Gợi ý các em trả lời các câu hỏi các phần đọc - hiểu văn bản và luyện tập, giúp các em nắm được định nghĩa thể loại truyền thuyết trong văn học, hiểu nội dung, ý nghĩa từ đó soạn bài Con Rồng cháu Tiên được tốt nhất
Hướng dẫn soạn bài Con rồng cháu tiên Ngữ văn 6
Đọc - hiểu văn bản
Bài 1 - Trang 8 sgk
Hãy tìm những chi tiết trong truyện thể hiện tính chất kì lạ, cao quý về nguồn gốc và hình dạng của Lạc Long Quân và Âu Cơ?
Trả lời
Những chi tiết trong truyện thể hiện tính chất kì lạ, cao quý về nguồn gốc và hình dạng của Lạc Long Quân và Âu Cơ:
- Đây là hai nhân vật có nguồn gốc và hình dạng kì lạ, lớn lao, đẹp đẽ. Trước hết, Lạc Long Quân và Âu Cơ đều là con của các vị thần.
- Lạc Long Quân là một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, mình rồng, thường ở dưới nước, thỉnh thoảng lên cạn, “sức khỏe vô địch”, “ có nhiều phép lạ”.
- Âu Cơ là con gái Thần Nông, là một nàng tiên “xinh đẹp tuyệt trần”, thích những vùng đất có hoa thơm cỏ lạ.
- Tiếp nữa, Lạc Long Quân còn “giúp dân diệt trừ Ngư Tinh, Hồ Tinh, Mộc Tinh” – những loài yêu quái làm hại dân lành.
- Cuối cùng, Thần còn “dạy dân cách trồng trọt, chăn nuôi và cách ăn ở”.
Bài 2 - Trang 8 sgk
Việc kết duyên của Lạc Long Quân cùng Âu Cơ và chuyện Âu Cơ sinh nở có gì kì lạ? Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con như thế nào và để làm gì? Theo truyện này thì người Việt là con cháu của ai?
Trả lời
a) Việc kết duyên và sinh nở của Âu Cơ có những điểm kỳ lạ.
– Kết duyên kỳ lạ: Lạc Long Quần ở dưới nước (môi trường nước) kết duyên với Âu Cơ ở trên Núi (môi trường trên cạn). Môi trường nước và môi trường trên cạn ⇒ hai môi trường khác nhau nhưng lại kết hợp lại với nhau tạo thành một môi trường chung (Lạc Long Quân và Âu Cơ cùng sống trên cạn).
– Sinh nở kỳ lạ: Âu Cơ đẻ bọc trăm trứng → trứng nở thành con người → không cần bú mớm ⇒ tự lớn, khỏe mạnh.
b) Việc chia con đầy cảm động và mang ý nghĩa sâu sắc
50 người con theo cha xuống biển, 50 người con theo mẹ lên non. Các con được chia đều vào hai môi trường nước- cạn
Ý nghĩa:
– Cho thấy sự hòa hợp cân bằng giữa hai môi trường nước-cạn.
– Cùng phát giúp đỡ nhau phát triển cộng đồng dân tộc, đất nước.
c) Câu truyện giải thích nguồn gốc của người Việt:
Người Việt xuất thân cùng một nguồn gốc cao quý, cùng được đẻ ra từ bọc trăm trứng của Âu Cơ và Lạc Long Quân ⇒ người Việt là con Rồng cháu Tiên.( Con cháu Vua Hùng).
Bài 3 - Trang 8 sgk
Em hiểu thế nào là chi tiết tưởng tượng kì ảo? Hãy nói rõ vai trò của các chi tiết này trong truyện.
Trả lời
Chi tiết tưởng tượng kì ảo là những chi tiết không có thật – là những chi tiết có tính chất hoang đường, kì lạ. Trong truyện truyền thuyết, nhân dân ta sáng tạo ra những chi tiết tưởng tượng kì ảo nhằm dựng lên những câu chuyện thần kì, giải thích những sự kiện, sự việc chưa thể giải thích theo cách thông thường.
Vai trò của các chi tiết tưởng tượng kì ảo trong truyện:
- Chi tiết “Lạc Long Quân mình rồng, diệt trừ được nhiều yêu quái. Âu Cơ xinh đẹp, dòng dõi Thần Nông…” => Thể hiện niềm tự hào sâu sắc của nhân dân về giống nòi.
- Chi tiết “Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng” => Thể hiện quan niệm của nhân dân ta về nguồn gốc chung của các dân tộc trên đất nước Việt Nam.
- Chi tiết “Âu Cơ và Lạc Long Quân chia con” => Thể hiện ý nguyện đoàn kết dân tộc.
Kết luận: Những chi tiết tưởng tượng kì ảo trong truyện có vai trò hết sức quan trọng nhằm lý giải được nguồn gốc cao quý, khác thường và đẹp đẽ của dân tộc ta. Hơn nữa, truyện thể hiện niềm tự hào dân tộc, ý nguyện đoàn kết, thống nhất cộng đồng của người Việt.
Bài 4 - Trang 8 sgk
Ý nghĩa của truyện “Con Rồng, cháu Tiên”
Trả lời
Truyện có ý nghĩa sau:
- Giải thích suy tôn nguồn gốc cao quý, thiêng liêng của cộng đồng người Việt.
- Đề cao nguồn gốc chung và biểu hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất của nhân dân ta ở mọi miền đất nước. Người Việt Nam, dù miền xuôi hay miền ngược, dù ở đồng bằng, miền núi hay ven biển, trong nước hay ở nước ngoài đều cùng chung cội nguồn, đều là con của mẹ Âu Cơ, vì vậy, phải luôn thương yêu, đoàn kết.
Luyện tập
Bài 1 - Trang 8 sgk
Em biết những truyện nào của các dân tộc khác ở Việt Nam, cũng giải thích nguồn gốc dân tộc tương tự như truyện “Con Rồng, cháu Tiên”? Sự giống nhau ấy khẳng định điều gì?
Trả lời
- Các truyện tương tự:
Có thể lấy truyện Quả bầu mẹ của người Khơ-mú để cho thấy nó cũng giải thích nguồn gốc dân tộc Việt Nam như Con Rồng, Cháu Tiên.
… “Người mẹ sinh được trái bầu, sau đó từ quả bầu chui ra những người con trai khôi ngô tuấn tú. Người anh đầu tiên chui ra vì dính phải muội than (do đốt bầu) nên rất đen, là người Khơ-mú, người em út da dẻ trắng trẻo là người Kinh, do thứ tự ra đời trước sau như vậy nên địa bàn sinh sống của Việt Nam từ núi rừng, xuống trung du và đồng bằng”
- Sự giống nhau (cùng mẹ cha, cùng trong một bào thai) đã khẳng định quan hệ huyết thống gắn bó trong một đại gia đình Việt Nam. Điều này giải thích sức mạnh đoàn kết của người Việt Nam quyết định mọi thành công trong chống thiên tai địch họa và xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh.
Bài 2 - Trang 8 sgk
Hãy kể diễn cảm truyện “Con Rồng cháu Tiên”?
Trả lời
Để kể lại câu chuyện truyền thuyết này em cần những lưu ý những điều sau để thể hiện cảm xúc tốt nhất:
- Hãy nắm bố cục thứ tự các sự kiện của tác phẩm.
- Từ “Ngày xưa” đến “hiện lên” kể bằng giọng trầm.
- Từ “Bấy giờ” đến “điện Long Trang” kể bằng giọng hồi tưởng, đến “như thần” thì ngừng lâu hơn khi kết thúc đoạn trước và khi kể “Thế rồi…” chuyển sang giọng cao hơn.
- Chú ý thể hiện tính chất của lời thoại (giọng “than thở” của Âu Cơ, giọng “phân trần” của Lạc Long Quân). Đoạn cuối kể chậm và nhấn giọng, thể hiện niềm tự hào.
Soạn bài Con rồng cháu Tiên ngắn nhất
Đọc - hiểu văn bản
Bài 1 Trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Những chi tiết thể hiện tính chất lạ kì, lớn lao, đẹp đẽ của hình tượng Lạc Long Quân và Âu Cơ về nguồn gốc và hình dạng được thể hiện trong truyện:
- Lạc Long Quân là con trai thần Long Nữ, mình rồng, sống được cả dưới nước và trên cạn. Có nhiều phép lạ: Giết ba con yêu tinh hại dân.
- Âu Cơ thuộc dòng họ Thần Nông (ở trên núi), xinh đẹp tuyệt trần. Gặp gỡ yêu thương Lạc Long Quân và thành vợ chồng Sinh ra bọc nở trăm người con trai khỏe mạnh, tuấn tú.
- Họ chia con để cai quản các phương, kẻ ở núi, người ở biển.
Bài 2 Trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Về việc kết duyên của Lạc Long Quân cùng Âu Cơ và chuyện Âu Cơ sinh nở có nhiều điều kì lạ: Một vị thần sống dưới nước kết duyên cùng một người thuộc dòng họ Thần Nông ở trên núi cao
- Âu Cơ sinh ra một cái bọc trăm trứng nở ra trăm con, đàn con "không cần bú mớm mà vẫn lớn nhanh như thổi, sức khoẻ như thần" => chi tiết hoang đường kỳ ảo.
- Cuộc chia tay đầy ân tình, cảm động, 50 người theo mẹ lên chốn non cao, 50 người theo cha xuống biển => sự phát triển của cộng đồng dân tộc để mở mang đất nước.
Như vậy, người Việt Nam là con Rồng cháu Tiên. Nguồn gốc này rất cao quý và đáng tự hào.
Bài 3 Trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 1
- Chi tiết tưởng tượng kì ảo được hiểu là chi tiết không có thật, được tác giả dân gian sáng tạo nhằm thể hiện dụng ý nhất định về tư tưởng.
- Chi tiết kì ảo còn được gọi là chi tiết thần kì, hoang đường, hư cấu, lạ thường…
- Trọng truyện Con Rồng cháu Tiên, những chi tiết tưởng tượng kì ảo có vai trò:
- Tô đậm tính chất kì lạ, cao quý của nhân vật sự kiện
- Thần linh hóa, thiêng liêng hóa nguồn gốc dân tộc để người đời sau thêm tôn kính tổ tiên mình
- Làm tăng thêm sự hấp dẫn của tác phẩm
Bài 4 Trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 1
Truyện Con Rồng cháu Tiên tuy là truyền thuyết từ rất lâu và nó có những yếu tố tưởng tượng, kì ảo nhưng về cơ bản đã giải thích, suy tôn nguồn gốc của đất nước ta. Đồng thời truyện cũng thể hiện niềm tự hào dân tộc, ý nguyện đoàn kết, thống nhất từ xa xưa của cộng đồng người Việt: dù ở bất cứ đâu, đồng bằng hay miền núi, trong Nam hay ngoài Bắc, người Việt Nam đều là con cháu các vua Hùng, có chung dòng dõi "con Rồng cháu Tiên", vì thế phải biết thương yêu, đùm bọc lẫn nhau.
Luyện tập
Bài 1 Trang 8 SGK Ngữ văn 6 tập 1
– Một số truyện của dân tộc khác giải thích về nguồn gốc của dân tộc tương tự như truyện Con rồng cháu Tiên:
- Truyền thuyết:Kinh và Ba-na là anh em
- Sử thi Đẻ đất đẻ nước của Dân tộc Mường.
- Quả trứng thiêng của Dân tộc Mường
– Ý nghĩa của sự giống nhau: Cho thấy sự tương đồng về cách giải thích cội nguồn và sự giao thoa văn hóa giữa các dân tộc trên đất nước ta.
Kiến thức ghi nhớ
1. Tác phẩm
Truyện thuộc thể loại: Truyền thuyết
- Là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ.
- Thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo.
- Thể hiện quan điểm, thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử được kể.
Truyện Con rồng cháu tiên:
- Là truyền thuyết về thời đại Hùng Vương - thời đại mở đầu lịch sử Việt Nam ta.
- Truyện bao gồm các nhân vật hình tượng kì ảo là đại diện cho các vị thần có phép lạ: con trai của Long Nữ là Lạc Long Quân, nàng Âu Cơ - con gái của dòng họ Thần Lông.
2. Bố cục
- Phần 1 (từ đầu đến “cung điện Long Trang”): Giới thiệu về Lạc Long Quân và Âu Cơ
- Phần 2 (tiếp đó đến “rồi chia tay nhau lên đường”): Việc sinh con và chia con của Lạc Long Quân và Âu Cơ
- Phần 3 (còn lại): Việc lập nước Văn Lang và nguồn gốc của dân tộc Việt
3. Tóm tắt truyện Con rồng cháu Tiên
Xưa, ở miền đất Lạc Việt có một vị thần thuộc nòi Rồng, tên là Lạc Long Quân. Trong một lần lên cạn giúp dân diệt trừ yêu quái, Lạc Long Quân đã gặp và kết duyên cùng nàng Âu Cơ vốn thuộc dòng họ Thần Nông, sống ở vùng núi cao phương Bắc.
Sau đó Âu Cơ có mang và đẻ ra cái bọc một trăm trứng; nở ra một trăm người con. Vì Lạc Long Quân không quen sống trên cạn nên hai người đã chia nhau mỗi người mang năm mươi người con, người lên rừng, kẻ xuống biển.
Người con trưởng theo Âu Cơ được tôn lên làm vua, xưng là Hùng Vương, đóng đô ở đất Phong Châu, đặt tên nước là Văn Lang. Khi vua cha chết thì truyền ngôi cho con trưởng, từ đó về sau cứ cha truyền con nối đến mười tám đời, đều lấy hiệu là Hùng Vương.
Cùng đọc tham khảo thêm một số bài tóm tắt con rồng cháu tiên lớp 6 chọn lọc nhé!
4. Giá trị nội dung
Truyền thuyết “Con Rồng cháu Tiên” nhằm giải thích, suy tôn nguồn gốc giống nòi và qua đó thể hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất cộng đồng Việt
5. Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng nhiều chi tiết tưởng tượng, hoang đường, kì ảo
- Hình tượng nhân vật mang dáng dấp thần linh
Xem thêm bài tiếp theo: Soạn bài Bánh chưng, bánh giầy
Soạn văn 6 bài Con rồng cháu tiên chi tiết nhất
-----------
Với nội dung bài Soạn văn Con Rồng cháu Tiên chi tiết mà Đọc tài liệu biên soạn trên đây hy vọng sẽ giúp các em có thể hiểu bài và chuẩn bị bài thật tốt trước khi tới lớp. Các em có thể truy cập vào trang để tham khảo những bài soạn văn lớp 6 tập 1 khác trong chương trình Ngữ văn 6.