Cùng Đọc tài liệu xem chi tiết nội dung soạn bài Xuân về sách Chân trời sáng tạo - Bài 8: Đất nước và con người (truyện) - SGK ngữ văn 10 tập 2
Đọc hiểu văn bản Xuân về
I. Tác giả Nguyễn Bính
1. Tiểu sử
- Nguyễn Bính sinh ngày 13-2-1918, tên thật là Nguyễn Trọng Bính tại xóm Trạm, thôn Thiện Vịnh, xã Đồng Đội (nay là xã Cộng Hòa), huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định.
- Ông mồ côi mẹ khi mới được 3 tháng.
- Năm 1932, 1933 Nguyễn Bính có theo người bạn học ở thôn Vân lên Đồng Hỷ, Thái Nguyên dạy học.
- Năm 1947 Nguyễn Bính đi theo Việt Minh.
- Năm 1954 theo Hiệp định Genève, Nguyễn Bính cũng như bao cán bộ Việt Minh khác tập kết ra Bắc. Ông về công tác tại Nhà xuất bản Văn nghệ, sau đó ông làm chủ bút báo Trăm hoa.
2. Sự nghiệp sáng tác
Nguyễn Bính đã sáng tác nhiều thể loại như thơ, kịch, truyện thơ... Ông sáng tác rất mạnh, viết rất đều và sống hết mình cho sự nghiệp thi ca. Ông được đông đảo độc giả công nhận như một trong các nhà thơ xuất sắc nhất của thi ca Việt Nam hiện đại.
Một số tác phẩm tiêu biểu của ông như:
+ Qua nhà (Yêu đương 1936)
+ Những bóng người trên sân ga (Thơ 1937)
+ Cô hái mơ (Thơ 2007)
+ Tương tư
+ Chân quê (Thơ 1940)
II. Tác phẩm Xuân về
1. Tìm hiểu chung
a. Thể loại: Thơ tự do
b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Sáng tác năm 1937 in trong tuyển tập thơ Nguyễn Bính
c. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
d. Bố cục:
- Khổ 1: Vẻ đẹp khi gió xuân về
- Khổ 2: Vẻ đẹp khi nắng xuân về
- Khổ 3: Vẻ đẹp đồng quê xuân về
- Khổ 4: Cảnh đi trẩy hội mùa xuân
e. Giá trị nội dung:
- Bức tranh xuân ấy còn có hình ảnh thiếu nữ với má hồng, mắt trong, duyên dáng đi hội chùa làng.
- Cảnh xuân, tình xuân được nhà thơ nói đến rất bình dị, mộc mạc, rất thân thuộc.
f. Giá trị nghệ thuật:
- Từ ngữ gợi tả gợi cảm
- Hình ảnh thơ chân thực, gần gũi
2. Đọc hiểu
a. Vẻ đẹp khi gió xuân về
- Gió xuân mang hơi ấm và khí xuân làm hồng lên đôi má "gái chưa chồng
- Cô láng giềng, cô hàng xóm của nhà thơ bâng khuâng nhìn trời với “đôi mắt trong"
→ Bức tranh xuân trẻ trung, tình tứ được chấm phá qua hai hình ảnh "màu má gái chưa chồng" và "đôi mắt trong" của cô hàng xóm đang "ngước mắt" nhìn trời xuân
b. Vẻ đẹp khi nắng xuân về
- Gió xuân thổi về từng trận rồi "gió bay đi", gợi lên sự phơi phới
- Mưa xuân, mưa bụi trắng trời, nay mưa đã tạnh, bầu trời rất đẹp, một không gian ấm áp: "giời quang, nắng mới hoe".
- "Lá nõn" là những mầm lá, những lá non màu xanh mượt, "nhành non" là những cành tơ mới nẩy lộc có nhiều lá nõn màu xanh như ngọc.
→ Lá xuân mỡ màng, non tơ sáng ngời lên lấp lánh. Các chữ: "nõn", "non", 'bạc?", đã gợi lên sắc xuân và sức xuân kì diệu.
Cảnh xuân càng trở nên rộn ràng, vui tươi và hồn nhiên khi xuất hiện "Từng đàn con trẻ chạy xum xoe".
→ Cảnh xuân càng trở nên ý vị đậm đà.
c. Vẻ đẹp đồng quê xuân về
- Giêng hai là thời gian nông nhàn, bà con dân cày "nghỉ việc đồng", ai nấy đều tíu tít trong lễ hội mùa xuân.
- Cánh đồng làng bát ngát "lúa con gái mượt như nhung".
- Vườn tược, xóm thôn nở trắng màu hoa cam, hoa bưởi "ngào ngạt hương bay"
- Mùi thơm nồng nàn, quấn quít "bướm vẽ vòng".
- Chữ "đầy", chữ "ngào ngạt" là hai nét vẽ gợi lên cái thần, cái hồn của vườn xuân chốn quê.
→ Cảnh bướm, hoa trong vườn xuân thật trữ tình nên thơ. Nguyễn Bính đã đem cái tình yêu mùa xuân, yêu làng mạc đồng quê để viết nên những câu thơ tuyệt bút về hương hoa, về bướm hoa trong mùa xuân
d. Cảnh đi trẩy hội mùa xuân
- "Một đôi cô" duyên dáng, tươi xinh trong bộ đồ dân tộc: "yếm đỏ khăn thâm" đi trẩy hội chùa.
- Các cụ già, bà già "tóc bạc" lưng còng, tay chống gậy trúc, vừa đi vừa lần tràng hạt, miệng lầm rầm tụng nam mô.
→ Cảnh trẩy hội xuân vừa tưng bừng náo nhiệt, vừa dân dã, hồn hậu, đáng yêu.
Soạn bài Xuân về
Hướng dẫn trả lời các câu hỏi trang 77 SGK Ngữ văn 10 tập 2:
Câu 1. Liệt kê một số hình ảnh gợi tả không khí xuân về trong bài thơ.
Gợi ý trả lời:
Một số hình ảnh gợi tả không khí "xuân về" trong bài thơ:
- Lá nõn, ngành non
- Người dân nghỉ việc đồng
- Lúa thì con gái
- Hoa bưởi, hoa cam rụng
- Các cô, các bà trẩy hội chùa.
Câu 2. Phát biểu cảm nhận về một hình ảnh đặc trưng cho bức tranh mùa xuân làng quê Việt Nam trong bài thơ.
Gợi ý trả lời:
Em thích nhất là hình ảnh lúa thì con gái. Lúa lúc này giống như một cô gái mới lớn, tràn đầy sức sống, xuân thì. Con gái là danh từ đã trở thành tính từ để làm rõ tính chất của lúa: còn non, còn xanh, rất mượt, rất đẹp.
Câu 3. Xác định chủ đề, cảm hứng chủ đạo của bài thơ và cho biết nhan đề Xuân về đã góp phần thể hiện chủ đề, cảm hứng chủ đạo ấy như thế nào.
Gợi ý trả lời:
- Chủ đề của bài thơ: Bức tranh thiên nhiên và con người khi xuân về.
- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: cảm hứng trữ tình, thể hiện cảm xúc, sự say đắm với khung cảnh mùa xuân.
Xem thêm: Xác định chủ đề, cảm hứng chủ đạo của bài thơ Xuân về
-/-
Trên đây là gợi ý nội dung soạn bài Xuân về sách Chân trời sáng tạo, đừng quên tham khảo trọn bộ Soạn Văn 10 Chân trời sáng tạo!