Chủ đề: Soạn văn 6 Cánh Diều
Soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng sách Cánh Diều
Hướng dẫn soạn văn 6 bài Ông lão đánh cá và con cá vàng sách giáo khoa Ngữ Văn 6 tập 2 trong bộ Cánh Diều. Trả lời chi tiết các câu hỏi trang 11 - 15 giúp các em hiểu rõ nội dung bài đọc thông qua các câu hỏi giữa bài, và tổng kết kiến thức với phần câu hỏi cuối bài.
1. Chuẩn bị soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng (Cánh Diều)
(SGK trang 11 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều)
- Khi đọc truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng, em cần chú ý:
+ Nhận biết được các sự việc chính và diễn biến nội dung câu chuyện được kể.
+ Xác định các nhân vật trong truyện và tìm hiểu đặc điểm tính cách của nhân vật chính ( qua ngoại hình, điệu bộ, hành động, lời nói, suy nghĩ,...)
+ Chỉ ra được các chi tiết ảo và tác dụng của chúng trong truyện
+ Suy nghĩ về ý nghĩa của truyện, những thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm trong đó
- Kết nối với hiểu biết, trải nghiệm của bản thân để vận dụng vào việc đọc hiểu truyện và rút ra những bài học, kinh nghiệm cần thiết
- Đọc trước truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng, tìm hiểu thêm về tác giả: A-lếch-xan-dro Xec-ghe-e-vich Pu-skin ( Aleksandr Sergeyevich Pushkin)
Gợi ý:
- Các sự việc chính và diễn biến nội dung câu chuyện được kể:
- Một ông lão nghèo ra biển đánh cá, hai lần thả lưới đầu không được gì đến lần thứ ba, lão kéo được một con cá vàng. Cá vàng kêu van xin thả về biển và hứa trả ơn.
- Về đến nhà, ông lão kể chuyện cho vợ nghe, mụ vợ mắng ông lão và đòi cá vàng đáp ứng yêu cầu của mụ.
- Lần thứ nhất, mụ đòi một cái máng lợn ăn mới.
- Lần thứ hai, mụ đòi một cái nhà rộng.
- Lần thứ ba, mụ đòi làm một bà nhất phẩm phu nhân.
- Lần thứ tư, mụ đòi làm nữ hoàng.
- Lần thứ năm, mụ đòi làm Long Vương ngự trên mặt biển.
- Lần thứ năm đòi hỏi, cá vàng tức giận nhưng không nói gì. Khi ông lão trở về, trước mắt lão lại thấy túp lều nát ngày xưa và mụ vợ ngồi trên máng lọn sứt mẻ.
- Đặc điểm tính cách của:
+ Ông lão: thật thà, tột bụng, không tham lam nhưng nhu nhược
+ Mụ vợ: tham lam vô độ, quá quắt, bạc tình
- Chi tiết tưởng tượng kì ảo:
- Cá vàng khi mắc lưới cất tiếng xin tha và hứa trả ơn
- Mỗi lần ra biển ông lão gọi cá vàng thì con cá sẽ bơi lên
- Cá vàng có phép thuật thực hiện điều ước của ông và cũng có thể lấy lại tất cả.
=> Tác dụng của những chi tiết kì ảo khiến câu chuyện li kì hấp dẫn, làm nổi bật giá trị nội dung, ý nghĩa của tác phẩm
- Thông điệp ý nghĩa: ca ngợi lòng biết ơn đối với những người nhân hậu và nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc từ đó thể hiện ước mơ của nhân dân ta về một xã hội công bằng: kể xấu xa, tham lam, bội bạc cuối cùng sẽ bị trừng trị.
- Tác giả: A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin ( Aleksandr Sergeyevich Pushkin)
- Aleksandr Sergeyevich Pushkin (1799-1837) xuất thân trong một gia đình quý tộc mê thơ và biết làm thơ từ thuở học sinh. Là một nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch nổi tiếng người Nga. Được tôn vinh là đại thi hào. Mặt trời thi ca Nga, ông đã có những đóng góp to lớn trong việc phát triển ngôn ngữ văn học Nga hiện đại và là biểu tượng của dòng văn học lãng mạn Nga thế kỷ 19 bởi nhiều cống hiến trong sự đa dạng hoá ngôn ngữ văn chương.
2. Đọc hiểu soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng (Cánh Diều)
*Câu hỏi giữa bài
Câu 1 trang 11 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều
Câu hỏi: Các chi tiết nào cho biết hoàn cảnh sống của ông lão và cách ông lão cư xử với cá vàng?
Gợi ý:
- Chi tiết về hoàn cảnh sống của ông: hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển. Ngày ngày chồng đi đánh cá, vợ ở nhà kéo sợi
- Chi tiết về cách cư xử của ông lão với cá vàng:
- Ngạc nhiên nhưng rồi cũng thả con cá xuống biển.
- Không đòi hỏi gì, thả con cá về với biển vẫy vùng và cầu mong trời phù hộ cho cá.
Câu 2 trang 12 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều
Câu hỏi: Lần thứ nhất, bà vợ đã yêu cầu ông lão điều gì? Lúc này, cảnh biển thế nào?
Gợi ý:
- Mụ vợ bắt ông lão quay lại biển xin con cá vàng một cái máng cho lợn ăn
- Cảnh biển: mặt biển gợn sóng êm ả
Câu 3 trang 12 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều
Câu hỏi: Đòi hỏi và thái độ của vợ ông lão ở lần thứ hai có gì khác với lần thứ nhất? Hãy tiếp tục chú ý chi tiết tả cảnh biển trong phần này
Gợi ý:
- Đòi hỏi và thái độ của vợ ông lão ở lần thứ hai khác ở lần đầu là ước nguyện lớn dần: Mụ đòi một tòa nhà đẹp
- Cảnh biển lần thứ hai: biển đã gợn sóng
Câu 4 trang 13 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều
Câu hỏi: Câu nào cho biết đòi hỏi mới và thái độ của vợ ông lão? Cảnh biển có thay đổi gì so với lần trước?
Gợi ý:
- Đồ ngu! Ngốc sao ngốc thế! Đòi một cái nhà thôi à? Trời! Đi tìm ngay con cá và bảo nó rằng tao không muốn làm một mụ nông dân quèn, tao muốn làm một bà nhất phẩm phu nhân kia
- Cảnh biển lần thứ ba: biển nổi sóng dữ dội
Câu 5 trang 13 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều
Câu hỏi: Lần này, người vợ lại có đòi hỏi gì? Cách cư xử của bà ta với ông lão như thế nào?
Gợi ý:
- Người vợ đòi hỏi muốn làm nữ hoàng.
- Cách cư xử lúc này của bà ta với chồng rất vô tình bạc nghĩa:
- Xưng mày- bà
- Bắt chồng đi quét dọn chuồng ngựa
- Tát vào mặt ông khi ông có ý không muốn đi
- Nếu ông không ra biển sẽ bắt người lôi ông đi
Câu 6 trang 14 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều
Câu hỏi: Vợ ông lão muốn cá vàng làm điều gì? Tác giả đã tả cảnh biển trong phần này thế nào?
Gợi ý:
- Vợ ông lão muốn cá vàng biến mụ ta thành Long Vương ngự trị trên mặt biển để bắt cá vàng hầu hạ mụ và làm theo ý mụ
- Cảnh biển lúc này: biển nổi sóng ầm ầm
Câu 7 trang 15 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều
Câu hỏi: Quan sát bức tranh để hiểu nội dung được nói tới trong đó, nét mặt ông lão và bà vợ thể hiện điều gì?
Gợi ý:
Sau 5 lần ông lão ra biển cầu xin, khi ông xin cho mụ vợ thành Long Vương, điều ước khi ấy quá phi lí khiến cá tức giận mà biến mọi thứ trở về ban đầu. Bức tranh là cảnh ông lão trở về và ngạc nhiên trước khung cảnh nhà cửa như xưa và mụ vợ ngồi trước nhà hậm hực
*Câu hỏi cuối bài - Soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng (Cánh Diều)
(SGK trang 15 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều)
Câu 1. Hãy liệt kê ra vở những chi tiết thể hiện sự đòi hỏi, thái độ, hành động của vợ ông lão đánh cá; phản ứng của ông lão đánh cá và trạng thái của biển trong các phần (2),(3),(4),(5),(6) theo gợi ý sau:
Gợi ý:
| Phần | Vợ ông lão đánh cá | Ông lão đánh cá | Biển |
| 2 | Bắt ông lão quay lại biển xin con cá vàng một cái máng cho lợn ăn. | Không phản ứng lại, nghe lời mụ vợ cứ thế ra biển xin | gợn sóng êm ả |
| 3 | Mụ đòi một tòa nhà đẹp. | Không phản ứng lại, nghe lời mụ vợ cứ thế ra biển xin | biển đã gợn sóng |
| 4 | Mụ không muốn làm nông dân mà muốn làm một bà nhất phẩm phu nhân. | Không phản ứng lại, nghe lời mụ vợ cứ thế ra biển xin | biển nổi sóng dữ dội |
| 5 | Mụ muốn trở thành nữ hoàng. | Khúm núm với nợ, cãi lại vợ khi biết ước muốn của bà nhưng rồi vẫn lủi thủi ra biển | biển nổi sóng mù mịt |
| 6 | Mụ muốn làm Long Vương ngự trị trên mặt biển để bắt cá vàng hầu hạ và làm theo ý mụ. | Cung kính với vợ, không dám trái lời mụ | biển nổi sóng ầm ầm |
Câu 2. Từ bảng thống kê trên, em có nhận xét gì về tính cách của vợ ông lão đánh cá và ông lão đánh cá?
Gợi ý:
+ Ông lão: thật thà, tốt bụng, không tham lam nhưng yếu đuối, nhu nhược.
+ Mụ vợ: tham lam vô độ, quá quắt, bạc tình
Câu 3. Cảnh biển trong mỗi lần ông lão ra gọi cá vàng thay đổi theo chiều hướng như thế nào? Theo em, sự thay đổi đó có ý nghĩa gì?
Gợi ý:
- Lần 1: gợn sóng êm ả
- Lần 2: biển đã gợn sóng
- Lần 3: biển nổi sóng dữ dội
- Lần 4: biển nổi sóng mù mịt
- Lần 5: biển nổi sóng ầm ầm
- Ý nghĩa của sự thay đổi: Biển cũng biết tức giận trước lòng tham vô đáy và sự bội bạc của mụ vợ. Biển không chỉ là thiên nhiên mà còn tham gia vào diễn biến của toàn bộ câu chuyện. Thái độ của biển cũng chính là thái độ của nhân dân khi chứng kiến sự thay đổi của mụ vợ. Ban đầu, khi những yêu cầu còn chính đáng thì nhẹ nhàng, đến cuối thì trở nên giận dữ.
Câu 4. Bài học em rút ra được từ câu chuyện này là gì?
Gợi ý:
Câu chuyện muốn ca ngợi lòng biết ơn đối với những người nhân hậu và nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc từ đó thể hiện ước mơ của nhân dân ta về một xã hội công bằng: kể xấu xa, tham lam, bội bạc cuối cùng sẽ bị trừng trị.
Câu 5. Hãy nêu một điểm giống và một điểm khác nhau nổi bật của truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng (Pu-skin) và truyện cổ tích dân gian (Gợi ý: tìm điểm giống và khác về tác giả; yếu tố hoang đường, kì ảo; kiểu nhân vật;...).
Gợi ý:
- Điểm giống nhau:
- Có các yếu tố kì ảo, hoang đường:
- Kiểu nhân vật theo mô típ: người hiền gặp lành, kẻ tham lam sẽ có bài học thích đáng
- Điểm khác nhau:
- Văn học dân gian là sáng tác của nhân dân lao động truyền miệng từ đời này qua đời khác
- Còn tác phẩm trên có là do nhà văn người Nga viết
~/~
Hi vọng các em sẽ chuẩn bị bài học tốt nhất trước khi tới lớp với toàn bộ tài liệu hướng dẫn soạn bài Ông lão đánh cá và con cá vàng sách Cánh diều trang 11 Ngữ Văn 6 tập 2 sách Cánh Diều mà Đọc tài liệu đã tổng hợp trên đây. Chúc các em học tốt!