SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NINH THUẬN (Đề chính thức) | KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT NĂM HỌC 2017-2018 |
Môn thi: Ngữ Văn Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề
ĐỀ THI
(Đề thi này gồm 01 trang)
I. Đọc hiểu văn bản:
Đọc đoạn trích dưới đây rồi trả lời câu hỏi từ câu 1 đến câu 4:
"TUYÊN BỐ THẾ GIỚI VỀ SỰ SỐNG CÒN, QUYỀN ĐƯỢC BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ EM" (trích)
"1. Chúng tôi tham dự Hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em để cùng nhau cam kết và ra lời kêu gọi khẩn thiết với toàn nhân loại: Hãy đảm bảo cho tất cả trẻ em một tương lai tốt đẹp hơn.
2. Tất cả trẻ em trên thế giới đều trong trắng, dễ bị tổn thương và còn phụ thuộc. Đồng thời chúng hiểu biết, ham hoạt động và đầy ước vọng. Tuổi chúng phải sống trong vui tươi, thanh bình, được chơi, được học và phát triển. Tương lai của chúng phải được hình thành trong sự hòa hợp và tương trợ. Chúng phải được trưởng thành khi được mở rộng tầm nhìn, thu nhận thêm những kinh nghiệm mới. Sự thách thức
3. Tuy nhiên, thực tế cuộc sống thời thơ ấu của nhiều trẻ em lại không như vậy.
4. Hằng ngày có vô số trẻ em khắp nơi trên thế giới bị phó mặc cho những hiểm họa làm kìm hãm sự tăng trưởng và phát triển của các cháu đó. Chúng phải chịu bao nhiêu nỗi bất hạnh do bị trở thành nạn nhân của chiến tranh và bạo lực [...]. Có những cháu trở thành người tị nạn, sống tha hương [...]
5. Mỗi ngày, có hàng triệu trẻ em phải chịu đựng những thảm họa của đói nghèo và khủng hoảng kinh tế, của nạn đói, tình trạng vô gia cư, dịch bệnh, mù chữ, môi trường xuống cấp [...]"
(Dẫn theo Ngữ văn 9, tập 1, trang 31-32, NxbGD, 2005)
Câu 1 (0,5 điểm): Đoạn trích trên đề cập đến đối tượng nào là chủ yếu?
Câu 2 (0,5 điểm): "Tất cả trẻ em trên thế giới đều trong trắng, dễ bị tổn thương và còn phụ thuộc. Đồng thời chúng hiểu biết, ham hoạt động và đầy ước vọng". Từ ngữ nào được sử dụng để nối hai câu đã dẫn?
Câu 3 (1,0 điểm): "Chúng tôi tham dự Hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em để cùng nhau cam kết và ra lời kêu gọi khẩn thiết với toàn nhân loại: Hãy đảm bảo cho tất cả trẻ em một tương lai tốt đẹp hơn". Em hiểu thế nào về tình cảm và thái độ của "Chúng tôi"- những nhà lãnh đạo chính trị - trong câu văn này?
Câu 4 (1,0 điểm): So với thời thơ ấu của nhiều trẻ em trên thế giới được nêu trong bản tuyên bố, tuổi thơ của em như thế nào? Hãy viết về điều đó khoảng 3 đến 5 câu.
II. Tạo lập văn bản
Câu 1 (2,0 điểm): Mùa hè đang về trên khắp mọi miền đất nước ta. Theo em, mỗi gia đình có trẻ em ở độ tuổi đến trường cần phải làm gì để chúng có một mùa hè vui tươi an toàn?
Hãy bày tỏ ý kiến về vấn đề trên bằng đoạn văn khoảng 200 chữ.
Câu 2 (5,0 điểm): Trình bày cảm nhận của em về bức tranh mùa thu và tình cảm của tác giả trong hai khổ thơ dưới đây:
"Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu" [...]
(Trích "Sang thu" – Hữu Thỉnh, Ngữ văn 9, tập 2, trang 70, NxbGD 2007)
.............HẾT............
ĐÁP ÁN
I. Đọc hiểu văn bản:
Câu 1 (0,5 điểm): Đoạn trích trên đề cập đến trẻ em trên thế giới là chủ yếu.
Câu 2 (0,5 điểm): “Tất cả trẻ em trên thế giới đều trong trắng, dễ bị tổn thương và còn phụ thuộc. Đồng thời chúng hiểu biết, ham hoạt động và đầy ước vọng”. Từ ngữ được sử dụng để nối hai câu đã dẫn: “Đồng thời”
Câu 3 (1,0 điểm):
- Tình cảm của “Chúng tôi”- những nhà lãnh đạo chính trị - trong câu văn: Yêu thương trẻ em, quan tâm đến quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em.
- Thái độ của “Chúng tôi”- những nhà lãnh đạo chính trị - trong câu văn: cứng rắn, kiên quyết để cùng nhau cam kết và ra lời kêu gọi khẩn thiết với toàn nhân loại: Hãy đảm bảo cho tất cả trẻ em một tương lai tốt đẹp hơn.
Câu 4 (1,0 điểm): So với thời thơ ấu của nhiều trẻ em trên thế giới được nêu trong bản tuyên bố, tuổi thơ của em như thế nào? Hãy viết về điều đó khoảng 3 đến 5 câu.
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng phải bám sát yêu cầu của đề ra, sau đây là một số gợi ý: Tuổi thơ của em được sống trong gia đình ấm áp tình yêu thương; Được học hành đầy đủ; Được tham gia các hoạt động văn nghệ thể dục thể thao…
II. Tạo lập văn bản
Câu 1 (2,0 điểm): Mùa hè đang về trên khắp mọi miền đất nước ta. Theo em, mỗi gia đình có trẻ em ở độ tuổi đến trường cần phải làm gì để chúng có một mùa hè vui tươi an toàn?
Hãy bày tỏ ý kiến về vấn đề trên bằng đoạn văn khoảng 200 chữ.
a.Yêu cầu về kĩ năng
- Viết một đoạn văn khoảng 200 chữ để bày tỏ ý kiến về vấn đề: mỗi gia đình có trẻ em ở độ tuổi đến trường cần phải làm gì để chúng có một mùa hè vui tươi an toàn.
- Đoạn văn phải chặt chẽ, hợp lí, không mắc lỗi diễn đạt về chính tả, dùng từ, đặt câu.
b.Yêu cầu về kiến thức
Học sinh có thể viết theo nhiều cách khác nhau miễn là làm sáng tỏ vấn đề, thuyết phục người đọc. Sau đây là một số gợi ý:
- Nêu được vấn đề nghị luận: Mỗi gia đình có trẻ em ở độ tuổi đến trường cần phải có những việc làm thiết thực, bổ ích để trẻ em có một mùa hè vui tươi an toàn.
- Nêu những việc làm thiết thực bổ ích để trẻ em có một mùa hè vui tươi an toàn:
+ Tạo điều kiện cho trẻ tham gia một hoặc nhiều môn thể thao như: bơi lội, bóng đá, cầu lông…
+ Cho trẻ tham gia các hoạt động trải nghiệm như: đi du lịch trải nghiệm thực tế, tham gia các câu lạc bộ, tham gia các hoạt động bổ ích tại địa phương…
+ Giáo dục cho trẻ cách tự học trong hè…
- Khẳng định vấn đề nghị luận: Những việc làm thiết thực, bổ ích sẽ giúp cho trẻ em có một mùa hè vui tươi an toàn.
Câu 2 (5,0 điểm): Trình bày cảm nhận của em về bức tranh mùa thu và tình cảm của tác giả trong hai khổ thơ dưới đây:
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu” […]
(Trích “Sang thu” – Hữu Thỉnh, Ngữ văn 9, tập 2, trang 70, NxbGD 2007)
1. Yêu cầu về kĩ năng:
Biết cách làm bài văn nghị luận văn học, vận dụng khả năng đọc - hiểu để phát biểu cảm nhận về đoạn thơ trữ tình. Kết cấu chặt chẽ, hành văn trôi chảy, lưu loát, không mắc lỗi dùng từ, ngữ pháp, chính tả…
2.Yêu cầu về kiến thức:
Trên cơ sở hiểu biết về tác giả Hữu Thỉnh và bài thơ Sang thu, học sinh có thể làm bài làm theo nhiều cách khác nhau, sau đây là một số gợi ý:
a. Giới thiệu vấn đề nghị luận:
- Hữu Thỉnh sinh 1942, quê ở Tam Dương,Vĩnh Phúc. Ông là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.
- Bài thơ “Sang thu” viết năm 1977, in trong tập “Từ chiến hào đến thành phố”.
- Hai khổ đầu là cảm nhận tinh tế của tác giả về những chuyển biến của trời đất, ở thời khắc giao mùa từ hạ sang thu, được thể hiện qua hình ảnh và ngôn ngữ giàu sức biểu cảm.
b. Trình bày cảm nhận của em về bức tranh mùa thu và tình cảm của tác giả trong hai khổ thơ:
Khổ 1: Những cảm nhận ban đầu của nhà thơ về cảnh sang thu:
– Thiên nhiên được cảm nhận từ những gì vô hình:
+ “Hương ổi” : là làn hương đặc biệt của mùa thu miền Bắc được cảm nhận từ mùi ổi chín.
+ Từ “phả”: gợi mùi hương ổi ở độ đậm nhất, thơm nồng quyến rũ, hoà vào trong gió heo may của mùa thu, lan toả khắp không gian tạo ra một mùi thơm ngọt mát – hương thơm nồng nàn hấp dẫn.
+ “Sương chùng chình”: những hạt sương nhỏ li ti giăng mắc như một làn sương mỏng nhẹ nhàng trôi, đang “cố ý” chậm lại thong thả, nhẹ nhàng, chuyển động chầm chậm sang thu.
– Cảm xúc của nhà thơ:
+ Kết hợp các từ: “bỗng, hình như” thể hiện tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng trước thoáng đi bất chợt của mùa thu. Nhà thơ giật mình, hơi bối rối, hình như còn có chút gì chưa thật rõ ràng trong cảm nhận. Đó có thể là do những cảm nhận nhẹ nhàng, thoáng qua hoặc do quá đột ngột mà tác giả chưa nhận ra.
+ Tâm hồn thi sĩ biến chuyển nhịp nhàng với phút giao mùa của cảnh vật. Từng cảnh sang thu thấp thoáng hồn người : chùng chình, bịn rịn, lưu luyến, bâng khuâng…
Khổ 2: Hình ảnh thiên nhiên sang thu:
– Thiên nhiên sang thu được nhà thơ phát hiện bằng những hình ảnh quen thuộc làm nên một bức tranh mùa thu đẹp đẽ và trong sáng:
+ Dòng sông quê hương thướt tha mềm mại, hiền hoà trôi một cách nhẹ nhàng.
+ Đối lập với hình ảnh trên là những cánh chim bắt đầu vội vã bay về phương Nam tránh rét.
+ Đám mây được miêu tả qua sự liên tưởng độc đáo bằng tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết: “ Có đám mây mùa hạ. Vắt nửa mình sang thu”. Không phải vẻ đẹp của mùa hạ cũng chưa hẳn là vẻ đẹp của mùa thu mà đó là vẻ đẹp của thời khắc giao mùa được sáng tạo từ một hồn thơ tinh tế và nhạy cảm đang say thời khắc giao mùa này.
c. Đánh giá chung:
Thông qua đoạn thơ, nhà thơ đã thể hiện những cảm nhận tinh tế của mình về sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu. Qua đây cho thấy tình yêu thiên nhiên và ngòi bút tài hoa, sâu sắc của tác giả.
Người giới thiệu gợi ý tham khảo
Lưu Công Lương
(GV Ngữ văn Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn)