Nội dung chính Hành tinh kì lạ: Hành tinh kì lạ với những đồ vật xa lạ không kém, tưởng chừng như rất đa năng, rất tài giỏi nhưng không có hồn, không có cảm xúc và gây cho con người những tình cảm, kỉ niệm tốt đẹp. Hãy yêu và bảo vệ Trái Đất mỗi ngày.
* Khởi động
Câu hỏi trang 41 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Tưởng tượng em đến một hành tinh ngoài Trái Đất, em sẽ thấy những gì?
Trả lời:
Tưởng tượng em đến một hành tinh ngoài Trái Đất, em sẽ thấy: người ngoài hành tinh, xe di chuyển mà không cần bánh, những vì sao sà xuống chơi với mọi người, những đồ vật lửng lơ bay giữa không trung.
Văn bản: Hành tinh kì lạ
Khi tàu vượt qua hành lang lửa trên hành trình thám hiểm không gian, phía trước tàu bỗng xuất hiện những tia sáng nhấp nháy. Các kim đồng hồ ở buồng lái rối loạn, rồi không nhúc nhích nữa. Tàu buộc phải đáp xuống hành tinh gần nhất.
Cửa tàu hé mở, hai người ăn mặc như sĩ quan bước vào. Họ kiểm tra chúng tôi và vật dụng mang theo. Chăn-bai huých tôi, nói nhỏ:
– Người máy.
Tôi giật mình nhưng chưa nhận ra họ có gì khác thường. Khi họ đưa chúng tôi vào thành phố, tôi quan sát những người xung quanh mới nhận ra sự khác biệt. Da của họ có nhiều màu: hồng, ánh xanh, vàng nghệ hoặc tím,... Vài người kéo cao tay áo, để lộ những cánh tay bằng thép.
– Chắc họ chỉ quen “dời non, lấp biển” – Chăn-bai cười.
Cậu chăm chú nghe máy dịch tự động, lẩm bẩm:
– Mỗi ngày mười giờ, một tuần mười ngày, mỗi tháng mười tuần, một năm mười tháng. Thế là dài hơn hay ngắn hơn ở Trái Đất nhỉ?
Tôi thì mải mê với máy móc dọc đường đi. Tất cả các việc đều do máy làm, từ xây dựng đến cắt tóc, tẩm quất,... Tôi thích nhất những chiếc ô tô vừa chạy vừa bay. Chúng hoạt động theo yêu cầu bằng giọng nói của chủ nhân. Tất nhiên, tôi chẳng ra lệnh được cho xe nào vì không cái nào thuộc sở hữu của tôi.
Cái gì cũng hấp dẫn cho tới khi chúng tôi thấy quá nóng bức. Ở Trái Đất, 30 độ chưa nóng lắm, nhưng ở đây oi bức lạ thường mặc dù có rất nhiều cây. Tôi lại gần một cây đại thụ. Thân to đồ sộ, gốc rễ xù xì, cành lá xanh tươi, nhưng càng lại gần càng nóng ran. Tôi sờ vào thân cây và chợt phát hiện ra đây cũng chỉ là cái máy mang hình cây. Chao ôi, tôi bỗng nhớ Trái Đất của tôi làm sao! Tôi thèm bóng cây râm mát với tiếng chim hót ríu ran làm sao! Bao giờ tôi mới được trở về?
(Theo Viết Linh)
* Trả lời câu hỏi
Câu 1 trang 42 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Tìm chi tiết cho biết lí do con tàu phải hạ cánh xuống hành tinh gần nhất.
Trả lời:
Chi tiết cho biết lí do con tàu phải hạ cánh xuống hành tinh gần nhất là: Phía trước tàu bằng xuất hiện những tia sáng nhấp nháy; các kim đồng hồ ở buồng lái rồi loạn, rồi không nhúc nhích nữa.
Câu 2 trang 42 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Hai nhà du hành phát hiện ra những điều gì đặc biệt ở hành tinh đó?
Trả lời:
Hai nhà du hành phát hiện ra những điều đặc biệt ở hành tinh đó: Da của họ có nhiều màu: hồng, ánh xanh, vàng nghệ hoặc tím,...; những người có cánh tay bằng thép; thời gian ngày tháng năm không giống ở Trái Đất; công việc đều do máy làm; ô tô vừa chạy vừa bay; cái cây làm bằng máy móc.
Câu 3 trang 42 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Vì sao nhân vật "tôi" cảm thấy nhớ Trái Đất?
Trả lời:
Nhân vật "tôi" cảm thấy nhớ Trái Đất vì: nhân vật “tôi” muốn những thứ bình dị quen thuộc, bóng cây râm mát với tiếng chim hót ríu ran, những đồ vật bình thường, không phải máy móc.
Câu 4 trang 42 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Đóng vai một người máy trên hành tinh lạ, giới thiệu về hành tinh đó
Trả lời:
Xin chào các bạn! Chào mừng các bạn đến với hành tinh người máy. Nơi đây của chúng tôi chỉ toàn là những cỗ máy hoạt động không kể đêm ngày, chúng tự sửa chữa và tự nâng cấp để có thể không bao giờ hỏng hóc. Tôi cũng là một người máy! Bản thân tôi cũng có suy nghĩ, có cảm xúc, có tình cảm như con người. Tuy nhiên, khi Trái Đất không còn đủ chỗ sinh tồn, chúng tôi phải tự nghiên cứu ra một thế giới để tồn tại mà không có oxi, không khí và nước sạch. Các bạn hãy trân trọng cuộc sống hiện tại của mình, với những vật sống quanh bạn hàng ngày nhé.
Câu 5 trang 42 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Kể tiếp phần kết thúc cho câu chuyện
G:
Trả lời:
Bỗng nhiên, loè sáng trước mặt tôi là một vị thần, ngài ta hỏi: “Hỡi con người, người đã hiểu vai trò của môi trường, thiên nhiên xanh chưa? Liệu có còn dám phá hoại cây rừng, thải ra không khí thật nhiều CO2 nữa không?”. Tôi choáng ngợp và bừng tỉnh: “Đúng rồi! Đây là tương lai của loài người khi không còn không khí sạch, mọi thứ ô nhiễm, cây xanh không còn, buộc con người phải tiến hoá lên một hình hài mới”. Tôi tự nhủ lòng mình và những người thân yêu sẽ bảo vệ Trái Đất, làm địa cầu ngày một thêm xanh.
* Luyện tập theo bài đọc
Câu 1 trang 43 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Tìm trong và ngoài bài đọc những từ ngữ chỉ sự vật trong vũ trụ.
M: sao Kim,...
Trả lời:
Những từ ngữ chỉ sự vật trong vũ trụ: thiên hà, Mặt Trời, Mặt Trăng, Sao Thổ, sao Thiên Vương, sao Hải Vương, hố đen vũ trụ, khí quyển, không gian, bão Mặt Trời, hành tinh, thiên thạch, sao băng.
Câu 2 trang 43 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Tìm các đại từ trong đoạn dưới đây và cho biết mỗi đại từ đó dùng để xưng hô hay để thay thế.
Tôi thích nhất những chiếc ô tô vừa chạy vừa bay. Chúng hoạt động theo yêu cầu bằng giọng nói của chủ nhân.
Trả lời:
Các đại từ trong đoạn là: tôi, chúng.
+ Đại từ dùng để xưng hô: tôi
+ Đại từ dùng để thay thế: chúng
Câu 3 trang 43 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Viết tiếp câu dưới đây, trong đó có sử dụng đại từ thay thế.
Tôi lại gần một cây đại thụ. ....
Trả lời:
Tôi lại gần một cây đại thụ. Nó to hơn trí tưởng tượng của tôi, ôm mãi mà không hết vòng thân cây.
Viết: Đánh giá, chỉnh sửa báo cáo công việc trang 43
Câu 1 trang 43 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Nghe thầy cô nhận xét chung về bài làm của lớp.
– Về hình thức trình bày từng phần của báo cáo.
– Về các thông tin nếu trong bảng biểu, các nhận xét, đánh giá trong nội dung báo cáo.
– Về cách dùng từ, viết câu
– Về chính tả
– ........
Trả lời:
Em nghe thầy cô nhận xét chung về bài làm của lớp.
Câu 2 trang 43 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Chỉnh sửa báo cáo theo nhận xét của thầy cô và theo góp ý của bạn.
Trả lời:
Em chỉnh sửa báo cáo theo nhận xét của thầy cô và theo góp ý của bạn.
Nói và nghe: Những điểm vui chơi lí thú trang 44
Yêu cầu: Giới thiệu về một nơi vui chơi mà em đã đến hoặc muốn đến.
Câu 1 trang 44 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Chuẩn bị.
G:
Trả lời:
Em chuẩn bị thông tin về nơi vui chơi mà em định nói: tên nơi vui chơi; những điều hấp dẫn về nơi vui chơi; các nội dung sẽ giới thiệu; tìm các phương tiện hỗ trợ (tranh minh hoạ, động tác,…)
Câu 2 trang 44 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Trình bày.
Dựa vào nội dung dã chuẩn bị, giới thiệu về nơi vui chơi mà em đã đến hoặc muốn đến.
Lưu ý:
– Khi nói, có thể thể hiện suy nghĩ, cảm xúc qua giọng nói, cử chỉ, điệu bộ,...
– Khi nghe, nên ghi lại những điều thú vị mà em muốn học tập trong bài giới thiệu của bạn.
Trả lời:
Em xin giới thiệu với thầy cô và các bạn trong lớp một điểm vui chơi mà em vô cùng thích thú mỗi dịp cuối tuần: Công viên Thủ Lệ - Sở thú Hà Nội, có địa chỉ tại Thủ Lệ, Ba Đình, Hà Nội. Đây là một sở thú nổi tiếng và gần như lớn nhất miền Bắc mà em được biết. Sở thú với biết bao loài động vật chỉ có trong sách vở, tivi, tranh ảnh mà em thường hay xem: con voi, con hổ, con công, con hà mã, con khỉ,… mỗi con vật một dáng vẻ vô cùng thú vị. Con voi thì vòi dài, lủng lẳng đưa cỏ lên miệng; Con hổ chầm chậm, uy dũng, thi thoảng lại ngáp lên để lộ những chiếc răng trắng muốt, trông thật dữ tợn; Con công khi xoè, khi cụp cái đuôi như chiếc quạt; con hà mã nằm nổi lềnh phềnh trên mặt nước, chiếc miệng trông to gớm ghiếc; con khỉ thoăn thoắt, cành này sang cành khác, mà lại thông minh ra phết, thấy người là lại gần xin chuối, xin đồ ăn. Mỗi lần được đi dạo một vòng quanh công viên sở thú, em cảm thấy thật yêu đời, thoải mái. Những con thú vô lo vô nghĩ đi lại tung tăng thật khoái chí. Hi vọng em sẽ có thêm nhiều cơ hội được đi nhiều sở thú khác, thấy những con thú đẹp khác hơn nữa.
Câu 3 trang 44 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Đánh giá.
Trả lời:
Em và bạn trong lớp đánh giá nội dung nói của mình về chủ điểm, góp ý lẫn nhau để hoàn thiện bài nói chỉn chu, hay hơn.
* Vận dụng
Câu hỏi trang 44 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Sưu tầm tranh ảnh và bài viết về các hành tinh ngoài Trái Đất. Chia sẻ với người thân về một điều thú vị em tìm hiểu được.
Trả lời:
Sự thật thú vị về Trái Đất:
– Trái đất không tròn
Trái đất hình cầu, nhưng do các lực hấp dẫn, hành tinh của chúng ta không phải là một vòng tròn hoàn hảo. Thực tế, có một chỗ phình ra xung quanh đường xích đạo. Bán kính địa cực của Trái đất là 6 320 km còn bán kính xích đạo là 6 341 km.
– Nhiệt độ thấp nhất trên Trái Đất là -53,6 độ C
Nơi lạnh nhất trên trái đất là Nam Cực nói chung với nhiệt độ -37,7 độ C, điểm lạnh nhất được ghi lại vào ngày 21/7/1983 là tại Trạm Vostok ở Nam Cực, nơi các máy cảm biến ghi được -53,6 độ C. Vậy còn điểm nóng nhất? Ngày 13/9/1922, El Azizia ở Libya có nhiệt độ là 57,7 độ C.
– Điểm cao nhất trên Trái đất không phải là Núi Everest
Đây là một trong những ngọn núi nổi tiếng nhất trên trái đất, cao 8 850 m so với mực nước biển. Tuy nhiên, do Trái đất không tròn nên bất cứ thứ gì nằm dọc xích đạo cũng gần các ngôi sao hơn. Điều này có nghĩa là mặc dù Núi Chimborazo ở Ecuador chỉ cao 6 267,9m so với mực nước biển nhưng vì nó nằm trên điểm phình ra nên về mặt lý thuyết là cao hơn tính từ tâm Trái đất so với Everest khoảng 2,4km.