Tài liệu hướng dẫn soạn bài Luyện tập tóm tắt tác phẩm tự sự sẽ giúp bạn nắm vững các kiến thức quan trọng của bài học qua 2 phần nội dung gồm
- Sơ lược các kiến thức quan trọng
- Gợi ý trả lời câu hỏi bài tập sách giáo khoa.
Cùng tham khảo...
I. Kiến thức cơ bản
Một bản tóm tắt tự sự cần đạt những yêu cầu:
- Đáp ứng đúng mục đích và yêu cầu tóm tắt.
- Bảo đảm tính khách quan: không thêm hoặt bớt các chi tiết, sự việc không có trong tác phẩm, không chen vào các ý kiến riêng của người tóm tắt.
- Bảo đảm tính hoàn chỉnh: giúp người đọc hình dung được toàn bộ câu chuyện, tác phẩm (mở đầu, phát triển, kết thúc).
II. Gợi ý trả lời câu hỏi SGK
Hướng dẫn trả lời các câu hỏi trang 58 và 59 SGK ngữ văn 9 tập 1:
Sự cần thiết của việc tóm tắt văn bản tự sự
Câu 1 - Trang 58 sgk Ngữ văn 9 tập 1
Tóm tắt bộ phim "Chiếc lá cuối cùng”.
Xiu và Giôn-xi là hai nữ hoạ sĩ nghèo, còn trẻ, sống trong một căn hộ thuê ở gân công viên Oa-sinh-tơn. Cụ Bơ-men cũng là một hoạ sĩ nghèo, ở một căn hộ thuê ở tầng dưới. Bốn chục năm nay, cụ mơ ước về một kiệt tác nhưng chưa thực hiện được và cụ thường ngồi làm mẫu vẽ cho các hoạ sĩ để kiếm tiền. Lúc ấy là vào mùa đông, Giôn-xi bị bệnh sưng phổi. Bệnh tật và nghèo túng khiến cô tuyệt vọng, không muốn sống nữa. Cô đêm từng chiếc lá Còn lại trên cây thường xuân bám vào bức tường gạch đối diện với cửa sổ, chờ khi nào chiếc lá cuối cùng rụng nốt thì cô cũng buông xuôi, lìa đời... Trước khi trời tối, Giôn-xi đếm thấy còn lại bốn chiếc lá. Cụ Bơ-men nghe Xiu kế, rất bực mình vì trên đời lại có những người ngớ ngẩn muốn chết chỉ vì một cây dây leo nào đó rụng hết lá. Rồi cụ Bơ-men và Xiu lên trên gác... Nhưng cuối cùng, cụ Bơ-men đã âm thầm vẽ chiếc lá vào giữa đêm mưa tuyết để thay thế cho chiếc lá cuối cùng vừa rơi rụng. Vì lạc quan, Giôn-xi thoát khỏi tay tử thân và chính cụ Bơ-men lại lìa đời vì sưng phối.
Câu 2 - Trang 58 sgk Ngữ văn 9 tập 1
Suy nghĩ và thực hiện các yêu cầu sau:
a) Trong cả ba tình huống trên, người ta đều phải tóm tắt văn bản. Hãy rút ra nhận xét về sự cần thiết phải tóm tắt văn bản tự sự.
b) Hãy tìm hiểu và nêu lên các tình huống khác trong cuộc sống mà em thấy cần phải vận dụng kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự.
Trả lời
a) Trong nhiều tình huống, một số người có nhu cầu nắm bắt ngắn gọn các nội dung chính của một tác phẩm tự sự. Từ đó nảy sinh hình thức tóm tắt tác phẩm tự sự.
b) Các tình huống khác cần tóm tắt văn bản tự sự như: Chuyện xảy ra khi ta vắng mặt, cần biết rõ đầu đuôi để hiểu người, hiểu việc. Thí dụ: Tìm hiểu nguyên nhân một vụ hỏa hoạn, một cuộc chiến tranh hay một án mạng...
Thực hành tóm tắt một văn bản tự sự
Câu 1 - Trang 58 sgk Ngữ văn 9 tập 1
Để tóm tắt Chuyện người con gái Nam Xương, có bạn nêu lên các sự việc và nhân vật chính sau đây:
– Chàng Trương Sinh phải đầu quân đi lính, để lại mẹ già và người vợ trẻ là Vũ Thị Thiết (Vũ Nương) ở nhà.
– Mẹ Trương Sinh ốm chết, Vũ Nương lo ma chay chu tất.
– Giặc tan, Trương Sinh trở về nhà, nghe lời con nhỏ, nghi vợ không chung thuỷ.
– Vũ Nương bị oan, bèn gieo mình xuống sông Hoàng giang tự vẫn.
– Phan Lang là người cùng làng với Vũ Nương, do cứu mạng thần rùa Linh Phi, vợ vua Nam Hải, nên khi chạy nạn, chết đuối ở biển đã được Linh Phi cứu sống để trả ơn.
– Phan Lang gặp lại Vũ Nương trong động của Linh Phi. Hai người nhận ra nhau. Phan Lang được trở về trần gian, Vũ Nương gửi chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh.
– Trương Sinh nghe Phan Lang kể, biết vợ bị oan, bèn lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang. Vũ Nương trở về, ngồi trên một chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng, lúc ẩn, lúc hiện.
Hãy cho biết:
a) Các sự việc chính đã được nêu đầy đủ chưa? Có thiếu sự việc nào quan trọng không? Nếu có thì đó là sự việc gì? Tại sao đó lại là sự việc quan trọng cần phải nêu?
b) Các sự việc nêu trên đã hợp lí chưa? Có gì cần thay đổi không?
Trả lời
Sách giáo khoa nêu lên bảy sự việc khá đầy đủ của cốt truyện Chuyện người Con gái Nam Xương. Nhưng vẫn thiếu một sự việc rất quan trọng là sau khi vợ trầm mình tự sát, một đêm Trương Sinh cùng con trai ngồi bên đèn, đứa con chỉ chiếc bóng trên tường và nói đó chính là người hay tới với mẹ đêm đêm. Chính sự việc này làm chàng hiểu ra vợ mình đã bị oan. Đây chính là sự việc chưa hợp lí, cần bổ sung điều chỉnh trước khi viết văn bản tóm tắt.
Câu 2 - Trang 59 sgk Ngữ văn 9 tập 1
Trên cơ sở các sự việc, nhân vật đã bổ sung đầy đủ và sắp xếp hợp lý tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương hãy tóm tắt lại tác phẩm.
Trả lời
Xưa có một người tên là Trương Sinh, vừa cưới vợ xong đã phải đầu quân đi lính để lại mẹ già và người vợ trẻ là Vũ Thị Thiết, bụng mang dạ chửa. Mẹ Trương Sinh ốm chết, Vũ Nương ma chay chu tất. Giặc tan, Trương Sinh trở về nhà, nghe lời con trai, nghi là vợ mình không chung thủy. Vũ Nương bị oan, bèn gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Sau khi goá vợ, một đêm Trương Sinh cùng con trai ngồi bên đèn, đứa con chỉ chiếc bóng trên tường và nói đó chính là người hay tới với mẹ đêm đêm. Lúc đó chàng mới hiểu vợ mình bị oan. Phan Lang là người cùng làng với Vũ Nương chết đuối ở biển đã được Linh Phi cứu sống. Phan Lang gặp lại Vũ Nương trong động của Linh Phi, Hai người nhận ra nhau. Phan Lang được trở về trần gian, Vũ Nương gửi chiếc hoa tai vàng cùng lời nhắn Trương Sinh. Trương Sinh nghe Phan Lang kể, thương nhớ vợ vô cùng, bèn lập đàn giải oan trên bờ Hoàng Giang, Vũ Nương trở về “ngồi trên chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng... lúc ẩn, lúc hiện”.
Câu 3 - trang 59 sgk Ngữ văn 9 tập 1
Có thể rút ngắn hơn nữa văn bản tóm tắt hơn, em sẽ tóm tắt như thế nào để với số dòng ít nhất mà người đọc vẫn hiểu nội dung chính văn bản.
Trả lời
Truyện kể về một người phụ nữ tên Vũ Thị Thiết ở huyện Nam Xương, tỉnh Hà Nam. Vốn là một người vợ xinh đẹp, nết na, đoan chính, nàng giữ lòng chung thủy, hầu hạ mẹ chồng, chăm sóc con thơ suốt thời gian chồng phải đi lính xa nhà. Khi trở về, vì nghe lời ngây thơ của con trẻ, người chồng lầm tưởng nàng thất tiết nên đánh mắng, xua đuổi. Không thể phân giải được oan tình, nàng trẫm mình ở sông Hoàng Giang. Cảm động vì lòng trung thực của nàng, Linh Phi (vợ vua biển) cứu nàng và cho ở lại Long cung. Người chồng sau đó hối hận lập đàn giải oan cho nàng. Vũ Nương hiện lên tạ từ rồi trở lại Long Cung.
Luyện tập
Bài 1 trang 59 sgk Ngữ văn 9 tập 1
Viết văn bản tóm tắt một văn bản tự sự đã học trong chương trình Ngữ văn lớp 8 (Lão hạc, Chiếc lá cuối cùng,…) và một văn bản sẽ học ở bài 5 Ngư văn 9 (Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh hoặc Hoàng Lê nhất thống chí).
Trả lời
Tóm tắt văn bản tự sự:
Lão Hạc có một người con trai, một mảnh vườn và một con chó. Con trai lão đi phu đồn điền cao su, lão chỉ còn lại “cậu Vàng". Vì muốn để lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó. Lão mang tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ trông coi mảnh vườn. Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và bị ốm một trận khủng khiếp. Một hôm lão xin Binh Tư ít bả chó. Ông giáo rất buồn cho lão khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy. Nhưng rồi lão bỗng nhiên chết - cái chết thật dữ dội. Cả làng không hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và ông giáo.
Ghi nhớ
Tóm tắt một văn bản tự sự là cách làm giúp người đọc và người nghe nắm được nội dung chính của văn bản đó. Văn bản tóm tắt phải nêu được một cách ngắn gọn nhưng đầy đủ các nhân vật và sự việc chính, phù hợp với văn bản được tóm tắt.
// Mong rằng nội dung của bài hướng dẫn soạn bài Luyện tập tóm tắt tác phẩm tự sự này sẽ giúp các bạn ôn tập và nắm vững các kiến thức quan trọng của bài học và các tài loại soạn văn 9 của Đọc Tài Liệu sẽ là người bạn đồng hành giúp bạn học tốt môn Ngữ Văn 9.
[ĐỪNG SAO CHÉP] - Bài viết này chúng tôi chia sẻ với mong muốn giúp các bạn tham khảo, góp phần giúp cho bạn có thể để tự soạn bài luyện tập tóm tắt tác phẩm tự sự một cách tốt nhất. "Trong cách học, phải lấy tự học làm cố" - Chỉ khi bạn TỰ LÀM mới giúp bạn HIỂU HƠN VỀ BÀI HỌC và giúp bạn LUÔN ĐẠT ĐƯỢC KẾT QUẢ CAO.