* Khởi động
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 13: Trao đổi với bạn: Em có thể làm gì để góp phần làm cho khu phố hay thôn xóm của em thêm sạch đẹp?
Trả lời:
Em có thể góp phần làm cho khu phố hay thôn xóm của em thêm sạch đẹp bằng cách:
- Tham gia vào các hoạt động làm sạch cộng đồng: tham gia vào các hoạt động tổ chức làm sạch khu phố, như cuộc vệ sinh môi trường, thu gom rác thải, hay tổ chức buổi dọn dẹp công cộng.
- Xây dựng ý thức vệ sinh: Tuyên truyền mọi người vệ sinh rác thải khi ăn uống ngoài trời, không vứt rác bừa bãi, và tham gia vào các chiến dịch tái chế.
- .....
* Đọc văn bản
CÁNH ĐỒNG HOA
Ở đầu làng, có một đồng cỏ khá rộng. Ja Ka, Mư Hoa, Ja Prok và Mư Nhơ thường rủ nhau tới đó vui chơi. Ja Ka luôn mang theo chiếc trống nhỏ. Cậu vỗ trống rất hay. Mỗi lần Ja Ka vỗ trống, các bạn lại cùng múa hát tưng bừng.
Thế nhưng gần đây, trên đồng cỏ, một bãi rác xuất hiện và cứ lớn dần lên, bốc mùi khó chịu. Các bạn nhỏ chẳng nô đùa, hò hét như mọi ngày.
– Cứ thế này, đồng cỏ sẽ thành bãi rác mất thôi! – Mư Nhơ thở dài.
Mư Hoa quay mặt đi, giấu những giọt nước mắt:
–Bọn mình còn đâu chỗ mà vui chơi!
Ja Ka, Ja Prok thì rầu rĩ:
- Biết làm thế nào bây giờ?
Bỗng Mư Hoa hỏi:
– Các cậu có thấy bầu trời như một vườn hoa không ?
Mư Nhơ gật đầu:
– Cánh diều giống hoa ngũ sắc, đám mây giống hoa cúc trắng,....
Mư Hoa bật dậy:
– Chúng ta sẽ biến nơi đây thành cánh đồng hoa. Mọi người không nỡ lấy cánh đồng đẹp làm chỗ đổ rác đâu.
Các bạn nhỏ chụm đầu bàn tính và quyết tâm cải tạo đồng cỏ. Biết ý tưởng dó, nhiều cô bác trong làng đã hưởng ứng. Họ hồ hởi cùng các bạn bắt tay vào dọn rác, xới đất, gieo hạt, trồng cây; ngày ngày tưới nước, nhổ cỏ, bắt sâu. Cây đâm chồi, nảy lộc, rồi như nở những bông hoa đầu tiên. Ba tháng sau, hoa dã dua nhau khoe sắc: cúc bách nhật tím lịm, cúc vạn thọ vàng tươi, mào gà đỏ thắm,... Quả nhiên, không thấy ai đến đây đổ rác nữa. Nhóm bạn vui mừng nhảy múa, ca hát giữa muộn hoa rực rỡ, trong tiếng trống rộn ràng.
Với cánh đồng hoa xinh đẹp, ngôi làng trở nên nổi tiếng, đón nhiều khách tới tham quan. Các bạn nhỏ và dân làng cười vui. Cánh đồng hoa cũng như dạng vui cười hạnh phúc.
(Theo Lê Anh Vinh – Bùi Thị Diễn)
* Trả lời câu hỏi
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 14 Câu 1: Các bạn nhỏ có những hoạt động vui chơi nào trên đồng cỏ đầu làng? Chuyện gì xảy ra ở đó?
Trả lời:
Các bạn nhỏ thường có những hoạt động vui chơi như vỗ trống, múa hát tưng bừng trên đồng cỏ đầu làng. Tuy nhiên, gần đây, một bãi rác đã xuất hiện và lớn dần, khiến cho không gian bốc mùi khó chịu, không còn trong lành và dễ chịu như trước. Các bạn nhỏ chẳng còn nô đùa, hò hét như mọi ngày.
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 14 Câu 2: Khi thấy đồng cỏ có nguy cơ trở thành bãi rác, các bạn nhỏ lo buồn thế nào? Các bạn đã có ý tưởng gì?
Trả lời:
Khi nhìn thấy đồng cỏ có nguy cơ trở thành bãi rác, các bạn nhỏ cảm thấy lo buồn. Họ không muốn mất đi nơi vui chơi yêu thích và không muốn thấy môi trường xung quanh bị ô nhiễm. Vì vậy, họ đã nảy ra ý tưởng biến đổi đồng cỏ thành một cánh đồng hoa đẹp mắt.
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 14 Câu 3: Các bạn nhỏ đã thực hiện ý tưởng đó như thế nào và kết quả ra sao? Các bạn có cảm xúc gì trước thành quả đạt được?
Trả lời:
Các bạn nhỏ đã thực hiện ý tưởng bằng cách tổ chức tham gia vào việc dọn dẹp, xử lý rác thải, và trồng cây trên đồng cỏ: Các bạn nhỏ chụm đầu bàn tính và quyết tâm cải tạo đồng cỏ. Họ hồ hởi cùng bắt tay vào dọn rác, xới đất, gieo hạt, trồng cây; ngày ngày tưới nước, nhỏ cỏ, bắt sâu; cây đâm chồi, nảy lộc, rồi nhú nở những bông hoa; hoa đua nhau khoe sắc: cúc bách nhật tím lịm, cúc vạn thọ vàng tươi, mào gà đỏ thắm,...
Kết quả là đồng cỏ đã biến thành một cánh đồng hoa xinh đẹp, không còn là nơi đổ rác nữa.
Cảm xúc của các bạn nhỏ trước thành quả đạt được là vui mừng và hạnh phúc, khi thấy môi trường xanh sạch và cả làng hưởng ứng tích cực ý tưởng của họ.
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 14 Câu 4: Kể tóm tắt nội dung câu chuyện Cánh đồng hoa theo gợi ý dưới đây:
- Niềm vui trên đồng cỏ.
- Nguy cơ đồng cỏ trở thành bãi rác và ý tưởng cải tạo đồng cỏ.
- Thực hiện ý tưởng.
- Kết quả tốt đẹp.
Trả lời:
Nhóm bạn nhỏ vui sướng cùng nhau chơi vui trên đồng cỏ. Bỗng một ngày, đồng cỏ xuất hiện một bãi rác bốc mùi. Các bạn nhỏ lo lắng đồng cỏ có nguy cơ trở thành bãi rác. Chợt một bạn nhỏ nảy ra ý tưởng cải tạo đồng cỏ thành một đồng hoa. Ý tưởng độc đáo này được rất đông mọi người hưởng ứng, cùng nhau bắt tay vào cày xới, trồng các loài hoa đẹp. Cuối cùng, đồng cỏ với những bông hoa khoe sắc, không còn ai có ý định vứt rác ra nữa. Các bạn lại cùng nhau reo hò đùa vui.
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 14 Câu 5: Em rút ra được bài học gì từ câu chuyện?
Trả lời:
Em rút ra được bài học từ câu chuyện: Cần có ý thức bảo vệ môi trường. Lluôn có những cách làm, biện pháp để khắc phục mọi vấn đề gặp phải trong cuộc sống. Không thể dễ dàng bị khuất phục trước những thử thách, chướng ngại cản trở.
* Vận dụng (trang 15)
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 15 Vận dụng 1: Xếp những từ in đậm dưới đây vào nhóm thích hợp.
- Mỗi lần Ja Ka vỏ trồng, các bạn lại cùng múa hát tưng bừng.
- Bọn mình còn dâu chỗ mà vui chơi!
- Biết ý tưởng đó, nhiều cô bác trong làng đã hưởng ứng.
- Nhóm bạn vui mừng nhảy múa, ca hát giữa muôn hoa rực rỡ, trong tiếng trống rộn ràng.
Trả lời:
Động từ: Vui chơi, hưởng ứng
Tính từ: Tưng bừng, rộn ràng
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 15 Vận dụng 2: Tìm từ có thể thay thế từ in đậm trong mỗi câu ở bài tập 1.
Trả lời:
- Từ ngữ thay thế cho “vui chơi”: giải trí, chơi đùa
- Từ ngữ thay thế cho “hưởng ứng”: tham gia, ủng hộ
- Từ ngữ thay thế cho “tưng bừng”: hồi hộp, phấn khích
- Từ ngữ thay thế cho “rộn ràng”: náo nhiệt, nhộn nhịp
Viết: Tìm hiểu cách viết bài văn kể chuyện sáng tạo (tiếp theo) trang 15, 16
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 15 Câu 1: Đọc các đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi.
Chào các bạn. Tôi là chuột xù. Tôi sẽ kể cho các bạn nghe câu chuyện phiêu lưu li kì của tôi và cậu bạn thân mèo nhép.
Hôm ấy là một ngày rất đẹp trời, chúng tôi đều muốn đi chơi. Tôi thì muốn chơi ở bên này sông, còn cậu bạn của tôi lại nằng nặc đòi đi chơi ở bên kia sông. Tôi vẫn nhớ lời dặn của bác ngựa là bên kia sông nguy hiểm lắm. Thế mà chẳng hiểu sao mèo nhép lại cứ muốn đi chơi ở đó. Cậu ấy quả là thích phiêu lưu. Nhưng phiêu lưu mà mất an toàn thì thật đáng sợ. Tôi cố gắng thuyết phục mèo nhép. Cậu ấy chẳng những không nghe mà còn chê tôi nhát. Cuối cùng, tôi đành chịu thua và đi theo cậu ấy vì không nỡ để cậu ấy mạo hiểm một mình.
Trên lưng bác ngựa trở về, tôi vẫn giả vờ nằm thiêm thiếp. Mèo nhép chắc là biết lỗi, cứ sụt sịt, sụt sịt, nước mắt rơi ướt cả bộ lông của tôi. So với lúc cậu ấy khăng khăng đòi sang sông chơi thì bây giờ trông cậu ấy thật quá khác biệt. Tôi phải cô nén cười. Cứ dễ cậu ấy ăn hận một lúc nữa, như thế mới có bài học chứ.
a. Các đoạn văn trên kể lại câu chuyện theo lời của nhân vật nào?
b. Nhân vật đó dùng những từ ngữ nào để gọi mình và các nhân vật khác?
c. Những từ ngữ in đậm thể hiện điều gì? Chọn đáp án đúng.
A. Chuột xù không chắc chắn về suy nghĩ, cảm xúc của mèo nhép.
B. Chuột xù không chắc chắn về suy nghĩ, cảm xúc của mình.
C. Chuột xù dự doán được sự việc xảy ra tiếp theo.
D. Chuột xù thể hiện sự khách quan khi kể câu chuyện.
d. Cách kể chuyện trong các đoạn văn trên có gì khác với cách kể chuyện trong bài văn trang 11?
- Cách mở đầu câu chuyện
- Cách kể lại các sự việc trong câu chuyện
- Cách kết thúc câu chuyện
Trả lời:
a. Các đoạn văn trên kể lại câu chuyện theo lời của nhân vật chuột xù.
b. Nhân vật chuột xù dùng những từ ngữ để gọi mình và các nhân vật khác:
| Từ để gọi mình (chuột xù): | tôi, chúng tôi. |
| Từ để gọi mèo nhép: | cậu bạn thân, cậu ấy. |
| Từ để gọi bác ngựa: | bác. |
c. Những từ ngữ in đậm thể hiện: A. Chuột xù không chắc chắn về suy nghĩ, cảm xúc của mèo nhép.
d. So với cách kể chuyện trong bài văn trang 11, cách kể chuyện trong các đoạn văn trên có những điểm khác:
- Cách mở đầu câu chuyện: chào hỏi với người đọc và giới thiệu về bản thân như đang giao tiếp, nói chuyện với người đọc.
- Cách kể lại các sự vật trong câu chuyện: nhiều cảm xúc của bản thân chuột xù (người kể), cách kể các sự vật có đan cài suy nghĩ của chuột xù, các dự đoán và kết luận cá nhân của chuột xù.
- Cách kết thúc câu chuyện: châm biếm và mang tính cảm xúc, nhấn mạnh bài học dành cho mèo nhép.
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 16 Câu 2: Trao đổi về những điểm cần lưu ý khi đóng vai một nhân vật để kể lại câu chuyện.
- Câu chuyện được kể theo lời của nhân vật nào? Nhân vật kể chuyện xưng là gì?
- Các sự việc trong câu chuyện được kể như thế nào theo cảm nhận của nhân vật?
Trả lời:
Những điểm cần lưu ý khi đóng vai một nhân vật để kể lại câu chuyện:
- Câu chuyện được kể theo lời của nhân vật nào? Nhân vật kể chuyện xưng là gì?
- Các sự việc trong câu chuyện được kể như thế nào theo cảm nhận của nhân vật?
- Sử dụng ngôn ngữ phù hợp với nhân vật, điều chỉnh giọng điệu, tình cảm tuỳ thuộc bối cách tình huống trong truyện có.
- Bổ sung các yếu tố cảm xúc, tính từ trạng thái trước những tình huống truyện phù hợp.
- Có sự diễn đạt thoải mái, tự nhiên với các câu văn khi miêu tả, kể chuyện, không gò bó vào câu chuyện ban đầu.
* Ghi nhớ
Đóng vai nhân vật để kể lại câu chuyện cũng là một cách viết bài văn kể chuyện sáng tạo.
Bài văn có 3 phần:
- Mở bài: Đóng vai nhân vật để tự giới thiệu và dẫn dắt vào câu chuyện.
- Thân bài: Kể lại diễn biến câu chuyện theo cảm nhận của nhân vật mà em đóng vai.
- Kết bài: Kể kết thúc của câu chuyện theo cảm nhận của nhân vật.
Đọc mở rộng trang 17
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 17 Câu 1: Đọc câu chuyện về thế giới tuổi thơ.
Trả lời:
Em tìm đọc các câu chuyện về thế giới tuổi thơ qua sách báo, internet,…theo gợi ý.
Ví dụ: Các tác phẩm của nhà văn Nguyễn Ngọc Ánh: Con chó nhỏ mang giỏ hoa hồng, Làm bạn với bầu trời, Chúc một ngày tốt lành, Bảy bước tới mùa hè, Trước vòng chung kết, Buổi chiều Windows, Chú bé rắc rối, Thiên thần nhỏ của tôi, ..
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 17 Câu 2: Viết phiếu đọc sách theo mẫu.
Trả lời:
PHIẾU ĐỌC SÁCH
Tên câu chuyện: Alice ở xứ sở thần tiên
Tác giả: Lewis Carroll
Ngày đọc: 7/9/2024
Nội dung chính của câu chuyện: Trong câu chuyện này, cô bé Alice bước vào một thế giới kỳ lạ và mơ mộng sau khi rơi vào một hố thần kỳ. Tại đây, cô gặp phải những nhân vật kỳ quái như Cheshire Cat, Mad Hatter, và Queen of Hearts.
Trong hành trình của mình, Alice trải qua nhiều cuộc phiêu lưu thú vị và gặp phải nhiều tình huống hài hước và đầy màu sắc. Câu chuyện không chỉ là một cuộc phiêu lưu mà còn là một cuộc hành trình tìm kiếm bản thân và hiểu biết về thế giới xung quanh.
Nhân vật em thích nhất: Alice
Chi tiết thú vị hoặc sự việc đáng nhớ: Khi chú thỏ trắng bảo cô bé chạy vào nhà để lấy chiếc găng tay. Nhưng trong lúc tìm găng tay, cô bé đã mở một chiếc hộp bánh quy có đề dòng chữ “hãy ăn tôi”. Không một chút đắn đo, Alice đưa những miếng bánh thơm ngon vào miệng ăn ngon lành.
Mức độ yêu thích: 5 sao
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 17 Câu 3: Trao đổi với bạn về câu chuyện đã dọc.
Gợi ý:
Em có thể chọn một trong các hoạt động sau:
- Kể tóm tắt câu chuyện và giới thiệu về nhân vật chính.
- Nêu điều thú vị về thế giới tuổi thơ được thể hiện trong câu chuyện.
- Chia sẻ những điều em học tập được về cách kể chuyện.
Trả lời:
Em trao đổi với bạn về câu chuyện đã đọc dựa vào gợi ý.
* Vận dụng (trang 17)
Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 trang 17 Vận dụng: Kể cho người thân nghe câu chuyện về thế giới tuổi thơ mà em đã đọc hoặc đã nghe. Cùng người thân nhận xét về các nhân vật, sự việc trong câu chuyện.
Trả lời:
Em kể cho người thân nghe câu chuyện về thế giới tuổi thơ mà em đã đọc hoặc đã nghe. Cùng người thân nhận xét về các nhân vật, sự việc trong câu chuyện.
Ví dụ:
Câu chuyện "Alice ở xứ sở thần tiên" của Lewis Carroll là một trong những câu chuyện kinh điển về thế giới tuổi thơ. Trong câu chuyện này, cô bé Alice bước vào một thế giới kỳ lạ và mơ mộng sau khi rơi vào một hố thần kỳ. Tại đây, cô gặp phải những nhân vật kỳ quái như Cheshire Cat, Mad Hatter, và Queen of Hearts.
Trong hành trình của mình, Alice trải qua nhiều cuộc phiêu lưu thú vị và gặp phải nhiều tình huống hài hước và đầy màu sắc. Câu chuyện không chỉ là một cuộc phiêu lưu mà còn là một cuộc hành trình tìm kiếm bản thân và hiểu biết về thế giới xung quanh.