Cùng Đọc tài liệu đi vào trả lời các câu hỏi thuộc Soạn Sử 7 Cánh Diều Bài 18: Nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược (1400 - 1407). Nội dung này chắc chắn sẽ giúp các em chuẩn bị bài học trước khi đến lớp tốt nhất.
Soạn Lịch Sử 7 Bài 18 Cánh Diều
1. Sự thành lập nhà Hồ
Câu hỏi trang 70 Soạn Lịch Sử 7 bài 18 Cánh Diều
Đọc thông tin và quan sát các hình 18.1, 18.2, lược đồ 18.1 hãy:
- Trình bày sự thành lập nhà Hồ.
- Cho biết việc Hồ Quý Ly đổi quốc hiệu và chuyển kinh đô chứng tỏ điều gì.
Trả lời
- Sự thành lập nhà Hồ:
+ Từ nửa sau thế kỉ XIV, nhà Trần khủng hoảng, suy yếu, không chăm lo phát triển kinh tế nên mất mùa xảy ra thường xuyên. Khởi nghĩa nông dân bùng nổ khắp nơi.
+ Trong bối cảnh đó, Hồ Quý Ly - một trí thức và là quý tộc có thế lực đã dần thao túng triều đình nhà Trần.
+ Năm 1397, Hồ Quý Ly ép vua Trần chuyển kinh đô vào Tây Đô (Thanh Hóa). Tới năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần Thiếu Đế và lên làm vua lập ra nhà Hồ, đổi quốc hiệu thành Đại Ngu.
- Ý nghĩa việc đổi quốc hiệu, kinh đô:
+ Nguyên nhân Hồ Quý Ly dời kinh đô về Tây Đô:
Hồ Quý Ly cho rằng: vào cuối thời Trần, Đại Việt không còn là thời " thịnh trị" mà thực sự bước vào thời kì “loạn lạc". Cái "loạn" thể hiện ở mục ruỗng của nhà Trần và ở nguy cơ xâm lược của kẻ thù kể cả phía Bắc (nhà Minh) và phía Nam (Chăm-pa). Mặt khác, Thăng Long là vùng đất gắn liền với quý tộc nhà Trần trong suốt gần 2 thế kỉ, do đó: Hồ Quý Ly muốn dời Kinh đô tới vùng đất mới, vừa để hạn chế thế lực của quý tộc Trần; vừa tạo thế phòng thủ đất nước trước nguy cơ ngoại xâm.
Trong khi đó, Tây Đô (Thanh Hóa) là một vùng đất bằng phẳng rộng rãi, lắm sông nhiều núi vây bọc, địa thế hiểm nhưng vẫn tiện đường thủy - bộ thông thương ra Bắc vào Nam.
⇒ Như vậy, việc dời đô từ Thăng Long về Tây Đô là một sự cân nhắc, tính toán rất sâu sắc của Hồ Quý Ly trong bối cảnh Đại Việt cuối thế kỉ XIV.
+ Hồ Quý Ly đổi tên Quốc hiệu thành Đại Ngu, thể hiện ước vọng của ông về sự an vui, bình yên rộng lớn trên khắp cõi giang sơn.
2. Cải cách của Hồ Quý Ly
Câu hỏi trang 71 Soạn Lịch Sử 7 bài 18 Cánh Diều
Đọc thông tin, tư liệu và quan sát bảng 18, hình 18.3 hãy:
- Giới thiệu nội dung chủ yếu trong cải cách của Hồ Quý Ly.
- Nêu tác động của cải cách do Hồ Quý Ly thực hiện đối với xã hội thời nhà Hồ.
Trả lời
* Nội dung chủ yếu trong cải cách của Hồ Quý Ly
- Về chính trị:
+ Cải tổ bộ máy chính quyền.
+ Đổi tên các đơn vị hành chính.
+ Tăng cường kiểm tra, giám sát quan lại.
+ Hạn chế quyền lực của quý tộc nhà Trần, chiêu dụ những người ngoài họ Trần nhưng có học vấn, tài năng.
- Về kinh tế:
+ Phát hành tiền giấy thay cho tiền đồng.
+ Ban hành chính sách hạn điền (hạn chế sở hữu ruộng đất quy mô lớn).
+ Quy định thuế ruộng, thuế đinh; thống nhất các đơn vị đo lường.
- Về xã hội:
+ Thực hiện chính cách hạn nô (hạn chế sở hữu nô tì).
+ Tăng cường kiểm soát hộ tịch.
+ Những năm đói kém, bắt nhà giàu bán thóc cho dân, tổ chức khám chữa bệnh cho người dân.
- Về văn hóa giáo dục:
+ Dịch sách chữ hán chữ nôm.
+ Sửa đổi qui chế thi cử học tập.
+ Đề cao Nho giáo, hạn chế ảnh hưởng của Phật giáo và Đạo giáo.
- Về quốc phòng: chế tạo nhiều loại vũ khí mới (súng thần cơ, thuyền chiến…), phòng thủ nơi hiểm yếu, xây thành kiên cố (thành Tây Đô, thành Đa Bang…).
* Tác động của cải cách do Hồ Quý Ly thực hiện đối với xã hội thời nhà Hồ.
- Tích cực
+ Quyền lực của chính quyền trung ương được củng cố.
+ Tình trạng bất bình đẳng trong xã hội giảm bớt
- Tiêu cực
+ Gây bất mãn cho một bộ phận xã hội
+ Ảnh hưởng đến khả năng đoàn kết toàn dân của nhà Hồ
3. Cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược
Câu hỏi trang 72 Soạn Lịch Sử 7 bài 18 Cánh Diều
Đọc thông tin và quan sát lược đồ 18.2, hãy:
- Mô tả những nét chính của cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ.
- Giải thích nguyên nhân thất bại của cuộc kháng chiến.
Trả lời
- Những nét chính cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ:
+ Tháng 11-1406, nhà Minh huy động 20 vạn quân và hàng chục vạn dân phu tràn vào biên giới Đại Việt.
+ Quân nhà Hồ phải lui từ Lạng Sơn về bờ nam sông Nhị, cố thủ ở thành Đa Bang.
+ Tháng 1-1407: quân Minh lần lượt đánh chiếm các thành Đa Bang.
+ Tháng 4-1407, quân Minh tấn công vào Tây Đô, Hồ Quý Ly chạy vào Hà Tĩnh và bị bắt (6-1407)
- Nguyên nhân thất bại của cuộc kháng chiến:
+ Do nhà Hồ không có đường lối kháng chiến đúng đắn, chủ yếu dựa vào thành lũy, nặng về phòng ngự bị động và rút lui cố thủ.
+ Một số chính sách của Hồ Quý Ly không được sự ủng hộ của nhân dân.
+ Nhà Hồ không tập hợp được đông đảo lực lượng tham gia kháng chiến.
Luyện tập và vận dụng
Câu hỏi Luyện tập trang 72 Soạn Lịch Sử 7 bài 18 Cánh Diều
Trình bày khái quát những nét chính về nhà Hồ (1400 – 1407).
Trả lời
- Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần và lên ngôi vua lập ra nhà Hồ, đổi tên nước thành Đại Ngu ⇒ nhà Hồ được thành lập.
- Trước và sau khi lên ngôi, Hồ Quý Ly thực hiện nhiều cải cách trên một số lĩnh vực. Những chính sách cải cách này đưa đến những chuyển biến tích cực trong đời sống xã hội. Tuy nhiên, do còn nhiều hạn chế nên cuộc cải cách đã ảnh hưởng đến khả năng đoàn kết toàn dân của nhà Hồ.
- Trong những năm 1406 – 1407, nhà Hồ tiến hành cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược nhưng thất bại.
Câu hỏi Vận dụng 1 trang 72 Soạn Lịch Sử 7 bài 18 Cánh Diều
Hãy cho biết suy nghĩ của em về việc Hồ Quý Ly lập nên nhà Hồ.
Trả lời
Hồ Quý Ly đã dẹp bỏ Trần triều mục nát, đó dứt khoát là một điều tốt, biết rằng việc Quý Ly phế Trần cũng chỉ là chuyện trước sau. Tuy nhiên cách ép vua Trần nhường ngôi lại bá đạo, tàn độc, vì vậy không được lòng dân tin theo. Dẫn đến hàng loạt các biến cố sau này, mà nghiêm trọng nhất là việc để đất nước rơi vào tay giặc Minh đô hộ.
Câu hỏi Vận dụng 2 trang 72 Soạn Lịch Sử 7 bài 18 Cánh Diều
Sự thất bại của nhà Hồ trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược để lại bài học gì cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hiện nay?
Trả lời
- Bài học kinh nghiệm từ sự thất bại của nhà Hồ:
+ Chú trọng phát huy tinh thần đoàn kết toàn dân trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
+ Có đường lối đúng đắn, phù hợp với thực tiễn trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Chúc các em học tốt môn Lịch sử 7 với tài liệu Soạn sử 7 Cánh Diều do Đọc tài liệu tổng hợp trên đây!