Tài liệu hướng dẫn làm văn phân tích khổ 5, 6 bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh do Đọc Tài Liệu biên soạn gồm gợi ý cách làm bài, dàn ý chi tiết cùng một số bài văn mẫu hay phân tích nội dung, nghệ thuật của hai khổ thơ 5 và 6 trong bài Sóng (Xuân Quỳnh).
Hướng dẫn phân tích khổ thơ 5, 6 bài Sóng
1. Phân tích đề
- Yêu cầu của đề bài: phân tích hai khổ thơ 5, 6 trong bài thơ Sóng
- Phạm vi tư liệu, dẫn chứng: từ ngữ, chi tiết, hình ảnh tiêu biểu trong khổ 5 và 6 của bài Sóng
- Phương pháp lập luận chính: phân tích.
2. Luận điểm phân tích khổ thơ 5, 6 bài Sóng
- Luận điểm 1: Nỗi nhớ trong tình yêu
- Luận điểm 2: Sự thủy chung trong tình yêu
3. Sơ đồ tư duy phân tích khổ 5, 6 bài thơ Sóng
Sơ đồ tư duy bài văn phân tích khổ 5, 6 bài Sóng
Chi tiết dàn ý phân tích khổ 5 và 6 bài thơ Sóng
1. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Xuân Quỳnh và bài thơ Sóng.
- Vị trí, vai trò của khổ 5, 6 trong việc thể hiện chủ đề, ý nghĩa của tác phẩm: diễn tả cảm xúc và tâm trạng của người con gái trong tình yêu.
2. Thân bài
a) Luận điểm 1: Nỗi nhớ trong tình yêu của người con gái khi yêu (Khổ 5)
- Tình yêu luôn đi liền với nỗi nhớ, nỗi nhớ chính là tình cảm chủ đạo, luôn thường trực trong trái tim những người đang yêu:
+ Nỗi nhớ bao trùm cả không gian, thời gian: “dưới lòng sâu... trên mặt nước...”, “ngày đêm không ngủ được”.
+ Sóng như nỗi lòng của người con gái, tồn tại trong ý thức và đi vào cả tiềm thức: “Lòng em nhớ đến anh/ Cả trong mơ còn thức”.
+ Nghệ thuật nhân hóa, hóa thân vào sóng để “em” tự bộc lộ nỗi nhớ da diết, cháy bỏng của mình.
=> Cách nói cường điệu nhưng hết sức hợp nhằm tô đậm nỗi nhớ mãnh liệt của tác giả.
b) Luận điểm 2: Sự thủy chung của người con gái trong tình yêu (Khổ 6)
- Lòng thủy chung, son sắt của người con gái trong tình yêu:
+ “Dẫu xuôi về phương Bắc/ Dẫu ngược về phương Nam”: ngược với cách nói thông thường.
+ “Nơi nào em cũng nghĩ/ Hướng về anh - một phương”: lòng thủy chung son sắt trong tình yêu.
=> Lời khẳng định cho cái tôi của một con người luôn vững tin ở tình yêu.
=> Bài thơ kết thúc nhưng những con sóng trong trái tim say đắm của Xuân Quỳnh vẫn cồn cào trong lồng ngực của những đôi lứa yêu nhau… Con sóng tình yêu không bao giờ ngừng nghỉ, nó sẽ mãi mãi dạt dào, “bồi hồi trong ngực trẻ”.
3. Kết bài
- Khái quát lại nội dung, nghệ thuật của 2 khổ thơ 5 và 6 bài thơ Sóng.
- Cảm nhận của em về 2 khổ thơ: Tình yêu là một thứ vô cùng quan trọng với cuộc sống của mỗi con người. Tiếng thơ Xuân Quỳnh cũng chính là nỗi lòng của bao người đang yêu và được yêu, đặc biệt là những thanh niên trẻ tuổi giàu khát vọng yêu.
Hi vọng thông qua mẫu dàn ý phân tích khổ 5 và 6 bài thơ Sóng cơ bản trên đây, các em đã nắm được những nội dung chủ yếu cần triển khai trong bài phân tích. Trước khi chắp bút viết thành bài văn hoàn chỉnh, các em có thể đọc tham khảo một số bài văn mẫu hay dưới đây để mở rộng vốn từ ngữ.
TOP 5 bài văn phân tích khổ 5, 6 bài thơ Sóng hay nhất
Sau đây là một số bài văn phân tích khổ 5, 6 bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh hay nhất do Đọc tài liệu sưu tầm và tổng hợp muốn giới thiệu tới các em tham khảo:
Phân tích khổ 5, 6 bài thơ Sóng ngắn nhất mẫu số 1
Trong một bài thơ, cảm xúc chính là điệu hồn, như Xuân Diệu đã nói: "Thơ hay là thơ chín đỏ cảm xúc". Trong bài thơ Sóng, Xuân Quỳnh đã phổ cả điệu hát của tâm hồn mình vào hai khổ thơ 5 và 6, từ đó tạo ra một tầng cảm xúc mới cho những nỗi nhớ trong tình yêu đồng thời cũng khẳng định nét đẹp tâm hồn sâu thẳm trong người phụ nữ Việt Nam truyền thống bao đời nay.
“Con sóng dưới dòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức”
Nỗi nhớ là một trong những cảm xúc không thể thiếu trong tình yêu, tuy nhiên mỗi nhà thơ lại tái hiện nỗi nhớ đó qua lăng kính của tâm hồn mình một cách riêng độc đáo và mang đậm phong cách của bản thân mỗi nghệ sĩ. Ca dao mang nỗi nhớ vào bằng cách diễn đạt đơn giản, giống như tâm hồn chân phương, mộc mạc của người dân xưa: "Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ, nhớ ai ai nhớ bây giờ nhớ ai?". Đến thơ trung đại, cái ngẩn ngơ đó được diễn đạt qua hình ảnh hàm súc, cô đọng hơn, nỗi nhớ làm hao huyết thời gian và như đang giằng xé con người trong cô đơn chờ đợi mòn mỏi "ba thu dọn lại một ngày dài ghê".
Đến thời đại của thơ mới, nỗi tương tư ấy đã được Nguyễn Bính giăng mắc khắp các miền không gian, biến nỗi nhớ của con người thành không gian nhớ nhau, cái nhớ đậm chất của một nhà thơ chân quê. Trong khi đó, đối với Xuân Quỳnh nỗi nhớ vẫn là cảm xúc da diết, sâu lắng, bồi hồi ấy trong tình yêu nhưng được biểu đạt qua hình tượng sóng mang sức gợi hiện đại và mới mẻ. Những đợt sóng dào dạt nơi đại dương mênh mông vừa gợi cảm giác nhớ thương và khát khao mãnh liệt trong trái tim. Nỗi nhớ ấy không có hình dạng nhưng lại nhấn chìm thời gian và không gian, xâm chiếm vào ý thức, tiềm thức và vô thức, đạt đến ranh giới của khả giải, bất khả giải. Trái tim tưởng chừng như đang hát lên một điệu hồn riêng của mình, tràn đầy nỗi nhớ lấp đầy pháp trường trắng cô đơn và lẻ loi ấy. Một lần nữa, nỗi nhớ xuất hiện và Xuân Quỳnh đã thực sự mang đến một cách biểu đạt vô cùng mới mẻ.
“Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh một phương”.
Trong trái tim em, thế giới chỉ có một phương duy nhất đó là phương anh. Lời khẳng định mạnh mẽ đó là biểu hiện của tình yêu tha thiết và mãnh liệt trong trái tim. Đó phải chăng là tấm lòng thủy chung, son sắt muôn thuở của người phụ nữ Việt Nam trong tình yêu? Ở đây ta thấy Xuân Quỳnh đã khám phá tâm hồn mình, tự hát vang điệu hồn mình, nhưng lại chạm đến hồn của muôn người, muôn nẻo, khơi gợi sự đồng cảm mãnh liệt trong lòng người đọc.
Thơ Xuân Quỳnh từ xưa đến nay vẫn giữ nguyên nét nhỏ nhẹ, khiêm nhường, để lắng lòng cùng ta về những tâm tình đã trở thành kỷ niệm, những câu chuyện dường như đã phai nhạt trong cuộc sống hiện tại. Nhưng đó lại chính là những giá trị vĩnh hằng mà nhân loại hướng đến, cũng chính vì thế mà thơ mang đến sức trường cửu mãnh liệt trong tâm hồn của người đọc.
Phân tích khổ 5, 6 bài thơ Sóng mẫu số 2
“Khi chết đi anh chỉ mang theo những gì anh đã cho người khác
tình yêu nối hai ta với triệu con người..."
(Với triệu con người, Lưu Quang Vũ)
Tuy người nghệ sĩ không có quyền năng kéo dài sự sống nhưng anh có thể bất tử tâm hồn mình qua trang viết, được người đời nhớ đến bởi tình yêu dành cho cuộc sống mà anh đã gửi vào những áng văn, những vần thơ. Tìm đến Xuân Quỳnh, ta thấy nhà thơ đã nối dài sức sống cho các tác phẩm của mình bằng những tình cảm như thế. Và thi phẩm “Sóng” vẫn in dấu trong trái tim độc giả đến ngày hôm nay cũng bởi những cảm xúc ấy. Mượn hình tượng sóng, tác giả thể hiện một tình yêu chân thành, tha thiết của người phụ nữ, đồng thời khẳng định tình yêu là một tình cảm cao đẹp của con người. Đặc biệt, nhà thơ đã khắc họa thành công sự thủy chung niềm tin trong tình yêu và khát vọng hóa thân vào tình yêu muôn thuở qua những dòng thơ sau:
“Dẫu xuôi về phương Bắc
Để ngàn năm còn vỗ"
Xuân Quỳnh là một gương mặt tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trẻ thời kì chống Mỹ. Thơ của bà thể hiện tiếng lòng của một người phụ nữ nhiều trắc ẩn, hồn nhiên, chân thành, đằm thắm và luôn khao khát hạnh phúc đời thường. Bài thơ “Sóng” được sáng tác năm 1967, đó là kết quả của chuyến đi thực tế ở vùng biển Diêm Điền (Thái Bình). Tác phẩm in trong tập “Hoa dọc chiến hào”. “Chưa có ai, kể cả thi sĩ, có thể đo lường được sức chứa của trái tim" (Zelda Fitzgerald). Quả thật vậy, trái tim con người với những cảm xúc phức tạp là nơi mà khó ai có thể thấu hiểu hoàn toàn. Và rồi, nhà thơ Xuân Quỳnh đã tìm đến văn học để góp vào đó những phát hiện về tình yêu để dần hoàn thiện sự khám phá về thế giới tâm tư, tình cảm nơi trái tim con người. Nếu ở những dòng thơ trước, tác giả thể hiện sự suy tư và nỗi nhớ thì đến đây, ta lại thấy được sự thủy chung trong tình yêu:
“Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương”
Xuân Quỳnh sử dụng biện pháp đối lập “xuôi - ngược” khiến không gian nghệ thuật được rộng mở đến vô cùng như để khẳng định rằng tình yêu là tình cảm sâu rộng, nó không có bất kì giới hạn nào, dù là nam hay bắc thì những cảm xúc của người phụ nữ khi gửi vào tình yêu vẫn vẹn nguyên. Đồng thời, hành động xuôi bắc, ngược nam còn biểu trưng cho những thay đổi, những xáo trộn bất thường trong cuộc sống, cũng có thể được hiểu là khoảng cách trong tình yêu. Nhưng dù cuộc đời có xoay vần với bao nhiêu cách trở, bao nhiêu thách thức thì nó vẫn không thể làm vơi đi khát khao về hạnh phúc lứa đôi của những người đang đắm say trong tình yêu.
Cái hay của nhà thơ thể hiện qua cách nói mới lạ, bởi theo lẽ thường, mọi người vẫn thường nói với nhau rằng xuôi vào nam, ngược ra bắc ấy vậy mà Xuân Quỳnh lại viết ngược lại. Phải chăng con người khi yêu thì cảm xúc của họ cũng không tuân theo bất cứ một khuôn khổ, một quy luật nào? Phải chăng đó chỉ đơn giản là yêu và khao khát được yêu, được giãi bày theo cách thể hiện của riêng mình?
Có lẽ, Xuân Quỳnh cũng như vậy! Có thể, cách nói ấy có sự mâu thuẫn với lẽ thường nhưng nếu xét dưới góc độ của tình yêu, nó lại thuận theo dòng chảy của tình cảm. Bà đã để những cảm xúc cất lên từ trái tim mình được tuôn chảy theo cách mà nó muốn, theo một cách tự nhiên nên mới tạo nên những vần thơ độc đáo như thế. Không chỉ thế, cách nói xuôi bắc ngược nam khác với lẽ thường còn có thể hiểu rằng để đạt được tình yêu, con người cần có sự dũng cảm. Bởi xuôi bắc, ngược nam - một cách gọi mà ta chưa từng được nghe cũng giống như cuộc sống sẽ luôn ẩn chứa những điều bất ngờ mà ta chưa từng biết, khiến ta trở nên bị động. Vì thế, con người cần phải có sự can đảm để vượt lên những thử thách xuất hiện bất ngờ trên hành trình đi tìm tình yêu của mình.
Đồng thời, tác giả còn sử dụng biện pháp điệp cấu trúc “Dẫu..." để khẳng định, nhấn mạnh tình cảm của người phụ nữ, dẫu cho ở bất kì nơi nào, dẫu cho muôn trùng cách trở thì “em cũng nghĩ", cũng nhớ và cũng “Hướng về anh - một phương". Câu thơ vừa là sự khẳng định và vừa là lời thề thủy chung trong tình yêu. Dù có xa cách, nhân vật “em” vẫn hướng về “anh” bằng tất cả tình cảm, sự đợi chờ cùng nỗi thương nhớ của mình. Qua đó, người đọc thấy được sự kết nối mạnh mẽ của tình yêu, chỉ cần trái tim vẫn nhớ, vẫn thương, họ vẫn hướng về đối phương với một tình cảm chân thành nhất.
Nối tiếp mạch cảm xúc đang tuôn chảy nơi trang thơ, Xuân Quỳnh tiếp tục mang đến những khám phá về đời sống tình cảm của người phụ nữ trong tình yêu. Nhà thơ đã nhìn thấy ở họ là sự thủy chung, dù ở nơi đâu vẫn hướng về người mình yêu, đồng thời còn phát hiện ở họ là niềm tin trong việc nỗ lực xây đắp hạnh phúc:
“Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dẫu muốn vời cách trở"
Hình ảnh “đại dương” được đưa vào trang thơ tượng trưng cho hành trình đi tìm tình yêu, nó là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ. Nhà thơ nhắc đến “trăm ngàn con sông" ở trên đại dương để khắc họa hình ảnh của những con người đi tìm tình yêu trên biển đời rộng lớn. “Trăm nghìn” là từ chỉ số lượng lớn, nó nhằm nhấn mạnh rằng ước mong có được một tình yêu đẹp là khát vọng của rất nhiều người. Bởi lẽ, ai trong chúng ta lại chẳng muốn yêu và khao khát được yêu. Vì tình yêu là sự sẻ chia, nó giúp làm vơi đi sự cô đơn, nó chữa lành những vết thương sâu thẳm trong trái tim con người. Chính vì thế, mọi người tìm đến tình yêu như một lẽ tất yếu. Cả “Trăm nghìn con sóng đó” nhưng con sóng nào cũng chạm bờ đã mang đến liên tưởng về hành trình đi tìm tình yêu của con người thông qua hình ảnh “sóng” và “bờ”. “Bờ” ở đây được hiểu là điểm đến của tình yêu, là vạch đích mà những người đi tìm hạnh phúc đã vạch ra sẵn. Câu thơ mang sắc thái khẳng định, dù con sóng tìm đến bờ bằng cách nào, nhẹ nhàng hay dữ dội; dịu dàng, trầm lắng hay cuồng nhiệt, hồ hởi đều chạm đến bờ thì con người cũng vậy, rồi sẽ chạm đến trái ngọt của tình yêu nếu có sự kiên trì cùng trái tim không bao giờ từ bỏ.
Xuân Quỳnh quả thật rất tài tình khi đưa vào trang thơ hình ảnh những con sóng tìm về với bờ. Bởi lẽ, đây là một hiện tượng tự nhiên, nó mang tính quy luật, bất biến, không thay đổi. Những con sóng kia rồi cũng sẽ chạm đến bờ cũng như con người rồi cũng tìm được hạnh phúc, dù có gặp muôn vàn cách trở. Câu thơ “Dẫu muôn vàn cách trở" đã nói lên những thách thức của con sông khi tìm về với bờ. Cũng tương tự như thế, hành trình tìm về với tình yêu của con người cũng gian nan và lắm “cách trở". Qua đó, Xuân Quỳnh muốn khẳng định sức mạnh của người phụ nữ khi tìm đến tình yêu. Để có được hạnh phúc, họ sẵn sàng đối mặt và vượt lên trên những thử thách ấy. Dù đặt niềm tin vào tình yêu nhưng người con gái vẫn đôi lúc cảm thấy lo lắng, phấp phỏm khi nghĩ về sự hữu hạn của đời người. Hiểu được những cảm xúc ấy, Xuân Quỳnh đã nói hộ cho những người phụ nữ và dường như đó còn là nỗi lo của tất cả những người đang đi tìm tình yêu:
“Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa"
Giọng thơ ở những dòng này cũng vì chở nặng những tâm tư, suy nghĩ mà trở nên chậm rãi hơn, nó cho người đọc nhiều khoảng lặng để cùng chiêm nghiệm, trăn trở, suy nghĩ về cuộc đời. Cuộc đời quả thật rất dài nhưng không thể kéo dài mãi, nó chỉ là một con số hữu hạn mà mỗi ngày trôi qua, chúng ta lại thấp thỏm, lo âu vì bản thân đã gần hơn với cái thời khắc mà mình phải tạm biệt mọi thứ. Thời gian đã vậy thì tình yêu cũng thế. Chúng ta không thể nào bất tử sự sống cũng đồng nghĩa những cơ hội trong tình yêu không chờ đợi ta mãi được. Nếu chúng ta tìm tới tình yêu mà thiếu đi sự chủ động thì những cơ hội sẽ vụt mất, nó không còn là của mình nữa.
Cuộc đời và tình yêu của con người cũng giống như “biển” và “mây" vậy. Đứng trước đại dương bao la, ta thấy nó trải dài vô tận, dường như chẳng có điểm dừng mà mỗi đám mây xuất hiện trên nền trời lại vô cùng nhỏ bé, luôn nằm trong sự quan sát của biển khơi. Nhưng dù mây có nhỏ bé thì cũng sẽ có lúc nó theo gió về nơi phương trời xa, nơi đó không có đại dương bao la, rộng lớn, trải dài với sắc nước xanh thẳm. Lúc này, mây và biển không thể gặp nhau nữa. Tình yêu mà con người muốn tìm kiếm cũng hệt như đám mây kia. Nếu chúng ta cứ để thời gian qua đi một cách vô nghĩa đồng nghĩa với việc bỏ lỡ tình yêu cũng như biển kia đã để vụt mất cơ hội nhìn ngắm áng mây đang trôi trên bầu trời. Bởi chúng ta đôi lúc sẽ cho mình những khoảng thời gian dừng chân vì nghĩ cuộc đời quá dài. Nhưng ta đâu biết rằng cuộc đời được tạo nên từ những cái mỗi ngày trôi qua rất nhanh. Vì thế, con người chỉ cần bỏ lỡ một vài thời khắc quan trọng thì cơ hội có được hạnh phúc bỗng trở nên xa xôi. Chỉ qua bốn dòng thơ, ta thấy có đến hai cặp từ ngữ diễn tả quan hệ đối lập: “tuy... nhưng”, “dẫu... nhưng” để khắc họa sự nhạy cảm và lo âu của người con gái trong tình yêu, họ lo lắng về sự hữu hạn của cuộc đời và sự mỏng manh của hạnh phúc. Từ đó, nhà thơ giúp người đọc nhận thức được rằng thời gian của chúng ta có hạn, hãy biết trân quý từng thời khắc trôi qua, dùng nó để có thể ngày một tiến gần hơn với tình yêu, với khát khao hạnh phúc lứa đôi.
Nhận thức được cuộc đời của mỗi người là hữu hạn, Xuân Quỳnh đã mang đến niềm khát khao được hóa thân vào tình yêu muôn thuở để vượt lên những nỗi lo lắng về dòng chảy của thời gian:
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ"
Xuân Quỳnh mở đầu khổ thơ bằng một câu hỏi để nói lên khát vọng về tình yêu của người con gái. Câu hỏi “Làm sao..." khiến giọng thơ chứa đựng sự suy tư, trăn trở làm sao để được “tan ra”, hóa thành “trăm con sóng nhỏ". Bởi biển cả thì rộng mênh mông, bao la mà một con sóng thì không thể nào có thể khám phá hết được. Chỉ khi được hòa tan, biến thành những con sóng nhỏ hơn để nó có thể đi đến tận cùng mọi ngóc ngách của đại dương rộng lớn. Cũng như con sóng kia hòa vào “biển lớn”, người con gái cũng tìm mọi cách để những suy nghĩ nơi trái tim mình có thể hòa với tiếng lòng của người mình yêu, muốn hiểu hết mọi thứ về đối phương, muốn đi vào tình yêu bằng những tình cảm chân thành. Vì còn bởi khi yêu, người con gái luôn muốn cho đi tất cả, đem đến những tình cảm sâu sắc, nồng nàn và đẹp đẽ nhất.
Nhà thơ đã sử dụng biện pháp đối lập giữa hình ảnh “con sóng nhỏ” với “biển lớn” để khẳng định rằng khát khao được hiểu, được đối thoại với người mình yêu bằng sự đồng điệu của con tim là một ước muốn mạnh mẽ. Dù cho “anh” có là đại dương bao la thì “em” chưa bao giờ ngại ngần để khám phá, để thấu hiểu, điều “em lo sợ nhất là khi có thể tìm hiểu nhưng mình lại bỏ lỡ cơ hội. Có lẽ, người phụ nữ muốn tình yêu của mình cũng như sự gắn kết giữa “sóng” và “biển” để âm vang của sự kết nối ấy còn mãi, đến “ngàn năm còn vỗ”.
Qua đó, ta thấy được khát khao về hạnh phúc của người phụ nữ mạnh mẽ đến nhường nào. Tuy cuộc đời không chiến thắng được thời gian, sức người nhỏ bé không vượt khỏi những xoay vần của tạo hóa nhưng tình cảm có thể vượt lên trên những giới hạn thông thường, nó in dấu vào trái tim người nhận, nó đọng lại nơi trang thơ để ngày hôm nay làm thổn thức biết bao độc giả yêu thơ Xuân Quỳnh. Có thể nói, tác giả chính là đại diện cho những người phụ nữ trong hành trình đi tìm tình yêu. Cuộc đời bà dẫu không quá dài ấy vậy mà những cảm xúc được gửi vào thơ đã trở thành bất tử, nó mãi âm vang nhịp chảy của cảm xúc. Chừng nào con sóng ngoài đại dương kia vẫn còn vỗ thì con sóng lòng trên trang thơ của Xuân Quỳnh vẫn bắt nhịp với tâm hồn con người.
Tác giả đã vận dụng thể thơ năm chữ thành công với kết cấu có sự đan xen giữa hình tượng “sóng” và “em”. Ngôn ngữ thơ giàu cảm xúc, nhịp thơ là nhịp điệu của sóng đã rất thành công khi miêu tả nhịp điệu trong tâm hồn người phụ nữ. Giọng thơ da diết, ngọt ngào, có lúc trầm lắng, suy tư. Đồng thời, nhà thơ còn sử dụng các biện pháp tu từ như: đối lập, điệp cấu trúc. Chính những đặc sắc về nghệ thuật đã thành công khắc họa sự thủy chung, niềm tin và khát vọng hóa thân vào tình yêu muôn thuở.
Emerson khẳng định rằng: “Yêu cái đẹp là thưởng thức. Tạo ra cái đẹp là nghệ thuật. Nhưng biết trân trọng cái đẹp mới là người nghệ sĩ chân chính". Quả thật vậy, một người nghệ sĩ chân chính là người phát hiện ra cái đẹp khuất lấp trong cuộc sống để đưa vào tác phẩm. Và Xuân
Quỳnh đã khám phá được vẻ đẹp nơi tâm hồn người phụ nữ, đó là trái tim chứa đựng những tình cảm chân thành, sâu sắc cùng những khát vọng hạnh phúc qua hình tượng sóng. Đọc bài thơ, độc giả nhận thức được cuộc đời vốn ngắn ngủi nên cần có sự dũng cảm, chủ động trên con đường đi tìm tình yêu, hạnh phúc cho mình. Hãy để tiếng nói trái tim của mình cất lời, hãy để cho những khát khao hạnh phúc trong lòng được biểu lộ, hãy hòa vào tình yêu lớn mà ta đã vun đắp như lời thơ của Heinrich Heine:
“Mặt trời tim ta đó
Rừng rực ánh lửa hồng
Trái tim đang lặn xuống
Một biển tình mênh mông".
(Nguồn: Fanpage Văn và đời)
Phân tích khổ 5, 6 bài thơ Sóng mẫu số 3
Là một nhà thơ nữ có phong cách nghệ thuật độc đáo, những tác phẩm của Xuân Quỳnh có sự kết hợp giữa nét mạnh mẽ, táo bạo với nét đằm thắm, thiết tha. Xuân Quỳnh đã đóng góp nhiều tập thơ hay và ý nghĩa cho nền thơ Việt Nam. Trong số đó, không thể không nhắc đến các tập thơ nổi tiếng như "Hoa dọc chiến hào" (1968), "Sân ga chiều em đi" (1984)... Trong đó, bài thơ "Sóng" được coi là một trong những bài thơ xuất sắc và đặc biệt nhất.
Xuân Quỳnh đã sáng tác bài thơ "Sóng" vào năm 1967, giai đoạn này kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra ác liệt. Nội dung bài thơ bày tỏ nỗi nhớ nhung và khát vọng trong tình yêu của người phụ nữ, truyền tải những cảm xúc đẹp đẽ nhằm dành tặng cho người mình yêu thương. Tình cảm ấy được thể hiện rõ ràng nhất qua hai khổ thơ 5 và 6 của bài thơ:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Khi nói về tình yêu, rất nhiều nhà thơ sử dụng các hình ảnh khác nhau để biểu trưng cho thứ tình cảm đó và Xuân Quỳnh đã chọn hình tượng "sóng" để biểu thị cho tình yêu xuyên suốt bài thơ. Sóng trở thành hiện thân của tình yêu, của người phụ nữ đang yêu. Sóng cũng mang đến cho người đọc nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Trong thực tế, hình tượng sóng cũng có nhiều trạng thái khác nhau, thậm chí đối lập nhau như "Dữ dội và dịu êm/ Ồn ào và lặng lẽ". Nhờ vào liên tưởng về hình tượng sóng, chúng ta có thể nhận thấy những đặc trưng của tình yêu đôi lứa được biểu hiện qua nỗi nhớ:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Từ "con sóng" được lặp lại hai lần và đi kèm những vị trí khác nhau. "Sóng trên mặt nước" đề cập đến con sóng ở bề nổi bên trên mà chúng ta có thể nhìn thấy dễ dàng, còn "sóng dưới lòng sâu" là những con sóng ngầm nằm dưới mặt nước mà ta khó có thể nhận biết. Chúng ta đã biết sóng là biểu trưng cho tình yêu và nỗi nhớ. Trong tình yêu, khi chúng ta cách xa nhau, cảm giác nhớ nhung và khát khao trở nên tha thiết hơn. Có những người giữ nỗi nhớ ấy trong lòng, không chia sẻ với ai và cũng có những người biểu hiện nỗi nhớ ra bên ngoài. Hình ảnh sóng trở thành biểu tượng hàm súc, gợi tả và gợi cảm, đồng thời là nét đặc sắc trong phong cách nghệ thuật của Xuân Quỳnh.
Sóng là hình ảnh biểu trưng trạng thái bất ổn định của tình yêu. Xuân Quỳnh đã bày tỏ nỗi nhớ trong tình yêu bằng hình ảnh ẩn dụ, tượng trưng “Ôi con sóng nhớ bờ”, “sóng” còn là biểu tượng cho người con gái trong tình yêu khi nhớ về người con trai đó là “bờ”. “Sóng” và “bờ” là hai hình ảnh sóng đôi nhau ngoài đời thực, con “sóng” dù có đi xa tới mấy cũng trở về với “bờ”. Khi rời xa nhau thì sự nhớ nhung lại trỗi dậy mạnh mẽ đến nỗi “Ngày đêm không ngủ được”. Nỗi nhớ thường trực biến thành sự thao thức đến nỗi không ngủ. Đến đây ta có thể thấy được sự quen thuộc mà những ai đã và đang yêu đều từng trải qua. Không chỉ sử dụng hình ảnh ẩn dụ mà Xuân Quỳnh còn biểu lộ trực tiếp:
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Từ “sóng” với “bờ” đã chuyển sang thành “anh” với “em”. Anh với em giống với con sóng và bờ kia, cũng chứa đựng những cung bậc cảm xúc như vậy đó là nỗi nhớ trong em cũng không thua kém gì với sóng. Nếu như “sóng” ngày đêm không ngủ, thao thức thì em ở một cấp độ cao hơn đó là thức ở chính trong giấc mơ của mình. Ý nói rằng dù thức hay ngủ thì nỗi nhớ vẫn xâm chiếm. Nỗi nhớ ấy còn được nhấn mạnh hơn nữa trong bốn câu tiếp theo:
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Tác giả đã sử dụng phép đối lập giữa “Bắc và Nam”, giữa “xuôi và ngược” để thể hiện nỗi nhớ và tình yêu tha thiết của cô gái với chàng trai. Thông thường người ta thường nói “xuôi Nam”, “ngược Bắc” nhưng Xuân Quỳnh đã nói ngược lại qua đó cho thấy tình yêu không theo một quy luật chủ thể, có thể đi ngược lại với thực tế. Có thể nói dù ở bất cứ đâu, dù có muôn vàn những khó khăn, cách trở thì người con gái ấy vẫn thủy chung, son sắt một lòng với người mình yêu thương.
Qua phân tích khổ 5, 6 bài thơ Sóng, ta thấy đoạn thơ đã thể hiện thành công những tâm tình xao xuyến, trăn trở đi kèm với những nồng nhiệt say mê của người con gái trong tình yêu. Thông qua đó, nó cũng phản ánh nỗi lòng khao khát tình yêu, mong muốn của nhà thơ được yêu thương và trải qua những trạng thái cung bậc đa dạng của tình yêu trong cuộc sống.
Phân tích khổ 5, 6 bài thơ Sóng mẫu số 4
Trong thế hệ các nhà thơ trẻ trưởng thành trong thời kì chống Mĩ cứu nước, Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ lớp đầu tiên đáng chú ý nhất. Giáo sư Chu Văn Sơn đã nhận xét về ngôn ngữ thơ của nữ sĩ rằng: "Thơ Xuân Quỳnh là thơ của một cánh chuồn chuồn bay tìm chỗ nương thân trong nắng nôi giông bão của cuộc đời... Thế giới thơ ca Xuân Quỳnh là sự tương tranh không ngừng giữa khắc nghiệt và yên lành với những biểu hiện sống động và biến hóa không ngừng của chúng". Bài thơ "Sóng" đã làm rõ những điểm sáng này trong phong cách thơ của Xuân Quỳnh, đặc biệt là ở hai khổ thơ năm và sáu.
Dù không thể cắt nghĩa được cội nguồn của tình yêu nhưng Xuân Quỳnh đã phát hiện ra một tín hiệu cơ bản của tình yêu, nhất là khi những tâm hồn yêu phải xa cách: Tình yêu luôn đồng hành cùng nỗi nhớ, và tương tư là căn bệnh phổ biến của tất cả những người đang yêu. Có nỗi nhớ tha thiết mà lặng thầm trong ca dao:
Nhớ ai em những khóc thầm
Hai hàng nước mắt đầm đầm như mưa
Có nỗi nhớ được đo bằng không gian:
Nhớ chàng đằng đẵng đường lên bằng trời
Có nỗi nhớ được đo bằng thời gian:
Sầu đong càng lắc càng đầy
Ba thu dọn lại một ngày dài ghê
Ở đây để diễn tả những cảm xúc nhung nhớ trong tình yêu, Xuân Quỳnh tiếp tục mượn hình tượng sóng:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Hình ảnh con sóng được điệp lại ba lần trong bốn dòng thơ giống nhau như những đợt sóng gối lên nhau, hối hả vươn tới bờ, như đoạn điệp khúc da diết của một bản tình ca. Nghệ thuật đối đã đặt sóng vào những không gian, thời gian khác nhau. Dù trên mặt nước hay dưới lòng sâu, dù ngày hay đêm, con sóng luôn mang trong mình nỗi nhớ bờ da diết. Đó cũng là ẩn dụ về những đợt sóng lòng đang trào dâng trong trái tim người phụ nữ đang yêu, sóng nhớ bờ như em nhớ anh “ngày đêm không ngủ được”, một nỗi nhớ bao trùm cả không gian, đầy ắp theo thời gian, một nỗi nhớ cồn cào da diết, không thể nào yên, không thể nào nguôi, cứ cuồn cuộn, dạt dào như những con sóng triền miên vô hồi vô hạn.
Và phải chăng, những rung cảm mãnh liệt của trái tim đã buộc lời thơ phải dài thêm ra để diễn tả cho thỏa cái ngút ngàn của nỗi nhớ:
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Đây là khổ thơ đặc biệt nhất trong bài thơ bởi nó kéo dài thêm hai dòng thơ. Cảm xúc nhớ thương trào dâng mãnh liệt đã làm ý thơ bị xô đẩy, khuôn khổ thơ phải lung lay. Sự xuất hiện của khổ thơ đặc biệt này đã tạo nên một liên tưởng độc đáo: cả bài thơ là con sóng lớn, khổ thứ năm là đỉnh sóng và cũng là đỉnh điểm của cảm xúc.
Mượn sóng để diễn tả nỗi nhớ đã là sâu sắc và mãnh liệt lắm nhưng với Xuân Quỳnh, điều đó dường như là chưa đủ, tác giả đã để cho nhân vật trữ tình trực tiếp đứng ra bộc bạch nỗi lòng mình. Nếu nỗi sóng nhớ bờ còn phân biệt ngày đêm thì nỗi em nhớ anh đã phá vỡ mọi giới hạn thời gian. Nỗi nhớ không chỉ tồn tại trong ý thức mà còn trong cả tiềm thức, thậm chí có cảm giác nếu còn có một cõi nào nữa có thể tới được, Xuân Quỳnh sẽ tìm tới để được sống trọn vẹn với tình yêu. Ý thơ Xuân Quỳnh ở đây có gì thật gần với ca dao:
Khăn thương nhớ ai
Khăn rơi xuống đất
Khăn thương nhớ ai
Khăn vắt trên vai
Đèn thương nhớ ai
Mà đèn không tắt
Mắt thương nhớ ai
Mắt ngủ không yên
Đêm qua em những lo phiền
Lo vì một nỗi không yên một bề
Tác giả dân gian mượn “khăn, đèn, mắt” để diễn tả nỗi nhớ nhung khắc khoải của người con gái đang yêu, và cuối cùng không cần một ẩn dụ, hoán dụ nào nữa, chính em đã trực tiếp bộc bạch nỗi lo âu tình duyên hạnh phúc. Như vậy tứ thơ của Xuân Quỳnh không mới nhưng niềm khát khao phá vỡ mọi giới hạn để mở rộng chiều kích, biên độ của cuộc sống và tình yêu thì thực sự là táo bạo hiện đại.
Quan niệm tình yêu của Xuân Quỳnh rất mới mẻ nhưng vẫn có gốc rễ rất sâu của đạo lý truyền thống:
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Dưới hình thức nói ngược, những câu thơ trên như thoáng qua một chút thách thức. Trong Tiếng Việt, thông thường người ta nói “ngược về phương Bắc, xuôi về phương Nam”, Xuân Quỳnh nói ngược lại với hàm ý sâu xa: Dù cuộc đời có đảo điên, dù vật đổi sao rời, dù xuôi hóa ngược, dù cho ở đâu, em như kim chỉ nam, em luôn hướng về anh - “một phương”. Xuân Quỳnh rất hiếm khi quyết liệt trong thơ. Đây có lẽ là lần nhà thơ tỏ ra quyết liệt nhất là để bảo vệ tình yêu chung thủy. Nữ sĩ luôn biết vun đắp chắt chiu để bảo vệ hạnh phúc đời thường. Nhà thơ chưa bao giờ kiêu sa để triết lý về tình yêu.
Tình yêu vốn là đề tài muôn thuở của thơ ca. Trong tình yêu, con người luôn có nhu cầu được chia sẻ, giãi bày. Có thể nói, trong bài thơ này, với “Sóng”, Xuân Quỳnh đã tìm thấy một hình tượng nghệ thuật độc đáo, phù hợp để nói lên một cách đầy đủ và chân thật những biểu hiện đa dạng trong tâm hồn người phụ nữ đang yêu.
Phân tích khổ 5, 6 bài thơ Sóng mẫu số 5
Sóng của Xuân Quỳnh (1942 - 1988) là một bài thơ tình rất đẹp, vẻ đẹp của tâm hồn khao khát yêu thương trong mối tình đầu rạo rực của thiếu nữ. Vẻ đẹp của nhạc; nhạc của lòng cũng là nhạc của thơ, nhạc của sóng reo, sóng vẻ đẹp của men say tình ái được cất lên thành lời ca ngọt ngào, tha thiết biết bao:
"Con sóng dưới lòng sâu
(…)
Hướng về anh một phương."
Hình tượng “sóng” đầy thi vị. Bất cứ ở đâu, dù ở “dưới lòng sâu” hay ở "trên mặt nước”, thì sóng vẫn “nhớ bờ”. Dù cả trong ngày và trong đêm dài vắng vẻ, sóng vẫn “không ngủ được”. Các động từ - vị ngữ: “nhớ bờ”, “không ngủ được” đã được nữ sĩ dùng rất đắt, tinh tế và biểu cảm, đem đến cho ta bao cảm xúc đẹp về tình yêu:
"Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được."
Nỗi nhớ ấy rất mãnh liệt. Dù ở không gian nào “dưới lòng sâu” hay “trên mặt nước”, dù ở thời gian nào “ngày” cũng như “đêm", sóng vẫn “nhớ bờ”, sóng vẫn bồn chồn, thao thức “không ngủ được”. Lấy không gian và thời gian để “đo” nỗi nhớ của em, tác giả đã thể hiện một cách sâu sắc một tâm hồn luôn luôn trăn trở, khao khát được yêu thương. Sóng đã được nhân hóa mang hồn em và tình em. Từ cảm thán “ôi” xuất hiện trong đoạn thơ như một tiếng lòng chấn động rung lên: “ôi con sóng nhớ bờ...”.
Từ hiện tượng sóng vỗ xôn xao suốt đêm ngày trên đại dương, nữ sĩ liên tưởng đến tình cảm của thiếu nữ:
"Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức."
“Cả trong mơ” và cả khi “còn thức”, trong thực và trong mộng, em vẫn “nhớ đến anh”. Hình bóng chàng trai - người tình đã choáng ngợp tâm hồn cô gái. Yêu là sự hòa hợp, hòa nhập hai tâm hồn. Sóng trên đại dương là biểu tượng cho sự sống muôn đời, cũng như tình yêu của “em” đốì với “anh” mãi mãi là nỗi khao khát nhớ thương, mong đợi, trong không gian, trong thời gian và “cả trong mơ còn thức”. Xuân Quỳnh đã có một cách nói mới mẻ, một cách diễn đạt độc đáo khi thể hiện nỗi nhớ trong tình yêu, của “em”. Ta hãy trở về với ca dao:
Nhớ ai em những khóc thầm
Hai hàng nước mắt đầm đầm như mưa.
Hay:
Nhớ ai bổi hổi bồi hồi,
Như đứng đống lửa, như ngồi đống than.
Hay:
Nhớ ai nhớ mãi thế này?
Nhớ đêm quên ngủ, nhớ ngày quên ăn.
Qua đó, ta mới cảm thấy cái ý vị đậm đà của ngôn từ, cái cảm xúc nồng cháy của tâm hồn thiếu nữ: “Lòng em nhớ đến anh - Cả trong mơ còn thức”. Tình yêu luôn luôn đối diện với bao thử thách, trong đó có sự cách trở về thời gian và không gian. Sự cách trở ấy đã làm cho tâm hồn thiếu nữ, tâm hồn “em” thêm đẹp, đinh ninh lời thề nguyền “trăm năm tạc một chữ đồng đến xương” (Truyện Kiều). Lứa đôi ngày xưa với sức mạnh của tình yêu, họ quyết tâm vượt qua mọi thử thách “tam tứ núi cũng trèo, ngũ lục sông cũng lội, thất bát đèo cũng qua" để được sống dưới một mái ấm hạnh phúc đời đời bên nhau. Với em thì dù đi đâu, dù có lên thác xuống ghềnh, “Dẫu xuôi về phương Bắc - Dẫu ngược về phương Nam” trong bom đạn thời chiến tranh chống Mĩ (1967), nhưng em vẫn “hướng về anh một phương”, hướng về “anh” - người mà “em” thương nhớ, đợi chờ:
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh một phương.
Các điệp ngữ: “dẫu xuôi về”, “dẫu ngược về”, “phương” (phương bắc, phương nam, một phương) đã liên kết với các từ ngữ: “Em cũng nghĩ”, “hướng về anh” làm cho niềm tin đợi chờ trong tình yêu được khẳng định một cách mạnh mẽ. Chữ “một” trong câu thơ “hướng về anh một phương" đã thể hiện một tình yêu sắt son thủy chung.
Có thể nói, đoạn thơ trên đây là một âm vang của tiếng sóng, là một khúc tâm tình của thiếu nữ “trăn trở, khát khao được yêu thương gắn bó”. Trái tim thiếu nữ nồng hậu và đằm thắm biết bao! Sóng nhớ bờ, em nhớ anh là quy luật muôn đời của tự nhiên, của sự sống và tình yêu. Xuân Quỳnh đã viết nên những vần thơ ngũ ngôn có nhạc điệu ngân vang tha thiết, có hình tượng sóng hình tượng em rất đẹp. Các ẩn dụ và liên tưởng đầy tính nhân văn. Cấu trúc song hành (câu 1 với 2, câu 3, 4 với câu 7, 8) và các điệp ngữ (sóng, dẫu... về, phương) đã tạo nên âm điệu triền miên, liên hồi như tiếng sóng vỗ xôn xao bồi hồi trong lòng “em”.
"Yêu là chết ở trong lòng một ít?” - Không! Với Xuân Quỳnh thì tình yêu là "khát vọng” làm cho thiếu nữ hồn hậu hơn, cao quý hơn. Bởi lẽ:
Tình yêu là thế, em ơi!
Hai người mà hóa một người trăm năm...
(Lạ chưa? - Tố Hữu)
Tham khảo thêm văn mẫu phân tích Sóng của Xuân Quỳnh:
Trên đây là nội dung hướng dẫn cách làm và một số bài văn mẫu phân tích khổ 5, 6 bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh do Đọc Tài Liệu tổng hợp, cung cấp cho các em những thông tin tham khảo hữu ích để từ đó các em có thể tự viết được một bài phân tích hay và hoàn chỉnh. Chúc các em học tốt!