Tài liệu hướng dẫn soạn bài Câu trần thuật đơn được biên soạn chi tiết giúp em củng cố và nâng cao kiến thức về câu trần thuật đơn đã học ở bậc Tiểu học.
Qua những hướng dẫn chi tiết trả lời câu hỏi sách giáo khoa dưới đây các em không chỉ soạn bài tốt mà còn nắm vững các kiến thức quan trọng của bài học này.
Cùng tham khảo...
Kiến thức cần nắm vững
- Khái niệm câu trần thuật đơn: là loại câu do một cụm C - V tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.
- Tác dụng của câu trần thuật đơn: dùng để giới thiệu, tả hoặc kể một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.
Hướng dẫn soạn bài Câu trần thuật đơn
Gợi ý trả lời các câu hỏi bài tập về câu trần thuật đơn trang 101 - 103 SGK Ngữ văn 6 tập 2.
I. Câu trần thuật đơn là gì?
1 - Trang 101 SGK
Các câu dưới đây được dùng để làm gì?
Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!
Tôi về, không một chút bận tâm.
(Tô Hoài)
Trả lời:
Các câu này dùng để trần thuật.
| Câu | Kiểu câu |
|---|---|
| Chưa nói hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. | Câu trần thuật |
| Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng: | Câu trần thuật |
| Thông ngách sang nhà ta? | Câu nghi vấn chức năng bộc lộ cảm xúc |
| Dễ nghe nhỉ! | Câu cảm thán |
| Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. | Câu cầu khiến |
| Đào tổ nông thì cho chết! | Câu cảm thán |
| Tôi về không một chút bận tâm | Câu trần thuật |
| Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được. | Câu trần thuật |
2 - Trang 101 SGK
Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu trần thuật vừa tìm được.
Trả lời:
| Chủ ngữ | Vị ngữ |
|---|---|
| Tôi | đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài |
| Tôi | mắng |
| Chú mày (CN 1), Ta (CN 2) | hôi như cú mèo thế này (VN 1)/ nào chịu được (VN 2) |
| Tôi | về không một chút bận tâm |
3 - Trang 101 SGK
Xếp các câu trần thuật nói trên thành hai loại:
- Câu do một cặp chủ ngữ – vị ngữ (một cụm C – V) tạo thành.
- Câu do hai hoặc nhiều cụm C – V sóng đôi tạo thành.
Trả lời:
– Câu do 1 cặp chủ vị tạo thành:
+ Tôi đã hếch răng lên xì một hơi rõ dài
+ Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng:
+ Tôi về không một chút bận tâm
– Câu do 2 cặp chủ vị tạo thành:
+ Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.
II. Soạn bài Câu trần thuật đơn phần Luyện tập
1 - Trang 101 SGK
Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.
(Nguyễn Tuân)
Trả lời:
Các câu trần thuật đơn có trong đoạn trích trên là:
| Chủ ngữ | Vị ngữ |
|---|---|
| Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô | là một ngày trong trẻo, sáng sủa |
| ... bầu trời Cô Tô | cũng trong sáng như vậy |
=> Các câu trần thuật đơn dùng để kể tả về một sự vật hay sự việc nào đó.
2 - Trang 102 SGK
Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?
a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân.
b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
Trả lời:
Cả 3 câu a, b và c đều là câu trần thuật đơn và có tác dụng giới thiệu nhân vật truyện.
3 - Trang 102 SGK
Cách giới thiệu nhân vật chính trong những truyện sau có gì khác với cách giới thiệu nêu trong bài tập 2?
a) Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô.
(Thánh Gióng)
b) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
c) Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái ăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng […]
(Em bé thông minh)
Trả lời:
Trong các câu a, b, c dưới đều là những câu trần thuật nhưng nó còn có tác dụng kể, tả về nhân vật.
– Các nhân vật phụ được giới thiệu trước, sau đó mới nói đến nhân vật chính.
+ Các nhân vật chính: Gióng, Sơn Tinh Thủy Tinh, em bé thông minh.
+ Các nhân vật phụ: hai vợ chồng ông lão sinh ra cậu bé làng Gióng, Hùng Vương và Mị Nương, Viên quan đi tìm người tài giỏi.
4 - Trang 103 SGK
Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu sau đây còn có tác dụng gì?
a) Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày.
(Đẽo cày giữa đường)
b) Người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung lũng phía xa, cây cỏ lay động không ngớt mới vác búa đến xem, thấy một con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất, nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng, mở miệng nhe cái răng, máu me, nhớt dãi trào ra.
(Vũ Trinh)
Trả lời:
a) Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, câu này còn có nghĩa kể, thuật lại việc “dốc hết vốn” để mua gỗ làm nghề đẽo cày.
b) Câu đơn ngoài việc kể về nhân vật, còn có tác dụng miêu tả về nhân vật.
Trên đây là toàn bộ phần hướng dẫn soạn bài Câu trần thuật đơn ngữ văn 6 tập 2 do Học Tốt tổng hợp biên soạn. Tham khảo những bài soạn văn 6 khác trong chương trình Ngữ văn 6 để chuẩn bị bài trước khi đến lớp. Chúc các em học tốt và đạt kết quả cao !
Có thể các em quan tâm: