Tài liệu hướng dẫn chi tiết soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 105, tham khảo cách trả lời các câu hỏi đọc hiểu nội dung bài học Thực hành tiếng Việt trang 105, 106 sách giáo khoa Ngữ văn 8 tập 2 Chân trời sáng tạo.
Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 105 Ngữ văn 8 tập 2 CTST
Trả lời các câu hỏi bài tập trang 105, 106 SGK Ngữ văn 8 tập 2 Chân trời sáng tạo
Câu 1: Nhận xét về sắc thái nghĩa của từ ngữ in đậm trong các trường hợp sau:
a. Có lúc vểnh râu vai phụ lão,
Cũng khi lên mặt dáng văn thân.
(Trần Tế Xương, Tự trào I)
b. Quả cau nho nhỏ, miếng trầu hôi,
Này của Xuân Hương đã quệt rồi.
(Hồ Xuân Hương, Mời trầu)
c. Ghế tréo lọng xanh ngồi bảnh chọe
Nghĩ rằng đồ thật hóa đồ chơi.
(Nguyễn Khuyến, Tiến sĩ giấy)
Trả lời:
a. "Vểnh râu": từ ngữ chỉ ý “nhàn nhã” với cảm xúc bông đùa hoặc chê trách
“Lên mặt”: vốn dùng để chỉ sự kiêu căng, coi thường người khác, tuy nhiên trong ngữ cảnh bài thơ này, nó được dùng để thể hiện cảm xúc “tự trào” của Trần Tế Xương.
b. "Quệt": thể hiện thái độ tự tin, mạnh mẽ và có phần bông đùa, giễu cợt, thách thức của Hồ Xuân Hương khi mời trầu.
c. Bảnh chọe: tư thế ngồi tự mãn, bề trên, có vẻ oai vệ, tự đắc, giễu cợt, coi khinh dành cho những “tiến sĩ giấy”.
Câu 2: Có thể thay từ “bác” bằng từ “bạn” trong câu thơ sau không? Vì sao?
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà.
(Nguyễn Khuyến, Bạn đến chơi nhà)
Trả lời:
Không thể thay từ "bác" bằng từ "bạn" trong câu thơ sau vì nó sẽ làm mất đi sắc thái biểu cảm của tác giả.
“Bác” là từ mà những người bạn lớn tuổi dùng để gọi nhau với sắc thái vừa kính trọng vừa thân mật. Câu thơ thể hiện cách xưng hô giữa những người bạn đã có tuổi; thể hiện được tình cảm sâu sắc, chân thành mà Nguyễn Khuyến dành cho người bạn của mình. Nếu chúng ta thay từ “bác” bằng từ “bạn”, câu thơ sẽ không giữ được sắc thái nghĩa như ban đầu nữa.
Câu 3: Cho câu thơ sau:
Ghé mắt trông ngang thấy bảng treo,
(Hồ Xuân Hương, Đề đền Sầm Nghi Đống)
Theo em, có thể thay từ “ngang” bằng từ “lên” không? Vì sao?
Trả lời:
Theo em, không thể thay từ “ngang” bằng từ “lên” bởi “nhìn lên” thể hiện thái độ ngưỡng mộ, ngưỡng vọng còn “nhìn ngang” thể hiện thái độ coi thường, phù hợp với nội dung của văn bản.
Thông thường khi viếng đền, người ta có thái độ tôn kính đối với vị thần được thờ, nhưng Sầm Nghi Đống là tướng xâm lược bại trận nên không đáng được người đời dành cho thái độ đó. Mặt khác, đền đứng “cheo leo” (ở vị trí cao, chênh vênh) mà Hồ Xuân Hương cũng chỉ “trông ngang”, chứ không “trông lên” theo lẽ bình thường thì lại càng nhấn mạnh thái độ coi thường của bà.
Câu 4: Thay thế từ “cheo leo” trong câu thơ sau bằng một hoặc một số từ có nghĩa tương tự. Từ đó, chỉ ra cái hay trong việc sử dụng từ ngữ của Hồ Xuân Hương.
Kìa đền Thái thú đứng cheo leo.
(Hồ Xuân Hương, Đề đền Sầm Nghi Đống)
Trả lời:
- Thay thế từ “cheo leo” trong câu thơ bằng một hoặc một số từ có nghĩa tương tự như: cao ngất, cao vút, ngất ngưởng
- Việc thay thế là không phù hợp bởi nó sẽ làm mất đi nét nghĩa trong câu thơ, không phản ánh đúng suy nghĩ, thái độ của tác giả, việc chọn lựa và sử dụng từ ngữ cho chúng ta thấy cái hay trong sử dụng từ ngữ của Hồ Xuân Hương.
Câu 5: Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ sau và nêu tác dụng của biện pháp ấy:
Sống lâu lâu để làm gì nhỉ?
Lâu để mà xem cuộc chuyển vần
Trả lời:
- Biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ: Câu hỏi tu từ “Sống lâu, lâu để làm gì nhỉ?”
- Tác dụng: Việc sử dụng câu hỏi tu từ giúp tăng sắc thái biểu cảm cho việc diễn đạt, thể hiện thái độ tự trào của tác giả trước cuộc đời, là bức chân dung tự họa chính mình. Đặc biệt, đó còn là những sự đổi thay, biến chuyển của đời sống xã hội lúc bấy giờ.
-/-
Các bạn vừa tham khảo xong nội dung chi tiết soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 105 Ngữ văn 8 tập 2 Chân trời sáng tạo. Hi vọng thông qua việc giải đáp các câu hỏi ôn tập thực hành các em sẽ được củng cố lại những kiến thức cơ bản về biện pháp tu từ một cách dễ dàng và ghi nhớ lâu hơn.