Trang chủ

Phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

Xuất bản: 02/04/2019 - Cập nhật: 16/05/2023 - Tác giả:

Phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, hướng dẫn lập dàn ý chi tiết, sơ đồ tư duy và những bài văn mẫu hay phân tích tác phẩm Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ).

Bạn cần tìm bài văn phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên mẫu? Không cần tìm nữa! Ở bài viết này Đọc Tài Liệu sẽ hướng dẫn chi tiết cách làm, xây dựng dàn ý cũng như cung cấp một số bài văn mẫu giúp em mở rộng vốn từ ngữ để có thể tự viết được một bài phân tích hay.

I. Hướng dẫn phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

Đề bài: Em hãy phân tích tác phẩm Chuyện chức phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ.

1. Phân tích yêu cầu đề bài

- Yêu cầu về nội dung: phân tích ý nghĩa nội dung, nghệ thuật của tác phẩm Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.

- Phạm vi tư liệu, dẫn chứng: các từ ngữ, chi tiết, hình ảnh... có trong văn bản Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.

- Phương pháp lập luận chính: Phân tích.

2. Luận điểm bài Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

- Luận điểm 1: Giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn

- Luận điểm 2: Cuộc đấu tranh ở trên trần gian của Ngô Tử Văn

- Luận điểm 3: Cuộc đấu tranh giành lại công lí ở Minh Ti.

- Luận điểm 4: Ngô Tử Văn nhận chức phán sự đền Tản Viên.

3. Kiến thức cần củng cố trước khi làm bài

a) Kiến thức cơ bản về tác giả Nguyễn Dữ

- Nguyễn Dữ (chưa rõ năm sinh năm mất) là người xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân nay là xã Phạm Kha, huyện Thanh Miện, Hải Dương.

- Từ nhỏ đã chăm học, đọc rộng, nhớ nhiều, có lý tưởng lấy văn chương nối nghiệp nhà

- Sau khi đậu Hương tiến, ông làm quan với nhà Mạc, rồi làm Tri huyện Thanh Tuyền (nay là Bình Xuyên, Vĩnh Phú) dưới thời nhà Lê

- Một năm sau, do bất mãn với thời cuộc, ông đã xin lui về Thanh Hóa ở rồi mất tại đó.

- Tác phẩm chính: Truyền kỳ mạn lục (Ghi chép tản mạn những truyện kì lạ được lưu truyền).

b) Kiến thức chung về văn bản Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là một trong 20 truyện rút ra từ tập Truyền kì mạn lục.

- Nội dung chính: Đề cao tinh thần khảng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn, một người trí thức nước Việt; đồng thời, thể hiện niềm tin công lí, chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà của tác giả.

II. Dàn ý chi tiết phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

1. Mở bài Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

- Giới thiệu vài nét về tác giả Nguyễn Dữ và tác phẩm Truyền kì mạn lục:

+ Nguyễn Dữ là một trong những nhà văn nổi tiếng của thế kỉ thứ 15 với thể loại truyện truyền kì.

+ Truyền kì mạn lục là tác phẩm xuất sắc của ông ghi chép những chuyện li kì trong nhân gian.

- Giới thiệu đoạn trích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

+ “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” là một trong 20 truyện của tập Truyền kì mạn lục kể về câu chuyện chức quan coi việc xử án ở đền Tản Viên.

2. Thân bài Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

* Khái quát về tác phẩm

- Hoàn cảnh sáng tác:

+ Chức phán sự đền Tản Viên được tác giả viết vào nửa đầu thế kỉ XVI, nội dung đề cao tinh thần khẳng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của một Nho sĩ tên là Ngô Tử Văn. Qua đó, tác giả thể hiện niềm tin công lí, chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà, đồng thời lên án lũ giặc xâm lược phương Bắc dù đã chết vẫn tiếp tục gây tội ác.

- Tóm tắt cốt truyện: Ngô Tử Văn châm lửa đốt ngôi đền của tên hung thần vốn là hồn ma tướng giặc họ Thôi, bởi hắn luôn nhũng nhiễu và gây ra bao tai họa cho dân chúng trong vùng. Hồn ma tướng giặc kiện tới Diêm Vương. Thổ Công báo mộng cho Tử Văn biết sự thật về kẻ cướp ngôi đền của mình và những tội ác mà hắn đã gây ra. Trước mặt Diêm Vương, Ngô Tử Văn dũng cảm tố cáo hắn với đầy đủ chứng cớ. Cuối cùng, công lí cũng được thực hiện, kẻ ác bị trừng trị. Tử Văn được tiến cử vào chức phán sự đền Tản Viên.

Luận điểm 1: Giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn

- Tên: Ngô Tử Văn tên Soạn

- Quê quán: Huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang

- Tính tình: Khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không chịu được

-> Cách giới thiệu trực tiếp ngắn gọn mang tính khẳng định gây chú ý người đọc

=> Giọng điệu ngợi ca định hướng cách nhìn nhận cho người đọc về những hành động tiếp theo của nhân vật.

Luận điểm 2: Cuộc đấu tranh ở trên trần gian của Ngô Tử Văn

- Hành động đốt đền:

+ Nguyên nhân đốt đền: Tức giận trước sự hống hách, lộng hành làm hại dân chúng của hồn ma tên tướng giặc.

+ Hành động:

  • Tắm gội chay sạch, khấn trời

-> Đốt đền là hành động có chủ đích, cẩn trọng, không phải hành động bộc phát. Tử Văn tin tưởng vào hành động chính nghĩa của mình, lấy lòng trong sạch cùng thái độ chân thành cầu mong được trời ủng hộ.

  • Châm lửa đốt đền, vung tay không sợ gì cả mặc cho mọi người lắc đầu lè lưỡi

-> Hành động công khai đầy dũng cảm, quyết liệt, Tử Văn có khí phách cứng cỏi của một Nho sĩ chân chính.

=> Thể hiện sự khẳng khái, chính trực, kiên cường, dũng cảm, ý thức dân tộc mạnh mẽ của trí thức Việt.

- Cuộc gặp gỡ của Ngô Tử Văn và bách hộ họ Thôi:

+ Sau khi đốt đền, Tử Văn trở về bị “sốt nóng sốt rét”.

+ Hình ảnh hồn ma tướng giặc:

  • Diện mạo khôi ngô, cao lớn, đầu đội mũ trụ
  • Lời nói: Mắng mỏ đe dọa, bắt Ngô Tử Văn lập lại đền.

-> Đây là một kẻ xảo trá, tham lam, hung ác.

+ Thái độ của Ngô Tử Văn: ung dung, mặc kệ vẫn ngôi ngất ngưởng, tự nhiên, không hề tỏ ra sợ hãi và chẳng thèm đối đáp với hắn một lời.

-> Thái độ của con người tự tin vào việc làm chính nghĩa.

- Cuộc gặp gỡ của Ngô Tử Văn với thổ công:

+ Thổ công: Kể lại toàn bộ sự việc mình bị hại để Tử Văn thấy được sự xảo trá, tác oai tác quái của tên tướng giặc, lo lắng cho Tử Văn.

-> Thổ công biết sự tồn tại của cái xấu nhưng cam chịu và chấp nhận, không dám đấu tranh để đòi lại công lí.

+ Thổ công bày cách để Ngô Tử Văn đối phó với tên hung thần và đối chất với Diêm Vương.

-> Tạo ra sự phát triển logic cho câu chuyện.

=> Tử Văn không còn chiến đấu đơn độc mà đã có sự hỗ trợ của thổ công.

Luận điểm 3: Cuộc đấu tranh giành lại công lí ở Minh Ti.

- Chặng 1: Tử Văn đối đầu với những thử thách

+ Tên bách hộ họ Thôi: Tỏ vẻ khép nép, đáng thương, để kêu oan

+ Diêm Vương: Nghe theo lời tố cáo của tên tướng giặc, trách mắng, phán Tử Văn ngoan cố, bướng bỉnh

+ Thái độ của Tử Văn:

  • Điềm nhiên, không kinh hãi trước cảnh Minh ti rùng rợn
  • Một mực kêu oan, điềm tĩnh, cứng cỏi trước uy quyền của Diêm Vương và sự xảo trá giả tạo của tên tướng giặc.

- Chặng 2: Tử Văn vạch trần tội ác của tên tướng giặc

+ Khi tranh cãi, biết mình yếu thế, tên bách hộ Thôi sợ hãi, tỏ vẻ giả nhân giả nghĩa xin giảm án cho Tử Văn.

+ Tử Văn không chịu bỏ cuộc, xin Diêm Vương cho người xuống Tản Viên chứng thực

+ Diêm Vương: Chứng thực và tin lời Ngô Tử Văn, xử cho Tử Văn thắng kiện.

-> Cuộc đấu tranh đã bộc lộ khí phách, sự thông minh, cam đảm, quyết liệt của Ngô Tử Văn trên hành trình đòi lại công lí.

-> Làm rõ bộ mặt giả nhân giả nghĩa, xảo trá, giả tạo của hồn ma tên tướng giặc.

=> Cuối cùng, tính cách cương trực, thẳng thắn, quyết liệt, đầy chính nghĩa của Tử Văn đã thắng gian tà. Kết quả của cuộc chiến cho thấy ước mơ về sự công bằng của nhân dân.

* Luận điểm 4: Ngô Tử Văn nhận chức phán sự đền Tản Viên.

- Là phần thưởng cho sự khẳng khái, cương trực và dũng cảm của Ngô Tử Văn.

- Diệt trừ tận gốc cái ác, lấy lại danh dự cho thổ công, làm sáng tỏ nỗi oan khuất cho Ngô Tử Văn

- Gửi gắm khát vọng của nhân dân về một vị quan chính trực, thanh liêm.

- Cuộc gặp gỡ giữa quan phán sự và người quen cũ: Thể hiện niềm tin về một vị quan tốt, giúp nước, giúp dân.

* Đánh giá đặc sắc nghệ thuật

- Sử dụng những chi tiết kì ảo, hoang đường

- Xây dựng truyện giàu kịch tính, tình tiết lôi cuốn với kết cấu logic có mở đầu, thắt nút, cao trào, mở nút

- Xây dựng tính cách nhân vật qua lời nói và hành động

- Cách kể chuyện tự nhiên, kịch tính, thu hút người đọc.

3. Kết bài Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

- Khái quát lại giá trị nội dung, nghệ thuật của truyện.

- Cảm nhận của em về tác phẩm.

Tham khảo các mẫu dàn ý chi tiết khác: Dàn ý phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

4. Sơ đồ tư duy phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

Phân tích văn bản Chuyện chức phán sự đền Tản Viên bằng sơ đồ tư duy

III. Một số bài phân tích hay Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

Mời các em đọc tham khảo một số bài phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên hay sau đây do Đọc Tài Liệu tổng hợp được để mở rộng thêm vốn từ ngữ cho mình trước khi làm bài.

1. Phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên bài số 1

Sống vào nửa đầu thế kỷ XVI, Nguyễn Dữ là một nhà Nho sinh ra trong một gia đình có truyền thống khoa bảng. Ông là tác giả của bộ Truyền kỳ mạn lục lưu truyền trong dân gian từ thời Lý đến thời Lê sơ. Bộ truyện "Truyền kỳ mạn lục" được sáng tác trong thế kỷ XVI, thời điểm xã hội phong kiến Việt Nam rơi vào suy thoái và khủng hoảng, với mục đích phơi bày và lên án. Trong số các truyện trong bộ này thì Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là nổi bật hơn cả.

Qua cách tác giả mô tả về ngoại hình và hành động, Ngô Tử Văn xuất hiện như một nhân vật quan trọng trong câu chuyện. Anh đã chứng kiến không ít lần sự quái đản của linh hồn tướng giặc đến mức không thể chịu nổi. Vì vậy, anh suy nghĩ, tính toán và đi đến quyết định đốt đền thờ của tên hồn ma đó với mục đích cao cả là bảo vệ dân chúng khỏi sự nhũng nhiễu. Trong lúc mọi người đều sợ hãi và e dè, Ngô Tử Văn kiên quyết và dũng cảm, quyết định công khai và tự tin thực hiện hành động mà không ai dám làm, đó là đốt đền. Điều này đã châm ngòi cho cuộc chiến giữa anh và linh hồn tướng giặc bại trận, khiến tên hung thần tức giận và đe dọa sẽ kiện Tử Văn xuống âm phủ.

Tuy nhiên, những người tốt thường có quý nhân phù trợ, Tử Văn cũng không ngoại lệ khi nhận được sự trợ giúp từ các thế lực trên cao để hiểu rõ về tội ác và biết cách trừng trị kẻ hung bạo này. Trong phiên tòa dưới âm phủ, Tử Văn đã quyết liệt và dũng cảm đưa ra cáo buộc, vạch trần tội ác của tên hung thần mà không có bất kỳ sự do dự hay sợ hãi nào. Trước mặt Diêm vương, anh luôn giữ được giọng điệu đanh thép và vững vàng ngay cả trong hoàn cảnh đuối lí. Cuối cùng, bằng tinh thần chiến đấu quyết liệt, Tử Văn đã chiến thắng, cái thiện cuối cùng cũng chiến thắng còn cái ác ắt bị trừng trị. Kết quả là Tử Văn được tín nhiệm và được giao cho chức phán sự đền Tản Viên, chịu trách nhiệm giữ gìn và bảo vệ công lý. Đây chính là cái giá, là kết cục xứng đáng dành cho sự xảo trá và tàn ác của hồn ma tướng giặc. Qua đó, Nguyễn Dữ muốn khẳng định niềm tin vào cuộc chiến đấu kiên quyết với sự xấu xa và ác độc.

Người đọc theo dõi câu chuyện bị hấp dẫn và thu hút sự chú ý bởi hiệu ứng của những yếu tố li kì. Bằng cách sử dụng yếu tố hoang đường và kì ảo, Nguyễn Dữ cũng thể hiện quan điểm rằng miền trần gian cũng như miền địa ngục, cõi âm cũng hòa với cõi trần, cõi âm ấy chính là chiếc bóng của hiện thực đời sống. Qua tác phẩm "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên", một bức tranh hiện thực của xã hội đương thời đã được vẽ nên, nơi ấy cái xấu và cái ác trở nên lẫn lộn, người đại diện cho lẽ phải lại mang bộ mặt tráo trở, đáng khinh, bất lương và vô nhân đạo. Bên cạnh đó, truyện còn là tiếng ca tôn vinh những anh hùng gan dạ, kiên cường, dám nghĩ và dám làm, sẵn sàng chiến đấu vì lí tưởng bảo vệ sự công bằng và lẽ phải được tượng trưng qua nhân vật Ngô Tử Văn.

Tác phẩm kết thúc với chiến thắng của Ngô Tử Văn, tượng trưng cho sự vẻ vang khi cái thiện đánh bại cái xấu cái ác. Chứng tỏ một điều rằng Nguyễn Dữ đã tìm về nguồn gốc của "truyền thống nhân đạo và yêu nước" của dân tộc Việt Nam để khẳng định rằng "chính nghĩa sẽ thắng gian tà, tinh thần dân tộc sẽ chiến thắng trước kẻ xâm lược từ bên ngoài".

Xem thêm: Phân tích nghệ thuật đặc sắc trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

2. Phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên bài số 2

Trong văn học trung đại Việt Nam thế kỷ XVI, "Truyền kỳ mạn lục" của Nguyễn Dữ được coi là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất. Trong tác phẩm này, đoạn trích "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" được trích ra từ bộ 20 tập truyện của "Truyền kỳ mạn lục". Nội dung truyện tập trung vào nhân vật Ngô Tử Văn, người được mô tả có tính cách dũng cảm, kiên cường, đại diện cho chính nghĩa và luôn chiến đấu chống lại những thế lực gian tà, bảo vệ cuộc sống bình yên cho nhân dân. Truyện qua đó cũng khăng định niềm tin vững chắc rằng công lí và chính nghĩa sẽ luôn thắng tà gian.

Tác giả mở đầu tác phẩm bằng việc giới thiệu nhân vật chính của câu chuyện một cách trực tiếp và ngắn gọn, như một lời kể hấp dẫn, tạo sự chú ý và tò mò cho người đọc: "Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang...là một người cương trực". Với tính cách của Tử Văn, khi nhìn thấy việc xấu xa thì không chịu được vì vậy khi biết tên tướng giặc tử trận họ Thôi đã gây rối cho dân làng trong nhiều năm bằng những hành động ác quỷ, Tử Văn đã quyết định đi đốt đền mà không quan tâm đến kết quả. Trước khi thực hiện hành động đốt đền, Tử Văn tắm rửa sạch sẽ, thắp hương và thể hiện sự thành thật, chứng tỏ sự trong sạch và ý định bảo vệ sự yên bình cho nhân dân, mong muốn hành động chính nghĩa của mình được chứng minh bởi trời đất. Qua hành động đốt đền của Tử Văn, chúng ta có thể nhận thấy anh là một người dũng cảm và cương trực.

Sau khi đốt đền, hồn ma tướng giặc họ Thôi đã đòi Tử Văn phải xây lại đền cho hắn, hắn khiến Tử Văn cảm thấy khó chịu "đầu lảo đảo và bụng run run, nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét". Mặc cho hồn ma tướng giặc đe dọa sẽ mang tai vạ đến và buộc anh phải đối mặt với Diêm Vương, nhưng Tử Văn không biểu lộ sự sợ hãi, mà ngược lại vẫn tự nhiên và thanh thản, không để ý đến những lời đe dọa. Khi Thổ Công xuất hiện để gặp Tử Văn, anh mới nhận ra rằng hồn ma tướng giặc là kẻ đã cướp đền của Thổ Công. Thổ Công đã kể lại câu chuyện về việc bị cướp đền và hướng dẫn Tử Văn về những việc cần làm để đánh bại hung thần và làm lễ trước Diêm Vương. Ban đầu, Tử Văn rất ngạc nhiên và hỏi Thổ Công: "Liệu hắn có thực sự là một tên hung thần và có thể mang tai vạ đến cho tôi không?" Tuy nhiên, với tinh thần của một người sĩ tử, Tử Văn đã chấp nhận lời khuyên của Thổ Công và quyết định xuống gặp Diêm Vương để đòi lại công bằng cho Thổ Công, vị thần của đất Việt. Khi bị bắt và đưa xuống địa ngục Minh Ti, nơi mà quang cảnh lạnh lẽo, rùng rợn và đáng sợ với nhiều hình ảnh kỳ quái như "cầu dài hơn nghìn thước, gió tanh sóng xám và hơi lạnh thấu xương", Tử Văn không sợ hãi mà vẫn can đảm hét lên lời oan trách.

Phiên xử tội của Tử Văn dưới âm phủ diễn ra rất căng thẳng. Ban đầu, hồn ma tướng giặc tố cáo Tử Văn đã đốt đền và Diêm Vương trách mắng anh ngay lập tức. Tuy nhiên, Tử Văn đã đáp lại ngay bằng giọng cứng cỏi, điềm tĩnh, vạch mặt bản chất xấu xa của tên tướng giặc. Sau đó, vì sợ bị lộ danh tính nên tướng giặc họ Thôi đã giả vờ có đạo đức xin giảm án cho Tử Văn: "Xin đại vương khoan dung tha cho hắn… nếu thẳng tay trị tội nó, sợ hại đến cái đức hiếu sinh". Trái lại, Tử Văn càng cương quyết xin được đem tư giấy đến đền Tản Viên để chứng thực sự thật. Diêm Vương đã đồng ý và sự thật đã chứng minh rằng những gì Tử Văn nói là đúng, kết quả là Tử Văn được xử thắng kiện. Anh đã đấu tranh đến cùng cho lẽ phải, không chút sợ hãi trong chốn ma quỷ. Chiến thắng của Tử Văn đã chứng minh một quy luật tất yếu: chính nghĩa luôn đánh bại gian tà.

Để báo đáp và bày tỏ lòng biết ơn đối với Tử Văn, Thổ Công đã tiến cử anh giữ chức vụ phán sự tại đền Tản Viên. Tử Văn xứng đáng nhận chức phán sự bởi anh là một người chính trực, gan dạ dũng cảm và luôn tin tưởng vào công lí. Cuối câu chuyện là lời bình giống như một thông điệp nhắc nhở người đọc từ tác giả làm cho chúng ta phải công nhận và suy ngẫm. Thứ nhất, chúng ta phải thừa nhận thực tế xã hội hiện nay đã rơi vào tình trạng mục nát và chứa đầy áp bức bất công, đó là sự phản ánh tiêu cực của xã hội thực tại đầy tham ô và tham nhũng. Thứ hai, chúng ta phải suy nghĩ rằng "cứng quá thì gãy" hay chỉ sợ "ta không cứng cỏi được", không được sợ hãi và nhát gan. Đừng để sợ hãi làm cho chúng ta không dám kiên cường, chỉ khi chúng ta dám đấu tranh đến cùng, chúng ta mới có thể giành được chiến thắng, tiêu diệt căn nguyên của cái ác, khôi phục lại công lí và chính nghĩa.

Sức hấp dẫn của tác phẩm "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" đến từ cốt truyện kịch tính và sự xen kẽ các yếu tố kì ảo. Không chỉ củng cố niềm tin của nhân dân vào sự công bằng và chính nghĩa luôn thắng cái gian tà, truyện còn đưa ra lời khuyên răn cho con người khi đối mặt với tà ác, chúng ta phải "cứng cỏi" và quyết tâm đấu tranh đến cùng, không được run sợ, trốn tránh hay lơ là mà phải quyết tâm tiêu diệt tận gốc rễ của tội ác.

3. Phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên bài số 3

Nguyễn Dữ sống khoảng thế kỉ XVI, ông là người học rộng tài cao nhưng chỉ làm quan trong một thời gian ngắn rồi lui về ở ẩn. Và cũng bắt đầu từ đó ông sưu tầm truyện dân gian và sáng tác. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là tập Truyền kì mạn lục, ngoài Chuyện người con gái Nam Xương đã được tiếp xúc từ cấp học dưới, thì trong tập truyện ấy cũng không thể không nhắc đến Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.

Tác phẩm xoay quanh nhân vật Ngô Tử Văn tính tình cương trực đã đi đốt đền của tên giặc đất Bắc. Tác phẩm không chỉ là câu chuyện đốt đền thành tiên của Ngô Tử Văn mà nó còn có giá trị khái quát những vấn đề xã hội nóng bỏng, có ý nghĩa cho đến tận ngày nay.

Mở đầu tác phẩm ông giới thiệu nhân vật: “Chàng vốn khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được”, để cho nhận xét trở nên khách quan, ông còn dẫn lời nhận xét của những người cùng thời: “… vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”. Qua đó giúp tạo nên ấn tượng sâu sắc về nhân vật.

Để làm sáng tỏ những đặc điểm tính cách trên, nhân vật Ngô Tử Văn trực tiếp xuất hiện qua ngôn ngữ, cử chỉ, hành động. Sự kiện đầu tiên chính là việc Ngô Tử Văn đốt đền tên tướng giặc họ Thôi. Hắn là tướng giặc đời Minh, khi giao chiến với quân ta đã chết ở gần miếu của vị thổ công nước Việt, hắn liền chiếm lấy đền thờ thổ công, tác oai tác quái trong nhân gian. Điều đó làm Ngô Tử Văn vô cùng tức giận, Tử Văn tắm rửa sạch sẽ và đốt đền của hắn. Đây là một hành động dũng cảm: trong khi tất cả mọi người ai cũng lắc đầu, lè lưỡi, can ngăn, lo cho tính mạng Tử Văn thì chàng là người trong cuộc lại “vung tay không cần gì cả”. Vì đây là việc nghĩa nên không thể không làm. Tử Văn tin tưởng vào hành động chính nghĩa của mình.

Sau khi đốt đền Ngô Tử Văn lên sơn sốt, người mê mệt, đây cũng chính là lúc Ngô Tử Văn gặp hồn ma tên tướng giặc giả danh làm cư sĩ tìm đến. Dù hồn ma sử dụng những lời hăm dọa: “biết điều thì dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu không thì, vô cớ hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ”. Nhưng Ngô Tử Văn không hề sợ hãi, nao núng tinh thần. Thái độ ung dung, thản nhiên, coi thường lời buộc tội và đe dọa của hồn ma cho thấy Tử Văn không phải là bất cần, liều lĩnh mà là thái độ tự tin của người nắm trong tay sức mạnh của chính nghĩa. Câu hỏi trước vị thổ thần “Liệu hắn có thực là tay hung hãn, có thể gieo vạ cho tôi không?” không phải là biểu hiện của sự hoang mang, sợ hãi mà là sự mưu trí, muốn biết rõ về kẻ thù để liệu kế đối phó mà giành chiến thắng.

Ngô Tử Văn nhất quyết không dựng lại đền cho hồn ma tướng giặc nên bị quỷ sứ đến bắt đi trong đêm, khi bị giải đi Tử Văn kêu oan để đòi được xử công bằng. Diêm Vương tưởng Tử Văn có tội đã dùng uy lực của kẻ bề trên để quát mắng, đe dọa, buộc tội Tử Văn. Trước Diêm Vương, Tử Văn vẫn rất cứng cỏi tâu trình, kể lại đầu đuôi sự việc, lời nói không chịu nhún nhường chút nào. Trước những lời lẽ đanh thép, lí lẽ đầy thuyết phục của Tử Văn, Diêm Vương đã cho người đi xem xét và Tử Văn đã lấy lại được công bằng. Qua đây cho thấy sự hiên ngang, dũng cảm, khát vọng đẹp đẽ muốn thực thi công lí của Tử Văn. Và Tử Văn đã được đền bù xứng đáng, được Thổ thần tiến cử giữ chức phán sự đền Tản Viên. Qua chi tiết này, Nguyễn Dữ muốn khẳng định triết lí "Ở hiền gặp lành" của nhân dân ta.

Đằng sau nhân vật Ngô Tử Văn, ta còn thấy Nguyễn Dữ dựng lên bức tranh hiện thực xã hội với thái độ phê phán sâu sắc của tác giả. Tác phẩm mượn bối cảnh của xã hội thế kỉ XV nhưng thực chất tác giả muốn phơi bày hiện thực xã hội mà ông đang sống – đầu thế kỉ XVI với đầy những bất công ngang trái: tên hung thần đã cướp đền miếu, giả mạo tên họ của vị Thổ thần nước Việt, hắn được hưởng tất cả quyền lợi của vị Thổ thần, nhưng tác yêu tác quái trong dân gian, đẩy nhân dân vào tình cảnh khốn khổ. Người lương thiện: vị Thổ thần làm chức Ngự sử đại phu từ đời vua Lý Nam Đế, chết vì việc cần vương, giúp dân đã hơn nghìn năm nay, nhưng bị đánh đuổi nên phải đến nương tựa ở đền Tản Viên đã vài năm. Tử Văn chính vì cương trực thẳng thắn, thấy sự tà gian không thể để yên nên đã bị đẩy xuống âm phủ “Tội sao ác nặng, không được dự vào hàng khoan giảm”. Thánh thần ăn của đút để bênh vực cho kẻ ác: Đền miếu đều tham của đút, bênh vực cho hung thần nên dẫu Thổ công có đi kiện cũng sẽ thua. Dưới âm ti Diêm Vương và các phán quan đại diện cho công lí bị lấp tai, che mắt, bị tên tướng giặc lừa phỉnh, thiếu chút nữa đã xử oan cho người chính trực.

Tác phẩm còn là tiếng nói tố cáo hồn ma tên tướng giặc bại trận: tham lam, quỷ quyệt, hung ác: Khi sống, là tướng giặc cướp nước, khi chết, hồn ma vất vưởng ở nước Nam vẫn không từ bỏ giã tâm xâm lược, đã chiếm đền miếu, giả danh lương thần nước Việt. Khi Tử Văn châm lửa đốt đền đã tìm đến, dùng nguyên lí đạo nho để kết tội, dùng oai linh thánh thần để hăm dọa.

Tác phẩm sử dụng yếu tố thần kì tăng cường sức hấp dẫn cho tác phẩm. Cốt truyện giàu kịch tính được sắp xếp hợp lí. Nghệ thuật kể chuyện đạt đến một trình độ mới. Qua đó khẳng định tài năng nghệ thuật của Nguyễn Dữ.

Với tác phẩm này Nguyễn Dữ đã lên tiếng, khẳng định, đề cao tinh thần khẳng khái, cương trực dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn – một trí thức nước Việt. Đồng thời thể hiện niềm tin vào công lí, chính nghĩa nhất định thắng gian tà và triết lí "Ở hiền gặp lành" của dân tộc ta.

✪ Có thể bạn sẽ quan tâm đến bài phân tích nhân vật Ngô Tử Văn

4. Phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên bài số 4

Người xưa có câu: “Cây ngay không sợ chết đứng”, “Ở hiền thì sẽ gặp lành”. Thật đúng vậy, những người chính trực, ngay thẳng thì sẽ gặp được những điều tốt đẹp, gặp dữ hóa lành. Tiếp thu tinh thần ấy, với nghệ thuật kể chuyện đặc sắc, Nguyễn Dữ đã xây dựng thành công nhân vật Ngô Tử Văn khẳng khái, cương nghị trong “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”, qua đó thể hiện nhiều tư tưởng sâu sắc.

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” là một trong những truyện hay, truyện tiêu biểu của Truyền kì mạn lục – một tác phẩm nổi tiếng và để đời của Nguyễn Dữ. Cũng giống như những truyện khác trong “Truyền kì mạn lục”, “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” cũng chứa đựng nhiều yếu tố hoang đường, kì ảo. Hồn ma tên tướng giặc ngoại xâm tử trận tác oai tác quái, làm hại dân lành. Khi bị Tử Văn đốt đền thì hắn hiện lên báo mộng, dọa dẫm và đòi đi kiện Diêm Vương. Tử Văn ốm rồi chết, xuống địa phủ chầu Diêm Vương. Quang cảnh thế giới âm phủ là một thế giới kì ảo và cảnh Diêm Vương vừa thật vừa không thật. Được Diêm Vương xử án xong, Ngô Tử Văn trở về dương thế, hai ngày sau lại mất, hồn đi nhận chức phán sự đền Tản Viên.

Bên cạnh những yếu tố hiện thực, những yếu tố hoang đường đã góp phần làm cho câu chuyện trở nên đặc sắc và hấp dẫn. Chính vì thế mà mặc dù biết là hư cấu nhưng người đọc vẫn không thể ngừng theo dõi diễn biến của câu chuyện được. Qua việc sử dụng yếu tố hoang đường, kì ảo, Nguyễn Dữ cũng nhằm thể hiện một ý tưởng nghệ thuật của mình, đó là: thế giới cõi âm cũng chính là sự phản chiếu bóng dáng cuộc đời thực. “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” vì thế đã trở thành một bức tranh hiện thực về một xã hội đen tối, ở đó những kẻ đại diện cho công lý lại chính là những kẻ bất lương, vô nhân đạo nhất. Truyện cũng còn ca ngợi con người dám đấu tranh đến cùng cho chính nghĩa qua hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn.

Tử Văn được giới thiệu là người “khẳng khái nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng bắc người ta vẫn khen là một người cương phương”. Chính tính cách này của Tử Văn đã dẫn tới hành động đốt đền khi ấy bởi hồn ma tên tướng giặc trong đền đã “làm yêu làm quái trong dân gian”, bao phen làm hại dân lành.

Hành động đốt đền đã khơi dậy một cuộc chiến quyết liệt giữa Tử Văn và hồn ma tướng giặc, mà thực chất đó chính là cuộc chiến giữa chính nghĩa và gian tà, giữa cái thiện và cái ác, giữa công bằng dân chủ và áp bức bất công. Hành động của Ngô Tử Văn cũng khẳng định tính tình cương trực, quyết đoán của chàng. Để trừ hại cho dân, chàng đã dám đốt đền – việc mà xưa nay chưa ai dám làm vì động chạm đến thần linh. Nhưng Tử Văn là người đọc sách thánh hiền, chàng hiểu rõ việc mình làm, cho nên trước khi đốt đền “tắm gội chay sạch, khấn trời” rồi mới “châm lửa đốt đền”.

Sự khẳng khái, cương trực của Tử Văn còn thể hiện qua thái độ của chàng với hồn ma tên tướng giặc. Khi sống hắn là kẻ xâm lược nước ta, đến khi bỏ mạng ở nước Nam thì lại tranh miếu Thổ địa, vậy mà còn láo xược dám đến mắng mỏ, đe dọa Tử Văn. Trước sự ngang ngược trắng trợn của hồn ma tướng giặc, chàng không hề khiếp sợ mà vẫn “ngồi ngất ngưởng tự nhiên”. Điều đó càng chứng tỏ một khí phách cứng cỏi, một niềm tin vào chính nghĩa, sự đúng đắn trong hành động của Ngô Tử Văn. Vì cảm kích hành động chính nghĩa của chàng mà Thổ thần đã đến dặn dò chàng, đồng thời nhận lời giúp đỡ nếu Tử Văn cần đến người làm chứng.

Bản lĩnh kiên định, chính nghĩa của Tử Văn được thể hiện rõ nhất trong khi chàng lôi xuống âm phủ và hầu kiện với Diêm Vương. Bị lũ quỷ sai nha lôi xuống địa phủ, đi qua những cảnh âm tào rùng rợn, nào quỷ dạ xoa, nào qua sông “gió tanh sóng xám”, hơi lạnh đến thấu xương nhưng Tử Văn không hề run sợ, không vì thế mà trở nên chùn nhụt, khúm núm. Ngay cả khi bị quy kết “tội ác sâu nặng, không được dự vào hàng khoan giảm”, Tử Văn không tâm phục, một mực kêu oan, đòi phải xét xử minh bạch. Khi đối diện với Diêm Vương uy quyền và trước những lèo lá tráo trợn của hồn ma tướng giặc, Tử Văn cũng không hề nao núng, ngược lại còn đanh thép vạch trần những tội ác của tên tướng giặc với những bằng chứng mà hắn không thể nào chối cãi. Vì sự chính nghĩa, chàng đã hết lòng đấu tranh và cuối cùng cũng đã chiến thắng được tên giặc hung ác, trả lại chức vị cho Thổ thần nước Việt, giải trừ tai họa cho nhân dân. Không những thế, vì có nhân cách cao đẹp mà Tử Văn còn được tiến cử vào chức phán sự đền Tản Viên, chịu trách nhiệm bảo vệ và giữ gìn công lí.

Ngược lại với sự cương trực, ngay thẳng của Tử Văn là sự gian trá, giảo hoạt của viên Bách hộ họ Thôi. Vốn là một tên tướng giặc bại trận bỏ thân nơi đất khách, hắn trở thành một hồn ma lưu vong, không người cúng tế. Nhưng ngay cả khi chết đi rồi thì bản chất xâm lược của hắn vẫn không hề mất đi. Hắn cướp ngôi đền của Thổ thần, tác oai tắc quái làm hại dân lành nếu không cúng tế cho hắn. Khi bị Tử Văn đốt đền, hắn còn trịnh thượng đến dọa nạt, dùng lời lẽ đạo Nho kẻ sĩ để buộc tội. Thấy Tử Văn không hề run sợ, hắn có tìm đến tận Diêm Vương để nhờ trừng trị. Đây đích xác là một kẻ vừa ăn cướp vừa la làng. Khi có nguy cơ bị bại lộ thì hắn lấp liếm, ra vẻ từ bi độ lượng nhưng nhờ có Diêm Vương phán xét, kẻ gian trá như hắn đã bị trừng trị thích đáng. Nếu như Tử Văn là một hàn sĩ áo vải đại diện cho chính nghĩa và tinh thần đấu tranh vì lẽ phải thì hồn ma tên tướng giặc chính là đại diện cho kẻ xâm lược gian ác, xảo quyệt. Xây dựng hai nhân vật này, tác giả đã thể hiện tinh thần chính nghĩa của con người Việt Nam, đồng thời vạch trần và tố cáo bản chất xấu xa, bất lương của bọn cướp nước. Người chính trực dù chết vẫn chính trực, kẻ tiểu nhân thì về cõi tào địa phủ cũng vẫn xảo trá, đê tiện.

Qua cuộc đấu tranh chống lại cái ác, bảo vệ chính nghĩa, trừ hại cho dân, hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn đã để lại những ấn tượng sâu sắc trong người đọc. Đó là một con người khẳng khái, chính trực, bản lĩnh vững vàng để bảo vệ công lý, chống lại cái xấu cái ác. Qua đây, tác giả cũng thể hiện niềm tin về sự chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà, thể hiện tinh thần tự tôn dân tộc, bộc lộ quyết tâm đấu tranh với cái xấu, cái ác đến cùng. Truyện cũng ngầm phản ánh xã hội thực tại với đầy rẫy những bất công, những quan tham thì nhận của đút, cái ác thì hoành hành, công lý thì bị che mắt. Tất cả những ý nghĩa nhân đạo, nhân văn này đã góp phần làm nên đặc sắc cũng như thành công cho tác phẩm.

5. Phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên bài số 5

Nguyễn Dữ là một nhà Nho sống vào khoảng nửa đầu thế kỷ XVI, người xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân, nay thuộc huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương. Ông xuất thân trong một gia đình có truyền thống khoa bảng. Cha đỗ Tiến sĩ vào đời vua Lê Thánh Tông. Bản thân Nguyễn Dữ cũng đã đi thi và ra làm quan nhưng chỉ được gần một năm thì lui về ở ẩn.

Ông để lại cho đời một tác phẩm nổi tiếng là Truyền kỳ mạn lục, nội dung ghi chép lại những giai thoại, huyền thoại lưu truyền rộng rãi trong dân gian từ thời Lý cho tới thời Lê sơ. Đằng sau các yếu tố hoang đường kỳ ảo chính là hiện thực của xã hội phong kiến với đầy rẫy các tệ nạn mà tác giả muốn phơi bày và lên án. Tác phẩm viết bằng chữ Hán, gồm 20 truyện, trong đó có Chức phán sự đền Tản Viên là nổi bật hơn cả.

Bối cảnh của truyện là thời kỳ giặc Minh sang chiếm đóng nước ta, nhưng tác giả viết lại chuyện này vào khoảng nửa đầu thế kỷ XVI, khi chế độ phong kiến đang suy thoái và đầy mâu thuẫn. Nội chiến Lê - Mạc bắt đầu xảy ra, do vậy mà các thế lực ma quỷ, thần linh trong truyện cũng phần nào phản ánh các thế lực cường quyền phong kiến chia bè kết phái, hãm hại dân lành.

 Chuyện chức phán sự đền Tản Viên đề cao tinh thần khẳng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác của một trí thức nước Việt tên là Ngô Tử Văn, qua đó thể hiện niềm tin vào công lý, chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà, đồng thời lên án lũ giặc xâm lược dù đã chết vẫn không ngừng gây tội ác trên đất nước ta.

Ngô Tử Văn - một Nho sĩ trong vùng đã châm lửa đốt đền của một tên hung thần lúc sống vốn là tướng giặc xâm lược, để trừ hại cho dân. Hồn ma tên tướng giặc họ Thôi giả làm cư sĩ đến đòi Tử Văn dựng trả lại ngôi đền và dọa sẽ kiện chàng tới Diêm Vương. Thổ Công báo mộng cho Tử Văn biết sự thật về tung tích và tội ác của hắn, đồng thời chỉ dẫn mọi cách đối phó. Ngô Tử Văn bị quỷ sứ bắt xuống Âm phủ. Trước mặt Diêm Vương, Ngô Tử Văn đã dũng cảm tố cáo tội ác của tên hung thần cướp đền với đầy đủ chứng cứ. Cuối cùng, công lý được thực hiện, kẻ ác gian bị trừng trị. Thổ Công được dân chúng xây lại cho ngôi đền mới. Tử Văn sống lại và được Thổ Công tiến cử giữ Chức phán sự đền Tản Viên.

Vốn là một trí thức thấm nhuần đạo lý Thánh hiền, Ngô Tử Văn không thể làm ngơ trước sự việc ngang trái xảy ra trước mắt: Ngôi đền thờ Thổ Công của làng vốn linh thiêng, bỗng nhiên bị hồn ma tên tướng giặc phương Bắc họ Thôi bại trận cướp lấy. Hồn ma ấy tác oai tác quái khiến dân chúng trong vùng khốn khổ. Tử Văn vô cùng tức giận. Một hôm chàng tắm gội sạch sẽ, khấn Trời rồi châm lửa đốt đền. Sự kiện này cho Thấy Tử Văn tin vào hành động chính nghĩa của mình, lấy lòng trong sạch cùng thái độ chân thành mong được Trời ủng hộ. Như vậy hành động đốt đền của Tử Văn xuất phát từ mục đích tốt đẹp. "Lúc ấy, mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, lo sợ thay cho Tử Văn nhưng chàng vẫn vung tay, không cần gì cả". Bởi Tử Văn nghĩ hành động của mình là hợp đạo Trời, hợp lòng người nên rất kiên quyết, không mảy may kinh hãi. Chàng đốt đền khiến cho hồn ma tên tướng giặc không còn chỗ trú ngụ để mà hoành hành, nhũng nhiễu.

Hành động của chàng là hành động tiêu diệt kẻ gian tà, trừ họa cho dân chúng nên xứng đáng với khí tiết cứng cỏi của một bậc chính nhân quân tử. Hành động đó mang kịch tính cao độ ngay từ đầu nên nhân vật Tử Văn có sức cuốn hút rất mạnh!

Điều đặc biệt là kẻ ác kia không phải là một con người bằng xương bằng thịt mà là một hồn ma vô ảnh, vô hình. Nhưng rất đáng sợ vì nó thuộc về thế giới thần linh, chỗ dựa của giai cấp phong kiến từ xưa đến nay.

Khi bị quỷ sứ giải xuống Âm phủ, trước mặt Diêm vương, Ngô Tử văn tỏ ra vô cùng thông minh và cứng cỏi. Hồn ma tên tướng giặc họ Thôi áp đảo chàng bằng dáng vẻ uy nghi, bằng giọng điệu vừa tỏ vẻ ta đây là bậc trí thức đầy hiểu biết, vừa đe dọa: "Nhà ngươi đã theo nghiệp Nho, đọc sách vở của Thánh hiền, há không biết cái đức của quỷ thần sao, cớ gì lại dám khinh nhờn hủy tượng, đốt đền, khiến cho hương lửa không có chỗ tựạ nương, oai linh không có nơi hiển hiện, vậy bảo làm sao bây giờ? Biết điều thì dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu không thì vô cớ hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ!"

Ngô Tử Văn vẫn giữ khí phách cứng cỏi, vẫn ngồi ngất ngưởng tự nhiên. Hồn ma tên tướng giặc tiếp tục đe dọa ở mức độ gay gắt hơn: "Phong đô không xa xôi gì, ta tuy hèn, há lại không đem nổi nhà ngươi đến đấy. Không nghe lời ta thì rồi sẽ biết!". Có nghĩa là hắn sẽ bắt Tử Văn phải chết và sẽ kiện chàng về tội đốt đền.

Tưởng chừng hồn ma tên tướng giặc hoàn toàn giành thế chủ động và hắn đã dồn được Tử Văn vào thế bị động, thua cuộc. Thực ra đây là chỗ tác giả cố ý để cho cái ác hoành hành, cái thiện tạm thời bị lấn lướt, vì thế mà câu chuyện càng thêm phần hấp dẫn.

Tuy nhiên, bộ mặt thật của hồn ma tên tướng giặc đã bị Thổ Công báo mộng cho Tử Văn biết: "Ô, đấy là viên tướng bại trận của Bắc triều, cái hồn bơ vơ ở Nam quốc, tranh chiếm miếu đền của tôi, giả mạo họ tên của tôi, quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược. Thượng Đế bị nó bưng bít, hạ dân bị nó quấy rấy, phàm những việc hưng yêu tác quái đều tự nó cả, chứ có phải tôi đâu! Gần đây vì tôi thiếu sự đề phòng, bị nó đánh đuổi nên phải đến nương tựa ở đền Tản Viên đã vài năm nay."

Như thế là Tử Văn đã có được nhân chứng quan trọng cũng chính là nạn nhân của kẻ cướp đền, mạo danh. Chàng trách Thổ Công nhu nhược, không dám kiện hắn trước Diêm Vương và Thượng Đế, mà lại chấp nhận từ bỏ chức vị, đi lánh nạn ở nơi khác. Lời trách như động đúng vào nỗi khổ tâm của Thổ công: "Rễ ác mọc lan, khó lòng lay động. Tôi đã định thưa kiện, nhưng mà có nhiều nỗi ngăn trở: Những miếu gần quanh, vì tham của đút, đều bênh vực cho nó cả. Tôi chỉ giữ được một chút lòng thành, nhưng không làm thế nào để thông đạt được lên trên, cho nên đành tạm ẩn nhẫn mà ngồi xó một nơi."

Quả là tài tình! Nguyễn Dữ đã mượn chuyện hoang đường của thế giới thần thánh, ma quỷ để phơi bày thực trạng xã hội phong kiến thối nát đương thời. Bọn quan lại tham lam, nhũng nhiễu ngang nhiên vơ vét, đục khoét, ăn hối lộ, bao che kẻ ác, dung túng cho kẻ xấu lộng hành, gây ra bao nỗi oan ức, khổ sở cho dân lành. Tuy thế vẫn có những người dũng cảm như Tử Văn dám chống lại chúng...

Trước mặt Diêm Vương, hồn ma tên tướng giặc phủ phục, quỳ lạy kêu cầu. Không hiểu hắn nói gì mà Diêm Vương một mực bênh vực hắn và kết tội Tử Văn: "Kẻ kia là một người cư sĩ, trung thuần lẫm liệt, có công với tiên triều, nên hoàng thiên cho được huyết thực ở một ngôi đền để đền công khó nhọc. Mày là một kẻ hàn sĩ, sao dám hỗn láo, tội ác tự mình làm ra, còn trốn đi đằng nào?"

Thì ra hắn đã mạo danh Thổ công "vốn làm tới chức Ngự sử đại phu đời vua Lý Nam Đế, vì chết về việc Cần vương mà được phong ở đây giúp dân đô vật đã hơn một nghìn năm nay."

Diêm Vương kết tội Tử Văn càng lúc càng gay gắt mà không cho chàng được thanh minh. Phần thắng xem ra đã nghiêng hẳn về phía hồn ma tên tướng giặc gian trá kia. Nhưng Tử Văn không dễ gì bị khuất phục. Lúc bị quỷ sứ lôi đi, chàng la lớn: "Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian, có tội lỗi gì xin bảo cho, không nên bắt phải chết một cách oan uổng!" Sau đó chàng tung đòn tấn công lên tiếp. Chàng tố cáo trước Diêm Vương lai lịch đen tối, giả mạo của hắn theo đúng lời Thổ công đã báo mộng, lại còn cứng cỏi khẳng định rằng Diêm Vương muốn biết rõ xin cứ cho người đến đền Tản Viên để xác minh hư thực.

Kẻ gian tà thấy Tử Văn nắm được chỗ yếu của mình nên không cãi mà ranh mãnh biến ngay thái độ cứng cỏi của Tử Văn thành vô lễ: "Ấy là trước Vương phủ mà hắn còn ghê gớm đến như thế, mồm năm miệng mười, đơm đặt bịa tạc. Huống hồ ở một nơi đền miếu quạnh hiu hắn sợ gì mà không dám cho một mồi lửa?".

Lời qua tiếng lại gay gắt giữa hai bên khiến Diêm Vương sinh nghi. Tử Văn vẫn khăng khăng: "Nếu nhà vua không tin lời tôi, xin tư giấy đến đền Tản Viên để hỏi; không đúng như thế tôi xin chịu thêm cái tội nói càn!".

Biết không thể uy hiếp được Tử Văn, hồn ma tên tướng giặc tỏ vẻ lo sợ nhưng vẫn cố giữ giọng điệu đạo đức giả của kẻ bề trên: "Gã kia là học trò, thật là ngu bướng, quả đáng tội lắm. Nhưng đã trách mắng như vậy cũng đủ răn đe rồi. Xin Đại vương khoan dung tha cho hắn để tỏ cái đức rộng rãi. Chẳng cần đòi hỏi dây dưa. Nếu thẳng tay trị tội nó, sợ hại đến cái đức hiếu sinh".

Nhưng Diêm Vương đã nhanh chóng nhận ra ai đúng ai sai, liền quát lớn: "Cứ như lời hắn (tức Tử Văn) thì nhà ngươi đáng tội chết. Điều luật trị tội lừa dối đã sẵn sàng đó. Cớ sao nhà ngươi dám làm sự lập lờ nhận tội như vậy?". Rồi lập tức sai người đến đền Tản Viên để lấy chứng thực. Mọi chuyện đều đúng như lời Tử Văn đã khai. Diêm Vương giận dữ trách mắng các phán quan không giữ được chí công vô tư, để cho điều dối trá càn bậy xảy ra. Sau đó truyền lệnh "lấy lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào miệng" kẻ lừa đảo gian ác rồi sai bỏ vào ngục Cửu U tức là ngục tối chín tầng ở Âm phủ, nơi giam giữ và trừng phạt những kẻ lúc còn sống gây nhiều tội ác.

Cuối cùng thì Tử Văn đã chiến thắng, công lý chính nghĩa đã chiến thắng! Công lý của nhân dân nghìn đời là vậy! Kết thúc câu chuyện rất có hậu: "Tử Văn sống lại, Thổ công được dân làng xây cho ngôi đền mới. Còn ngôi mộ của tên tướng giặc kia thì tự dưng thấy bị bật tung lên, hài cốt tan tành ra như cám vậy". Thật đáng đời cho kẻ xâm lược đã chết rồi mà vẫn không thôi gây tội ác!

Lời bình ở cuối truyện cũng hàm chứa ý nghĩa sâu xa về khí tiết của kẻ sĩ chân chính: "Than ôi! Người ta thường nói: "Cứng quá thì gãy". Kẻ sĩ chỉ lo không cứng cỏi được, còn gãy hay không là việc của Trời. Sao lại đoán trước là sẽ gãy mà đổi cứng ra mềm? Ngô Tử Văn là một chàng áo vải mà dám đốt đền tà, chống lại yêu ma, làm một việc hơn cả thần và người. Bởi thế được nổi tiếng và được giữ chức vị ở Minh ty, thật là xứng đáng. Vậy kẻ sĩ không nên kiêng sợ sự cứng cỏi".

---------------------------------------

Trên đây là những hướng dẫn làm bài chi tiết và #3 bài văn phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên hay đã được Đọc Tài Liệu biên soạn kỹ lưỡng giúp em tham khảo mở rộng vốn từ ngữ. Chúc các em làm được một bài phân tích hay và đạt điểm cao.

Những bài văn mẫu 10 hay tuyển chọn

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM