Soạn bài Luyện từ và câu: Cách nối các vế câu ghép lớp 5 trang 12 SGK Tiếng Việt 5 tập 2 được biên soạn nhằm cho các em học sinh nhớ kiến thức và vận dụng linh hoạt những kiến thức đó vào các bài tập cũng như thực tế đời sống hàng ngày.
Mục tiêu tài liệu
- Các em học sinh nhận biết, ghi nhớ các cách nối vế câu ghép
- Vận dụng kiến thức xử lý các bài tập SGK và các bài tập làm văn.
Kiến thức cần ghi nhớ
Cách nối các vế câu ghép
Có hai cách nối các vế câu trong câu ghép:
1. Nối bằng những từ có tác dụng nối:
VD: Cô con gái xinh đẹp, ngoan hiền còn cậu con trai thì lười biếng, nghịch ngợm
-> Còn là quan hệ từ nối vế 1 “Cô con gái xinh đẹp, ngoan hiền” với vế 2 “cậu con trai thì lười biếng, nghịch ngợm”
VD: Tuy nhà rất xa nhưng Lan chưa bao giờ đến lớp muộn.
-> Tuy …. nhưng… là cặp quan hệ từ nối hai vế “nhà rất xa” với “Lan chưa bao giờ đến muộn”
2. Nối trực tiếp (không dùng từ nối).
Trong trường hợp này, giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm
VD: Trong vườn, hoa lặng lẽ tỏa hương, những chú ong thầm lặng hút mật đem lại ngọt bùi cho đời.
-> Hai vế “hoa lặng lẽ tỏa hương” và “những chú ong thầm lặng hút mật đem lại ngọt bùi cho đời” được nối với nhau bằng dấu phẩy
VD: Cảnh tượng xung quanh tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay, tôi đi học
-> Hai vế “Cảnh tượng xung quanh tôi đang có sự thay đổi lớn” và “Hôm nay, tôi đi học” được nối với nhau bởi dấu hai chấm
VD: Kia là hoa hồng đang lặng lẽ tỏa hương; đây là hoa lan đang vươn mình trong nắng mới; xa xa là hoa cúc đang rung rinh trong những cơn gió đang về.
-> Ba vế “Kia là hoa hồng đang lặng lẽ tỏa hương”, “đây là hoa lan đang vươn mình trong nắng mới” và “xa xa là hoa cúc đang rung rinh trong những cơn gió đang về” được nối với nhau bởi dấu chấm phẩy.
Hướng dẫn giải bài tập SGK
Để vận dụng kiến thức Cách nối các vế câu ghép lớp 5 một cách chủ động, các em học sinh sẽ vận dụng qua những bài tập SGK dưới đây.
I - Nhận xét
Câu 1. Tìm các vế câu trong mỗi câu ghép dưới đây:
a) Súng kíp của ta mới bắn một phát thì súng của họ đã bắn được năm, sáu mươi phát. Quan ta lạy súng thần công bốn lạy rồi mới bắn, trong khi ấy đại bác của họ đã bắn được hai mươi viên.
Theo HÀ VĂN CẦU - VŨ ĐÌNH PHÒNG
b) Cảnh tượng xung quanh tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
THANH TỊNH
c) Kia là những mái nhà đứng sau luỹ tre; đây là mái đình cong cong; kia nữa là sân phơi.
ĐỖ CHU
Trả lời:
a) Đoạn a có hai câu ghép, mỗi câu gồm 2 vế:
Câu 1: Súng kíp cùa ta mới bắn một phát / thì súng của họ đã bắn dược năm, sáu mươi phát.
Câu 2: Quan ta lạy súng thần công bốn lạy rồi mới bắn, / trong khi ấy đại bác của họ đã bắn được hai mươi viên.
b) Câu b có 2 vế:
Cảnh tượng xung quanh tôi đang có sự thay đối lớn: / hôm nay tôi đi học.
c) Câu c có 3 vế:
Kia là những mái nhà đứng sau lũy tre; / đây là mái đình cong cong; / kia nữa là sân phơi.
Câu 2. Ranh giới giữa các vế câu được đánh dấu bằng những từ hoặc những dấu câu nào ?
Trả lời:
a) Từ “thì" đánh dấu ranh giới giữa 2 vế câu.
“Dấu phẩy" đánh dấu ranh giới giữa 2 vế câu.
b) “Dấu hai chấm” đánh dấu ranh giới giữa 2 vế câu.
c) “Các dấu chấm phẩy” đánh dấu ranh giới giữa 3 vế câu.
II - Luyện tập
Câu 1. Trong những câu dưới đây, câu nào là câu ghép ? Các vế câu ghép được nối với nhau bằng cách nào?
a) Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.
HỒ CHÍ MINH
b) Anh bắt lấy thỏi thép hồng như bắt lấy một con cá sống. Dưới những nhát búa hăm hở của anh, con cá lừa ấy vùng vẫy, quằn quại, giãy lên đành đạch. Nó nghiến răng ken két, nó cưỡng lại anh, nó khống chịu khuất phục.
Theo NGUYÊN NGỌC
c) Tôi ngắt một chiếc lá sòi đỏ thắm thả xuống dòng nước. Một chú nhái bén tí xíu như đã phục sẵn từ bao giờ nhảy phóc lên ngồi chễm chệ trên đó. Chiếc lá thoáng tròng trành, chú nhái bén loay hoay cố giữ thăng bằng rồi chiếc thuyền đỏ thắm lặng lẽ xuôi dòng.
TRẦN HOÀI DƯƠNG
Trả lời:
Các câu ghép và vế câu:
+ Đoạn a có 1 câu ghép với 4 vế câu: Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quôc bị xâm lăng (2 trạng ngữ) thì tinh thần ấy lại sôi nổi / nó kết thành... to lớn / nó lướt qua... khó khăn / nó nhấn chìm... lũ cướp nước.
+ Đoạn b có 1 câu ghép với 3 vế câu: Nó nghiến răng ken két / nó cưỡng lại anh / nó không chịu khuất phục.
+ Đoạn c có 1 câu ghép với 3 vế câu: Chiếc lá thoáng tròng trành, / chú nhái bén loay hoay cố giữ thăng bằng / rồi chiếc thuyền đỏ thắm lặng lẽ xuôi dòng.
Cách nối vế câu:
+ Đoạn a: 4 vế câu nối với nhau trực tiếp, giữa các vế câu có dấu phẩy.
+ Đoạn b: 3 vế câu nối với nhạu trực tiếp, giữa các vế câu có dấu phẩy.
+ Đoạn c: Vế 1, vế 2 nối với nhau trực tiếp, giữa 2 vế có dấu phẩy, vế 2 nối với vế 3 bằng quan hệ từ “rồi”.
Câu 2. Viết đoạn văn từ 3 đến 5 câu tả ngoại hình một người bạn của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu ghép. Cho biết các vế trong câu ghép được nối với nhau bằng cách nào.
Trả lời:
Trong lớp tôi, người bạn mà tôi yêu quý nhất là Lan. Đó là một cô bé vô cùng xinh xắn và đáng yêu. Vóc người bạn nhỏ nhắn, dáng đi nhanh nhẹn, mái tóc cắt ngắn gọn gàng. Nhưng điều khiến người ta nhớ nhất ở bạn chính là nụ cười. Mỗi lần Lan nở nụ cười là tôi lại thấy giống như mùa thu tỏa nắng. Đôi lúm đồng tiền càng làm cho nụ cười ấy thêm phần duyên dáng.
Câu ghép trong đoạn văn trên đó là: Vóc người bạn nhỏ nhắn, dáng đi nhanh nhẹn, mái tóc cắt ngắn gọn gàng.
Các vế câu được nối với nhau bằng dấu phẩy.
***
Với nội dung phần Soạn bài Cách nối các vế câu ghép lớp 5 trang 12 SGK Tiếng Việt 5 tập 2 do Đọc tài liệu chia sẻ phía trên, hi vọng bài học nối câu của các em thật ngắn gọn, dễ hiểu.