Tài liệu hướng dẫn soạn bài Ca Huế trên sông Hương giúp em thấy được vẻ đẹp của một sinh hoạt văn hóa ở cố đô Huế, một vùng dân ca phong phú về nội dung, giàu có về làn điệu và những con người rất đỗi tài hoa. Qua đó, hình thành cho các em thái độ yêu mến, trân trọng và có ý thức gìn giữ, bảo tồn những di sản văn hóa tinh thần của quê hương, đất nước.
Với những hướng dẫn chi tiết trả lời câu hỏi sách giáo khoa dưới đây các em không chỉ soạn bài tốt mà còn nắm vững các kiến thức quan trọng của văn bản này.
Cùng tham khảo...
Tìm hiểu chung về văn bản
- Thể loại: Bút kí
- Nội dung:
+ Vẻ đẹp của con người xứ Huế - sự hòa quyện giữa tình đời, tình người, quê hương đất nước bao la, nồng hậu, khát khao, hoài vọng thiết tha.
+ Cố đô Huế nổi tiếng không phải chỉ có các danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử mà còn nổi tiếng bởi các làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình Huế.
+ Ca Huế là một hình thức sinh hoạt văn hóa - âm nhạc thanh lịch và tao nhã, một sản phẩm tinh thần đáng trân trọng cần được bảo tồn và phát triển.
- Nghệ thuật:
+ Miêu tả xác thực, ngôn từ dễ hiểu, nhưng khá trang trọng.
+ Văn bản miêu tả kết hợp với biểu cảm.
+ Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu biểu cảm, thấm đẫm chất thơ
+ Miêu tả âm thanh, cảnh vật, con người sinh động.
- Bố cục:
+ Đoạn 1 (từ đầu … lí hoài nam) : Giới thiệu về Huế và sơ lược một số điệu ca Huế.
+ Đoạn 2 (còn lại) : Đêm ca Huế trên sông Hương, những đặc sắc và sơ lược về cách biểu diễn, thưởng thức ca Huế trên sông Hương.
Hướng dẫn soạn bài Ca Huế trên sông Hương
Gợi ý trả lời câu hỏi đọc - hiểu và luyện tập soạn bài Ca Huế trên sông Hương trang 103, 104 SGK Ngữ văn 7 tập 2.
Đọc - Hiểu văn bản
1 - Trang 103 SGK
Trước khi đọc bài này, em đã biết gì về cố đô Huế? Hãy nêu một vài đặc điểm tiêu biểu của xứ Huế mà em biết.
Trả lời
- Huế là tỉnh thuộc miền Trung của Việt Nam, phía nam giáp Đà Nẵng, phía bắc giáp Quảng Trị.
- Huế từng là kinh đô nhà Nguyễn, hiện tại là cố đô đẹp và cổ kính bên bờ sông Hương.
- Huế đẹp, thơ mộng và trữ tình với điệu Nam ai Nam bình với di sản Nhã nhạc cung đình Huế.
- Huế có sông Hương núi Ngự, cầu Tràng Tiền, chùa Thiên Mụ và các di tích lịch sử thời nhà Nguyễn như cửa Ngọ Môn, Kì Đùi, Cung điện, Đại nội,...
- Những món ăn nổi tiếng của xứ Huế: chè Huế, bún bò Huế, bánh bèo, bánh bột lọc...
- Người Huế thanh lịch và có giọng nói dịu dàng.
- Huế có các làn điệu hò nổi tiếng và nền văn hóa cung đình - những sản phẩm tinh thần rất quý báu.
2 - Trang 103 SGK
Hãy thống kê tên các làn điệu dân ca Huế và tên những dụng cụ âm nhạc được nhắc tới trong bài văn, để thấy sự đa dạng phong phú của hình thức ca Huế trên sông Hương.
Trả lời
* Các làn điệu dân ca Huế
- Hò giã gạo, ru em, giã vôi, giã điệp, bài chòi: náo nức nồng hậu tình người.
- Hò lơ, hò ô, xay lúa, hò nện... gần gũi dân ca Nghệ Tĩnh, thể hiện lòng khát khao, nỗi mong chờ, hoài vọng thiết tha của tâm hồn Huế.
- Lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam.
- Nam ai, nam bình, quả phụ, tương tư khúc, hành vân: buồn man mát, thương cảm, bi ai, vương vấn.
- Tứ đại cảnh: âm hưởng điệu Bắc pha phách điệu Nam không vui, không buồn.
- Chèo cạn, bài thai, hò đưa linh: buồn bã.
* Các dụng cụ âm nhạc:
- Đàn tranh, đàn nguyệt, tì bà, đàn nhị, đàn tam, đàn bầu.
- Cặp sanh tiền
Ca Huế rất đa dạng và phong phú về các làn điệu và ngón chơi của các ca công, như tác giả đã viết: “tiếng đàn lúc khoan lúc nhặt làm nên tiết tấu xao động tận đáy tâm hồn. ”
3 - Trang 103 SGK
Sau khi đọc bài văn trên, em biết thêm gì về vùng đất này?
Trả lời
Sau khi đọc bài văn trên, em biết thêm về vùng đất Huế:
+ Nguồn gốc của một số làn điệu ca hát Huế.
+ Vẻ đẹp, phong phú đa dạng của các làn điệu dân ca Huế (điệu ca, nhạc cụ, các ngón đàn).
+ Hiểu biết thêm về danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử
+ Huế nổi tiếng bởi các làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình và nhạc cụ.
+ Nghe ca Huế trên thuyền rồng sông Hương là nét lãng mạn, thơ mộng.
4 - Trang 104 SGK
Hãy tìm hiểu và trả lời các câu hỏi sau:
a) Ca Huế được hình thành từ đâu?
b) Tại sao các điệu ca Huế được nhắc tới trong bài văn vừa sôi nổi, tươi vui, vừa trang trọng, uy nghi?
c)* Tại sao có thể nói nghe ca Huế là một thú tao nhã?
Trả lời
a) Ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình (là nhạc dùng trong những buổi lễ trang nghiêm nơi cung đình, tôn miếu nên trang trọng uy nghi).
Nhạc dân gian là các làn điệu dân ca, điệu hò, hát lí...
b) Các điệu ca Huế được nhắc tới trong bài văn vừa sôi nổi, vui tươi, vừa trang trọng uy nghi do bắt nguồn từ hai dòng nhạc dân gian và nhạc cung đình như đã nói trên.
c) Nghe ca Huế là một thứ tao nhã vì:
+ Các làn điệu ca Huế có lúc vui tươi, sôi nổi, có buồn, cảm xúc bâng khuâng.
+ Cách biểu diễn trang nghiêm, duyên dáng:
- Cách thức nghe nhạc trên thuyền rồng giữa dòng Hương thơ mộng
- Nội dung ca Huế sang trọng, trong sáng, gợi tình yêu quê hương đất nước
- Người ca sĩ duyên dáng trình diễn với dàn nhạc do vũ công điêu luyện trình bày.
Soạn bài Ca Huế trên sông Hương phần Luyện tập
Câu hỏi: Địa phương em đang sinh sống có những làn điệu dân ca nào? Hãy kể tên các làn điệu ấy. Tập một vài làn điệu chuẩn bị cho Chương trình địa phương (phần Văn và Tập làm văn) cuối năm.
Gợi ý trả lời:
Những làn điệu dân ca miền Bắc có thể kể đến : các điệu hò, điệu lí, hát ví, hát dặm, hát ru, hát đồng dao, hát xoan, quan họ Bắc Ninh….
Em hãy tìm hiểu bằng cách hỏi người lớn, các ông các bà xung quanh gia đình mình. Có thể thu thập thêm thông tin qua báo, đài, những tin tức về địa phương em đang sinh sống.
Ghi nhớ
Cố đô Huế nổi tiếng không phải chỉ có các danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử mà còn nổi tiếng bởi các làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình Huế. Ca Huế là một hình thức sinh hoạt văn hóa - âm nhạc thanh lịch và tao nhã, một sản phẩm tinh thần đáng trân trọng cần được bảo tồn và phát triển.
Tham khảo thêm:
Trên đây là nội dung chi tiết soạn văn 7 bài Ca Huế trên sông Hương do Học Tốt tổng hợp và biên soạn. Để học tốt hơn và nắm vững kiến thức, các em nên tự soạn bài theo những hiểu biết và tìm tòi của bản thân. Chúc các em luôn đạt kết quả cao trong học tập !