Phân tích nhân vật An Dương Vương trong Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy

    Phân tích nhân vật An Dương Vương - Hướng dẫn cách làm, lập dàn ý và tuyển chọn những bài văn mẫu tham khảo hay phân tích nhân vật An Dương Vương trong Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy.

Hướng dẫn phân tích nhân vật An Dương Vương

Đề bài: Anh/chị hãy phân tích nhân vật An Dương Vương trong truyền thuyết Truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy, từ đó rút ra bài học giữ nước mà tác giả dân gian muốn gửi gắm.

1. Phân tích đề

- Yêu cầu của đề bài: phân tích nhân vật An Dương Vương.

- Phạm vi tư liệu, dẫn chứng : những câu văn, từ ngữ, chi tiết tiêu biểu trong Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy.

- Phương pháp lập luận chính : phân tích.

2. Hệ thống luận điểm

- Luận điểm 1: An Dương Vương có công dựng nước và giữ nước

- Luận điểm 2: An Dương Vương và những sai lầm.

3. Lập dàn ý chi tiết

Mẫu dàn ý 1

a) Mở bài

- Giới thiệu Truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy:

+ Truyện nêu bài học cảnh giác đầu tiên của lịch sử đấu tranh giữ nước của dân tộc ta.

- Khái quát về nhân vật An Dương Vương: An Dương Vương là nhân vật trung tâm của truyện, một vị minh quân có công lao xây dựng và bảo vệ đất nước, nhưng sau đó có những sai lầm to lớn dẫn đến việc mất nước.

b) Thân bài

* Tóm tắt cốt truyện:

An Dương Vương là vua nước Âu Lạc, khởi công xây thành, nhiều lần thất bại. Nhờ Rùa Vàng giúp đỡ, An Dương Vương đã xây được thành và chế nỏ giữ nước. Triệu Đà nhiều lần tấn công nhưng thất bại, đã dùng mưu kế: cầu hôn Mị Châu - con gái An Dương Vương cho con trai là Trọng Thủy. Trọng Thủy ở rể, thực hiện âm mưu tráo nỏ thần. Triệu Đà cất binh sang xâm lược, cậy có nỏ thần, An Dương Vương chủ quan dẫn đến mất nước. Cuối cùng nhà vua cùng Mị Châu lên ngựa chạy về phía biển Đông, cầu cứu Rùa Vàng. An Dương Vương nghe theo lời Rùa Vàng, rút gươm chém Mị Châu, cầm sừng tê giác theo Rùa Vàng rẽ nước xuống biển. Mị Châu chết, máu nàng chảy xuống biển, trai sò ăn phải đều biến thành hạt châu. Xác nàng được Trọng Thuỷ đem về mai táng ở Loa Thành. Trọng Thuỷ thương nhớ Mị Châu, sau đó cũng lao đầu xuống giếng mà chết. Người đời sau mò được ngọc ở biển Đông đem về giếng ấy mà rửa thì ngọc càng thêm sáng.

* Phân tích nhân vật An Dương Vương

Luận điểm 1: An Dương Vương có công dựng nước và giữ nước

- Sơ lược về tiểu sử An Dương Vương:

+ Tên thật Thục Phán, là vị vua lập nên và cai trị duy nhất của nhà nước Âu Lạc.

+ Thời gian trị vì 50 năm (257 TCN - 208 TCN).

+ Quyết định dời đô từ vùng núi Nghĩa Lĩnh về đồng bằng (thành Cổ Loa) để phát triển và mở rộng lưu thông.

=> Ban đầu, có thể nhận định An Dương Vương là vị vua sáng suốt, bản lĩnh vững vàng, tầm nhìn xa rộng.

- Rời đô:

+ Kế tục sự nghiệp của các vua Hùng, An Dương Vương quyết định rời đô về vùng đồng bằng để ổn định cuộc sống nhân dân.

-> Đó chính là quyết định sáng suốt có ý nghĩa chiến lược với tầm nhìn xa trông rộng của một vị vua anh minh.

- Quá trình xây thành

+ Ban đầu rất khó khăn, đắp tới đâu lở tới đó.

+ Nhà vua lập đàn trai giới, tiếp đón cụ già, chờ đợi và đón rước Rùa Vàng. Nhờ Rùa Vàng giúp đỡ đã xây xong thành trong nửa tháng.

+ Xây thành cao, đào hào sâu để chống giặc

=> Quá trình xây thành gian nan, khó nhọc nhưng cho thấy sự kiên trì, tài năng và tầm nhìn xa trông rộng của nhà vua, biết trọng hiền tài, xây dựng loa thành vừa hợp ý trời vừa hợp lòng dân.

- Chế nỏ:

+ Khi Rùa Vàng từ biệt ra đi, nhà vua đã bày tỏ băn khoăn “nếu có giặc ngoài thì lấy gì mà chống?” -> Câu hỏi cho ta thấy An Dương Vương là người biết lo xa, một vị vua luôn mang tinh thần cảnh giác cao độ trước mối nguy ngoại xâm.

+ Được Rùa Vàng giúp đỡ lấy vuốt rùa làm lẫy.

=> Ý thức trách nhiệm, tinh thần cảnh giác cao độ của nhà vua.

- Đánh giặc:

+ An Dương Vương đánh thắng quân Triệu Đà nhờ:

• Thành ốc kiên cố
• Có nỏ thần kì diệu
• Có tinh thần cảnh giác cao độ.

-> Bài học về dựng nước và giữ nước.

=> An Dương Vương là một vị vua anh minh, sáng suốt, luôn suy nghĩ cho vận mệnh của dân tộc, vì lợi ích của nhân dân, biết trọng người tài, có tinh thần cảnh giác cao độ, trở thành tấm gương cho công cuộc dựng nước và giữ nước.

Luận điểm 2: An Dương Vương và những sai lầm.

- Những sai lầm của An Dương Vương:

+ Không nhìn thấu được hành động cầu hòa của giặc, bằng lòng gả con gái cho giặc, cho ở rể.

+ Không quan tâm đến củng cố lực lượng, ỷ vào sức mạnh của nỏ thần.

+ Cậy có nỏ thần, khi quân Triệu Đà tiến vào vẫn điềm nhiên đánh cờ.

-> Chủ quan, khinh địch, lơ là, mất cảnh giác, ngủ quên trong chiến thắng.

- Hành động sửa sai: Tự tay chém chết Mị Châu.

-> Thể hiện sự dứt khoát đứng về phía công lí, sự tỉnh ngộ một cách muộn màng của An Dương Vương.

- Cái chết của An Dương Vương: Nhà vua sừng tê bảy tấc theo Rùa Vàng xuống biển.

-> Thể hiện sự bất tử của An Dương Vương, tấm lòng bao dung, biết ơn của nhân dân đối với vị vua một thời có công lao to lớn với dân tộc.

=> An Dương Vương là vị vua vừa có công vừa có lỗi, là hình tượng lịch sử gắn liền với bài học dựng nước giữ nước và bài học mất nước. Tuy mất cảnh giác để mất nước nhưng trong tâm thức người dân, An Dương Vương mãi là nhà vua yêu nước, có công với nước.

c) Kết bài

- Khái quát lại về nhân vật An Dương Vương.

- Nêu cảm nhận của em về nhân vật.

Mẫu dàn ý 2

a) Mở bài

- Giới thiệu truyền thuyết “Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy” và nhân vật An Dương Vương.

b) Thân bài: Phân tích nhân vật An Dương Vương:

* An Dương Vương trong sự nghiệp giữ nước:

- Xây thành:

+ Thành đắp tới đâu lại lở tới đó.

+ Lập đàn trai giới, cầu đảo bách thần.

+ Lắng nghe cụ già, mời sứ Thanh Giang giúp đỡ.

=> Có lòng kiên trì quyết tâm, có ý thức đề cao cảnh giác.

- Chế nỏ

+ Nhà vua băn khoăn: “Nếu có giặc ngoài thì lấy gì mà chống”

+ Rùa Vàng cho vuốt làm lẫy nỏ.

=> Được giúp đỡ vì có ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ đất nước.

- Bảo vệ đất nước: đánh tan quân xâm lược Triệu Đà.

- An Dương Vương chiến thắng quân xâm lược do:

+ Có thành ốc kiên cố.

+ Có nỏ thần kì diệu trăm phát trăm trúng.

+ Đặc biệt là có tinh thần cảnh giác cao độ, ý thức trách nhiệm cao với đất nước.

=> An Dương Vương là vị vua tài trí, anh minh, sáng suốt, có trách nhiệm, tinh thần cảnh giác cao, quyết tâm sẵn sàng đánh giặc giữ nước, được thần linh và nhân dân ủng hộ.

* An Dương Vương và bi kịch nước mất nhà tan:

- Nguyên nhân:

+ Nhận lời cầu hòa, cầu hôn, cho Trọng Thủy ở rể mà không đề phòng, giám sát.

+ Lơ là trong việc phòng thủ.

+ Chủ quan khinh địch, quá ỷ lại vào vũ khí.

=> Mơ hồ về bản chất ngoan cố và âm mưu thâm độc của kẻ thù, mất cảnh giác trầm trọng, tạo cơ hội cho kẻ thù vào sâu lãnh thổ.

- Hậu quả: Đất nước rơi vào tay giặc.

- Hành động của vua:

+ Phải cùng con gái chạy về phương Nam.

+ Cầu cứu sứ Thanh Giang và biết kẻ ngồi sau lưng chính là giặc.

+ Chém đầu Mị Châu: thể hiện sự dứt khoát, quyết liệt, đặt nghĩa nước trên tình nhà.

+ Cầm sừng tê giác theo Rùa Vàng xuống biển => sự bất tử của An Dương Vương.

- Ý nghĩa của những hư cấu nghệ thuật: Thể hiện lòng kính trọng của nhân dân đối với thái độ dũng cảm, kiên quyết đặt nghĩa nước (cái chung) lên trên tình nhà (cái riêng) của An Dương Vương.

* Nghệ thuật xây dựng nhân vật:

- Kết cấu chặt chẽ đến hoàn mĩ.

- Cốt truyện li kì, hấp dẫn.

- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa yếu tố lịch sử và yếu tố kì ảo…

c) Kết bài

- Bài học giữ nước mà tác giả dân gian muốn gửi gắm: Luôn đề cao tinh thần cảnh giác với kẻ thù, xử lí đúng đắn mối quan hệ giữa riêng với chung, giữa nhà với nước, giữa cá nhân và cộng đồng.

4. Sơ đồ tư duy phân tích nhân vật An Dương Vương

Xem chi tiết: Sơ đồ tư duy Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy

Bài văn mẫu tham khảo phân tích nhân vật An Dương Vương

“Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy” là một trong những truyền thuyết đặc sắc trong kho tàng lịch sử văn học nước ta về chủ đề đấu tranh giữ nước. Câu chuyện là sự sáng tạo mang đậm yếu tố thần kì của dân gian xung quanh cốt lõi lịch sử có thật về nhân vật An Dương Vương. Qua đó, chúng ta có thể thấy được An Dương Vương là vị vua có công vĩ đại trong việc xây thành đắp lũy, yêu nước thương dân nhưng vì chủ quan nên khinh địch nên khiến đất nước rơi vào tay kẻ thù.

An Dương Vương trước hết là một vị vua yêu nước thương dân, có tầm nhìn xa trông rộng, có công lớn trong việc xây thành đắp lũy. Ông xuất hiện với những sứ mệnh lịch sử mới; thống nhất đất nước về phương tiện dân tộc, lãnh thổ; xây dựng nhà nước sơ khai và chống giặc ngoại xâm. Ông là một trong những biểu tượng anh hùng của người Việt cổ. Việc cho xây thành Cổ Loa cho thấy tầm nhìn của một nhà quân sự tài ba và tấm lòng của một ông vua lo lắng cho vận mệnh đất nước và sự bình yên của nhân dân, chứng tỏ nhà vua đã có ý thức thiết lập một nhà nước phong kiến sơ khai với kinh thành là trung tâm, điều hành, giải quyết những công việc trong đại của đất nước. Đây là một công lao to lớn vì trước đây, ở thời đại vua Hùng, nước ta chỉ mang tính chất tổ chức của những thị tộc, bộ lạc và chưa hề có thành lũy.

An Dương Vương còn là vị vua một lòng muốn xây dựng, bảo vệ đất nước và biết trọng dụng người tài. Việc xây thành gặp nhiều khó khăn nên nhà vua lo lắng và lập đàn cầu đảo bách thần. Khi có cụ già xuất hiện từ phương đông nói về việc xây thành, nhà vua mừng rỡ, tiến hành nghi thức chào đón. Sau đó, khi Rùa Vàng xuất hiện, nhà vua dùng xe bằng vàng rước vào thành. Khi thành được xây xong và ba năm sau, Rùa Vàng từ biệt ra về, An Dương Vương lại lo lắng đến nguy cơ đất nước bị xâm lăng và hỏi Rùa Vàng cách chống lại quân thù. Câu hỏi “Nay có giặc ngoài lấy gì mà chống?” cho thấy ông là vị vua một lòng vì nước vì dân và luôn lắng lo cho vận mệnh dân tộc.

Tuy nhiên, sau đó, nhờ vào nỏ thần dễ dàng đánh lui quân xâm lược của Triệu Đà nên nhà vua trở thành người chủ quan khinh địch. Sai lầm đầu tiên gián tiếp dẫn đến việc mất nước Âu Lạc xuất phát từ việc nhà vua gả con gái là Mị Châu cho Trọng Thủy - con trai Triệu Đà và cho Trọng Thủy ở rể. Nhà vua không hề hay biết đằng sau việc cầu hôn chứa đựng âm mưu chính trị thôn tính đất nước. Sai lầm thứ nhất của ông chính là nguyên nhân dẫn đến sai lầm của Mị Châu. Bởi sau khi trở thành vợ của Trọng Thủy, nàng nhẹ dạ cả tin đặt hết tình yêu và sự tin tưởng vào chồng mà không hề hay biết rằng mình bị lợi dụng và chỉ là một quân cờ trong bàn cờ chính trị. Sai lầm thứ hai của ông là khi Triệu Đà đem quân tấn công lần thứ hai, ông vì cậy có nỏ thần mà điềm nhiên đánh cờ, cho tới khi quân giặc tiến sát thì vua mới phát hiện ra lẫy nỏ bị đánh cắp, là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc mất nước. Vì cậy vào nỏ thần nên ông đã quên đi việc xây dựng quân đội và kêu gọi, đoàn kết nhân dân chống giặc ngoại xâm.

Tuy nhiên, đến cuối cùng, An Dương Vương vẫn là một vị vua đặt lợi ích quốc gia lên trên tình thân. Dù cho Mị Châu là con gái ruột duy nhất của mình nhưng trước lời buộc tội của Rùa Vàng, cho rằng Mị Châu là giặc, nhà vua đã rút gươm ra chém, thể hiện ông có lập trường dứt khoát, đứng về phía vận mệnh dân tộc. Chi tiết này thể hiện sự thức tỉnh muộn màng của nhà vua. Đồng thời cũng là cái giá mà ông phải trả cho sự chủ quan của chính mình.

Thông qua những chi tiết thần kì, nhân dân ta đã thể hiện thái độ, tình cảm và cách đánh giá đối với An Dương Vương. Trước hết đó là sự cảm phục, biết ơn, tự hào đối với vị vua đầu tiên tiến hành việc xây thành đắp lũy bảo vệ dân tộc, là minh chứng điển hình cho sự trưởng thành về mặt ý thức của thời đại An Dương Vương. Sự giúp đỡ thần kì của Rùa Vàng là ẩn dụ cho sự ủng hộ của nhân dân, đồng thời biểu trưng cho sức mạnh thần bí của dân tộc. Và khi đất nước rơi vào tay giặc, An Dương Vương cầm sừng tê bảy tấc rẽ sóng xuống biển khơi. Nhân dân đã bất tử hóa người anh hùng để thể hiện tình cảm, thái độ đối với người anh hùng. Họ đính chính lại lịch sử theo quan điểm của mình, xây dựng người anh hùng lí tưởng, có công với dân tộc để biến họ trở thành những tấm gương tuyên truyền, giáo dục lịch sử cho các thế hệ sau.

Như vậy, nhân vật An Dương Vương hiện lên với vị thế là một người anh hùng có công lớn trong việc xây thành đắp lũy, bảo vệ đất nước nhưng cũng là vị vua vì chủ quan dẫn đến bi kịch mất nước. Thông qua việc xây dựng nhân vật cùng những chi tiết thần kì, truyền thuyết “Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy” đã để lại bài học giáo dục vô cùng sâu sắc. Đó là bài học về việc xây dựng đất nước phải đi đôi với việc bảo vệ đất nước, luôn phải nêu cao cảnh giác và đề phòng đối với kẻ thù.

Xem thêm:

• Phân tích nhân vật Mị Châu và Trọng Thủy
• Phân tích chi tiết giếng nước, ngọc trai trong Truyện An Dương Vương

-/-

Trên đây là phần hướng dẫn lập dàn ý và bài phân tích mẫu cho đề văn phân tích nhân vật An Dương Vương trong Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy qua đó rút ra bài học giữ nước của các tác giả dân gian muốn gửi gắm. Có thể xem lại phần soạn bài Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy để nhớ lại các chi tiết cần phân tích của nhân vật An Dương Vương.

Hi vọng các bạn đã có thêm những ý văn hay để bổ sung cho nội dung bài viết của mình được hấp dẫn hơn khi tham khảo tại Văn mẫu 9.