Tài liệu hướng dẫn soạn bài Kiểm tra tổng hợp cuối học kì 1 sẽ giúp các bạn tự kiểm tra các kiến thức đã được học trong chương trình Ngữ Văn 9 kì 1 thông qua bài kiếm tra tổng hợp trang 221 SGK Ngữ văn 9 tập 1.
Hướng dẫn soạn bài Kiểm tra tổng hợp cuối học kì 1
I. Những nội dung cơ bản cần chú ý
1. Phần đọc - hiểu
- Truyện trung đại : truyện văn xuôi (Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ, Hoàng Lê nhất thống chí của Ngô Gia văn phái ; truyện văn vần (truyện thơ Nôm) như Truyện Kiều của Nguyễn Du, Truyện Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu.
- Truyện hiện đại: Làng (Kim Lân), Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long), Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng), Cố hương (Lỗ Tấn) và đoạn trích Những đứa trẻ (Thời thơ ấu – M. Go-rơ-ki).
- Thơ hiện đại sau năm 1945: Đồng chí (Chính Hữu), Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận), Bếp lửa (Bằng Việt), Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ (Nguyễn Khoa Điềm), Ánh trăng (Nguyễn Duy), Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật).
- Văn bản nhật dụng: tập trung vào các chủ đề lớn như vấn đề chiến tranh và hòa bình, vấn đề hội nhập và bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc, vấn đề quyền sống của con người,...
2. Phần Tiếng Việt
- Nhận diện được các đơn vị tiếng Việt trong văn bản;
- Nêu được vai trò và tác dụng của các đơn vị tiếng Việt đó;
- Biết vận dụng các đơn vị này trong thực hành nói và viết.
3. Phần Tập làm văn
- Tập trung vào các nội dung lớn:
+ Văn bản thuyết minh : kết hợp phương thức biểu đạt này với các phương thức khác như thuyết minh kết hợp với một số biện pháp nghệ thuật, thuyết minh kết hợp với miêu tả.
+ Văn bản tự sự : kết hợp tự sự với miêu tả nội tâm ; kết hợp tự sự với nghị luận; về đối thoại và độc thoại trong văn bản tự sự, về người kể chuyện trong văn bản tự sự,...
- Ngoài ra còn có nội dung tóm tắt văn bản tự sự và tập làm thơ tám chữ.
II. Cách ôn tập và hướng dẫn kiểm tra, đánh giá
Tham khảo hướng dẫn giải câu hỏi bài tập kiểm tra tổng hợp trang 224 SGK
Phần 1: Trắc nghiệm
| 1 - A | 2 - D | 3 - C | 4 - D |
| 5 - C | 6 - D | 7 - C | 8 - A |
| 9 - A | 10 - D | 11 - D | 12 - C |
Phần 2: Tự luận
Câu 1: Tóm tắt truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long
Trong một chuyến thực tế của ông họa sĩ và cô kĩ sư lên vùng cao Sa Pa, hai người có dịp được gặp gỡ anh thanh niên làm công tác trên đỉnh Yên Sơn theo lời kể của bác lái xe. Cuộc gặp gỡ với ba mươi phút ngắn ngủi anh thanh niên thể hiện quan điểm của mình về nghề nghiệp và nêu ra những tấm gương sáng về việc cống hiến cho công việc qua đó họ cơ hội hiểu nhau hơn.
Câu 2: Tham khảo dàn ý thuyết minh giới thiệu những nét chính về tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du
a) Mở bài: Giới thiệu Truyện Kiều
- Giới thiệu Truyện Kiều là kiệt tác của đại thi hào Nguyễn Du, tác phẩm nổi tiếng xoay quanh thân phận hồng nhan bạc mệnh của cô gái tài sắc vẹn toàn Thúy Kiều.
- Tác phẩm hàm chứa giá trị nhân văn, nhân đạo sâu sắc.
b) Thân bài
1. Hoàn cảnh ra đời của Truyện Kiều
- Theo lời đồn, Nguyễn Du viết Truyện Kiều sau khi đi sứ Trung Quốc, có thể trước khi đi sứ
- Truyện Kiều được khắc và in ấn rộng rãi, trong đó có hai bản in xưa nhất của Liễu Văn Đường (1871) và bản Duy Minh Thi (1872)
- Truyện mượn cốt truyện Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm tài nhân.
2. Tóm tắt truyện
- Truyện gồm ba phần chính: gặp gỡ và đính ước, gia biến và lưu lạc.
3. Các nhân vật có trong tác phẩm
- Vương ông: cha của Thúy Kiều, Thúy Vân, Vương Quan
- Vương bà: vợ Vương ông
- Thúy Kiều: con gái tài sắc vẹn toàn của Vương ông
- Thúy Vân: em gái Thúy Kiều/ Vương Quan: em trai Thúy Kiều
- Kim Trọng: người tình đầu tiên của Thúy Kiều
- Thúc Sinh: người cứu Kiều ra khỏi lầu xanh
- Từ Hải: chồng thứ hai của Thúy Kiều
- Sở Khanh, Mã Giám Sinh là những kẻ háo sắc, lưu manh hại Kiều
- Hoạn Thư, Tú Bà, Ưng, Khuyển, Bạc Bà, Bạc Hạnh, Hồ Tôn Hiến là những thế lực đen tối.
4. Giá trị nội dung của truyện Kiều
- Giá trị hiện thực: tố cáo xã hội bất công, với những thế lực đen tối đã chà đạp lên quyền sống của con người.
- Giá trị nhân đạo: là tiếng nói thương xót cho những thân phạn người nhỏ bé, bị hãm hại, phải chịu cuộc đời long đong, lận đận.
5. Giá trị về mặt nghệ thuật
- Ngôn ngữ xây dựng nhân vật độc đáo, ngôn ngữ kể chuyện hấp dẫn, lôi cuốn
- Sử dụng thể thơ và ngôn ngữ dân tộc một cách điêu luyện, tài tình
- Giọng điệu thương cảm nhằm làm nổi bật tư tưởng nhân đạo của tác giả.
c) Kết bài
- Khẳng định tài năng cũng như lòng thương người của ông
- Ngợi ca những giá trị chân chính, đề cao người phụ nữ và tố cáo xã hội phong kiến bất công.