"Cõi lá" của Đỗ Phấn là một bức tranh mùa xuân Hà Nội sống động, nơi những dòng tự sự nhẹ nhàng đan xen với những đoạn trữ tình sâu lắng, những chiêm nghiệm tinh tế. Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các phương thức biểu đạt này đã tạo nên một tác phẩm giàu cảm xúc, gợi mở và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Bài viết này chúng ta sẽ cùng nhau phân tích một vài đoạn văn có sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình/ nghị luận hoặc miêu tả thiên nhiên với miêu tả con người và làm rõ tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản Cõi lá.
Sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình/ nghị luận và miêu tả thiên nhiên với con người trong Cõi lá
Sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình
- Tác giả kể lại những câu chuyện nhỏ, những khoảnh khắc đời thường diễn ra trong mùa xuân Hà Nội: những người đi chợ hoa, những đứa trẻ chơi đùa, hay những buổi chiều tà nhàn nhã.
- Song song với việc kể chuyện, tác giả còn bộc lộ những cảm xúc, suy nghĩ của mình về mùa xuân, về cuộc sống thông qua những câu văn giàu hình ảnh, âm thanh, màu sắc, tạo nên một không gian trữ tình, lãng mạn.
=> Sự kết hợp này giúp cho câu chuyện trở nên sinh động, gần gũi hơn với người đọc, đồng thời giúp tác giả truyền tải được những cảm xúc sâu lắng, những suy ngẫm về cuộc sống một cách tự nhiên và chân thật.
Sự kết hợp giữa tự sự với nghị luận
- Tác giả kể lại những câu chuyện cụ thể để làm cơ sở cho những suy nghĩ, nhận định của mình.
- Thông qua những câu chuyện đó, tác giả đưa ra những suy ngẫm sâu sắc về cuộc sống, về con người, về ý nghĩa của mùa xuân.
=> Sự kết hợp này giúp cho tác phẩm có chiều sâu hơn, không chỉ đơn thuần là một bài miêu tả mà còn là một bài suy ngẫm về cuộc sống, giúp người đọc hiểu rõ hơn về quan điểm, tư tưởng của tác giả.
Sự kết hợp giữa miêu tả thiên nhiên với miêu tả con người
- Tác giả sử dụng những từ ngữ giàu hình ảnh, âm thanh, màu sắc để miêu tả vẻ đẹp của mùa xuân Hà Nội.
- Tác giả miêu tả những hoạt động, tâm trạng của con người trong mùa xuân, qua đó thể hiện sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên.
=> Sự kết hợp này giúp tạo nên một bức tranh sống động, chân thực về mùa xuân Hà Nội, đồng thời giúp người đọc cảm nhận được sự gắn bó mật thiết giữa con người và thiên nhiên.
Phân tích một vài đoạn văn có sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình/ nghị luận hoặc miêu tả thiên nhiên với miêu tả con người
Bài mẫu số 1
Đoạn văn “Những tưởng vô duyên.... bước chân người” miêu tả thiên nhiên về ưu nhược điểm của cây xà cừ: Ưu điểm nổi bật về kích thước, nhược điểm là mùa mưa bão mất công tỉa bớt cành phòng khi bị đổ..... kết hợp cùng với yếu tố trữ tình: “Ngập cả lối đi những lá xanh chen lẫn lá vàng làm nên một mùa thu quyến rũ từng bước chân người” vẽ nên bức tranh sinh động về vẻ đẹp cây xà cừ, khung cảnh lá xanh chen lẫn lá vàng mùa thu đẹp đẽ, quyến rũ lòng người.
Bài mẫu số 2
Mở đầu tác phẩm, khung cảnh mùa xuân hiện lên, nhưng có vẻ xuân năm nay đến hơi chậm chăng?: “Bẽ bàng mùa xuân đến muộn. Khi cái nắng đã chao chát trên những lộc non báo hiệu mùa hè”. Mùa xuân tới khi những tia nắng đã soi rọi qua những mầm lộc non mới nhu. Lòng người ai cũng náo nức, rộn ràng và “Òa thức cùng với xôn xao lá cành”. Òa thức là một động từ được tác giả sử dụng khéo léo, gợi khung cảnh con người và thiên nhiên tỉnh dậy sau những ngày đông giá rét, chào đón một mùa xuân thật vui tươi và ấm áp. Sự kết hợp giữa chất tự sự và chất trữ tình đã tạo nên vẻ đẹp đầy chất suy tư của nét đẹp Hà Nội.
Bài mẫu số 3
Đoạn văn có sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình, miêu tả thiên nhiên, miêu tả con người: “Những chiếc lá non đu đưa trong gió tưởng như có tiếng chuông chùa huyền hoặc vọng về từ cõi thanh cao u tịch. Những đứa trẻ tan trường ríu rít dưới gốc cây như những thiên thần bước ra từ lá. Nhiều người Hà nội chẳng có việc gì cũng vòng xe qua đoạn phố đông mà chật chội... này chỉ để ngắm nhìn một chút sắc lá ngọt ngào như mật chảy tháng Giêng”. Sự kết hợp ấy khiến cho đoạn văn trở nên sinh động, hài hòa, gần gũi và dễ dàng đi vào lòng người đọc.
-/-
Trên đây là những gợi ý chi tiết về cách làm và một số đoạn văn mẫu phân tích một vài đoạn văn có sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình/ nghị luận hoặc miêu tả thiên nhiên với miêu tả con người trong văn bản Cõi lá (Đỗ Phấn). Mong rằng những gợi ý trên sẽ là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích giúp các em hoàn thành bài văn của mình một cách tốt nhất. Xem thêm các bài văn hay khác tại mục tài liệu Văn mẫu 11 để tự rèn luyện kỹ năng làm văn. Chúc các em học tốt!