Kiến thức cơ bản bài cơ cấu ngành công nghiệp được biên tập giúp các em học sinh ôn tập và nắm vững lại các kiến thức địa lí 12 đã được học.
Lý thuyết cơ cấu ngành công nghiệp
Nội dung bài viết này sẽ giúp các em nắm vững các kiến thức cơ cấu ngành công nghiệp đã học trong chương trình môn Địa Lí lớp 12.
1. Cơ cấu công nghiệp theo ngành
- Khái niệm: Thể hiện tỉ trọng của từng ngành trong toàn bộ hệ thống các ngành công nghiệp.
- Cơ cấu ngành công nghiệp: Tương đối đa dạng với khá đầy đủ các ngành quan trọng thuộc 3 nhóm chính với 29 ngành.
+ Công nghiệp khai thác.
+ Công nghiệp chế biến.
+ Công nghiệp sản xuất, phân phối điện, dược liệu, khí đốt, nước.
- Các ngành công nghiệp trọng điểm: Năng lượng, dệt may, chế biến lương thực - thực phẩm; Hóa chất, phân bón, cao su; Công nghiệp vật liệu xây dựng; Cơ khí, điện tử.
- Sự chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp.
+ Có sự chuyển biến rõ rệt về tỉ trọng của các nhóm ngành công nghiệp. Sự chuyển biến đó có sự khác nhau theo từng giai đoạn, phụ thuộc vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
- Trước thập niên 80 của thế kỉ XX: Tăng tỉ trọng của các ngành c nghiệp nhóm A.
- Từ khi bắt đầu Đổi mới cho đến cuối thập niên 90: Tăng tỉ trọng của ngành công nghiệp nhóm B.
- Từ thập niên 90 trở lại đây: Tăng dần tỉ trọng của các ngành công ngiệp nhóm A, tuy các ngành công nghiệp nhóm B vẫn chiếm tỉ trọng lớn.
+ Cơ cấu sản phẩm cũng có sự thay đổi. Khoảng 30% số sản phẩm công nghiệp không được tiếp tục sản xuất do thị trường không có nhu cầu hoặc không thể cạnh tranh với hàng ngoại nhập. Trong đó hàng loạt sản phẩm mới lại xuất hiện do phù hợp với nhu cầu của thị trường và có chất lượng cao, giá cả cạnh tranh.
- Hướng hoàn thiện cơ cấu ngành công nghiệp:
+ Xây dựng cơ cấu linh hoạt, thích ứng với cơ chế thị trường, phù hợp với điều kiện Việt Nam và thế giới.
+ Đẩy mạnh các ngành mũi nhọn và trọng điểm.
+ Đầu tư theo chiều sâu, đổi mới thiết bị, công nghệ.
Tham khảo tài liệu hướng dẫn soạn địa 12 bài 26
2. Cơ cấu công nghiệp theo lãnh thổ
a. Cơ cấu công nghiệp nƣớc ta có sự phân hoá
* Các khu vực tập trung công nghiệp.
- Đồng bằng Sông Hồng và vùng phụ cận có mức độ tập trung công nghiệp cao nhất nước. Từ Hà Nội hoạt động công nghiệp toả đi theo 6 hướng chính:
- Nam Bộ: Hình hành một dải công nghiệp nổi lên là trung tâm công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh, Biên Hoà, Vũng Tàu,...
- Duyên hải miền Trung quan trọng nhất là Đà Nẵng, Vinh, Quy Nhơn.
* Khu vực tập trung công nghiệp thưa thớt.
- Vùng núi, vùng sâu, vùng xa: Công nghiệp chậm phát triển, phân bố phân tán, rời rạc: Tây Nguyên, Tây Bắc …
* Những vùng có giá trị công nghiệp lớn: Đông Nam Bộ, ĐBSH, ĐBSCL.
b. Nguyên nhân
- Những khu vực tập trung công nghiệp lớn, thường gắn liền với:
+ Có vị trí địa lí thuận lợi.
+ Tài nguyên thiên nhiên phong phú: Đặc biệt là tài nguyên khoáng sản.
+ Nguồn lao động có tay nghề cao.
+ Thị trường rộng lớn và nhiều chính sách ưu đãi của nhà nước.
+ Kết cấu hạ tầng tốt (đặc biệt là giao thông vận tải, thông tin liên lạc, khả năng cấp điện, nước,…).
- Ngược lại những khu vực hoạt động công nghiệp chưa phát triển với sự thiếu đồng bộ của các nhân tố trên, đặc biệt là giao thông vận tải còn kém phát triển.
3. Cơ cấu công nghiệp theo thành phần kinh tế
- Cơ cấu công nghiệp theo thành phần kinh tế đã có những thay đổi sâu sắc.
- Các thành phần kinh tế tham gia vào hoạt động công nghiệp ngày càng nhiều.
- Xu hướng chung:
+ Giảm mạnh tỉ trọng khu vực Nhà nước.
+ Tăng tỉ trọng khu vực ngoài Nhà nước, đặc biệt là khu vực có vốn đầu tư nước ngoài.
Xem thêm: Đề thi thpt quốc gia 2020 môn địa
Trên đây là những kiến thức cơ cấu ngành công nghiệp cần ghi nhớ. Mong rằng tài liệu này sẽ giúp em học tốt hơn môn Địa Lí 12 và đạt điểm cao trong các kỳ thi.