Cùng Đọc tài liệu đi vào chi tiết nội dung Soạn bài Chữ bầu lên nhà thơ trang 82 SGK Ngữ văn 10 tập 1 kết nối tri thức. (Bài 3: Nghệ thuật thuyết phục trong văn nghị luận).
Trước khi đọc văn bản: Soạn bài Chữ bầu lên nhà thơ
Câu hỏi: Trong hình dung của bạn, nhà thơ phải là người như thế nào? Bạn có cho rằng việc làm thơ gắn liền với những phút cao hứng, “bất đồng”.
Trả lời:
- Hình dung: nhà thơ là người có trí tưởng tượng phong phú, bay bổng; người yêu nghệ thuật, có tri thức.
- Theo em, một số ít có trường hợp làm thơ gắn liền với những phút cao hứng, bất đồng nhưng không phải tất cả. Làm thơ là cả một quá trình, không phải nhà thơ nào cũng chỉ một hai phút ngắn ngủi mà có thể cho ra đời đứa con tinh thần tuyệt hảo được.
Câu hỏi: Bạn nhớ hoặc thích định nghĩa nào về thơ, nhà thơ hay công việc làm thơ?
Trả lời:
Với em, thơ là tiếng lòng. Đây là điều mà em được những giáo viên Văn dạy. Bởi thơ, xuất phát từ cảm xúc của chính người viết. Khi không thể bộc lộ hết bằng lời lẽ bên ngoài, họ dùng đến thơ để bày tỏ cảm xúc thật nhất của mình.
Còn nhà thơ, em từng đọc được một câu đại ý rằng, nhà thơ là người cho chữ. Bởi xét về hình thức, thơ lúc nào cũng ưu tiên sự cô đọng, súc tích. Nhà thơ phải chọn chữ, lựa chữ có khả năng bao quát nhất để thể hiện nội dung. Phải đi từ hình thức, người đọc mới hiểu đến tư tưởng mà thơ truyền tải.
Đọc hiểu: Soạn bài Chữ bầu lên nhà thơ
Trả lời các câu hỏi trang 82, 83, 84 Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức
Câu hỏi: Liệu tác giả có nhầm không khi viết ý tại ngôn tại?
Trả lời:
Tác giả không nhầm. “Ý tại ngôn tại” theo tác giả là ngôn ngữ văn xuôi khác với ngôn ngữ thơ. Nếu văn xuôi, nội dung đã được thể hiện trên bề mặt chữ thì đối với thơ, nội dung lại ẩn sâu bề mặt chữ, buộc người đọc phải khám phá, bóc tách lớp từ để hiểu nghĩa.
Câu hỏi: Nghĩa tiêu dùng và nghĩa tự vị - hai cụm từ này có diễn đạt cùng một ý không?
Trả lời:
Nghĩa tiêu dùng và nghĩa tư vị có diễn đạt cùng một ý. Nghĩa là các từ này được dùng với những từ mà chúng ta đều biết. Một bên là từ diễn giải hàng ngày, một bên là từ được lấy trong từ điển.
Câu hỏi: Tác giả rất ghét hay không mê những gì? Ngược lại, ông “ưa” đối tượng nào? Bạn có nghĩa mình đã hiểu đúng điều tác giả muốn nói?
Trả lời:
- Tác giả rất ghét hay không mê những điều:
+ Định kiến quái gở, các nhà thơ Việt Nam thường chín sớm nên cũng tàn lụi sớm.
+ Những nhà thơ chủ yếu sống bằng vốn trời cho.
+ Không mê những nhà thơ thần đồng.
- Tác giả ưa đối tượng:
+ Những nhà thơ một nắng hai sương, lầm lũi, lực điền trên cánh đồng giấy, đổi bát mồ hôi lấy từng hạt chữ.
- Mình nghĩ, mình đã hiểu đúng.
Câu hỏi: “Không có chức nhà thơ suốt đời”, vậy lúc nào một nhà thơ không còn là nhà thơ nữa?
Trả lời:
Khi nhà thơ đấy không còn là chính mình. Họ không lao động chăm chỉ trên trang giấy, mực viết nữa.
Trả lời câu hỏi: Soạn bài Chữ bầu lên nhà thơ
Câu 1: Vấn đề chính được bàn luận trong văn bản Chữ bầu lên nhà thơ?
Trả lời:
Vấn đề chính: vai trò quan trọng của ngôn ngữ.
Câu 2: Hãy tìm trong văn bản một câu có thể nêu bật được ý cốt lõi trong quan niệm về thơ của tác giả.
Trả lời:
Ý cốt lõi trong quan niệm về thơ: Dẫu theo con đường nào, một nhà thơ cũng phải cúc cung tận tụy đem hết tâm trí dùi mài và lao động chữ, biến ngôn ngữ công cộng thành ngôn ngữ đặc sản độc nhất làm phong phú cho tiếng mẹ như một lão bộc trung thành của ngôn ngữ.
Câu 3: Ở phần 2 của văn bản, tác giả đã tranh luận với hai quan niệm khá phổ biến:
- Thơ gắn liền với những cảm xúc bột phát, “bốc đồng”, làm thơ không cần cố gắng.
- Thơ là vấn đề của những năng khiếu đặc biệt, xa lạ với lao động lầm lũi và nỗ lực trau dồi học vấn.
Những lí lẽ và bằng chứng mà tác giả nêu lên đã thực sự thuyết phục chưa? Hãy nói rõ ý kiến của bạn.
Trả lời:
Theo em, những lí lẽ và bằng chứng trên chưa thực sự thuyết phục với người đọc. Tuy là bình luận về cái nhìn đối với 2 quan điểm này nhưng người viết bình luận còn mang tính chủ quan. Ông có thể so sánh thơ của các nhà thơ Việt Nam với thơ cả các nhà thơ nước ngoài, hoặc có thể dùng những lời bình của những nhà bình luận trước đây từng bình về 2 quan điểm này để so sánh. Như thế, sẽ thuyết phúc với bạn đọc hơn.
Câu 4: Tác giả không trực tiếp định nghĩa khái niệm chữ. Dựa vào “ý tại ngôn ngoại” của văn bản, bạn hãy thử thực hiện công việc này.
Trả lời:
Dựa vào ý tại ngôn ngoại, có thể định nghĩa khái niệm chữ như sau: Chữ không đơn thuần là chữ trên bề mặt nổi mà chúng ta thường thấy mỗi khi đọc lên, chữ ở đây còn mang giá trị nghệ thuật cao cả. Là phương thức biểu đạt tình cảm của người viết ẩn sau câu chữ thông thường. Chữ đã được chọn lọc kĩ càng để phù hợp với vần, nhịp, âm điệu, nội dung… của bài.
Câu 5: Bạn có ý kiến gì về: Nhà thơ làm chữ chủ yếu không phải ở nghĩa tiêu dùng, nghĩa tư vị của nó, mà ở diện mạo, âm lượng, độ vang vọng, sức gợi cảm của chữ trong tương quan hữu cơ với câu, bài thơ”? Nếu tán đồng với tác giả Lê Đạt, hãy đưa ra một ví dụ để minh họa.
Trả lời:
- Em đồng ý với luận điểm trên.
- Ví dụ: Bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh với câu từ gần gũi, thân thuộc với tất cả chúng ta, nhưng ẩn sau lớp chữ ấy là một nỗi lòng về tình yêu sâu sắc. Bài thơ hội tụ đủ đầy về âm thanh, nhịp điệu, sức cảm trong từ.
Câu 6: Bài viết của Lê Đạt giúp bạn hiểu thêm gì về hoạt động sáng tạo thơ ca?
Lời giải
Bài viết giúp em hiểu:
- Thơ ca là một hoạt động sáng tạo lâu dài. Người làm thơ phải kiên nhẫn, tỉ mỉ, cẩn trọng trong việc lựa chọn từ ngữ.
- Hoạt động sáng tạo thơ ca đòi hỏi phải có một vốn kiến thức, am hiểu nhất định.
- Phải đổi mới nhưng không làm mất đi bản thân.
- Đây là một hoạt động không dễ dàng.
Kết nối đọc viết: Soạn bài Chữ bầu lên nhà thơ
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu suy nghĩ về một nhận định mà bạn thấy tâm đắc trong văn bản Chữ bầu lên nhà thơ của Lê Đạt.
Gợi ý:
Nhận định tâm đắc: “Con đường thơ chính là số phận của một nhà thơ”.
Vì:
- Có nhiều người, chỉ viết một bài, ngay lập tức đã nổi như cồn. Song, cũng có người, cho ra hàng chục, hàng trăm mãi thơ nhưng lại không có chỗ đứng trong làng văn chương.
- Điểm tiên quyết xem thơ có đến được bạn đọc, được công chúng rộng rãi biết đến hay không, chính là ở nhà thơ. Họ phải làm thế nào để bài thơ của mình có một sức hút riêng.
- Không dễ dàng gì để ra đời một tác phẩm nghệ thuật. Ngoài sự sáng tạo, thì đó là kết tinh của tri thức.
-/-
Trên đây là gợi ý Soạn bài Chữ bầu lên nhà thơ lớp 10 Kết nối tri thức với cuộc sống chi tiết, đừng quên tham khảo trọn bộ Soạn Văn 10 Kết nối tri thức!
- Tổng hợp các tài liệu và bài học soạn văn 10 mới -