Cùng Đọc Tài Liệu tham khảo những gợi ý và bài văn mẫu phân tích Tôi đi học, hy vọng sẽ giúp các em có thêm nguồn tài liệu tham khảo hữu ích trong quá trình tìm hiểu, phân tích truyện ngắn Tôi đi học cũng như ôn luyện kĩ năng làm văn.
Dàn ý phân tích Tôi đi học
1. Mở bài:
- Giới thiệu khái quát về tác giả Thanh Tịnh và truyện ngắn Tôi đi học
- Khái quát nội dung, nghệ thuật chính của tác phẩm: Văn bản “Tôi đi học” kể lại những kỉ niệm và cảm xúc của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên.
2. Thân bài: Phân tích nội dung truyện ngắn Tôi đi học
a) Cơ sở để nhân vật tôi có những liên tưởng về ngày đầu tiên đi học của mình
- Biến chuyển của cảnh vật sang thu: Cuối thu, thời điểm tựu trường, cảnh thiên nhiên với lá rụng nhiều, mây bàng bạc khiến lòng người nhẹ nhàng mà bồi hồi nhớ lại
- Hình ảnh những em bé núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường,…
⇒ Gợi nhớ, cơ sở liên tưởng tương đồng tự nhiên.
b) Những hồi tưởng của nhân vật tôi
* Tâm trạng khi cùng mẹ đi trên đường đến trường
- Cảnh vật, con đường vốn rất quen nhưng lần này cảm thấy lạ.
- Tự cảm thấy có sự thay đổi lớn trong lòng mình, cảm thấy trang trọng, đứng đắn hơn.
- Bỡ ngỡ, lúng túng
=> Tâm trạng nhân vật: vui sướng, háo hức.
* Khi đứng giữa sân trường và nghe gọi tên vào lớp học
- Không khí của ngày hội tựu trường: náo nức, vui vẻ nhưng cũng rất trang trọng.
- Cảm thấy nhỏ bé so với trường, lo sợ vẩn vơ.
- Hồi hộp, lo sợ chờ nghe gọi tên mình.
- Khi sắp vào lớp học thì lo sợ, bật khóc
⇒ Tâm trạng của nhân vật “tôi” với từng cung bậc, cảm xúc, có nhiều trạng thái cảm xúc đối lập, phức tạp, bối rối, vừa háo hức vừa có chút bơ vơ, lạc lõng bởi đây là lần đầu tiên cậu xa mẹ.
* Khi ngồi trong lớp học
- Cảm thấy vừa xa lạ, vừa gần gũi với mọi vật, với người bạn ngồi bên…
- Làm quen, tìm hiểu phòng học, bàn ghế,… ⇒ thấy quyến luyến.
=> Tâm trạng, cảm giác của nhân vật “tôi” khi ngồi trong lớp học, đón nhận giờ học đầu tiên hợp tự nhiên, sinh động, hấp dẫn.
c) Hình ảnh những người lớn
- Ông đốc: hình ảnh một người thầy, một người lãnh đạo rất hiểu tâm lý trẻ, hiền từ, bao dung…
- Thầy giáo trẻ vui vẻ, giàu lòng yêu thương
=> Thể hiện rõ trách nhiệm, tấm lòng của gia đình, nhà trường đối với thế hệ trẻ, đồng thời tạo môi trường giáo dục thân thiện, là nguồn nuôi dưỡng tâm hồn các em.
=> Truyện kết thúc tự nhiên, khép lại bài văn nhưng mở ra một bầu trời mới, một khoảng không gian mới, tình cảm mới.
d) Đánh giá, cảm nhận về nghệ thuật
- Nghệ thuật khắc họa tâm lý nhân vật vô cùng tinh tế
- Sự kết hợp giữa phương thức tả và kể giúp cho cảm xúc, tâm trạng nhân vật được thể hiện một cách tự nhiên hợp lí.
3. Kết bài:
- Khái quát lại dòng cảm xúc của nhân vật, khơi gợi trong mỗi chúng ta những kỉ niệm riêng, đẹp đẽ, trong sáng của ngày tựu trường.
- Liên hệ, đánh giá: Truyện ngắn “Tôi đi học” làm nên thành công cho nhà văn Thanh Tịnh.
Top 5 bài văn mẫu phân tích Tôi đi học
Dưới đây là một số bài văn phân tích văn bản Tôi đi học do Đọc Tài Liệu tổng hợp được hi vọng sẽ giúp các em có thêm vốn từ ngữ và rút kinh nghiệm về cách trình bày.
Phân tích Tôi đi học mẫu số 1
"Tôi đi học" là một truyện ngắn của nhà văn Thanh Tịnh, được xuất bản vào năm 1941 trong tập truyện "Quê Mẹ". Tác phẩm này thể hiện rõ phong cách sáng tác của tác giả, với những đặc trưng đậm chất trữ tình, dịu dàng, êm ái, trong sáng và tràn đầy chất thơ. Truyện với cảm xúc hồi hộp và bỡ ngỡ của nhân vật chính, một cậu bé được mẹ đưa đến trường lần đầu trong ngày tựu trường, đã gợi lên cảm giác xúc động trong người đọc.
Cảm xúc của tôi bắt đầu được đánh thức bởi cảnh lá rụng vào cuối mùa thu, đưa tôi trở về khoảng thời gian xa xưa, vào buổi sáng tựu trường. Tôi còn là một cậu bé được mẹ âu yếm nắm tay dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Mặc dù đã quen đi lại trên con đường này nhiều lần, nhưng lần này tôi cảm thấy mọi thứ xung quanh đều thay đổi bởi lòng tôi đang trưởng thành hơn. Tôi, một cậu bé bảy tám tuổi, không còn chơi bời lêu lổng lội qua sông thả diều như thằng Quý, cũng không đi ra đồng nô đùa như thằng Sơn nữa.
Những khoảnh khắc đáng nhớ trong buổi tựu trường xa xưa ấy thật khó mà quên được. Chú bé tự hào với bộ đồ đen dài, cầm hai quyển vở mới trong tay và cảm thấy trang trọng và đứng đắn. Mấy cậu bạn cùng lớp áo quần tươm tất, vui vẻ trao đổi sách vở. Dù cầm ghì chặt hai quyển vở mới nhưng chú vẫn cảm thấy nặng, quyển vở xệch ra và rơi xuống đất. Nhìn thấy mấy cậu bạn ôm nhiều sách vở và còn có bút thước nữa, chú ngây thơ nghĩ rằng chỉ có những người giỏi mới cầm nổi bút thước. Sự việc ấy đã lưu lại trong trí nhớ của nhân vật tôi như một cảm xúc nhẹ nhàng, như một làn mây lướt ngang trên đỉnh núi. Việc so sánh ý nghĩ của nhân vật tôi với một làn mây lướt ngang trên đỉnh núi đã làm nổi bật sự ngây thơ và trong sáng của nhân vật tôi.
Khi đứng trước ngôi trường, cậu bé trở nên lo lắng và bỡ ngỡ hơn bao giờ hết. Cảnh đông đúc, tấp nập của các em học sinh trước sân trường làm cậu ngạc nhiên; tất cả đều ăn mặc sạch sẽ và có nụ cười tươi rói trên môi. Cậu đã từng đi bắt chim quyên với bọn thằng Minh, và có ghé lại trường một lần, đi dạo quanh các lớp. Tuy nhiên, hôm nay, trong buổi tổng duyệt cho ngày khai giảng, trường Mĩ Lí của cậu trở nên đặc biệt xinh đẹp, ấn tượng hơn cả các ngôi nhà trong làng. Cảnh tượng này khiến cho cậu cảm thấy trường học như một lâu đài oai vệ, cao ráo và tráng lệ như làng Hòa Ấp. Đứng giữa sân trường rộng lớn, cậu bé cảm thấy lo lắng và bối rối. Điều này cho thấy tâm trạng bồi hồi và bỡ ngỡ là rất bình thường, rất điển hình trong những buổi tổng duyệt cho ngày khai giảng đầu tiên của tuổi thơ cậu.
Chú bé cũng giống như những học trò khác, vụng về đứng nép bên người thân như con chim đứng bên bờ tổ, nhìn vời vợi muốn bay xa nhưng vẫn chưa dám lên đường, sợ hãi. Hình ảnh so sánh rất đặc sắc! Tâm trạng của chú bé đầy khát khao học hành, ước mơ được đến những chân trời xa xăm. Chân trời ước mơ và hy vọng đã hiện về trong tâm trí tuổi thơ trong buổi tựu trường.
Khi nghe tiếng trống trường ngày khai giảng, chú bé cảm thấy rất hồi hộp. Tiếng trống ấy có thể khiến ai cũng chấn động, rùng mình. Tiếng trống khai giảng của trường Mỹ Lí đã làm rung động cả trái tim chú bé. Khi học sinh xếp hàng vào lớp, chú bé cảm thấy mình lạc lõng và cô đơn. Tất cả học trò đều vụng về, lúng túng, như bị kéo tới trước mà không đi. Các bước chân vụng về, toàn thân run lên theo nhịp bước hào hứng trong các lớp. Khi thầy giáo gọi tên và các em học sinh vào lớp Năm, mọi người trở nên lúng túng hơn. Nhiều em khóc, thút thít. Chú bé cố gắng đẩy tôi tới trước bằng bàn tay dịu dàng, nhưng vẫn đầu gối vào lòng mẹ tôi khóc nức nở. Mẹ tôi vỗ nhẹ lên tóc chú bé, nhưng chú vẫn cảm thấy lẻ loi. Lần này chú bé xa mẹ tôi nhất trong tuổi thơ của mình. Tuy vậy, thầy giáo trẻ tuổi tươi cười đứng đón chú bé tại cửa lớp và đó là niềm hy vọng cho chú bé trong buổi tựu trường đầu tiên của mình.
Khi ngồi trong lớp, cảm xúc của chú bé tràn đầy hồi hộp và bâng khuâng, trong lòng trỗi dậy một mùi hương lạ. Những hình ảnh treo trên tường khiến chú cảm thấy thú vị và tò mò, chú cũng thấy chiếc ghế mình ngồi trên là vật của riêng mình. Chú nhìn người bạn cạnh bên tí hon của mình và không cảm thấy xa lạ, mà thậm chí còn quyến luyến tự nhiên. Có lúc chú nhìn một cánh chim bay lượn và nghĩ ngợi. Chú vươn tay lên bàn và lẩm bẩm đánh vần bài viết tập "Tôi đi học". Tiếng phấn của thầy giáo kéo chú trở lại với thực tại.
Sử dụng những kỷ niệm và trang hồi ức của mình, Thanh Tịnh đã miêu tả quá trình tựu trường của nhân vật "tôi" theo thứ tự thời gian và không gian: ban đầu là cảm giác đi trên con đường làng vào buổi sáng sớm với mẹ, tiếp đó là trải nghiệm đứng giữa sân trường, nghe tiếng trống vang lên, ông đốc đọc tên và dặn dò, cuối cùng là khi thầy giáo trẻ đưa vào lớp, với tất cả những cảm xúc hồi hộp và bỡ ngỡ.
Tôi đi học là một bài văn đầy chất thơ, chất thơ của những kỷ niệm thời thơ ấu ngày đầu năm học. Điểm đặc biệt của bài văn này là ở giọng văn nhẹ nhàng, truyền tải cảm xúc chân thành. Bài văn mang đầy những sự lắng đọng và đánh thức tâm hồn ký ức thời còn là một học sinh. Nó là một tiếng lòng man mác, bồn chồn của một thời để nhớ, để yêu thương. Những kỷ niệm ấy rất đẹp và sâu sắc. Vì vậy, sau này mỗi khi mùa thu về, lá đổ trên đường và trên bầu trời không có những đám mây bạc thật lấp lánh, lòng tôi lại rộn ràng với những ký ức ngọt ngào của buổi tựu trường đầu năm học.
Phân tích Tôi đi học mẫu số 2
Tác phẩm "Tôi đi học" của nhà văn Thanh Tịnh là một tác phẩm truyện ngắn đầy tình cảm. Truyện không tập trung vào những sự kiện hay mâu thuẫn xã hội náo nhiệt, mà tập trung vào những cung bậc cảm xúc của nhân vật "tôi" trong ngày đầu tiên đến trường. Vì thế, tác phẩm này dù nhẹ nhàng nhưng vẫn sâu lắng, để lại những dấu ấn đậm nét trong lòng người đọc.
Câu chuyện bắt đầu với không gian đậm chất thu, là tiếng trống khai giảng và những ngày cắp sách đến trường: “Hằng năm đến cuối thu, lá rụng nhiều và trên trời không có những đám mây bạc phát ra ánh sáng, lòng tôi lại nao nức nhớ về những kỷ niệm đẹp của buổi tựu trường”. Nhân vật tôi, trong hiện tại, không ngừng luyến tiếc về quá khứ, nhớ về ngày đầu tiên đến trường của mình. Câu chuyện diễn ra theo từng giai đoạn, tương thích với cách suy nghĩ và đọc của các bạn trẻ, nhưng vẫn gợi lại cảm xúc và ký ức về ngày đầu tiên đến trường của người lớn.
Sự thay đổi đó đầu tiên thể hiện qua cảm giác khi đến trường: "Con đường này tôi đã đi qua nhiều lần, nhưng lần này đột nhiên thấy lạ. Mọi thứ xung quanh tôi đều thay đổi, vì lòng tôi đang trải qua sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học”. Nhân vật của tôi nhận thấy rằng mình đã trưởng thành, và do đó không chỉ cảnh quan xung quanh mà ngay cả những hoạt động hàng ngày của cậu như thả diều hay chơi với bạn bè đều không còn giống như trước. Với nhận thức ngây ngô của mình, cậu bé nhận ra rằng mình đã sẵn sàng bước vào một chặng đường mới của cuộc đời, mình đã trưởng thành hơn và giàu kinh nghiệm hơn.
Trong bộ quần áo vải dù mà mẹ cẩn thận chuẩn bị, cậu bé cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn hơn. Tác giả đã sử dụng hai từ “trang trọng” và “đứng đắn” để mô tả tâm trạng, sự trưởng thành của nhân vật tôi một cách khéo léo. Hành trình thay đổi nhận thức của cậu bé còn được thể hiện qua hành động đáng yêu của cậu, khi cầm hai quyển vở trên tay thấy nặng nhưng lại yêu cầu “mẹ đưa bút thước cho con cầm” với ý nghĩ ngây thơ “chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước”. Ý nghĩa trong trẻo của cậu bé khiến ta không thể không trân trọng và cảm thông.
Khi đến trường, chuỗi cảm xúc khác nhau liên tục đeo bám cậu bé, cho thấy sự tinh tế và nhạy cảm của tâm hồn cậu. Trước sân trường Mĩ Lí, đông đúc người, ai cũng ăn mặc chỉn chu, gương mặt tươi cười rạng rỡ, khiến cậu bé cảm thấy lo sợ và lúng túng. Có lẽ đây là cảm giác của bất cứ ai khi lần đầu tiên đến trường: cảm giác cô đơn, lạc lõng, muốn hòa nhập với mọi người nhưng lại lo sợ và hoang mang. Nhưng không chỉ cậu, những người bạn của cậu cũng vậy, cùng với những chú chim non nép mình bên người thân.
Khi đứng trước sân trường, cảm giác "lạc lõng" lại trỗi dậy trong tâm trí nhân vật tôi. Khi thầy giáo gọi tên, cậu bé bỗng nhiên giật mình, lúng túng và tim như ngừng đập. Điều đáng yêu nhất chính là lúc cậu bé không cầm được nước mắt và khóc nức nở khi sắp phải chia tay mẹ để vào lớp học. Cậu bé bước vào một thế giới mới, rời xa thế giới quen thuộc có mẹ ở bên chăm sóc, đùm bọc. Khi bước vào lớp học, cảm giác vừa xa lạ vừa quen thuộc, vừa ngỡ ngàng nhưng cũng rất tự tin. Nhân vật tôi cảm nhận được mùi hương lạ trong lớp, mọi thứ xung quanh đều lạ, tự tìm chỗ ngồi riêng, thậm chí người bạn mới gặp cũng không gây cảm giác lạ lẫm. Nhân vật tôi đã miêu tả chân thật, đầy đủ những cung bậc cảm xúc khác nhau về ngày đầu tiên đến trường. Tự nhiên, chúng ta có cảm giác sống lại bầu không khí của ngày tựu trường đầu tiên đó.
Trong tác phẩm này, không chỉ thể hiện được các cảm xúc đa dạng của các em học sinh khi đến trường lần đầu, mà còn vẽ nên bức tranh về sự quan trọng của giáo dục đối với thế hệ trẻ, qua con mắt của các phụ huynh và giáo viên. Cha mẹ chuẩn bị cho con em sẵn sàng trước ngày khai giảng bằng cách chuẩn bị quần áo, sách vở và đồ dùng học tập, cũng như tham gia vào buổi lễ khai giảng của con. Các giáo viên cũng đầy tình yêu thương và tận tâm, đặc biệt đối với những học sinh mới. Hiệu trưởng rất quan tâm đến tâm lý của các em và khuyên nhủ các em bằng những lời động viên để giảm bớt sự lo lắng của các em. Những giáo viên trẻ tuổi có tính cách vui vẻ, tình cảm và luôn cười tươi, ân cần với các em học sinh.
Tác phẩm đã tạo nên một tình huống truyện đặc biệt, khi mô tả ngày đầu tiên đến trường với biết bao cảm xúc và tâm trạng về một cột mốc quan trọng trong cuộc đời mỗi người. Kết cấu câu chuyện phù hợp với việc theo dòng hồi tưởng, linh hoạt trong cách biểu đạt tự sự, miêu tả và biểu cảm để diễn tả đầy đủ và hợp lý các cung bậc cảm xúc của nhân vật. Ngôn ngữ được sử dụng là nhẹ nhàng, sâu lắng, có giọng văn thơ mộng, mượt mà và tinh tế.
Tác phẩm đã sử dụng ngôn ngữ kể chuyện tự nhiên, nhẹ nhàng, với phong cách thơ mộng, tinh tế, để tái hiện chân thực những cung bậc cảm xúc của người đọc về ngày đầu tiên đến trường. Buổi tựu trường là một kỉ niệm sâu sắc trong tâm trí của mỗi người và đồng thời làm nhận thức thêm về vai trò, tầm quan trọng của giáo dục đối với thế hệ trẻ.
Phân tích Tôi đi học mẫu số 3
Trong quá trình học tập của mỗi người, chắc hẳn ai ai cũng đã trải qua ít nhất một lần đến trường cùng với cha mẹ, trong tâm trạng bồn chồn và lo lắng. Ký ức ấy vẫn luôn hiện hữu và cứ mỗi khi đến mùa tựu trường, nó lại trở thành nỗi niềm trong tâm trí mỗi người. Tuy nhiên, để có những tác phẩm văn học ghi lại những kỉ niệm đẹp đó và mang đến xúc cảm sâu xa, có lẽ chỉ có Thanh Tịnh với tác phẩm ngắn "Tôi đi học".
Thanh Tịnh đã viết một truyện ngắn dễ thương và nhẹ nhàng về ký ức của mình vào một buổi sáng mùa thu đầu tiên đi học từ nhà đến trường làng. Trong truyện ngắn này, nhà văn đã miêu tả các chi tiết dễ thương của tuổi thơ, đặc biệt là lần đầu tiên đi tới trường cùng mẹ. Trong truyện, Thanh Tịnh đã giải thích lý do vì sao ông viết truyện này bằng cách nhắc đến thời gian cuối thu và không gian trên đường với lá rụng nhiều và đám mây bàng bạc, cũng như sự lo lắng và ngại ngùng của những đứa trẻ lần đầu đi tới trường. Truyện ngắn này chỉ có bốn trang sách, nhưng nó đã ghi lại một ký ức thật là đáng nhớ và xúc động.
Những hình ảnh gợi nhớ được miêu tả nhẹ nhàng đã khiến tác giả nhớ lại "những kỷ niệm mơn man", làm tâm trạng của ông tràn đầy hân hoan về buổi tựu trường. Tác giả đã nhớ lại từng cảnh trong ký ức, như một cuốn phim tua chậm, bắt đầu từ "Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh...". Đó là thời điểm thay đổi cuộc sống tuổi thơ và cũng là cuộc đời của tác giả (và có thể của mọi người) sau này, không thể nào quên được. Cảm xúc còn được miêu tả qua cảnh làng quê và con đường dẫn tới trường. Thanh Tịnh đã tái hiện chúng vào những trang văn bằng nghệ thuật viết tự sự. Con đường làng dài và hẹp đã trở nên lạ lẫm với tác giả, vì trong lòng ông có sự thay đổi lớn: "Hôm nay tôi đi học".
Câu văn ngắn gọn và dễ hiểu “Hôm nay tôi đi học” đã khiến mọi nét nhìn thay đổi, tâm trạng diễn biến không ngừng. Dù cùng là con sông và cánh đồng làng nhưng giờ đây, “tôi” không được như thằng Quý lội qua sông thả diều, hay như thằng Sơn nô đùa trên đồng ruộng. Sự thay đổi từ việc “đi học” đã làm thay đổi tính cách và cách ăn mặc của con người “tôi”, khiến “Trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn”. Nhà văn đã tạo ra điểm nhấn chính xác vào cảm xúc của độc giả, khiến hàng triệu người cảm nhận được bóng dáng của mình khi đọc dòng văn này, dù không cùng hoàn cảnh, không cùng nơi chốn và thời điểm với nhân vật “tôi”.
Nhà văn bắt đầu từ điểm nhấn là “sự thay đổi lớn” của nhân vật và chi tiết cụ thể hơn về hành trình đến trường của “tôi” cùng mẹ được miêu tả kỹ lưỡng bằng những hình ảnh và biểu cảm. Dây chuyền các hình ảnh tinh tế liên tiếp được miêu tả như “mấy cậu nhỏ trạc bằng tuổi tôi… trao sách vở cho nhau xem”. Những cậu bé đó cầm nhiều sách vở và bút thước trong khi “tôi” chỉ cầm hai quyển vở mà đã thấy nặng.
Trong đoạn văn, tác giả miêu tả sự cố gắng của "tôi" để giữ chặt quyển vở khi đang đi đến trường, nhưng vẫn không thể tránh khỏi việc quyển vở bị xệch ra và rơi xuống đất. "Tôi" cẩn thận nắm lại quyển vở và nhìn thấy những cậu học trò khác đang cầm sách vở và bút thước một cách dễ dàng. "Tôi" cũng muốn cầm bút thước nhưng sau đó suy nghĩ rằng chỉ có người thạo mới có thể cầm được nó. Tác giả cũng ghi nhận những ý nghĩ ngây ngô, đáng yêu chỉ có ở trẻ thơ.
Sau một hành trình dài, nhân vật "tôi" và mẹ đã đến nơi đích. Khi nhìn thấy trước mặt là "Sân trường làng Mĩ Lí đông đúc người", "tôi" nhớ lại chỉ mới vài ngày trước "tôi" cùng bạn bắt chim quyên và đã thăm quan kỹ từng phòng của trường này. "Tôi" cảm thấy rằng "nhà trường cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà khác trong làng", điều này hoàn toàn đúng với thực tế.
Ở thời điểm đó, tại miền Trung, hầu như các làng quê đều có nhiều nhà tranh vách đất, chỉ có một vài ngôi nhà ngói nhỏ. Chỉ có đình chùa và trường học mới được xây cao ráo và sạch sẽ hơn các ngôi nhà khác trong làng. Nhưng hiện tại, tình hình đã thay đổi. "Trước mắt tôi, trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như một đình làng ở Hòa Ấp. Sân rộng, tường cao hơn cả vào những buổi trưa hè vắng lặng. Lòng tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ". Tại sao lại như vậy, đó chỉ là một ngôi trường thôi mà! Đó là cảm nhận của tuổi thơ về một sự vật trong hai thời điểm và hoàn cảnh khác nhau. Trước đó mấy ngày, nhân vật "tôi" tới trường Mĩ Lí vào những ngày hè vắng lặng trong cảnh sông thả diều và bẫy chim thường ngày, nên chỉ thấy nó cao ráo và sạch sẽ hơn các ngôi nhà trong làng. Nhưng hiện tại, mọi thứ đã khác.
Sự khác biệt đầu tiên là ở cậu bé, cậu sắp trở thành một học sinh. Cậu đã bắt đầu thay đổi từ môi trường gia đình sang môi trường trường học, từ môi trường tự do chơi đùa dưới mái nhà và cánh đồng làng sang một lớp học trong ngôi trường này để học đọc, viết và tính toán. Để "biết ba chữ với người ta" như mong ước của cha mẹ. Sự khác biệt thứ hai là cảnh quan trước mắt dày đặc cả người. Cũng giống như "tôi", mấy cậu bé học sinh mới chỉ dám nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa hay từng bước đi nhẹ nhàng. Họ giống như con chim con đứng bên bờ tổ, muốn nhìn cảnh rộng lớn muốn bay, nhưng lại e sợ và do dự. Tác giả đã so sánh tuổi thơ trong hoàn cảnh đó "như con chim non..." luôn e sợ trước cảnh lạ. Hoàn cảnh đã ảnh hưởng đến tâm lý của con người. Đó là cảnh trong trường học, nơi giảng dạy "tiên học lễ, hậu học văn", nơi mà người lớn bước vào còn phải giữ phép tắc lễ nghĩa, huống gì là trẻ con.
Tác giả đã miêu tả rất tinh tế cảnh tượng và tâm trạng của nhân vật "tôi" và "mấy cậu học trò mới" trong bài văn. Nỗi lo sợ và sự ngập ngừng trong cử chỉ càng tăng lên khi nghe "một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi, khỉ học trò cũ sắp hàng và đi vào lớp", khiến "tôi" cảm thấy chơ vơ. Tất cả các học trò mới đều thụ động, và đây có lẽ là đoạn văn mô tả cảnh tượng và tâm trạng hay nhất trong bài văn. Cử chỉ của họ "rụt rè hai chân hết co lại duỗi...", "toàn thân cũng đang run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp". Trong lúc đó, "ông đốc" (thầy hiệu trưởng) xuất hiện và đọc tên từng người, rồi dặn dò phải chăm học. Sau đó, ông "nhìn chúng tôi với cặp mắt hiền từ và cảm động", khiến các học trò mới "càng lúng túng hơn" khi bị ngắm nhìn từ bên ngoài đường và bên trong lớp học.
Cao trào của tâm trạng xảy ra khi ông đốc ra lệnh: "- Các em đứng lên sắp hàng để vào lớp." Đó là lúc "trong ký ức thời thơ ấu, tôi chưa bao giờ cảm thấy xa mẹ tôi như lần này". Tình trạng này khiến cho "một người đứng đầu khóc và tôi bất ngờ quay lại, cúi đầu nức nở khóc theo lời khóc của mình. Tôi nghe thấy vài tiếng thút thít trong đám học trò mới ở sau lưng tôi." Tuy nhiên, cảm giác lúng túng và lo sợ dần dần biến mất nhờ sự ủng hộ của những người thân và sự hiền từ của ông đốc và "người thầy trẻ tuổi với khuôn mặt tươi cười đón chúng tôi ở cửa lớp." Nhờ sự an ủi, động viên từ mẹ, ông đốc và người thầy trẻ tuổi, tâm trạng của nhân vật "tôi" đã chuyển từ tâm trạng lo sợ, lúng túng sang tâm trạng tò mò, gần gũi và ấm áp khi ngồi yên trong lớp học.
Trải qua một buổi sáng, nhân vật "tôi" thấy mọi thứ đều mới lạ và thú vị, từ hương thơm, tấm hình cho đến cách ngồi "là vật riêng của mình". Dù ngồi cạnh người bạn chưa quen biết, nhưng "tôi" không cảm thấy xa lạ chút nào. Môi trường học tập tạo ra một không gian thân thiện, trong sáng và đã thay đổi hoàn toàn cách nhân vật "tôi" nhìn nhận cuộc sống.
Sau hơn 70 năm từ khi "Tôi đi học" được viết, truyện vẫn khiến bất kỳ ai đọc lại đều xúc động. Ngoài cách diễn đạt tinh tế và êm dịu như thơ, tác giả còn kết hợp miêu tả với cảm xúc một cách tinh tế, sắp xếp các chi tiết về buổi học đầu tiên của nhân vật "tôi" thành một câu chuyện ngắn, sâu lắng và lãng mạn. Ai cũng thấy được bóng dáng của chính mình trong truyện, đặc biệt là hình ảnh "tôi đặt tay lên bàn, chăm chú nhìn thầy viết và vừa lẩm bẩm đánh vần, vừa đọc" đọng lại trong tâm trí của người đọc khi kết thúc câu chuyện.
Phân tích Tôi đi học mẫu số 4
Thanh Tịnh là một tác giả truyện ngắn được biết đến với những tác phẩm nhẹ nhàng, tinh tế và sâu sắc. Những câu văn của ông thường mang đậm chất trữ tình, tràn đầy tình cảm trong sáng và đằm thắm. Trong số các tác phẩm của ông, truyện ngắn "Tôi đi học" là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất. Truyện được viết theo kiểu hồi tưởng của nhân vật chính "tôi", thể hiện cảm giác mới mẻ, trang trọng, náo nức và bỡ ngỡ của nhân vật trong buổi tựu trường đầu tiên theo trình tự thời gian. Giọng văn của truyện nhẹ nhàng và kết hợp hài hòa giữa các yếu tố tự sự, miêu tả và biểu cảm.
Bắt đầu bằng những dòng ký ức, truyện ngắn mở ra với những câu văn đầy hồi tưởng: "Mỗi độ thu về, lá rụng nhiều trên đường và bầu trời trong xanh không một đám mây bàng bạc. Tôi lại bị ám ảnh bởi những ký ức về buổi tựu trường." Nhân vật "tôi" nhớ lại những kỉ niệm mùa thu của mình, khi cảm nhận thiên nhiên trong cảm giác tự nhiên nhất. Lá vàng rơi nhẹ nhàng từ trên cao và rơi xuống đất mẹ. Trên bầu trời, những đám mây màu xanh lững lờ tạo nên bầu không khí yên bình. Chính vì những cảm xúc đó, "tôi" lại nhớ lại những ngày đầu tiên đi học của mình: "Cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong tôi như những cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. Tôi sẽ không bao giờ quên được những kỉ niệm ấy".
Tác giả kể lại tâm trạng, cảm nhận của "tôi" trong hành trình đi cùng mẹ đến trường vào một sáng mùa thu "đầy sương và gió lạnh". Nhân vật tôi đi cùng mẹ trên con đường quen thuộc, nhưng trong tâm trạng bồi hồi, nôn nao, hồi hộp của lần đầu tiên đi học, mọi thứ từ quen thuộc đã trở thành mới lạ. Những cảm nhận chân thực, tinh tế của một tâm hồn trong sáng trẻ thơ được tác giả gợi nhắc đến. Trong chiếc áo vải dù đen dài, nhân vật tôi cảm thấy trang trọng và đứng đắn. Việc đi học đã giúp nhân vật tôi trưởng thành hơn, nghiêm túc hơn. Lần đầu tiên đến trường, một cậu bé 6 tuổi nhìn mọi thứ bằng ánh mắt đầy nghiêm túc, chững chạc và đồng thời cũng mang chút ngây ngô.
Tác giả miêu tả cảm xúc của nhân vật "tôi" khi nhìn thấy bạn bè cùng tuổi đang cầm sách vở, cảm thấy mình đã đủ lớn để cầm những cuốn sách đó. Nhưng cậu bé vẫn cảm thấy khó khăn và yêu cầu mẹ giúp đỡ. Cậu bé vẫn còn ngây thơ và có những suy nghĩ đáng yêu như: "Chắc chỉ có người thành thạo mới cầm được bút thước". Cái nhìn đáng yêu này của cậu bé khiến người đọc cảm thấy thích thú và ấm áp."
Sau khi đi hết con đường làng quen thuộc, trước mắt cậu là ngôi trường mà cậu đã từng theo học. "Tôi" tự nhắc lại rằng mình đã từng đến đây, đi qua đây, nhưng ngôi trường của cậu bây giờ đã khác hẳn so với lúc trước. Cậu miêu tả tâm trạng của mình bằng những câu văn tự nhiên: "Ngôi trường Mỹ Lý trước mắt tôi vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như một cái đình Hòa Ấp. Sân trường rộng lớn, tường trường cao hơn so với những buổi trưa hè cô đơn. Tôi cảm thấy lo sợ, vô cùng bất an."
Cách so sánh cùng nhân hóa của cậu bé khiến ngôi trường trở nên vừa quen thuộc vừa mới lạ, giống như một người bạn mới mang lại những cảm xúc thân quen nhưng cũng đầy bất ngờ. Dưới góc nhìn của một cậu bé tinh ý, những bạn cùng lứa của cậu cũng e dè, lạ lẫm đứng kề bên người thân. Đó là những dấu hiệu chân thực của những cậu bé lớp Một, vẫn còn ngây ngô và xa lạ.
Dòng hồi tưởng của tác giả trỗi dậy khi nghe tiếng trống đầu tiên. Tiếng trống ấy "rộn ràng trong tâm hồn tôi". Tiếng trống đầu tiên, mạnh mẽ, tiếng trống của tâm hồn. Sau tiếng trống là bài phát biểu của ông Tổng Giám đốc. Ấn tượng của "tôi" về ông Tổng Giám đốc là một người cẩn thận, yêu thương trẻ em. Chính tình cảm, sự quan tâm chu đáo của ông đã cho thấy tầm quan trọng của giáo dục, đồng thời cũng là trách nhiệm của người giáo dục và trách nhiệm học tập của trẻ em. Truyện ngắn này là hồi ức của tác giả về ngày đầu tiên đi học. Đó là một thời gian quan trọng trong cuộc đời mỗi người. Một khoảng thời gian trong tuổi thơ tinh khôi mà chắc hẳn ai cũng không thể nào quên được.
Phân tích Tôi đi học mẫu số 5
Kí ức về thời học trò luôn là những kỉ niệm đẹp nhất của cuộc đời chúng ta. Đó là khoảng thời gian mà chúng ta được sống với bản thân mình, với sự vô tư và hồn nhiên của tuổi thơ. Đây cũng chắc chắn là bầu trời kí ức về ngày đầu tiên đi học của chúng ta. Truyện ngắn "Tôi đi học" của tác giả Thanh Tịnh đã tái hiện lại những cảm xúc đó một cách xúc động.
Thanh Tịnh là bút danh của tác giả Trần Văn Ninh (1911 - 1988), sinh ra ở Huế. Với tài năng văn chương, từ năm 1933 ông đã bắt đầu hoạt động sáng tác. Trong sự nghiệp, ông viết nhiều thể loại, tuy nhiên, thành công nhất của ông là ở truyện ngắn và thơ. Các tác phẩm truyện ngắn của ông đều được thấm đượm cảm xúc êm đềm, trong trẻo mà cũng man mác buồn thương, vừa ngọt ngào sâu lắng. Với cách viết nhẹ nhàng, đan xen tâm tình mà đậm chất khó quên, các tác phẩm của Thanh Tịnh luôn để lại trong lòng người đọc chút bồi hồi, tương tư. Trong số đó, truyện ngắn "Tôi đi học", được xuất bản trong tập "Quê mẹ" năm 1941, là một tác phẩm đặc biệt. Đó là một thiên hồi ức xúc động về những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường ba mươi năm về trước.
Bài văn được sắp xếp theo trình tự thời gian và tâm trạng của nhân vật được phát triển đồng thời với các sự kiện đáng nhớ trong ngày đầu tiên đi học. Từ cảnh cậu bé được mẹ âu yếm dắt tay đưa tới trường, đến cảnh cậu say mê ngắm nhìn ngôi trường; từ cảm giác hồi hộp khi nghe thầy giáo gọi tên mình, đến lo lắng khi phải rời xa vòng tay mẹ để cùng các bạn vào nhận chỗ trong lớp mới vào giờ học đầu tiên. Với ngòi bút tâm tình cùng sự kết hợp hài hòa giữa bút pháp tự sự, miêu tả và bộc lộ cảm xúc, bài văn đã tạo nên tính trữ tình đậm đà.
Tác giả mở đầu truyện ngắn bằng việc tả lại cảnh thiên nhiên, khơi gợi hồi ức về quá khứ. Mùa thu thường mang đến nét đẹp và sự buồn. Những biến đổi của thời tiết đưa tác giả trở về những ký ức xa xôi: "Hàng năm vào cuối thu, lá rụng nhiều trên đường và trên trời những đám mây bạc, lòng tôi lại nhớ về những ký ức đẹp của buổi tựu trường…”. Tác giả phác họa mạch cảm xúc một cách tự nhiên và đầy lôi cuốn. Tác giả còn sử dụng nghệ thuật so sánh một cách khéo léo, kết hợp với hình ảnh giàu sức gợi để vẽ nên bức tranh thiên nhiên, từ đó thể hiện được sự lãng mạn và mơ mộng của mùa thu với sắc lá vàng phai, những đám mây bạc lãng đãng trôi trên bầu trời xanh thẳm mênh mông.
Tác giả đã khéo léo sử dụng nghệ thuật so sánh để vẽ nên bức tranh thiên nhiên đầy sức gợi. Mạch cảm xúc trong đó được khai thác một cách tự nhiên, tạo ra một không gian lãng mạn, mơ mộng của mùa thu với sắc lá vàng phai, những đám mây bạc lãng đãng trôi trên bầu trời mênh mông xanh thẳm. Hình ảnh được sử dụng đơn giản nhưng đủ để đem lại cho độc giả cảm giác thi vị và lãng mạn.
Tác giả đã vẽ lại hình ảnh mấy em nhỏ rụt rè xuất hiện nấp dưới nón mẹ trong lần đầu đến trường, khiến ông nhớ lại ngày đầu tiên đi học của mình. Dù đã mấy chục năm trôi qua, tác giả vẫn nhớ rõ cảm giác bồi hồi của cậu khi được mẹ dắt đến trường trên con đường làng dài và hẹp vào một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Cảnh vật xung quanh dường như đã thay đổi khi ông quen đi lại con đường đó nhiều lần, nhưng ông nhận ra rằng sự thay đổi lớn nhất là trong tâm trạng của mình vì hôm nay là ngày ông đi học. Tác giả diễn tả rất tinh tế cảm giác mới mẻ của cậu khi được mẹ dẫn đến trường trên con đường kia.
Đi học là một dịp trọng đại trong cuộc đời. Điều đó có nghĩa là cậu bé đã trưởng thành và từ nay trở đi, cậu sẽ không còn được tự do và nô đùa như một đứa trẻ vô ưu vô lo. Không còn được chơi đùa qua sông thả diều giống như thằng Quý hay chạy đùa ra đồng như thằng Sơn. Những suy nghĩ đơn giản, trong sáng và nghiêm túc của cậu học trò trong buổi đầu tiên đi học thật đáng yêu và đáng quý.
Đoạn văn sau miêu tả rằng không chỉ có sự thay đổi khung cảnh bên ngoài, mà còn có sự thay đổi lớn trong con người của nhân vật chính. Nó đã mô tả một cách chân thực và xúc động về diễn biến tâm lý và hành động của cậu bé trên con đường đến trường.
“Trong chiếc áo vải dù đen dài, tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn. dọc đường thấy mấy cậu nhỏ trạc tuổi tôi áo quần tươm tất, nhí nhảnh gọi tên nhau hay trao sách vở cho nhau xem mà tôi thèm. Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu nặng. tôi bặm tay ghì thật chặt, nhưng một quyển vở cũng xệch ra và chênh đầu chúi xuống dấy. tôi xóc lên và nắm lại cẩn thận. mấy cậu đi trước ôm sách vở nhiều lại kèm cả bút thước nữa. Nhưng mấy cậu không để lộ vẻ khó khan gì nốt…”.
Trong ngày đầu tiên đi học, khi được mặc bộ quần áo mới, cậu bé cảm thấy mình đã lớn lên và tất cả mọi thứ đều thay đổi. Suy nghĩ và cảm nhận ấy khiến cho hành động của cậu trở nên lúng túng và vụng về hơn. Cậu không còn tự do chạy nhảy như trước đây nữa. Nhìn các bạn cùng lớp nhí nhảnh chơi đùa, cậu cảm thấy thêm áp lực và cố kìm nén lại càng nhiều hơn. Dù quan điểm của cậu về việc đi học không quá đáng sợ, nhưng đó cũng là một tín hiệu cho thấy cậu sẽ không được phép nô nghịch như trước đây nữa. Hai quyển vở trong túi sách của cậu dường như trở nên nặng nề hơn và cậu không thể hiểu tại sao mình lại cảm thấy khó khăn đến như vậy, trong khi các bạn cùng lớp lại mang nhiều đồ hơn mà không thấy khó khăn gì. Vì muốn không bị thua kém và tỏ ra mình lớn hơn, cậu bé đã xin mẹ được cầm cả bút và thước. Nghe mẹ nói rằng để mẹ cầm thì cậu nảy ra một suy nghĩ ngây thơ: Chắc chỉ có người thạo mới cầm được bút và thước.
Khi nhớ lại tâm trạng của mình trong ngày đầu tiên đi học, tác giả rất thích thú và miêu tả: Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi. Hình ảnh so sánh này trong câu văn rất trong sáng và đẹp đẽ, phù hợp với tâm trạng trẻ thơ của tác giả. Cậu bé choáng ngợp trước khung cảnh sân trường làng Mĩ Lí đông đúc cả người, tất cả mọi người đều ăn mặc sạch sẽ, gương mặt tươi cười và sáng sủa. Tác giả nhớ lại cảm giác của mình về ngôi trường khi chưa học, khi đó trường học đối với tác giả là một nơi xa lạ: "Mấy hôm trước, khi đi ngang qua làng Hòa An và bắt chim quyên với thằng Minh, tôi đã ghé vào trường một lần, lúc đó trường đối với tôi là một nơi xa lạ...". Nhưng bây giờ, khi sắp trở thành một học sinh, tác giả thấy ngôi trường xinh đẹp và oai nghiêm hơn bao giờ hết, và cảm thấy mình quá nhỏ bé so với nó. Do đó, tác giả trở nên lo sợ và lúng túng. Trước mắt, tác giả chỉ thấy một thế giới mới mẻ, những đứa bạn cùng trang lứa với tác giả không khác gì những con chim non đứng trên bờ tổ, muốn bay lên nhưng lại ngập ngừng và sợ hãi. Trí óc còn non nớt của tác giả không thể hình dung được những điều xảy ra trong ngôi trường đẹp đẽ này, do đó tác giả cảm thấy lo sợ và muốn tìm hiểu bạn bè và thầy cô trong ngày đầu tiên: "Sau một hồi trống vang dội cả lòng tôi...". Các chi tiết trong đoạn văn được miêu tả rất cụ thể.
Buổi học đầu tiên được tái hiện với sự sống động. Cảm giác lo lắng, thấp thỏm trong chờ đợi gọi tên của mình cũng đầy ám ảnh: "Khi ông ta đọc tên từng người, tôi cảm thấy như trái tim tôi ngừng đập. Tôi quên cả mẹ đang đứng phía sau tôi...". Cậu bé lo lắng khi phải rời xa vòng tay của mẹ, nhưng rồi thời khắc đó cũng đến. Khi ngồi yên trong lớp học, tiếp nhận giờ học đầu tiên, cậu cảm thấy vừa xa lạ vừa gần gũi với mọi thứ xung quanh: "Một mùi hương lạ lan tỏa trong lớp học, nhìn vào những hình ảnh treo trên tường, tôi cảm thấy chúng thật sự thú vị...".
Sau khi vượt qua trở ngại ban đầu, cậu bé đã tự tin bước vào giờ học đầu tiên của đời mình và tập trung chăm chỉ nhìn thầy giảng bài, đánh vần và đọc. Tác phẩm ngắn "Tôi đi học" gợi lại cho chúng ta những cảm xúc xúc động về buổi lễ nhập học đầy sự háo hức và lo lắng. Khoảnh khắc đó sẽ mãi còn vang vọng trong tâm trí mỗi người.
-/-
Vừa rồi là nội dung chi tiết một số mẫu bài văn phân tích Tôi đi học lớp 7 - Văn mẫu lớp 7 do Doctailieu tổng hợp và biên soạn chi tiết hi vọng sẽ giúp các em có thêm nguồn tài liệu tham khảo hữu ích để có một bài văn phân tích hay và sâu sắc. Chúc các em học tốt !