Hướng dẫn chi tiết trả lời bài 1 trang 134 SGK Ngữ văn lớp 9 tập 1 phần trả lời câu hỏi sách giáo khoa, soạn bài Kiểm tra về truyện trung đại ngắn gọn nhất giúp các em ôn tập tốt kiến thức trước khi tới lớp.
Đề bài
Lập bảng thông kê, ghi những kiến thức cần thiết vào từng cột theo mẫu
Trả lời bài 1 trang 134 SGK Ngữ văn 9 tập 1
Trả lời chi tiết
| Số TT | Tên văn bản | Tác giả | Nội dung chủ yếu | Đặc sắc nghệ thuật |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Chuyện người con gái Nam Xương | Nguyễn Dữ | Qua cuộc đời của Vũ Nương, Nguyễn Dữ tố cáo cuộc chiến tranh phi nghĩa đã làm tan vỡ hạnh phúc lứa đôi. Phê phán thói ghen tuông mù quáng, tính độc quyên gia trưởng của đàn ông trong gia đình, vấn đề muôn thuở của mọi thời đại. Khẳng định vẻ đẹp tâm hồn truyền thống của người phụ nữ Việt Nam, đồng thời thể hiện sự cảm thông sâu sắc với khát vọng hạnh phúc cũng như bị kịch của người phụ nữ trong xã hội xưa. Tác phẩm cũng là sự suy ngẫm, day dứt trước sự mong manh của hạnh phúc trong kiếp người đầy bất trắc. | Sáng tạo trong xây dựng nhân vật, cách kể chuyện, chọn tình huống, sự đan xen thực ảo một cách nghệ thuật, mang tính thẩm mĩ cao, kết thúc không sáo mòn. Khai thác hiệu quả vốn văn học dân gian. Phối hợp hài hòa giữa chất hiện thực (câu chuyện được lưu truyền trong dân gian) với những nét nghệ thuật đặc trưng của thể loại truyền kì (yếu tố kì lạ hoang đường). Xứng đáng là một áng "Thiên cổ kì bút" |
| 2 | Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (Vũ trung tùy bút | Phạm Đình Hổ | Phản ánh đời sống xa hoa vô độ, sự nhũng nhiễu nhân dân của bạn vua chúa quan lại phong kiến thời vua Lê chúa Trịnh suy tàn. Qua đó lên án, phê phán của tác giả. Tác phẩm vừa có giá trị văn học vừa có giá trị lịch sử sâu sắc. | Ghi chép theo cảm hứng sự việc, câu chuyện con người đương thời một cách cụ thể, chân thực, sinh động. Chi tiết, tình tiết, mẩu chuyện rất đậm đà và sâu sắc. |
| 3 | Hồi thứ 14 của Hoàng Lê nhất thống chí | Ngô gia văn phái | Trong đoạn trích, hình tượng Nguyễn Huệ nổi lên sáng ngời phẩm chất của người anh hùng với chiến dịch hành quân thần tốc, giải phóng Thăng Long. Sự bạc nhược của vua tôi nhà Lê và sự kiêu căng, tự mãn cùng những thất bại thảm hại của quân Thanh. Qua đó ca ngợi người anh hùng dân tộc tài ba Nguyễn Huệ, khẳng định quyết tâm của dân tộc ta chống xâm lược bảo vệ nền độc lập vững bền. | Tiểu thuyết lịch sử chương hồi viết bằng chữ Hán; cách kế chuyện nhanh gọn, chọn lọc sự việc và trình tự kế theo diễn biển sự kiện. Khắc họa nhân vật chủ yếu qua hành động và lời nói bằng ngôn ngữ tả, kế sinh động. Giọng trần thuật thế hiện rõ thái độ với nhà Lê, quân xâm lược và người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ - Quang Trung. |
| 4 | Truyện Kiều | Nguyễn Du | Cuộc đời, vai trò, vị trí của Nguyễn Du trong lịch sử văn học Việt Nam; cảm hứng nhân văn, nhân đạo của Truyện Kiều. | Bút pháp ước lệ, nghệ thuật miêu tả và khắc họa hình tượng nhân vật đặc sắc |
| 5 | Chị em Thúy Kiều | Nguyễn Du | Miêu tả vẻ đẹp của hai chị em Thúy Kiều và Thúy Vân, Nguyễn Du đã giúp bạn đọc hình dung được những chuẩn mực về vẻ đẹp của người phụ nữ trong xã hội xưa, đó cũng có thể coi là chuẩn mực của cái đẹp trong của văn học trung đại. Không chỉ miêu tả những hình mẫu, chân dung Thúy Kiều và Thúy Vân, đoạn trích còn thể hiện những dụng ý nghệ thuật sâu xa của tác giả. Mặc dù "Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười" nhưng với mỗi nhân vật, sự miêu tả của Nguyễn Du dường như đã dự báo những số phận khác nhau của hai chị em. Đoạn trích bộc lộ cảm hứng nhân đạo sâu sắc của tác giả. | Vận dụng khéo léo ngôn ngữ dân tộc kết hợp với nghệ thuật miêu tả ước lệ, tượng trưng các điển tích, điển cố, bút pháp miêu tả nhân vật khá sắc sảo, tài tình, nghệ thuật đòn bẩy. |
| 6 | Cảnh ngày xuân | Nguyễn Du | - Đoạn trích tái hiện cảnh ngày xuân trong tiết tháng 3 (Thanh minh) và cảnh du xuân của chị em Thúy Kiều. Trong đoạn trích tác giả đã vẽ bức họa về cảnh sắc mùa xuân trong tiết thanh minh và cảnh du xuân của trai tài gái sắc. Bức tranh thiên nhiên mùa xuân ấy đẹp đẽ, khoáng đạt, tinh khôi thanh khiết, mới mẻ và đầy sức sống, cảnh lễ hội mùa xuân tưng bừng náo nhiệt. Tâm trạng xôn sang náo nức của chị em Thúy Kiều khi đi hội, buồn lưu luyến bâng khuâng khi trở về. Qua đây ta thấy Nguyễn Du là người yêu thiên nhiên, hiểu lòng người có lòng khi miêu tả. Đoạn thơ đem đến cho chúng ta cảm nhận được không khí mùa xuân, phong tục dân gian của dân tộc trong đời sống tâm linh, giúp ta thêm yêu thiên nhiên quê hương đất nước. | - Đoạn thơ có kết cấu hợp lý theo trình tự thời gian của cuộc du xuân. Cảnh được miêu tả theo trình tự không gian. Có sự kết hợp giữa miêu tả và gợi. Sử dụng biện pháp nghệ thuật ẩn dụ - nhân hóa. Cách sử dụng từ ghép, từ láy giàu chất tạo hình.Với bút pháp ước lệ tượng trưng cảnh vật hiện lên rất sống động, gần gũi. Ngôn ngữ thơ đậm đà tính dân tộc. |
| 7 | Kiều ở lầu Ngưng Bích | Nguyễn Du | Đoạn trích tái hiện cảnh Mã giám Sinh đến hỏi Kiều làm vợ, nhưng thực chất là để mua Kiều. Bằng hình dáng bảnh bao và động tác số sàng, Mã Giám Sinh đã cò kè mặc cả biến một 1 người con gái tài sắc tuyệt trần như Kiều trở thành một món hàng trong một cuộc mua bán. Là một bức tranh hiện thực về xã hội xấu xa, con người bị biến thành hàng hóa, đồng tiền và những thế lực tàn bạo đã chà đạp lên tất cả. Đoạn trích thể hiện tấm lòng cảm thương, xót xa trước thân phận nhỏ nhoi của con người bị chà dập. Qua đó vạch trần thực trạng xã hội đen tối, thế lực và đồng tiền lộng hành gián tiếp lên án thế lực phong kiến đã đẩy con người vào tình cảnh đau đớn. Bày tỏ thái độ căm phẫn, khinh bị trước bọn buôn người, giả dối, bất nhân. | Nghệ thuật miêu tả nhân vật của tác giả: Khắc họa tính cử chỉ. Lựa chọn ngôn ngữ và chi tiết phù hợp. |
| 8 | Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga | Nguyễn Đình Chiểu | Nghe tin triều đình mở khoa thi, Lục Vân Tiên từ giã thầy xuống núi đua tài, Trên đường về nhà thăm cha mẹ, gặp bọn cướp hoành hành, Lục Vân Tiên đã một mình đánh tan bọn cướp, cứu được Kiều Nguyệt Nga. Sau đó, Vân Tiên tiếp tục cuộc hành trình. Đoạn trích đã khắc họa những phẩm chất đẹp đẽ của hai nhân vật: Lục Vân Tiên tài ba dũng cảm, trọng nghĩa khinh tài, Kiều Nguyệt Nga hiền hậu, nết na, ân tình. Tác giả cũng bày tỏ ước mơ về một người anh hùng, hành đạo, cứu đời. | Nghệ thuật miêu tả nhân vật: Chủ yếu mô tả qua hành động, cử chỉ, lời nói, đây là cách khắc họa tính cách nhân vật của trụ cổ dân gian. Ngôn ngữ người kể chuyện mộc mạc, bình dị, mang tính chất khẩu ngữ, phù hợp với diễn biến tình tiết, mang màu sắc, Nam Bộ, có khả năng phổ biến rộng rãi trong nhân dân lao động. |
| 9 | Lục Vân Tiên gặp nạn | Nguyễn Đình Chiểu | - Đoạn trích kế lại việc Vân Tiên bị Trịnh Hâm hãm hại, được sự cứu giúp vô tư của gia đình ngư ông. Qua trích đoạn này, ta thấy từ sự đối lập giữa thiện và ác. Thái độ tác giả đây cũng rất rõ ràng: ông hết lòng thương yêu những con người có nhân cách cao thượng như Lục Vân Tiên, Kiêu Nguyệt Nga, ông ngư..., ghét cay ghét đắng những kẻ xấu, kẻ ác như bọn cướp, Trịnh Hâm, Bùi Kiệm... Hết lòng tin tưởng nơi nhân dân lao động, những người tuy nghèo khổ nhưng đầy lòng nhân hậu, vị tha, trọng nghĩa khinh tài. Bộc lộ mơ ước của tác giả về cuộc sống tự do, phóng khoáng giữa thiên nhiên. | Sắp xếp các tình tiết hợp lí, diễn biến hành động nhanh gọn, lời thơ vẫn giữ được vẻ mộc mạc, giản dị vốn có của tác phẩm. Khắc họa các nhân vật đối lập thông qua lời nói, cử chỉ, hành động. |
Trả lời ngắn gọn
| STT | Tên văn bản | Tác giả | Nội dung chính | Đặc sắc nghệ thuật |
| 1 | Chuyện người con gái Nam Xương | Nguyễn Dữ | Phẩm chất tốt đẹp và số phận oan trái người phụ nữ dưới chế độ phong kiến | Khắc hoạ tâm lí, tính cách nhân vật, nghệ thuật dựng truyện, chi tiết kì ảo |
| 2 | Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh | Phạm Đình Hổ | Cuộc sống xa hoa của vua chúa, quan lại thời Lê Trịnh | Nghệ thuật viết tuỳ bút chân thực, hấp dẫn |
| 3 | Hoàng Lê nhất thống chí | Ngô gia văn phái | Vẻ đẹp người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ với chiến công đại phá quân Thanh, kết cục thảm bại của bọn xâm lược và vua tôi Lê Chiêu Thống | Lối văn trần thuật đặc sắc kết hợp với miêu tả chân thực, sinh động |
| 4 | Truyện Kiều | Nguyễn Du | Cảm hứng nhân văn, nhân đạo : trân trọng cái đẹp, đề cao khát vọng sống, hạnh phúc và ước mơ về công lí | Bút pháp ước lệ, nghệ thuật miêu tả nhân vật và thiên nhiên |
| 5 | Truyện Lục Vân Tiên | Nguyễn Đình Chiểu | Khát vọng cứu đời, giúp người, ca ngợi chính nghĩa | Ngôn ngữ mộc mạc, bình dị, lối kể chuyện tự nhiên, sinh động |
-------------
Trên đây là gợi ý trả lời câu hỏi bài 1 trang 134 SGK ngữ văn 9 tập 1 được Đọc tài liệu biên soạn chi tiết giúp các em soạn bài Kiểm tra về truyện trung đại trong chương trình soạn văn 9 tốt hơn trước khi đến lớp.