Chuẩn bị đọc
Câu hỏi: Giả định có đoàn đánh giá “Vì một môi trường xanh- sạch- đẹp quanh ta” đến lớp bạn, phản ứng tự nhiên của bạn là gì?
Trả lời:
Hoan nghênh tiếp đón đoàn đánh giá “Vì một môi trường xanh- sạch- đẹp”, vui mừng vì cộng đồng rất quan tâm đến vấn đề nóng của xã hội, hi vọng đoàn đánh giá sẽ mang tới những thông tin hữu ích và tuyên truyền để chúng ta cùng chung tay bảo vệ một môi trường “Xanh-sach- đẹp”.
Trải nghiệm cùng văn bản
1. Theo dõi: Chú ý đối thoại bộc lộ tính cách của từng nhân vật.
- Xuyên suốt cả vở kịch, các nhân vật đều nói khẽ để che đậy những điều xấu xa.
- Các nhân vật đều có những lời đối thoại riêng, từ đó thể hiện những nét tính cách mang nét riêng của nhân vật.
2. Dự đoán: Ở những lớp kịch tiếp theo (trước khi biết mình bị nhầm là quan thanh tra) Khle-xta-kốp sẽ cư xử như thế nào?
- Khle- xta- kốp sẽ cẩn trọng hơn trong lời nói.
3. Suy luận Lời nói riêng bộc lộ nét tính cách gì của từng nhân vật?
- Chánh án lo sợ sẽ bị lột trần bản chất thật của mình.
- Khle-xta-kốp dè chừng, luôn tìm cách để thăm dò đối phương.
4. Theo dõi Chú ý thái độ của Khle-xta-kốp với viên Kiểm học có sự thay đổi so với hai vị khách trước.
- Khle-xta-kốp với viên kiểm học đã có sự suồng sã hơn, ông ta tự coi mình là bề trên so với những người khách đến. Lúc đầu, ông ta còn dè chừng nhưng khi gặp viên kiểm học, ông ta nói chuyện bỗ bã và trêu đùa viên kiểm học.
5. Suy luận “Hối lộ" là gì? Khle-xta-kốp có coi số tiền y nhận được là “nhận hối lộ" không?
- Hối lộ là hành vi cung cấp, yêu cầu hoặc chấp nhận tiền, quà hoặc lợi ích không phải là pháp luật nhằm ảnh hưởng đến quyết định của một người trong vị trí có trách nhiệm. Hành vi này thường được coi là bất hợp pháp và đạo đức, và có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng trong xã hội.
- Khle-xta-kốp có coi số tiền y nhận được là “nhận hối lộ" bởi hắn ta đã dường như biết rằng mọi người nghĩ rằng hắn ta là chính khách. Hắn ta nhận tiền của mọi người và hứa giúp đỡ những gì họ nhờ vả.
Suy ngẫm và phản hổi
Nội dung chính: Khle-xta-kốp- một tên công chức nhỏ được lầm tưởng thành quan thanh tra. Từ đây, bọn quan chức tham nhũng nơm nớp lo sợ, hợp nhau lại, tìm cách mua chuộc, hối lộ để quan thanh tra tha lỗi cho những sai phạm trong công việc của họ. Văn bản đã vạch trần bộ máy quan lại thối nát, quan liêu của chế độ Nga hoàng, sự tham nhũng, hối lộ, lợi dụng quyền thế một cách có hệ thống của giới chuyên quyền nước Nga ở thế kỉ 19.
Câu 1: Tóm tắt các sự kiện chính trong văn bản Màn diễu hành - trình diện quan thanh tra. Từ đó xác định tình huống kịch và cho biết đó có phải là tình huống đặc trưng của hài kịch không? Vì sao?
Trả lời:
- Sự kiện 1: Khle-xta-kốp bị nhận nhầm là quan thanh tra
- Sự kiện 2: Quan chức địa phương đón hắn lưu trú tại nhà thị trưởng và thi nhau nịnh hót, hối lộ y và nói xấu nhau
- Sự kiện 3: Sau khi ăn uống no say, khoe khoang khoác lác, ve vãn vợ và con gái thị trưởng, nhận một số tiền lớn, Khle-xta-kốp rời thành phố
- Tình huống kịch: Quan chức địa phương tìm đến nịnh bợ, mua chuộc, hối lộ Khle-xta-kốp mong y bỏ qua sai phạm của họ trong công việc. Đây là tình huống đặc trưng của hài kịch vì đã thể hiện sự trào phúng, châm biếm sâu cay, mang tính thời sự.
Câu 2: Hình thức độc thoại (nói riêng) được xem là thủ pháp tự lật tẩy bản chất của nhân vật. Dựa vào bảng sau, hãy nêu thêm một số ví dụ (làm vào vở)
Trả lời:
| Nhân vật | Độc thoại (lời nói riêng) | Bản chất của nhân vật |
|---|---|---|
| Chánh án | - Trời ơi! Trời ơi, xin ban phúc lành cho con! Sao tôi rụng rời cả chân tay thế này! | Khiếp nhược trước pháp luật vì không làm đúng bổn phận chức trách của một chánh án. |
| Trưởng bưu cục | Thế mà Ngài không làm bộ chút nào, Ngài hỏi han mọi chuyện từng li từng tí | Lo sợ sẽ bị bóc mẽ vì không quan tâm đến công việc |
| Kiểm học | Chết thật, không biết nói năng sao. Chết! ăn nói như thế bỏ mẹ! | Thâm độc, cổ suý những tư tưởng lệch lạc, dụ dỗ, lôi kéo thanh niên những nguyên tắc không chính thống, độc hại |
| Khle-xta-kốp | Kì quái, hình như bọn họ cho mình là một chính khách. Chắc hôm qua say, mình đã loè bịp gì chúng | Khôn lỏi, chiêu trò, ranh mãnh. |
Câu 3: Xác định xung đột kịch trong văn bản và phân tích ý nghĩa của nó.
Trả lời:
- Xung đột kịch: Quan chức địa phương nịnh nọt, hối lộ Khle-xta-kốp (một kẻ bị nhận nhầm làm quan thanh tra) mong được bỏ qua sai phạm trong công việc của họ.
- Ý nghĩa: Vạch trần bộ máy quan lại thối nát, quan liêu của chế độ Nga hoàng, sự tham nhũng, hối lộ, lợi dụng quyền thế một cách có hệ thống của giới chuyên quyền nước Nga ở thế kỉ 19.
Câu 4: Nêu một số thủ pháp trào phúng của Gô-gôn trong đoạn trích Màn diễu hành-trình diệu quan thanh tra.
Trả lời:
Khle-xta-kốp- một tên công chức nhỏ được lầm tưởng thành quan thanh tra. Từ đây, bọn quan chức tham nhũng nơm nớp lo sợ, hợp nhau lại, tìm cách mua chuộc, hối lộ để quan thanh tra tha lỗi cho những sai phạm trong công việc của họ. Chính những điều đó đã tự đẩy họ vào những tình huống gây cười, thú vị.
Câu 5: Vở kịch Quan thanh tra vang lên tiếng cười sảng khoái vui nhộn nhưng cũng chứa dư vị buồn bã chua chát, cảnh báo sự trừng phạt, khiến người ta suy ngẫm và ăn năn. Bạn hãy chỉ ra điều đó.
Trả lời:
- Cái kết ở cuối vở kịch đã phơi bày sự thật, như một cú trời giáng, phơi bày sự thối nát của chế độ quan lại Nga Hoàng trong tiếng cười chua chát.
- Vở diễn là phiên tòa luận tội, phơi bày bản chất của cả một hệ thống chính quyền Nga hoàng với tệ nạn vòi vĩnh, hạch sách, tham nhũng đã trở thành căn bệnh thâm căn cố đế.
Câu 6: Những tệ nạn xã hội, thói hư tật xấu nào bị Gô-gôn phê phán trong văn bản Màn diễu hành - trình diện quan thanh tra? Trong số đó, hiện tượng nào vẫn phổ biến trong xã hội ngày nay?
Trả lời:
- Những tệ nạn xã hội, thói hư tật xấu bị Gô-gôn phê phán trong văn bản Màn diễu hành - trình diện quan thanh tra là:
+ Hối lộ
+ Nói xấu, tâng bốc
+ Lừa đảo, trục lợi cá nhân.
=> Tất cả những tệ nạn, thói hư tật xấu trên đều phổ biến trong xã hội hiện nay.
Câu 7: Theo bạn, có thể thay nhan đề Quan thanh tra bằng nhan đề Quan thanh tra giả được không? Vì sao trong mỗi con người chúng ta cần có một “quan thanh tra thật"?
Trả lời:
- Việc đặt nhan đề như vậy là ẩn ý của tác giả, việc thay 1 nhan đề khác sẽ làm thay đổi toàn bộ dụng ý của người biên soạn, mất đi tính hấp dẫn của lớp kịch, chính vì vậy không nên thay 1 nhan đề khác.
- Trong mỗi con người chúng ta cần có một “quan thanh tra thật” vì: 1 thanh tra thật sẽ hội tụ đầy đủ các yếu tố liêm- chính (liêm khiết, chính trực), là cơ sở để giúp con người hoàn thiện theo hướng tích cực, toàn diện.
Bài tập sáng tạo
Câu hỏi: Hãy chọn một lớp kịch trong văn bản Màn diễu hành - trình diện quan thanh tra để vào vai (một/ các) nhân vật và biểu đạt theo cảm nhận của mình.
Trả lời:
- Chọn vai Khle-xta-kốp, một thanh tra giả mạo.
- Khle-xta-kốp là một tên ranh mãnh, chiêu trò, bóc lột nhân dân. Khi sắp bị lột tẩy hắn sẵn sàng dở các chiêu trò đê hèn. Nhờ có nhân vật, đã vạch trần bộ máy quan lại thối nát, quan liêu của chế độ Nga hoàng, sự tham nhũng, hối lộ, lợi dụng quyền thế một cách có hệ thống của giới chuyên quyền nước Nga ở thế kỉ 19.