Trang chủ

Phân tích nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

Xuất bản: 14/05/2019 - Cập nhật: 26/04/2022 - Tác giả: Giangdh

[Văn mẫu 9] Phân tích nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn thơ Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga để làm nổi bật lên hình ảnh người anh hùng dũng cảm giàu lòng nhân nghĩa

     Phân tích nhân vật Lục Vân Tiên trong bài thơ Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga để thấy được vẻ đẹp của vị nho sinh chính trực, đôn hậu bao dung, thể hiện khát khao hành đạo giúp đời của tác giả thông qua hai nhân vật chính.

Cùng Đọc tài liệu tham khảo gợi ý cách làm và lập dàn ý chi tiết cho bài phân tích ngay sau đây:

Hướng dẫn phân tích nhân vật Lục Vân Tiên

Đề bài: Phân tích nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.

1. Phân tích đề

- Yêu cầu của đề bài: phân tích nhân vật Lục Vân Tiên.

- Phạm vi tư liệu, dẫn chứng : từ ngữ, chi tiết tiêu biểu trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.

- Phương pháp lập luận chính : phân tích.

2. Hệ thống luận điểm

- Luận điểm 1: Lục Vân Tiên là chàng trai dũng cảm, nghĩa hiệp

- Luận điểm 2: Lục Vân Tiên là người chính trực, tôn trọng người khác, không màng danh lợi

3. Lập dàn ý chi tiết

a) Mở bài

- Giới thiệu vài nét về Nguyễn Đình Chiểu:

+ Nguyễn Đình Chiểu (1822 - 1888) là một nhà thơ Nam Bộ yêu nước sống ở thế kỉ thứ XIX, cuộc đời ông gặp nhiều đau thương bất hạnh trong hoàn cảnh xã hội đương thời nhiều biến đổi lớn lao.

- Giới thiệu tác phẩm Lục Vân Tiên và đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga:

+ Lục Vân Tiên là một trong những tác phẩm truyện thơ Nôm đặc sắc của Nguyễn Đình Chiểu nhằm phê phán những bất công trong xã hội và truyền dạy đạo lí làm người.

- Khái quát về nhân vật Lục Vân Tiên: là một anh hùng dũng cảm, chính trực, tôn trọng người khác, có tấm lòng lương thiện, không màng danh lợi.

b) Thân bài

Luận điểm 1: Lục Vân Tiên là chàng trai dũng cảm, nghĩa hiệp

- Hành động đánh cướp:

+ Lục Vân Tiên một mình dùng tay không đánh lại bọn cướp đông người gươm giáo đầy đủ, thanh thế lẫy lừng.

+ “Bẻ cây làm gậy, nhằm làng xông vô” -> Hành động khẩn trương, không so đo tính toán

+ “Kêu rằng bớ đảng hung đồ” : gọi tên; trách mắng -> Cách đánh cướp công khai như các anh hùng hảo hán

+ “Tả đột hữu xung” : Chủ động tung hoành lâm trận

-> Cho dù bọn cướp có hung dữ và ngang tàn nhưng Lục Vân Tiên vẫn đánh bằng võ nghệ của mình.

=> Lục Vân Tiên rất dũng cảm, mạnh mẽ và anh hùng, mang cái đức và vẻ đẹp của một đức tướng tài ba.

Luận điểm 2: Lục Vân Tiên là người chính trực, không màng danh lợi

- Cách cư xử đối với Kiều Nguyệt Nga:

+ “Khoan khoan ngồi đó chớ ra” -> Lục Vân Tiên rất ân cần với Kiều Nguyệt Nga, coi trọng danh dự và bổn phận

+ “Ta đã trừ dòng lâu la”, “Tiểu thư con gái nhà ai”; “Tên họ là chi” -> Ân cần hỏi han, an ủi, chăm sóc chu đáo cho hai cô gái bị nạn.

+ “Làm ơn há dễ cho người trả ơn”; “Nhớ câu kiến nghĩa bất vi… phi anh hùng” -> Quan điểm của Lục Vân Tiên: giúp đỡ người gặp nạn là điều phải làm, không mong trả ơn.

+ Từ chối, lạy tạ lời mời của Nguyệt Nga về nhà nàng để cho nàng đền đáp. -> Cách từ chối hết sức tôn trọng và tỏ rõ khí phách của một vị anh hùng.

-> Cách cư xử mang tinh thần hiệp nghĩa của các anh hùng hảo hán, thấy việc nghĩa thì làm, coi việc nghĩa là bổn phận, không màng tiền tài, danh lợi.

=> Lục Vân Tiên là một người rất chính trực, anh hùng, chính nghĩa và nhân hậu, gửi gắm niềm tin và ước mong của nhân dân ta đem đến một xã hội công bằng.

* Đặc sắc nghệ thuật

- Bút pháp miêu tả ước lệ

- Giọng thơ nhiều quyền lực

- Ngôn ngữ đa dạng, phù hợp với tính cách nhân vật

- Xây dựng hình tượng nhân vật qua hành động, cử chỉ, lời nói

- Ngôn ngữ thơ mộc mạc, bình dị

c) Kết bài

- Đánh giá khái quát về nhân vật Lục Vân Tiên.

- Nêu một vài cảm nhận của em về nhân vật.

4. Sơ đồ tư duy phân tích nhân vật Lục Vân Tiên

5. Kiến thức mở rộng

- Giá trị hiện thực:

+ Lên án cái ác, cái xấu trong xã hội

+ Chửi thói gian ác, bất công, những kẻ tráo trở, bội bạc, bất nghĩa, bất nhân, bọn người làm ăn bất lương chuyên lừa bịp, bóp nặn nhân dân.

- Giá trị nhân đạo:

+ Đề cao tình nghĩa giữa con người với con người trong xã hội

+ Đề cao tinh thần nghĩa hiệp, sẵn sàng cứu khổ phò nguy

+ Thể hiện khát vọng của nhân dân hướng tới lẽ công bằng và những điều tốt đẹp.

Văn mẫu hay phân tích nhân vật Lục Vân Tiên

Phân tích nhân vật Lục Vân Tiên bài số 1:

Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ yêu nước sống ở thế kỉ thứ XIX, cuộc đời ông gặp nhiều đau thương bất hạnh trong hoàn cảnh xã hội đương thời nhiều biến đổi lớn lao. Trong những thử thách ấy, sự nghiệp thơ ca của Nguyễn Đình Chiểu lại là những dấu ấn tinh thần lớn lao của thời đại và xã hội ấy trong đó tác phẩm “Lục Vân Tiên” là một truyện thơ Nôm điển hình. Hình ảnh người ảnh hùng Lục Vân Tiên là nhân vật trung tâm của truyện và được thể hiện khí phách nhất có lẽ là ở đoạn trích: “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga”.

Từ biệt tôn sư về đi thi, giữa đường lại gặp phải chuyện bất bình, Lục Vân Tiên không ngại ra tay tương trợ:

Vân Tiên ghé lại bên đàng,

.............

Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân".

Sự việc diễn ra thật bất ngờ, nhanh chóng bởi Vân Tiên chỉ là người qua đường thấy bất bình thì chẳng tha. Chàng dường như không kịp suy nghĩ, không lo đến an nguy của bản thân mà cứ thế xông vào dẹp tan lũ cướp cứu người. Chàng không hề biết trong kiệu là nàng Kiều Nguyệt Nga xinh đẹp con quan, chàng chỉ coi đó là người dân bình thường, không toan tính thiệt hơn, làm việc tốt xuất phát từ đáy lòng. Trước quân thù đông đảo cùng với một tên tướng hung dữ “mặt đỏ phừng phừng” chàng vẫn không hề nao núng:

Vân Tiên tả đột hữu xung,

Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dương.

Lâu la bốn phía vỡ tan,

Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.

Ta thấy hiện lên hình ảnh một người anh hùng đội trời đạp đất có sức mạnh và tài năng hơn người được so sánh như Triệu Tử Long- một vị anh hùng tiêu sái dũng mãnh đang oai hùng phá vòng Đương Dương. Đúng là khí phách của một chàng trai Nam Bộ cương trực, có phần liều lĩnh, thấy lũ cướp hoành hành hại dân là không giấu nổi sự tức giận của một đấng nam nhi mà ra tay dẹp lũ lâu la. Thật là can trường biết bao. Nguyễn Đình Chiểu quả đã xây dựng ở Lục Vân Tiên một khi chất của vị anh hùng tài đức mà nhân dân ta vẫn hằng mong ước.

Sau khi dẹp xong “lũ kiến chòm ong”, Vân Tiên mới hỏi thăm đến người trong xe. Nghe được tiếng kêu than cảm tạ của cô hầu gái, Vân Tiên có lẽ đã đoán ra người ngồi trên xe là một tiểu thư nên chàng can ngăn:

“Khoan khoan ngồi đó chớ ra,

Nàng là phận gái ta là phận trai.”

Chỉ một câu nói này thôi, chàng thư sinh họ Lục đã để lại ấn tượng về một người đọc sách thánh hiền, hiểu rõ đạo lí nam nữ thụ thụ bất tương thân. Đó cũng tỏ ra là tôn trọng vị tiểu thư khuê các trong xe. Rồi chàng hỏi han sự tình về người con gái chưa thấy mặt kia. Cảm tạ trước ơn cứu mạng cùng sự ngay thẳng của Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga có ý đền ơn cho trọn. Nhưng ngay từ đầu, ra tay dẹp cướp là xuất phát từ lòng hiệp nghĩa, chứ đâu có ý nghĩa mong sẽ được lợi lộc gì, vì vậy Lục Vân Tiên cũng không có ý nhận báo đáp nên đã từ chối thẳng thừng:

Vân Tiên nghe nói liền cười:

"Làm ơn há dễ trông người trả ơn?

Nay đà rõ đặng nguồn cơn,

Nào ai tính thiệt so hơn làm gì.

Nhớ câu kiến ngãi bất vi,

Làm người thế ấy cũng phi anh hùng.”

Người anh hùng này làm ơn nhưng không mong nhận ơn, chàng coi việc mình làm là chính đáng không so đo thiệt hơn, coi danh vọng tiền bạc chỉ là phù phiếm vô nghĩa. Chàng là sĩ tử nơi thi trường nhưng lại có khí phách hành hiệp trượng nghĩa của những kiếm khách hào hiệp trong thiên hạ. Cái cười sảng khoái của chàng chính là đã thể hiện chí khí của một nam tử hán đại trượng phu đáng khâm phục.

Bằng những từ ngữ hết sức giản dị, cách kể chuyện mộc mạc, dễ hiểu, văn phong trong sáng mang đậm những hiểu biết về đạo nghĩa, hình ảnh người anh hùng Lục Vân Tiên xuất hiện ý như một anh hùng của nhân dân, cho nhân dân và vì nhân dân.

Hình ảnh Vân Tiên đánh cướp được khắc họa thần tình. Cử chỉ, hành động, ngôn ngữ và cách ứng xử của chàng rất đẹp, mang phong thái người anh hùng, người tráng sĩ ngày xưa. Chúng ta không thể nào quên một Vân Tiên quả cảm, nhân hậu, chí khí của Cụ Đồ Nguyễn Đình Chiểu.

>>> Đọc thêm văn mẫu hayPhân tích đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

Phân tích nhân vật Lục Vân Tiên bài số 2:

Nhắc đến Nguyễn Đình Chiểu ta nghĩ ngay đến một nhà thơ lớn của dân tộc, không chỉ nổi tiếng với “Văn tế nghĩa cần Giuộc” mà “Truyện Lục Vân Tiên” cũng chính một áng thơ hay về những anh hùng đất Việt. Đặc biệt đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga” là trích đoạn được đánh giá là hay nhất, thể hiện nét hào hiệp trượng nghĩa, anh hùng nhưng cũng đầy chính nghĩa trong hành động cứu Kiều Nguyệt Nga của Lục Vân Tiên. Lục Vân Tiên là một người  vô cùng hào hiệp nguyện hết mình vì chính nghĩa, trước bọ cướp hung hăng nhưng không chịu khuất phục mà ra tay hành hiệp trượng nghĩa:

“Vân Tiên ghé lại bên đàng

Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô”

Trên đường về về nhà thăm cha mẹ, Lục Vân Tiên đã chứng kiến một cảnh khiến Lục Vân Tiên bất bình vô cùng, chính là sự lộng hành cướp bóc đầy hung bạo của bọn cướp Phong Lai. Không hề nao núng và sợ hãi, Lục Vân Tiên hành động chớp nhoáng không cần suy nghĩ mà nhanh trí “bẻ cây” làm vũ khí  “nhằm làng xông vô”, chính hành động đó đã thể hiện tinh thần hành hiệp trượng nghĩa vô cùng cao đẹp và xuất phát hoàn toàn từ con người, từ trái tim không hề toan tính của Lục Vân Tiên. Lục Vân Tiên không những là một tráng sĩ hào kiệt mà còn vô cùng nhanh trí, thông minh khi tay không vũ khí đã “bẻ cây làm gậy” để sử dụng làm vũ khí chống lại bọn cướp, tình thế vô cùng cấp bách, nhưng Lục Vân Tiên đã rất nhanh nhạy, hành động một cách dứt khoát đầy trượng nghĩa.

“Kêu rằng bớ đảng hung đồ

Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân”

Vừa “xông vô” đồng thời Vân Tiên còn hét lớn, uy hiếp lũ cướp bằng câu bất bình “bớ đảng hung đồ”, với hành động không thể dung thứ “làm thói hồ đồ hại dân”.

Câu nói của Lục Vân Tiên chính là quan điểm đầy tính chính nghĩa không những thế đó còn là như một tuyên bố đầy đanh thép, không được vì duy trì cuộc sống mà lại chà đạp lên người khách, gây đau khổ cho người khác bằng hành động của lũ côn đồ, đầy ngạo mạn trái với luân thường đạo lí làm người, việc làm của bọn cướp rất đáng lên án, và cần được trừng trị thích đáng

“Vân Tiên tả đột hữu xông

...........

Bị Tiên một gậy thác rày thân vong”

Nguyễn Đình Chiểu miêu tả hành động trượng nghĩa của Lục Vân Tiên với những hình ảnh chân thực vô cùng đẹp đẽ “tả đột hữu xung”. Chính tài năng miêu tả tài tình của nhà thơ đã làm cho người đọc như đang đứng giữa cái cảnh Lục Vân Tiên trừng trị lũ hung đồ đó. Người đọc như đang chứng kiến cái hành động  vô cùng nhanh nhạy đầy linh hoạt, khi “tả đột hữu xông” làm bọ cướp lao đao  “bốn phía vỡ tan”, phải nhanh chân “tìm đàng chạy ngay”. Tên cầm đầu là Phong Lai đã bị Lục Vân Tiên đánh cho “chẳng kịp trở tay”kết quả hắn phải nhận được vô cùng đích đáng “thác rày thân vong”.

Hình ảnh Lục Vân Tiên đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga” chính là hình ảnh của một chàng trai xả thân mình vì chính nghĩa mà không hề toan tính thiệt hơn đối với bản thân. Hành động hào hiệp, trượng nghĩa, thông minh, nhanh nhẹn, của con người liêm khiết, chính trực đây cũng là hình tượng về người anh hùng lí tưởng tác giả Nguyễn Đình Chiểu muốn thể hiện.

Phân tích nhân vật Lục Vân Tiên bài số 3:

Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ yêu nước Nam Bộ. Ông sống trong thời kì loạn lạc, xã hội rối ren, chế độ phong kiến Việt Nam suy tàn, bọn vua quan nhà Nguyễn thối nát. Xã hội đen tối, đau thương. Ngoài thơ văn yêu nước, Nguyễn Đình Chiểu nổi tiếng với truyện thơ Truyện Lục Vân Tiên dài 2082 câu thơ lục bát.

Truyện thơ đề cao trung, hiếu, tiết, hạnh theo quan niệm đạo lí của nhân dân ta. Đạo làm tôi, đạo làm con, tình bằng hữu, nghĩa vợ chồng... được nhà thơ hết lời ca ngợi:

Trai thời trung hiếu làm đầu,

Gái thời tiết hạnh là câu trau mình .

Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga là hai nhân vật trung tâm của truyện thơ sáng ngời trung hiếu, tiết hạnh.
Đoạn thơ Lục Vân Tiên đánh cướp là một trong những đoạn thơ hay nhất của tác phẩm, tiêu biểu cho bút pháp tự sự của Nguyễn Đình Chiểu. Nhân vật Lục Vân Tiên được khắc họa thành mẫu người anh hùng lí tưởng tuyệt đẹp: giàu lòng thương người, dũng cảm và vị nghĩa cao cả. Lòng thương người là đức hạnh tốt đẹp nhất của Lục Vân Tiên. Từ giã thầy, chàng xuống núi, hăm hở về kinh đô ứng thí. Lộ trình đầy gian nan. Giữa đường, Lục Vân Tiên bất ngờ gặp nhân dân dắt díu nhau chạy trốn, tiếng kêu khóc vang lên thảm thiết. Chàng đã ân cần hỏi han sự tình đầu đuôi và quyết ra tay đánh cướp để cứu dân lành thoát khỏi cảnh đau thương, nước sôi lửa bỏng:

Tôi xin ra sức anh hào,

Cứu người cho khỏi lao đao buổi này!

Căm giận lũ bất lương, Lục Vân Tiên sôi sục lên án hành động dã man của chúng. Chàng đã đứng về phía nhân dân, quyết bảo vệ dân:

Kêu rằng: " Bớ đảng hung đồ.

Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân ".

Đạo lí của nhân dân ta rất đẹp: " Thương người như thể thương thân". Lục Vân Tiên đã hành động vì tình thương bao la ấy.

Tình thương người đã nâng cao chí khí và lòng dũng cảm cho người thư sinh họ Lục. Lũ cướp rất đông và đáng sợ, gươm giáo sáng ngời. Tướng cướp Phong Lai "mặt đỏ phừng phừng" đầy sát khí. Hắn dữ tợn và có sức khỏe muôn người khôn địch! Giữa vòng vây của lũ cướp, không một tấc sắt trong tay, một mình với cành cây làm gậy, Lục Vân Tiên đã dũng cảm đánh cướp. Đột kích bên tả, xung phong bên hữu, chàng tung hoành giữa bọn cướp. Chúng bị đánh tơi bời. Bọn lâu la đã khiếp đảm quẳng gươm giáo bỏ chạy tan tác. Tướng cướp Phong Lai bị tiêu diệt. Nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã so sánh Lục Vân Tiên đánh cướp với chiến công của hổ tướng Triệu Tử Long phá vòng vây Đương Dang thời Tam quốc để ca ngợi tinh thần quả cảm của người anh hùng vị nghĩa:

Vân Tiên tả đột hữu xông,

Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.

Lâu la bốn phía vỡ tan,

Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.

Phong Lai trở chẳng kịp tay,

Bị Tiên một gậy thác rày thân vong.

Giọng thơ hùng tráng vang lên diễn tả trộn đánh cướp đầy kịch tính hấp dẫn. Lục Vân Tiên là một anh hùng vị nghĩa cao đẹp. Đánh tan lũ cướp sơn đài, Lục Vân Tiên đã giải thoát cho Kiều Nguyệt Nga và Kim Liên. Cuộc kì ngộ giữa người đẹp và trang anh hùng diễn ra cảm động và đầy tình người. Kiều Nguyệt Nga muốn mời chàng hiệp sĩ qua miền Hà Khê, để cha nàng "báo đức thù công"

Gẫm câu báo đức thù công,

Lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng ngươi.

Nhưng Vân Tiên "nghe nói liền cười". Một nụ cười rất tươi, biểu lộ một tâm hồn cao cả: vô tư, hào hiệp, khẳng khái. Chàng xem việc đánh cướp của mình là một hành động nhân nghĩa. Người tráng sĩ phải ra tay cứu nhân độ thế, diệt trừ cái ác, chở che bênh vực người lầm than, bị áp bức. Nếu thấy việc nghĩa mà không làm thì còn đâu đáng mặt anh hùng nữa ?

Nhớ câu kiến ngãi bất vi,

Làm người thế ấy cũng phi anh hùng.

Nguyễn Đình Chiểu đã khắc họa nhân vật Lục Vân Tiên mang cốt cách tráng sĩ thời loạn, coi cái chết nhẹ tựa lông hồng, trọng nghĩa khinh tài, sống và hành động theo phương châm: "Lộ kiến bất bình, bạt đao tương trợ". Vân Tiên cũng như người anh hùng Từ Hải trong "Truyện Kiều".

Anh hùng tiếng đã gọi rằng,

Giữa đường gặp chuyện bất bình chẳng tha!

Hình ảnh Vân Tiên đánh cướp được khắc họa thần tình. Cử chỉ, hành động, ngôn ngữ và cách ứng xử của chàng rất đẹp, mang phong thái người anh hùng, người tráng sĩ ngày xưa. Tuy nhiên hình tượng này rất chân thật vì lòng thương người, ý chí quả cảm, tinh thần vị nghĩa của Vân Tiên đậm đà màu sắc đạo lí nhân dân ta. Trên một trăm năm mươi năm qua, nhân vật Lục Vân Tiên được nhân dân ta yêu mến, hâm mộ. Tinh thần chiến đấu kiên cường của đồng bào miền Nam trong cuộc đấu tranh chống phong kiến và đế quốc trong hơn thế kỉ qua đã làm cho ta cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp lí tưởng của người anh hùng Lục Vân Tiên. Tấm gương sáng chói ấy mãi mãi là một minh chứng hùng hồn về sức mạnh thẩm mĩ của thi ca, của truyện thơ Truyện Lục Vân Tiên mà nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã để lại cho đời.

Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết soạn bài Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

-/-

Trên đây là những gợi ý cách làm chi tiết và một số bài văn mẫu tham khảo mà Đọc tài liệu đã biên soạn với nội dung phân tích nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga. Hy vọng sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các em trong quá trình học tác phẩm.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM