Trong thực hành đọc hiểu Bài 1: Thơ và truyện thơ, Đọc tài liệu sẽ cùng các em thực hành với 2 tác phẩm văn học. Và "Nỗi niềm tương tư" của Vũ Quốc Trân là một trong hai tác phẩm đó. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết trả lời câu hỏi trong nội dung Thực hành đọc hiểu Nỗi niềm tương tư.
Chuẩn bị - Soạn bài Nỗi niềm tương tư
| Truyện thơ Nôm | Truyện thơ dân gian | |
| Ngôn ngữ sử dụng | sử dụng ngôn ngữ Nôm tự nhiên, gần gũi hơn với người dân vùng quê. | sử dụng ngôn ngữ thơ ca độc đáo, giàu hình tượng và sử dụng các tài nguyên ngôn ngữ cổ, phường ngữ. |
| Nội dung | tình cảm nhân văn, phản ánh cuộc sống, xã hội, lịch sử Việt Nam. | mang tính giải trí, như kể chuyện, hùng biện hay thần thoại. |
| Đặc trưng về hính thức | có độ dài ngắn, được thể hiện bằng cách sử dụng các thể thơ ngắn như lục bát, bát cú, tứ tuyệt... | có độ dài tương đối dài, được xâu chuỗi từ nhiều câu thơ để tạo ra một câu chuyện đầy đủ, tường thuật chi tiết. |
Đọc hiểu - Soạn bài Nỗi niềm tương tư
Câu 1. Chú ý những việc làm thể hiện tâm trạng tương tư của Tú Uyên.
Trả lời:
- Những cử chỉ thể hiện tâm trạng tương tư của Tú Uyên: Gảy khúc đàn tranh…ra tình hoài nhân, chuốc chén rượu đào, ngồi suốt năm canh, nghe những tiếng đoạn trường, ngắm bóng trăng tàn.
Câu 2. Xác định những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn trích.
Trả lời:
- Những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn trích: so sánh, điệp cấu trúc.
Câu hỏi cuối bài - Soạn bài Nỗi niềm tương tư
Câu 1. Nêu cách hiểu của em về nhan đề Nỗi niềm tương tư.
Trả lời:
- Theo em, nhan đề đoạn trích là Nỗi niềm tương tư nói về hành động, cử chỉ của Tú Uyên nhằm thể hiện nỗi tương tư, nhớ nhung Giáng Kiều một cách mòn mỏi, da diết.
Câu 2. Tâm trạng tương tư của Tú Uyên được tác giả thể hiện như thế nào?
Trả lời:
Gảy khúc đàn tranh…ra tình hoài nhân, chuốc chén rượu đào, ngồi suốt năm canh, nghe những tiếng đoạn trường, ngắm bóng trăng tàn.
Câu 3. Biện pháp nghệ thuật nào nổi bật trong đoạn trích? Phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó trong việc diễn tả tâm trạng nhân vật.
Trả lời:
- Biện pháp nghệ thuật nổi bật trong đoạn trích: điệp cấu trúc “Có khi…”.
- Việc sử dụng liên tiếp cấu trúc đó giúp đoạn trích bộc lộ rõ nét được tâm trạng tương tư, thầm thương, trộm nhớ của Tú Uyên, nỗi nhớ ấy không nguôi, ngày đêm mơ tưởng đến bóng dáng người thiếu nữ ấy.
Câu 4. Đặc điểm nổi bật của truyện thơ Nôm là sự kết hợp giữa tự sự và trữ tình. Điều đó được thể hiện như thế nào qua đoạn trích Nỗi niềm tương tư?
Trả lời:
- Yếu tố tự sự và trữ tình trong đoạn trích Nỗi niềm tương tư:
+ Về yếu tố tự sự: đoạn trích xoay quanh câu chuyện của chàng Tú Uyên sau khi gặp thiếu nữ xinh đẹp đã về nhà tương tư, thầm nhớ nhung.
+ Về yếu tố trữ tình, truyện tập trung bộc lộ yếu tố đó thông qua tâm trạng của nhân vật Tú Uyên. Đoạn trích là dòng tâm trạng, cảm xúc, giúp chúng ta đi sâu vào thế giới của những suy tư, nỗi niềm tâm trạng tương tư của nhân vật trong tình yêu. Ngoài ra, chất trữ tình còn được bộc lộ qua khung cảnh thiên nhiên. Việc xuất hiện của thiên trong trong truyện thơ được gắn chặt với việc thể hiện tâm tình nhân vật.
Câu 5. So sánh hai đoạn thơ nói về tâm trạng tương tư của Tú Uyên trong Bích Câu kì ngộ và của Kim Trọng trong Truyện Kiều:
Lần trăng ngơ ngẩn ra về,
Đèn thông khêu cạn, giấc hòe chưa nên.
Nỗi nàng canh cánh nào quên,
Vẫn còn quanh quẩn người tiên khéo là?
(Bích Câu kì ngộ)
Chàng Kim từ lại thư song
Nỗi nàng canh cánh bên lòng biếng khuây.
Sầu đong càng lắc càng đầy,
Ba thu dọn lại một ngày dài ghê.
(Truyện Kiều)
Trả lời:
- Tâm trạng của Tú Uyên trong Bích Câu kì ngộ: thể hiện nỗi tương tư đến “ngẩn ngơ” nhưng không thể gặp lại được nên càng khiến Tú Uyên càng thêm nhớ mong.
- Tâm trạng của Kim Trọng trong Truyện Kiều: sự tương tư, mong nhớ khôn nguôi. Nỗi tương tư ấy bộc lộ trực diện, không một chút e dè, giấu giếm. Muốn cho yên nỗi nhớ, nhưng nỗi sầu lại cứ sinh sôi, nảy nở, sầu đong càng lắc càng đầy khiến chàng Kim không nằm yên trong giấc ngủ, cứ trở mình trằn trọc, nghĩ suy.
-/-
Trên đây là toàn bộ nội dung Soạn bài Nỗi niềm tương tư Cánh Diều mà các em cần chuẩn bị trước tại nhà. Chúc các em học tốt với trọn bộ tài liệu Soạn văn 11 !