Sử học tìm hiểu và nghiên cứu lịch sử một cách toàn diện hơn, cụ thể và chính xác hơn.
+ Mối liên hệ giữa Sử học với các ngành khoa học xã hội và nhân văn là mối liên hệ gắn bó, thương hỗ và ngày càng quan trọng trong xu thế phát triển liên ngành, đa ngành của các lĩnh vực khoa học ngày nay.
- Ví dụ: khai thác một số tác phẩm văn học như Tắt đèn của Ngô Tất tố, Bỉ vỏ của Nguyên Hồng, Số đỏ của Vũ Trọng Phụng, Chí phèo của Nam Cao… chúng ta có thể hiểu biết một cách sinh động hơn về đời sống xã hội ở nông thôn và thành thị Việt Nam trong những năm 1930 - 1945.
3. Mối liên hệ giữa Sử học với các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ
Trả lời câu hỏi trang 22, 23, 24: Soạn sử 10 bài 3 Cánh diều
3.1. Sử học với các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ
Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát Sơ đồ 3.2, Bảng 3, hãy nêu vai trò của Sử học đối với các ngành KHTN và công nghệ. Lấy ví dụ.
Trả lời:
- Vai trò của Sử học đối với các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ:
+ Nghiên cứu quá trình hình thành, phát triển của các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ, đặc biệt là lĩnh vực có truyền thống lâu đời như Toán học, Vật lí, Hóa học, Thiên văn học,…
+ Những công trình nghiên cứu về lịch sử ra đời và phát triển của các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ vừa cung cấp tri thức cho các lĩnh vực khoa học tự nhiên và công nghệ, vừa đưa đến những hiểu biết sâu rộng về lịch sử tri thức, lịch sử văn minh của con người.
+ Lịch sử các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ là một bộ phận và có vai trò quan trọng đối với các lĩnh vực khoa học này.
- Lấy ví dụ: công trình nghiên cứu về “Lịch sử tìm ra các nguyên tố hóa học” của G. Đi-ô-ghê-nốp giúp chúng ta có những hiểu biết cơ bản về lịch sử phát minh và sử dụng của từng nguyên tố hóa học. Thông qua những tri thức lịch sử trong sách, chúng ta sẽ biết được:
+ Tại sao có những nguyên tố được phát hiện ra sớm, tại sao có những nguyên tố lại được biết đến muộn hơn?
+ Các nhà bác học đã có đóng góp như thế nào trong lĩnh vực nghiên cứu các nguyên tố hóa học.
3.2. Các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ với Sử học
Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát sơ đồ bảng 3.3, 3.4 và các hình 3.6, 3.7, hãy nêu vai trò của các ngành KHTN và công nghệ đối với Sử học. Lấy ví dụ.
Trả lời:
- Khoa học tự nhiên và công nghệ có mối quan hệ tương hỗ với Sử học.
+ Các ngành khoa học tự nhiên và công nghệ cung cấp nguồn dữ liệu rộng lớn và đa dạng cho các nhà sử học, thông qua đó, nhà sử học có thể miêu tả, trình bày lịch sử một cách toàn diện, cụ thể và chính xác hơn.
+ Các lĩnh vực công nghệ thông tin, viễn thảm, hệ thống thông tin địa li (GIS), trị tuệ nhân tạo, internet vạn vật, thực tại ảo, hỗ trợ các nhà sử học một cách hiệu quả trong quá trình thu thập và xử lí sử liệu trình bày và tái hiệu quả khứ.
- Lấy ví dụ: Trải nghiệm di sản kiến trúc chùa Một Cột - Diên Hựu thời Lý bằng công nghệ thực tế ảo.
Qua đây, công chúng có thể ngắm nhìn những hình ảnh cổ xưa của chùa Một Cột - Diên Hựu, một công trình kiến trúc đặc sắc, biểu tượng nổi bật của Thăng Long - Hà Nội, đồng thời bước vào không gian di sản kiến trúc vàng son thời Lý cách đây 800 năm.
Luyện tập: Soạn sử 10 bài 3 Cánh diều
Câu hỏi 1. Bằng kiến thức đã học, hãy làm sáng tỏ nhận định: Sử học là ngành khoa học có mối quan hệ với nhiều ngành, nhiều lĩnh vực khác nhau.
Trả lời:
Sử học là ngành khoa học có mối quan hệ với nhiều ngành, nhiều lĩnh vực khác nhau. Vì:
+ Để phục dựng được hoạt động của con người trong quá khứ, Sử học khai thác tri thức của nhiều ngành khoa học có liên quan, đặc biệt là khoa học xã hội và nhân văn (Địa lí học, Tôn giáo học, Văn học, Nhân học,...)
+ Mọi sự kiện, hiện tượng lịch sử diễn ra trong quá khứ đều gắn với những điều kiện tự nhiên và bối cảnh chính trị - xã hội cụ thể. Nhà sử học không thể phục dựng lại một cách đầy đủ, toàn diện bức tranh về quá khứ nếu chỉ sử dụng những tri thức hoặc các phương pháp lịch sử đơn thuần.
+ Một số đối tượng hoặc chủ để nghiên cứu đòi hỏi nhà sử học cần có một nền tảng kiến thức vững chắc về lĩnh vực đó trước khi nghiên cứu chuyên sâu, như lịch sử kinh tế, lịch sử nghệ thuật, lịch sử tôn giáo,..
Câu hỏi 2. Trình bày mối liên hệ giữa Sử học với các ngành khoa học xã hội và nhân văn. Lấy ví dụ và phân tích về mối liên hệ đó.
Trả lời:
Mối liên hệ giữa Sử học với các ngành khoa học xã hội và nhân văn:
- Sự hình thành, phát triển của các ngành khoa học xã hội nhân văn có sự kết nối, gắn liền với tri thức lịch sử.
- Sử học cung cấp tri thức về bối cảnh, nội dung, tác động, ý nghĩa để làm rõ hơn sự hình thành và phát triển của các ngành.
- Trong nhiều trường hợp, mối liên hệ Văn-Sử, Sử-Địa, Sử-Triết... có sự gắn kết và giao thoa không thể tách rời
Lấy ví dụ: Lịch sử chính trị là xem xét nguồn gốc lịch sử của các thể chế chính trị cũng như quá trình suy thoái chính trị, trong suốt thời kì cổ đại đến hiện đại.
Vận dụng: Soạn sử 10 bài 3 Cánh diều
Câu hỏi 3: Em đã khai thác và sử dụng công nghệ thông tin để học tập lịch sử và các môn học khác như thế nào?
Trả lời:
- Em đã khai thác và sử dụng công nghệ thông tin để việc tìm kiếm, thu thập và đối chiếu các nguồn sử liệu trở nên dễ dàng hơn. Ví dụ: Quan sát hình ảnh, thu thập thông tin của các hiện vật do người xưa để lại (nguồn sử liệu hiện vật) thông qua dự án Bảo tàng 3D của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia (Việt Nam)
- Với các môn học khác, em đã khai thác và sử dụng công nghệ thông tin để việc tìm kiếm, thu thập tài liệu có liên quan đến môn học. Ví dụ: tìm hiểu về lịch sử phát hiện ra các nguyên tố hóa học…
- Kết thúc nội dung soạn sử 10 bài 3 Cánh diều-
-/-
Trên đây là toàn bộ nội dung Soạn sử 10 Cánh diều bài 3: Sử học với các lĩnh vực khoa học khác. Chúc các em học tốt.