Cùng Đọc tài liệu hướng dẫn soạn bài Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân sách Kết nối tri thức với cuộc sống (Bài 5: Tích trò sân khấu dân gian SGK ngữ văn 10 tập 1).
Trước khi đọc: Soạn bài Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân
Câu hỏi: Khi nghe cụm từ “con rối”, điều đầu tiên bạn nghĩ tới là gì? Vì sao như vậy?
Trả lời:
Khi nghe cụm từ “con rối”, điều đầu tiên em nghĩ tới là những người không có chính kiến, không biết suy nghĩ, bị người khác đứng sâu giật dây, điều khiển và chỉ làm việc theo sự sắp xếp của người khác, thực chất trong tay không có quyền hạn hay hiểu biết gì.
Câu hỏi: Bạn đã có những hiểu biết gì về rối nước? Hãy nêu những điều bạn còn thắc mắc và muốn tìm hiểu sâu thêm về loại hình nghệ thuật này
Trả lời:
- Em được biết múa rối nước là loại hình nghệ thuật dân gian, các nghệ nhân sẽ ở phía sau cánh gà để điều khiển các con rối trên sân khấu và chúng đều được thả nổi trên mặt nước
- Em có thắc mắc làm sao người nghệ nhân có thể điều khiển được con rối từ phía sau cánh gà.
Đọc hiểu: Soạn bài Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân
Câu hỏi: Đoạn chữ in đậm này là sa-pô của văn bản. Hãy nhớ lại các chức năng thông thường của một sa pô.
Trả lời:
- Các chức năng của sa-pô:
+ Hoàn thiện tiêu đề
+ Tóm tắt nội dung
+ Chứng minh tính thời sự
+ Nêu rõ hoàn cảnh
+ Thông báo bố cục
+ Thu hút người đọc
Câu hỏi: Trò rối nước ở Việt Nam ra đời từ bao giờ?
Trả lời:
Trò múa rối nước ở Việt Nam không có thời gian ra đời chính xác. Tương truyền, múa rối nước được hình thành từ thế kỉ XI – XII.
Câu hỏi: Không gian biểu diễn đặc trưng của múa rối nước
Trả lời:
- Nhà rối (thủy đình) trên mặt ao làng với lối kiến trúc mái chùa cong cong mành tre, cờ phướn, võng lọng, cổng hàng mã,... tạo nên một sân khấu sinh động.
- Ngày nay, thủy định được dựng ngay trong các nhà hát và trong các khu du lịch sinh thái,… với sân khấu là hồ nhân tạo.
Câu hỏi: Trong trò rối nước, con rối đã được chế tác và điều khiển như thế nào?
Trả lời:
- Chế tác: những con rối được đẽo gọt từ gỗ sung, tạo hình ngộ nghĩnh
- Điều khiển: người điều khiển sử dụng hệ thống sào kết hợp với dây được gắn ở phần thân dưới để điều khiển con rối
Câu hỏi: Việc bảo tồn, phát triển rối nước có điểm gì chung với bảo tồn, phát triển các loại hình nghệ thuật cổ truyền khác của dân tộc?
Trả lời:
- Duy trì bằng cách sinh hoạt biểu diễn hội hè ở các làng xã và khắp cả nước
- Tuy nhiên phát triển không chỉ là nhân rộng địa điểm, tăng số lượng suất diễn mà còn là sự tìm tòi, sáng tạo để đào sâu và phát huy những giá trị vốn có của nghệ thuật múa rối.
Chi tiết: Việc bảo tồn, phát triển rối nước có điểm gì chung với các loại hình khác
Trả lời câu hỏi: Soạn bài Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân
Hướng dẫn trả lời các câu hỏi trang 139 SGK Ngữ văn 10 tập 1 Kết nối tri thức với cuộc sống.
Câu 1: Tóm tắt những thông tin chính của Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân
Trả lời:
Văn bản nói về nghệ thuật múa rối nước cổ truyền với những thông tin chính sau:
- Múa rối nước được hình thành cách đây rất lâu, từ thế kỉ XI - XII
- Múa rối nước thường được biểu diễn trong hội làng, lễ Tết, sau này là các sân khấu, nhà hát
- Tạo hình và kĩ thuật biểu diễn của nghệ thuật múa rối nước, dù đã có sự thay đổi về không gian biểu diễn nhưng các nghệ nhân vẫn đang cố gắng truyền tải nét truyền thống tới khán giả
- Sự khác nhau về hai loại hình rối nước và rối cạn
- Múa rối nước trong bối cảnh xã hội hiện đại 4.0
Câu 2: Tìm trong văn bản những thông tin cho phép khẳng định múa rối nước là “môn nghệ thuật thấm đẫm tinh thần Việt”.
Trả lời:
- Sự hình thành: Múa rối nước vốn thường được biểu diễn trong các buổi hội làng hay các dịp lễ tết, khi bà con đã thu xếp xong việc đồng áng để cùng ra đình góp vui
- Không gian, chất liệu biểu diễn:
+ Để diễn được trò rối nước, người ta phải dựng lên nhà rối trên mặt ao làng với lối kiến trúc mái chùa cong cong cùng mành tre, cờ phướn, võng lõng, cổng hàng mã, ...
+ Âm thanh và ánh sáng: cần tiếng đàn, tiếng hát, tiếng trống mõ, tiếng kèn sáo và cả những tiếng pháo phụ trợ để thật tròn vai.
Câu 3: Nêu đặc điểm của cách triển khai thông tin trong văn bản.. Hãy phân tích mức độ thuyết phục của cách triển khai ấy.
Trả lời:
Thông tin trong văn bản được triển khai theo từng yếu tố của nghệ thuật múa rối nước tạo thành một chuỗi liên tục giúp người đọc hiểu và nắm được thông tin về bộ môn nghệ thuật này, gồm các thông tin:
- Nguồn gốc
- Không gian và thời gian biểu diễn
- Tạo hình và kĩ thuật biểu diễn
- Các loại hình múa rối: múa rối nước và múa rối cạn
- Những khó khăn và thách thức của nghệ thuật múa rối nước trong bối cảnh xã hội 4.0 hiện đại
Cách triển khai này giúp người đọc dễ dàng nhận biết và nắm được các thông tin của loại hình nghệ thuật múa rối nước, vừa rõ ràng vừa mạch lạc nên có sức thuyết phục cao đối với người đọc.
Câu 4: Nêu nhận xét về phần sa pô của Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân, từ đó rút ra cách viết sa-pô cho một văn bản thông tin nói chung.
Trả lời:
- Sa-pô giúp hoàn thiện tiêu đề bằng cách nói rõ chủ đề bài viết và góc độ mà bạn lựa chọn xử lý giúp độc giả hình dung bài báo nói gì và thu hút người đọc bởi những từ khóa
-> Sapo có tính khơi gợi: Sapô ở đây đưa ra ý tưởng chung của bài báo, góc độ và giọng điệu của bài viết
- Cách viết sa-pô: Đoạn Sapo này có thể được viết bởi 1 hoặc nhiều câu văn hoàn chỉnh khác nhau. Những câu văn này có thể ngắn, có thể dài nhưng nó phải mang tính khái quát để người đọc hiểu được nội dung phần thông tin mà bạn cung cấp phía dưới. Có thể dùng những từ ngữ gợi mở, từ khóa để gây sự chú ý và hấp dẫn cho người đọc.
Câu 5: Nếu được phép bổ sung vào văn bản những thông tin về các câu chuyện được kể trên sân khấu rối nước, bạn có thể nói điều gì?
Trả lời:
Em muốn bổ sung thêm những vở múa rối nước nổi tiếng như Bật cờ, Múa rồng, Em bé chăn trâu, Cày cấy, Cậu ếch, Vinh quy bái tổ, Múa sư tử, Múa phượng,… và một số nhà hát múa rối hiện nay như Nhà hát múa rối Thăng Long, Nhà hát múa rối Trung ương, Nhà múa rối nước Rồng Vàng,…
Câu 6: Từ văn bản được học, hãy nêu cảm xúc, suy nghĩ của bạn về rối nước nói riêng và nghệ thuật cổ truyền của dân tộc nói chung.
Trả lời:
Văn bản cho em những cảm nhận tốt đẹp và mới mẻ về múa rối nước. Em cảm nhận được múa rối nước là loại hình nghệ thuật cổ truyền và lâu đời của dân tộc ta, mang nhiều những nét đặc trưng và thể hiện văn hóa của người Việt. Tuy nhiên, em cũng cảm thấy hơi buồn vì bộ môn này hiện nay không còn được chào đón như trước và đang gặp những khó khăn khi tiếp cận khán giả hiện đại, em mong mọi người và những nghệ nhân múa rối nước sẽ cố gắng bảo tồn và duy trì loại hình nghệ thuật đậm đà bản sắc này của Việt Nam.
Kết nối đoc viết: Soạn bài Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về chủ đề: Múa rối nước - món quà kì diệu từ đồng ruộng Việt Nam.
Gợi ý:
- Dẫn dắt được vào chủ đề của đoạn: Múa rối nước - món quà kì diệu từ đồng ruộng Việt Nam.
- Giới thiệu về loại hình múa rối nước:
+ Được hình thành từ thời xa xửa xa xưa, gắn với nếp sống, nếp sinh hoạt và cách cảm cách nghĩ của con người Việt Nam.
+ Được hình thành từ những người nghệ nhân chân chất, từ ao làng, mái đình, mái chùa cổ kính, đến cả những nguyên liệu để làm ra con rối cũng từ gỗ sung, những thứ dân dã và gần gũi với làng quê Việt Nam.
+ Bước ra từ đồng ruộng, thôn quê và ngày nay, múa rối nước đã đi vào thành phố, vào nhà hát, trung ương,… nhưng vẫn giữ được những nét đặc trưng ở nơi mà nó ra đời, vẫn là bộ môn nghệ thuật đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc.
- Khẳng định về giá trị của loại hình nghệ thuật này.
Tham khảo thêm: Viết đoạn văn về chủ đề Múa rối nước món quà kì diệu từ đồng ruộng Việt Nam
-/-
Trên đây là hướng dẫn soạn bài Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân sách Kết nối tri thức với cuộc sống, đừng quên tham khảo trọn bộ Soạn Văn 10 Kết nối tri thức!
- Tổng hợp các tài liệu và bài học soạn văn 10 mới -