1. Chuẩn bị
Yêu cầu:
- Đọc trước đoạn trích Thực thi công lí, tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Uy-li-am Sếch-xpia và vở hài kịch Người lái buôn thành Vơ-ni-dơ.
- Đọc nội dung giới thiệu để hiểu bối cảnh của đoạn trích.
Trả lời:
* Tác giả Uy-li-am Sếch-xpia:
- Năm sinh – mất: 1564 – 1616
- Quê quán: nước Anh
- Sự nghiệp: Là nhà văn, nhà viết kịch, nhà thơ tiêu biểu của nước Anh.
* Vở hài kịch Người lái buôn thành Vơ-ni-dơ
- Thời gian sáng tác: là một vở kịch thế kỉ XVI
- Nội dung: viết về một thương gia thành Vơ-ni-dơ tên là An-tô-ni-ô, người đã không có khả năng trả một khoản nợ lớn vay từ một người Do Thái chuyên cho vay lấy lãi tên là Sai-lốc.
2. Đọc hiểu
Nội dung chính: Đoạn trích của vở kịch nói về cuộc đối mặt của Poóc-xi- a với Sai-lốc tại phiên tòa. Trước sự tham lam và tàn độc của Sai-lốc, quan tòa đã xử phạt phân minh khiến ông ta phải chịu hình phạt thích đáng.
Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1: Đọc lướt văn bản xem đoạn trích sử dụng những kiểu lời thoại nào ?
Trả lời:
Đoạn trích sử dụng: độc thoại và đối thoại.
Câu 2: Hành động kịch của Poóc- xi-a ở đây là gì?
Trả lời:
Hành động kịch của Poóc-xi-a: hành động bên ngoài được thể hiện qua lời nói.
Câu 3: Hình dung giọng điệu cử chỉ, nét mặt, tâm trạng của Sai-lốc mỗi khi cất lời ca tụng vị quan tòa.
Trả lời:
Cử chỉ, vui mừng, hớn hở thể hiện rõ hắn là một kẻ lẻo mép, nịnh hót.
Câu 4: Lời thoại của Gra-ti-a-nô có gì giống và khác với lời thoại của Sai-lốc ở phần trước ?
Trả lời:
- Lời thoại của các nhân vật giống nhau: cấu trúc ôi, quan tòa... và đều sử dụng thán từ ôi để thể hiện cảm xúc.
- Khác nhau:
+ Lời thoại của Gra-ti-a-nô dùng để khen quan tòa nhưng như một câu hỏi giành cho Sai-lốc, thể hiện qua các từ hả, nhỉ .
+ Lời khen của Sai-lốc dùng trực tiếp đến quan tòa.
Câu 5: Tưởng tượng suy nghĩ, tâm trạng của Sai-lốc khi nghe lời tuyên án của Poóc-xi-a.
Trả lời:
Sai-lốc không thể tin, có thể cảm thấy tức giận vì sự bất công mà anh nghĩ mình đã phải chịu đựng. Sai – lốc có thể cảm thấy tuyệt vọng, anh cảm thấy mình không còn gì để mất nữa.
Trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1: Liệt kê các hành động kịch của nhân vật Poóc-xi-a và Sai-lốc trong đoạn trích Thực thi công lí, từ đó hãy nêu tình huống kịch trong đoạn trích.
Trả lời:
- Hành động kịch của nhân vật Poóc-xi-a:
+ Cải trang thành chàng tiến sĩ luật sư
+ Hỏi rõ về giấy khế ước và sự chấp thuận hai bên
+ Thuyết phục Sai- lốc đưa đến sự khoan hồng
+ Chấp thuận giao ước trong khế ước mượn tiền
+ Dựa vào điều kiện giao ước lật lại vụ án
+ Khiến Sai-lốc nhận trừng phạt.
- Hành động kịch của nhân vật Sai-lốc:
+ Cứng đầu, đòi quan tòa phải xử đúng giao ước, không có sự khoan hồng
+ Vui mừng sẵn sàng lấy cân thịt trên người Antonio
+ Hoảng sợ khi biết không thể thực hiện giao ước và bị luật pháp trừng phạt.
- Tình huống kịch: Sai-lốc kí tờ văn khế mượn tiền, nếu vi phạm, An-tô-ni-ô phải cho Sai-lốc được quyền lấy một cân thịt trên cơ thể. Đã quá hạn trả tiền trên tờ văn khế, Sai-lốc đem chuyện này kiện ra quan tòa để được lấy 1 cân thịt trên người An-tô-ni-ô.
Câu 2: Tìm phần văn bản ở bên A phù hợp với cấu trúc đối thoại ở bên B. Chỉ ra tác dụng của cách tổ chức các lời thoại đó. (SGK)
Trả lời:
- Ghép phần ở cột A với cấu trúc đối thoại phù hợp ở cột B :
(1) – b; (2) – c; (3) - a
- Tác dụng của cách tổ chức các lời thoại: thể hiện trí thông minh và sự mưu trí của nhân vật Pooc-xi-a.
Câu 3: Chỉ ra và nêu nhận xét của em về xung đột kịch trong đoạn trích. (Gợi ý: Xung đột xảy ra giữa ai với ai và về điều gì? Đỉnh điểm của xung đột là khi nào? Xung đột được giải quyết bằng cách nào? Cảm xúc của người đọc diễn biến như thế nào theo mức độ phát triển của xung đột?....).
Trả lời:
- Xung đột kịch: xung đột giữa Sai-lốc và An-tô-ni-ô về vấn đề vay mượn tiền.
- Đỉnh điểm của xung đột: khi Sai-lốc biết mình phải khoan hồng với vụ kiện tại phiên tòa xét xử; yêu cầu đòi hỏi công lý và thi hành các điều khoản của việc văn kiện.
- Xung đột được giải quyết bằng việc: Poóc-xi-a đã đưa ra những lí lẽ để chứng minh rằng văn khế đã kí của Sai-lốc và Ba-sa-nhi-ô không cho Sai-lốc có quyền thực hiện hình phạt ấy và thậm chi tất cả tài sản của Sai-lốc sẽ bị tịch thu theo quy định của pháp luật.
- Cảm xúc của người đọc: căng thẳng và lo lắng khi xung đột đạt đến đỉnh điểm.
Câu 4: Qua lời thoại và hành động kịch của nhân vật, hãy làm rõ tính cách của nhân vật Sai-lốc. Vì sao đây là một nhân vật hài kịch?
Trả lời:
- Nhân vật Sai-lốc là một kẻ tham lam, xấu xa.
+ Ông ta vốn là một người chuyên cho vay lãi để vay tiền.
+ Kẻ lẻo mép, nịnh hót: Ôi, vị quan tòa cao quý !/ Ôi, vị quan tòa ngay thẳng và sáng suốt/ Quan tòa thật là công minh quá !/ Quan tòa thật là giỏi quá !
+ Tính tàn độc:
• Sau khi Poóc-xi-a thuyết phục sự khoan hồng, ông ta vẫn lạnh lùng và cứng đầu Tôi đòi hỏi công lý và sự thi hành các điều khoản.
• Ông ta hào hứng sẵn sàng cắt thịt của An-tô-ni-ô hay chính là hành động giết người, đến mức đưa cả cân lên tòa.
- Đây là một nhân vật hài kịch vì:
+ Sai-lốc không có sự tương xứng giữa thực chất bên trong và hành động bên ngoài.
+ Ông ta ra vẻ như mình là một người đề cao công lý, công bằng và luật lệ nhưng thực chất bên trong ông ta chỉ muốn thực hiện mục tiêu ích kỉ cá nhân của mình, đó là giết An-tô-ni-ô.
Câu 5: Theo em, có nên sáp nhập tất cả những lời tuyên án, luận tội của Poóc-xi-a dành cho Sai-lốc vào một lượt lời thoại không? Vì sao? Qua đoạn trích, hãy nêu và làm rõ nhận xét của em về nhân vật Poóc-xi-a.
Trả lời:
- Theo em, không nên sáp nhập tất cả những lời tuyên án, luận tội của Poóc-xi-a dành cho Sai-lốc vào một lượt lời thoại, vì:
+ Những lời tuyên án, buộc tội của Poóc-xi-a đi theo một mạch trật tự logic nhất định.
+ Việc chia nhỏ các lời tuyên án và luận tội có thể giúp người nghe hiểu rõ hơn về quan điểm của Poóc-xi-a
+ Poóc-xi-a đưa ra những lời luận tội, tuyên án đều là đối thoại với Sai-lốc từ đó phát triển xung đột của kịch.
- Nhận xét của em về nhân vật Poóc-xi-a: là một người phụ nữ mạnh mẽ, không khoan nhượng, kiên trì trong việc thực thi công lí.
Câu 6: Hãy lựa chọn để đối thoại với một trong các ý kiến sau đây (Gợi ý: đồng tình, không đồng tình, lí do,...).
a) Chính bản chất của sự khoan hồng là không vâng theo áp lực; nó từ trên trời sa xuống như một trận mưa tốt lành; nó được trời ban phước hai lần: được ban phước trong kẻ ra ơn cũng như trong kẻ chịu ơn. (lời của Poóc-xi-a).
b) [...] tôi khẩn cầu các ngài: các ngài hãy bắt công lí phải nhượng bộ, nhân danh uy quyền của các ngài; các ngài hãy làm cái việc sai trái nhỏ đó để nhằm một việc nhân nghĩa rất lớn. [...] (lời của Ba-sa-ni-ô).
c) Không có quyền lực nào ở Vơ-ni-dơ có quyền thay đổi một sắc lệnh đã ban bố; làm như vậy sẽ tạo nên một tiền lệ, và vin vào cái gương đó, trăm nghìn sự nhũng lạm sẽ xúm lại làm hại nhà nước; không thể làm như thế được. (lời của Poóc-xi-a).
Trả lời:
- Em chọn quan điểm a
- Vì: Sự khoan hồng không chỉ là việc tha thứ cho người khác mà còn là việc giúp chính bản thân mình giải thoát khỏi những mối hận thù, giận dữ. Khi ta khoan dung, ta không chỉ giúp người khác mà còn giúp chính mình trở nên nhẹ nhàng, thanh thản hơn.