Cùng Đọc tài liệu chi tiết soạn bài Tây Tiến Chân trời sáng tạo - Bài 6: Nâng niu kỉ niệm - SGK ngữ văn 10 tập 2 Chân trời sáng tạo.
Nội dung chính: Bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng đã nói lên nỗi nhớ và niềm tự hào về đồng đội thân yêu, những chiến sĩ hào hoa, anh dũng, giàu lòng yêu nước trong đoàn binh Tây Tiến trong chặng đường chiến đấu và hi sinh vì Tổ quốc.
Trước khi đọc
Câu hỏi: Bạn biết gì về vùng đất Tây Bắc và những người lính trong cuộc kháng chiến chống Pháp? Hãy chia sẻ với mọi người.
Gợi ý trả lời:
Vùng đất Tây Bắc và những người lính trong cuộc kháng chiến chống Pháp khiến em nghĩ tới chiến dịch Điện Biên Phủ. Chiến thắng của chiến dịch Điện Biên Phủ đã giáng một đòn chí mạng vào nền móng của thực dân Pháp và can thiệp Mỹ, đánh dấu sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ trên phạm vi toàn thế giới.
Xem thêm: Bạn biết gì về vùng đất Tây Bắc và những người lính chống Pháp
Đọc văn bản: Soạn bài Tây tiến Chân trời sáng tạo
Câu 1. Từ láy chơi vơi giúp bạn cảm nhận như thế nào về nỗi nhớ của nhà thơ?
Gợi ý trả lời:
Từ láy "chơi vơi" giúp tôi cảm nhận nỗi nhớ của nhà thơ là một nỗi nhớ thấp thỏm, nhớ mà không rõ cụ thể nhớ thứ gì.
Câu 2. Đoạn thơ này giúp bạn hình dung như thế nào về hình ảnh thiên nhiên rừng núi?
Gợi ý trả lời:
Trong đoạn thơ này, hình ảnh thiên nhiên rừng núi ở đoạn thơ này hiện lên đầy sự gai góc, hiểm trở, hoang dã.
Câu 3. Bạn cảm nhận như thế nào về hình ảnh người lính được miêu tả trong đoạn thơ? Qua đó, tác giả đã thể hiện tình cảm gì đối với người lính Tây Tiến?
Gợi ý trả lời:
Hình ảnh người lính được miêu tả trong đoạn thơ cho thấy người lính phải chịu sự gian khổ, cùng cực nhưng có một ý chí phi thường cùng tâm hồn lãng mạn.
Sau khi đọc
Dưới đây là list các câu hỏi trong phần Sau khi đọc của nội dung Soạn bài Tây tiến Chân trời sáng tạo mà chúng tôi thực hiện:
Câu 1. Xác định bố cục bài thơ và nội dung chính của từng đoạn. Từ đó, chỉ ra mạch cảm xúc của bài thơ.
Trả lời:
- Bố cục:
+ Phần 1: 14 câu đầu: Nỗi nhớ của Quang Dũng về núi rừng Tây Bắc hùng vĩ và Tây Tiến anh hùng.
+ Phần 2: 8 câu tiếp theo: Đêm vui liên hoan văn nghệ và bức tranh sông nước miền Tây Bắc hư ảo.
+ Phần 3: 8 câu tiếp theo: Chân dung người lính Tây Tiến hào hùng mà vẫn lãng mạn hào hoa, sự hi sinh mất mát.
+ Phần 4: Còn lại: Khái quát lại những ngày Tây Tiến, những kỉ niệm không thể nào phai.
- Mạch cảm xúc: Hồi tưởng về quá khứ với binh đoàn Tây Tiến, sau đó trở về với thực tại.
Xem hướng dẫn trả lời các cách: Bố cục bài thơ Tây Tiến và nội dung chính của từng đoạn
Câu 2. Liệt kê các dòng thơ trực tiếp bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả và nêu tác dụng của chúng. Xác định chủ thể trữ tình và cảm hứng chủ đạo của bài thơ.
Trả lời:
- Những dòng thơ trực tiếp bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả:
+ Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi
+ Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
- Chủ thể trữ tình: người lính Tây Tiến.
- Cảm hứng chủ đạo: cảm hứng lãng mạn, cảm hứng bi tráng.
Xem hướng dẫn trả lời:Xác định chủ thể trữ tình và cảm hứng chủ đạo của Tây Tiến
Câu 3. Phân tích bức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây Tiến trong đoạn 1. Chỉ ra một số nét đặc sắc trong cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ, vần, nhịp của đoạn thơ.
Trả lời:
* Bức tranh thiên nhiên trong đoạn 1:
- Vẻ đẹp hùng vĩ, dữ dội của thiên nhiên núi rừng Tây Bắc chủ yếu được thể hiện trong các câu thơ tả sương núi dày đặc, dối núi hiểm trở và sự hoang sơ, bí hiểm của núi rừng:
+ “Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi”: Màn sương ở Sài Khao mênh mông, dày đặc có thể che kín cả một đoàn quân, trùm phủ núi rừng.
+ “Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm/ Heo hút cồn mây súng ngửi trời/ Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống”: Dốc núi quanh co, trùng điệp như vô tận, một bên vút lên cao ngất trời, một bên vụt đổ xuống vực sâu => sự hiểm trở.
+ “Chiều chiều oai linh thác gầm thét – Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người”: Núi rừng miền Tây hoang sơ, bí hiểm bởi tiếng thác oai linh, tiếng cọp hú gầm. Sức mạnh thiên nhiên khủng khiếp ấy đã ngự trị nơi núi rừng miền Tây từ bao đời.
- Vẻ đẹp lãng mạn, nên thơ của thiên nhiên núi rừng Tây Bắc:
+ “Mường Lát hoa về trong đêm hơi”: Hoa rừng tỏa hương, vương vấn trong đêm sương.
+ “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”: Thung lũng mờ mịt, nhạt nhòa trong mưa.
* Một số nét đặc sắc trong cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ, vần, nhịp của đoạn thơ:
- Một số câu thơ dùng toàn tranh trắc hoặc thanh bằng, tạo cảm giác khúc khuỷu, hiểm trở và cảm giác yên bính.
- Sử dụng các từ láy giàu hình ảnh: chơi vơi, khúc khuỷu, thăm thẳm.
- Vần: đa dạng, kết hợp giữa các vần lưng, vần chân, vần cách.
- Nhịp: chủ yếu là nhịp 4/3 hoặc 2/2/3.
Câu 4. Phân tích vẻ đẹp của hình ảnh người lính Tây Tiến trong đoạn 3. Vẻ đẹp của người lính trong đoạn này có gì khác so với đoạn 2?
Trả lời:
Hình ảnh thật chân thực về binh đoàn Tây Tiến:
+ “Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc”: hóa chất bom đạn của kẻ thù đã làm cho mái tóc người lính không còn đẹp nữa, nhưng cũng có thể là người lính chủ động cắt tóc để thuận tiện cho sinh hoạt.
+ “Quân xanh màu lá dữ oai hùm”: màu xanh của lớp áo ngụy trang lẫn với màu xanh của lá cây, nhưng đó cũng được hiểu là khuôn mặt xanh xao của người lính khi bị sốt rét rừng.
=> Sự khó khăn, gian khổ của người lính Tây Tiến trong hoàn cảnh chiến tranh. - Mạnh mẽ là thế, nhưng cũng có đôi lúc người lính cũng đầy thơ mộng
+ “Mắt trừng gửi mộng qua biên giới”: đôi mắt đang theo dõi kẻ thù với sự căm giận và quyết tâm
+ “Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”. nhớ đến những cô gái Hà Nội với vẻ đẹp thướt tha thanh lịch.
- Sự mất mát hy sinh của người lính:
+ “Rải rác biên cương mồ viễn xứ”: đó không phải là một cái chết mà rất nhiều cái chết.
+ “Áo bào thay chiếu anh về đất”: hình ảnh “áo bào” chính là chiếc áo lính các anh đang mặc, “về đất” cách nói giảm nói tránh gợi sự hy sinh của người lính.
+ Hình ảnh cuối cùng “sông Mã gầm lên khúc độc hành” là sự thành kính đưa tiễn các anh.
=> Sự khác biệt: Hình ảnh người lính ở đoạn 2 hiện lên trong đêm liên hoan văn nghệ với sự vui vẻ, hồn nhiên. Còn ở đoạn 3 hiện lên trong cuộc sống thường ngày với sự dữ dội, khốc liệt và mất mát.
Xem hướng dẫn trả lời: Vẻ đẹp của hình ảnh người lính Tây Tiến trong đoạn 3 so với đoạn 2
Câu 5. Bài thơ Tây Tiến giúp bạn hiểu thêm những gì về:
a. Hình ảnh anh bộ đội và con người Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp?
b. Vai trò, ý nghĩa của kí ức và kỉ niệm trong đời sống tinh thần của con người cũng như trong sáng tác thơ cả?
Trả lời:
Bài thơ Tây Tiến giúp tôi hiểu thêm về:
a. Hình ảnh anh bộ đội và con người Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp dẫu chịu nhiều gian khổ nhưng vẫn kiên cường, bất khuất, anh dũng và vẫn có một tâm hồn lãng mạn.
b.
- Vai trò, ý nghĩa của kí ức và kỉ niệm trong đời sống tinh thần của con người: làm cho đời sống tâm hồn của con người trở nên phong phú, có chiều sâu; là động lực, điểm tựa để con người nhìn vào và phát triển.
- Vai trò, ý nghĩa của kí ức và kỉ niệm trong sáng tác thơ ca: là chất liệu, cảm hứng cho các sáng tác thơ ca.
>> Đừng bỏ lỡ: Phân tích bài thơ Tây tiến chi tiết với dàn ý và văn mẫu kèm theo giúp các em hiểu rõ và đọc hiểu tác phẩm này.
-/-
Trên đây là gợi ý soạn bài Tây Tiến Chân trời sáng tạo đầy đủ và chi tiết, đừng quên tham khảo trọn bộ Soạn Văn 10 Chân trời sáng tạo!