Tài liệu hướng dẫn học sinh luyện từ và câu để mở rộng vốn từ bảo vệ môi trường của Đọc Tài Liệu giúp các em khái quát kiến thức cần nắm vững, cách luyện từ và tham khảo phương pháp làm bài tập trang 126- 127 SGK Tiếng Việt 5 tập 1.
I. Mục tiêu bài hướng dẫn
- Hiểu được nghĩa của một số từ ngữ về môi trường theo yêu cầu.
- Biết ghép tiếng bảo (gốc Hán) với những tiếng thích hợp để tạo thành từ phức.
- Biết tìm từ đồng nghĩa với từ đã cho theo yêu cầu.
II. Kiến thức trọng tâm
1. Phân biệt các cụm từ
- Khu dân cư: khu vực dành cho nhân dân ăn ở,sinh hoạt.
- Khu sản xuất: khu vực làm việc của nhà máy, xínghiệp.
- Khu bảo tồn thiên nhiên: khu vực trong đó cácloài cây, con vật và cảnh quan thiên nhiên được bảo vệ giữ gìn lâu dài.
2. Từ đồng nghĩa
Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau. Có thể chia từ đồng nghĩa thành 2 loại.
- Từ đồng nghĩa hoàn toàn (đồng nghĩa tuyệt đối): Là những từ có nghĩa hoàn toàn giống nhau, được dùng như nhau và có thể thay đổi cho nhau trong lời nói.
- Từ đồng nghĩa không hoàn toàn ( đồng nghĩa tương đối, đồng nghĩa khác sắc thái): Là các từ tuy cùng nghĩa nhưng vẫn khác nhau phần nào sắc thái biểu cảm ( biểu thị cảm xúc, thái độ) hoặc cách thức hành động. Khi dùng những từ ngữ này, ta phải cân nhắc lựa chọn cho phù hợp.
III. Hướng dẫn trả lời câu hỏi
Câu 1 - Trang 126 SGK
Qua đoạn văn sau, em hiểu "khu bảo tồn đa dạng sinh học" là gì?
Rừng nguyên sinh Nam Cát Tiên là khu bảo tồn đa dạng sinh học với ít nhất 55 loài động vật có vú, hơn 300 loài chim, 40 loài bò sát, rất nhiều loài lưỡng cư và cá nước ngọt… Thảm thực vật ở đây rất phong phú. Hàng trăm loại cây khác nhau là thành các loại rừng: rừng thường xanh, rừng bán thường xanh, rừng tre, rừng hỗn hợp.
Hướng dẫn trả lời
Khu bảo tồn đa dạng sinh học là rừng nguyên sinh, ở đó là nơi sinh sống của loài động vật có vú, chim, bò sát và nhiều loại lưỡng cư, cá nước ngọt. Có thảm thực vật phong phú, hàng trăm loại thú rừng. Vì thế, gọi là đa dạng sinh học, nghĩa là nhiều loại động vật, thực vật sinh sôi nảy nở ở đó.
Câu 2 - Trang 127 SGK
Xếp các từ ngữ chỉ hành động nêu trong ngoặc đơn vào nhóm thích hợp:
a) Hành động bảo vệ môi trường.
b) Hành động phá hoại môi trường.
(phá rừng, trồng cây, đánh cá bằng mìn, trồng rừng, xả rác bừa bãi, đốt nương, săn bắn thú rừng, phủ xanh đồi trọc, đánh cá bằng điện, buôn bán động vật hoang dã)
Hướng dẫn trả lời
a) Hành động bảo vệ môi trường: trồng cây, trồng rừng, phủ xanh đồi trọc.
b) Hành động phá hoại môi trường: chặt cây, đánh cá bằng mìn, xả rác bừa bãi, đốt nương, săn bắt thú rừng, đánh cá bằng điện, buôn bán động vật hoang dã.
Câu 3 - Trang 127 SGK
Chọn một trong các cụm từ ở bài tập 2 làm đề tài (M: phủ xanh đồi trọc), em hãy viết một đoạn văn khoảng 5 câu về đề tài đó.
Hướng dẫn trả lời
- Đoạn mẫu 1: Từ khi trường em phát động phong trào “ Trường xanh lớp đẹp” đến nay quang cảnh khu vực trường đã có nhiều thay đổi. Hai bên hàng rào đã có một hàng cây xanh tốt. Bác bàng, bác phượng xanh um tỏa bóng mát cho chúng em vui chơi thỏa thích. Những bồn hoa, cây cảnh cắt tỉa gọn gàng xanh mướt. Sân trường hàng ngày các lớp thay phiên nhau quét dọn sạch bóng,không còn một cọng lá rơi rụng hay tờ giấy lộn trên sân. Trước cửa các phòng đều có một thùng đựng rác. Vì vậy mà sân trường, lớp học luôn sạch sẽ thoáng mát.
- Đoạn mẫu 2: Ở khu phố em thường có phong trào trồng cây. Đầu xuân, mỗi gia đình đóng góp một chút tiền để mua cây về trồng ở nhà văn hoá của khu. Việc làm như vậy có ý nghĩa vô cùng to lớn. Những hàng cây xanh mát như những nhà máy lọc bụi ngày đêm. Chiều chiều, ở nhà văn hoá của khu mọi người thường ra để hóng mát, hít thở không khí trong lành.
- Đoạn mẫu 3: Nhân dịp Khai giảng năm học mới ,trường em phát động phong trào “Vườn trường của em”. Mỗi bạn nhỏ chúng em đều được mang đến trồng ở vườn trường một cây rau, một cây hoa mà mình yêu thích .Mỗi lớp có một khu vườn riêng. Thật thú vị biết bao khi hằng ngày chúng em được tự tay trồng lên ,tự tay chăm sóc cho từng cây của mình . Có mấy bạn nghịch ngợm là thế mà nay cũng tích cực đến vườn trường bắt sâu,nhổ cỏ,tưới nước cho cây… Em rất vui vì khu vườn lớp em được bình chọn khu vườn đẹp nhất trong năm .
- Đoạn mẫu 4: Sáng nay trường em thật nhộn nhịp. Học sinh từng nhóm, từng nhóm chỉnh tề, gọn gàng, đầy đủ cả về sĩ số, trang phục và dụng cụ lao động. Tất cả tập trung ở sân trường, tuân theo sự phân công của các thầy, cô giáo chủ nhiệm, chúng em đi trồng cây. Bạn nào khuôn mặt cũng bừng lên niềm phấn khởi. Theo suốt bờ rào khuôn viên trường, chúng em trồng lại những cây đã chết khô hoặc cằn cỗi. Những chỗ còn trống thì chúng em trồng tiếp thêm các loại cây cho bóng mát như cây bàng, cây phượng vĩ… Chúng em đánh tơi xốp đất ở các hố đã đào sẵn, trồng vào đó các loại cây giống mới đưa về. Chúng em trồng rất cẩn thận. Sau khi cho thêm phân rác vào hố, chúng em còn đắp cho gốc cây đủ đất và chống thêm bằng cọc tre. Cứ như vậy cây mới vững gốc mà sinh trưởng.
Bài hướng dẫn luyện từ và câu mở rộng vốn từ Bảo vệ môi trường sẽ giúp học sinh tìm hiểu và bổ sung thêm cho bản thân những từ ngữ có liên quan đến môi trường, những từ ngữ chỉ hành động bảo vệ/ phá hoại môi trường. Những kiến thức này rất hữu ích không chỉ giúp học sinh hiểu hơn về nghĩa của các từ ngữ đó mà còn giúp em vận dụng trong việc viết văn. Phụ huynh học sinh và giáo viên có thể tham khảo nội dung tài liệu trên để hướng dẫn các em học tập hiệu quả hơn.